Hazegerf

[p. 49]

Krismes

Der wekker leep aaf um 3 oer igen naat. Ins doew houw der Klös 'm va ge naatkeske aafgehowwe. Noe.... i gen krisnaat is dat andesj. Da geet dich ene hillige sjoeter^{problem}1) durch ge lief. Dao is get i gen loeët! Me zukt 't in de sjtéëre. 't Is es went et kieëm va wied uvver ge veld en lants gen hage. Get hilligs! De weie en de velder zunt ezu fie mit sjnieë bedikt en och op 'n hage hingt der sjnieë sjwoeër en deep. Wat dao uvver geet, dat geet gans does²⁾, dat ginge minsj 't huuët. Wè zow i ge bid kunne blieve?.... Doe zuls zieë, dat der kuster i gen sakristei alle sjaper³⁾ hat opgetrokke väör de feierlichste paramente. En e zal och alle sjaper van 't urgel optrèkke, went de hoeëmès aavingt. Ja.... dè ouwe kuster! Dao is ginge tweide in de ganse gègend, dè zoeë sjpelt. Alle registere op....! Alle registere op....! en da wink... en da draa! De kirk, die beft.... de luuj zunt wie gesjlage.... Ha, der kuster... dè sjpelt. We zow i ge bid kunne blieve? Ins zieë, wat kaplaon wir van 't krissjtelke hat gemakt! Dè man dè deet zich noe 'n meute,⁴⁾ nee... dat lupt te wied. Mit tang en hamer, mit belk en eeke baipäöl⁵⁾ bowt kaplaon ne richtige sjtal. En dao-in sjtunt de hillige in 't sjtruuë. En dao-in dao liet e kindje.... ezu fie.... nee... dè, das-te bang bis mit dieng sjwoer heng draa te kòame. En de kirk vol lit! Dat is de intsigste naat, dat de kroeën⁶⁾ brent i gen kirk. En de luuj! Ze hent 't alderbitste aa. De mansluuj i gen broedsmontoer en de vròluuj sjtaats en sjtäödig en pastoeër mit kaplaon en ene vremme hèër a gen elter. De koerjonge sjwinge 't wierookvaat, dat de wolke sjteege links en rets en pastoeër, dè zit der gloria in.... morjuuts.... ezu hoeëg en fie, dats-te dinks.... sapperloot, e kumt nit droet! Mè pastoeër.... nee, dè, dat is ene minsj.

Der Klös is opgesjtande. E hat zich de broedsmontoer aagedòa. Ja kinger, wat is dat lang gelè. 't Truudje is al 5 jaor i gen èëd. E besjlaag! Der dokter mingt va neet. Mè dat kalt mich ginge oet gene kop. 't Gong te gauw. 't Gong te gauw. En noe der hoeëge hood. Dat is nog ins e hudje. Went ich i Behtlehem vuur gewest, wiej de kunneke komte.... ich hei ze däör opgedòa bei der sjtal. Ezoeë hei ich gedòa.... ich hei der hood aafgesjwonge wie ne miniester en

{problem}1) huiver;

2) zacht;

3) kasten;

4) moeite;

5) zware eiken palen;

6) kroonluchter;

[p. 50]

gezaat: ‘Hèër Caspar, Melchior en Balthasar.... hei links in der hoek.... bukt uch gevelles väör 't däörgesjpan en dao sjteet och der èzel en der òas.’

Der Klös bong zich der kraag um, fie gesjtrèëke. En noe 't uvverhemp... get wie e weisjbred. En 't sjtrikske. Ins bong mich dat 't Truudje um. Truudje.... Truudje.... wie vèr os trowwete, maket ich akkoad, vör mie gans lève. Mè doe has mich sjrao laote zitte⁷⁾, nee, kinger, nee.

Mit ene sjtoeët tège de däör veel die op en der Klös sjtong i gene sjnieë bis uvver gen knee.... benao mit ene vlook. Mè.... dat nit, in die hillige naat. Vurwats, al kumt mich der sjnieë bis a gen haos. Ezu masjieët der Klös durch gen weie laats sjtieëgele bis in gene haole wèèg, wòa der sjnieë is bei-ee-gejat. Hei wet 't sjrao! Der Klös zinkt deep in en wirkt zich wiejer mit erm en veut. Hillige Sint Joeësep.... wens doe hei huits motte kòame, da huie dich de ingele mit zilder motte oettrikke en de hillige Modder-Goddes op hun vläögele motte drage hoeëg uvver gen hage.... uvver gen beum.... nao gen kirk.

Nèèm ins aa, dat 't Truudje noe bei mich wäör.... jonge.... jonge, die vroluuj! ‘Noe kom doch hei, zaan ich dich en trèèn, wao ich gegange bin. Der vroluuj hat och gee versjtand’. En da moste nit te väöl zage.... da kriesje ze. ‘'t Is jò ezoeë nit gemingd.... kom mer hei, ich help dich Truudje’. Der Klös zoot zich der hoeëge hood deep i gene kop en sjwong zich durch gene sjnieë hoeëg op. E sjprong en laachet en sjloog mit de erm, es went-e-n inge hei motte opnème en wiejer drage. Mè noe zonkt-e nog deeper. E how ene vlook op 'n lippe, ezu sjwats wie de hil... mè e bèët 'm tussje gen teng kapot. Wè zow noe kunne vlooke in die naat, woe ozze Hèër es e gans klee kindje op get sjtruuë liet en razelt väör mich en alle luuj.... en der Klös bènet: Puer natus est nobis et filius datus est.

