Hazegerf
(1947)–Frans Schleiden– Auteursrecht onbekend
[pagina 24]
| |
De duuvel kriet e ongeluk‘Vrouw, wò is der Piër?’ ‘Ich weet 't nit.’ ‘Vrouw, da zal ich 't dich zage. Ich weet woe 'n is! E is mit de bronk. Vèr motte hei blieve en wirke. Ich zal dem get andesj lieëre!’ De vrouw Mertens trók de sjówwere op en laachet en zaat: ‘Jò, jò, doe zuls 'm get lieëre, doe! Doe bis ene loeëze’. ‘Vrouw, doe sjtiefs der jong nog! Wirke is och zieëlig, zieëliger, wiej voelentsereGa naar eind1). 't Usjte wirke! Went e nit wirkt, mot e mer oet woeëne gòa:’ ‘Dò zunt vèr nog nit aa,’ zaat de vrouw Mertens. ‘Has doe zelève oetgewond? Sjaam dich get! ne boer mit 12 keu en dan der jong oet dòa woeëne gòa.’ De vrouw Mertens gong nò gene sjtal i, kèëk evvel nog 'ns um en reep: ‘Da kums doe evvel onder de keu te zitte, dat zaan ich dich.’ ‘Oet woeëne gòa’, daat ze, ‘wè sjprik noe va oet woeëne gòa. Dat wuuer get vör de ver-Bendesj en de ver-Weerens, Wat zowwe diej sjpas haa! Nee! ouwe, dat passieët nit!’ Der Mertens wòr al pruttelentèreGa naar eind2) nò gen wei i gegange: ‘Wirke, wirke! voelige zunt 't! mer oet mit ze! oet woeëne! Dat motte ze! zulle zieë! zulle zieë!’ E komt evvel sjnak wir um en reep: ‘Adelitje, ich mot gòa i vare, kink, dò aater kumt e donderwèèr op!’ De vrouw Mertens, diej al an 't melke wòr, komt in inge iefer der sjtal oet en reep: ‘Doe zuls doch huuj op dè hoeghillige moddergoddesdaag nit gòa i vare, dinck ich!’ ‘Wat, wat, vróluui, vróluuj! hoeghillige moddergoddesdaag! Ich mot hui ha, dizze wingter! Ich vaar i’. De pèëd wòate aagesjpanne. Zienge ötste, der Sjang, zoot op 't usjte pèëd. Der Mertens houw zich aater in der wagel gezat en kèëk nò 't wèèr. Ze gonge i vare! De ver-Weerens houw aater gen vinster gesjtande en houw alles gehoeëd en gezieë. Wiej der Mertens en zieng vrouw get woëd houwe, houw ze gegrielaacht va vruid, en wiej ze de kaar hoeëd voetvare, zaat ze an de maat: ‘Bepke, dò zuuste der duuvel, dem heisje ze nit vör nuuks der | |
[pagina 25]
| |
duuvel.... geet dè op ene moddergoddesdaag i vare! Ich gòan ins gouw bis bei de vrouw Bendesj.... ins kieke wat diej zet.’ De vrouw Bendesj reep juus op hör Fientje: ‘Kink, doe has gee wiewater mie in 't, wiewatesputje, dink draa, das te murge get wiewater oet der wiewatesjbak i gen kirk mit brings. Me kan zich nog nit ins mie zène..... doew komt de ver-Weerens i en reep “Vrouw Bendesj, noe komt ins oet en kiekt mich ins dè duuvel, 't is God geklagd, is dè an 't i vare.” Ze gonge alle twei oet en de vrouw Ben. des zaat: “'t is sjentelich; ozze Herr-god mus ezon luuj sjtrang sjtròve! Mieng leef vrouw Weerens, de welt wèt sjlèët.” Went ezuget i Lutterendal passiët wuuer, wiej ich nog bei miene Hèèrbroor woor, vèr heie dem get andesj gezaat.’ De nòbesje, de vrouw Eurkens komt a gen däör kèëre - ze wool och nòder kòame en 't häört mit sjprèke, mè wiej ze de vrouw Weerens zaog, drienet ze de ruk op 'n aa, ummesj de Weerense mingete zich get sèr dat der Eurkens Sjang bei 't Fina van der Weerens oetgesjòateGa naar eind3) waor. De vrouw Bendesj zaat: ‘Dat kunt 'r mich gleuve, vrouw Weerens, vèr vertille va ginge get kòts, vèr weete och va ginge get en ich wil och nit haa, dat der Hoebèët of 't Fina get zage... God bewaar os dòvör; dat maog me jò och nit... mè der Mertens dat is ginge chris, dat is ene duuvel, dè besjtilt de luuj en hilt noeterefGa naar eind4) de Possje...’ Diej twei vróluuj sjtonge nog lang beiee. Der Mertens voor mit zienge wagel ongesjtüetGa naar eind5) durch en sjwamet gans rujig zie piepke. In de wei wòad t hui opgelane. 't Wòad tied! Ummesj 't veele al innige druppele, en 't waor der litste wagel nog nit. ‘Sjang,’ zaat der Mertens ‘gang aate, went vèr bergaafvare hils-te der niekeniekGa naar eind6). De pèëd trokke aan, 't gong berg-op en òve-n-uvverGa naar eind7) der kop va de wei. Doew gong 't berg-aaf. Der jong hool der niekeniek en der Mertens houw de pèëd sjtrang in 't gebit. “Hot vaster”, reep der Mertens, “'t geet te zier. Drien-aa, zaan ich dich!” Der jong heel wat e houwe koeët. Der Mertens sjloog der broeng mit de voes vör der kop en reep: “Bis doe neet te bendige!”Ga naar eind8) 't Pèëd sjprong op 'n ziej en rèët der Mertens mit. 't Begon in galop berg-aaf te gòa. 't Gong in ene wille leup. Der jong hong an der niekeniek en wòad mit gesjlipt. Der Mertens houw 't pèëd motte looslòte en hong an der kareboom en wòad nò rets en links gesjlingerd. Op ins doew sjtröppet zich 't usjte pèëd in de kittesGa naar eind9) en 't tweide veel uvver 'm hee. Mit e hilsj gekraks veel alles i gen èëd. Der Mertens wòr gevalle en de kaar wòr uvver | |
[pagina 26]
| |
'm her gegange. Der jong reep hulp..... De vrouw Bendesj en de vrouw Weerens sjtong nog a gen däör en houwe alles gezieë en reepe wat ze schreie koeëte. Och de vrouw Mertens komt geloope. Ze mingete, dat der Mertens doeëd wòr. 't Houw evvel nog good gegange. E houw mer e bee gebròake. Ze braate-n-'m nò heem en e sjnèët allerhande gezichter va nieng. “Joesep”, zaat de vrouw Mertens, “zowwe vèr der dokter ins hòale?” “Ow-wat! dokter! hat nuuks te beteekene! wèt nit gehold!” 't Bee wòad mit natte deuk gekuld en good gevisjtGa naar eind10) en ezu loog der Mertens i ge bid en bèët noe en dan op 'n teng va de pieng. Der rèèn blef oet. De loeët woad klòr en wiej de bronk 't ovves nò heem komp, sjtong de vrouw Bendesj a gen kirk vör mit i te gòa en der zège te kriege, dè i gen kirk gegève woad en ze vertillet van 't groeët ongeluk dat gepassieët wòr, en wiej der zège gegève wòr, sjtong ze nog dò. Och der Piër houw 't nujts gehoeëd en e leep wat-e loope koeët nò heem. Al kriesjentère komp-e bei der baa nò gen kamer i. Der baa raozetGa naar eind11) evvel nit. E houw te völ pieng vör te raoze. Och va oet gòa woeëne woad nit gesjpròake. Der urme Piër houw der baa e èëde piepke mit braat. E wool 'm dat gève, mè der baa winket va “nee” en zaat: “ich han genog èëde piepkere mit dat bee.” 't Keule holp nit völ. I gen durp vertillete ze, der Mertens leug gans sjtief i ge bid. 't Wör 'm no gene kóp i gesjòate en de hòre sjtunge-n-'m pielrèet op gene kôp. En wurkelich, de dreide naat wòr de pieng nit mieë oet te houwe. Der Piër krèg zich 't rad en rèëd nò der dokter; e zow gevelles koame, der vadder hei pieng vör gek te wèëde. Der dokter wòr in zienge usjte sjlaop. E kèëk durch gen vinster oet en zaat: Wo hat-e diej pieng?’ ‘Aan 't retse bee, Hèër dokter. 't Wet ummer dikker en 't hat allerhande klüere!’ ‘Dat zal wel zieë, jong! Wiej lang hat-e dat?’ ‘Twei daag, Hèër dokter en 't is 'm noe no der kop i gesjlage!’ ‘Twei daag! en da komt er noe ieësj!’ Der dokter daat: ‘da zal 't wel nit presseere en kunt 't zich op e paar stond nit aa’ en e zaat: ‘Ich kom murge vreug ins kieke.’ Der Piër voor aaf. Diej naat moeët der Mertens sjrikkeliche pieng oet- | |
[pagina 27]
| |
houwe, e reep op zieng vrouw en zaat: ‘Adelit, dat hilt gee pèëd oet! ich zal dèn dokter get andesj zage.’ Der dokter komt 't