Dat moste kaplaon huuëre oetlège. Kaplaon zaat: wie de sjieëpere i gene sjtal aakompte, sjlooge ze de heng baove gen köp in-ee.... ze sjtoetete zich va vruid i gen zieje en ze goove zich de hand en ze reepe: Puer natus est.... morjuuts; e kink is os gebòare, ene zoon is os gegève.

‘Ich mot’, zaat der Klös en e sjprong oet gene sjnieë op en.... veel wir ève deep der heen-i. Dat ergeret-m ongeniëdig. 't Blood joog em nao gene kop. E zoog rets en links. E taperet hin en weer. Wie e nit kos vlooke, hei-e wal wille kriesje. Entelich vont-e der berg. E sjravelet bis aove en sjtong gans gelukkelich op 'n hugde op ge veld. Noe kiek

7) in den steek gelaten;

[p. 51]

dao aove hoeëg op der berg.... uvver gen del hee sjteet de kirk! Aa de kirk vol lit, sjtaats wie 'n luuët! En noe op eenmaol dò zoote de klokke-n-i.... de klokke! Huuët! Wat zal der kuster mit de jonge draa trikke.... der rok oet jonge....! Morjuuts der rok oet....! i gen hemsmowwe....! en da draa en da mer fosj.... Aa de ouw sjwoer klokke! Wie e koeër va honderd zinger, dat deep begint en aasjwilt en hoeëger zingt en joebelt. Aa noe huuët.... mit tinnors en baritons en basse en soprane.... e gans moziek. Honderd zinger in die klokke. Der Klös klom uvver gen hage, gong durch ge veld.... e komp i gen del, sjteeget der berg op en waor i gen kirk. E how gegange wie ene ries.⁸⁾ Gee minsj



hei 'm kunne tègehouwe. E wirket zich durch gen luuj, die al dao zoote, bank aa bank en die dao sjtonge kop aa kop. 't Doeret nit lang of der Klös zoot bei pastoeër i gen biechsjtool en sjprook zieng biech:

‘Va Possje, Hèër! 't Is wie gewend, dèr kint mich jo..... ich bin 't der Klös. En pastoeër zaat 'm de zung väör. Pastoeër wit wat op 'ne ermoodsakker wist. Zoeë ene ermoodsakker is der Klös zieng zieël. E wirkt van 't murgens bis 't ovves. Ermood.... ermood.

“Ich bin oncontint gewes, Hèër.”

Pastoeër winkt jao.

“Sjwoer vleuk, Hèër.”

8) reus.

[p. 52]

Pastoeër hat 't versjtande.

“Mè huuj, Hèër, kan ich doch nit wie ne erme zunder....”

En pastoeër zaat: “Doe mus mer get dikker kòame.... en dat vlooke.....”

“Dat is 'n gewende, Hèër.”

“'n Sjlèëte gewende! Bèèn dich ene roeëzekrans.”

“Danke och, Hèër.”

En pastoeër makt 't kruuts hoeëg en breed lants der Klös zieng zieël... ego te absolvo....’ en pastoeër dinkt: ezu waore de sjieëpere...., zoeë wie hei der Klös. Mè der Klös is bèèter. Ich kin mieng eege luuj.

En wie der Klös a gen communieoenbank zoot, zong pastoeër juus zienge gloria.... en der Klös kreg de hillige Hostie. E heel de heng gevowwe op 'n bros en op zie gezich sjtong te lèze: Noe is 't good.... noe bin ich contint. Went ich noe nog ins vlook.... ich wil ieëder sjterve. Es 't Truudje noe nog lèvet! En went ich sjterf da vermaak ich alles a kaplaon. E kan mie hoes verkoope en de geete en der frak. Mesjie is dat genog väör e nuj krissjtelke. Mè 't mot e fiengt zieë. Ezoeë bènet der Klös wiejer en e vermaket ozze Hergod alles, och zieng zieël en da zoot-e op 'n knee en e kèëk nao 't lit en nao der wierook en de hillige mèès. En 't waor alles ezu fie en roeëd en gèèl en e loesteret nao der gezank en nao 't moziek en e zong mit: Stille Nacht, heilige Nacht.

Morjuuts, jao e kos nog bezondesj op ezunne daag.... ich maak 'n wed, dat ginge in de ganse kirk.... nee.... nee... op ezunne daag!

En wiej e boetes komt, sjloog e der Sjeng va gene Tinnef op 'n sjowwer en zaat: Sjeng, jong, sapperloot, 'n zillige Krismes. En wiej 't murgeslit durch gen sjtèëre brook, zoot der Klös wir in zieng hut.... in de ing hand e sjtuk broeëd en in de ander e sjtuk sjpek.... mer 't sjmaket 'm zoee wiej 't alling mit Krismes sjmake kan.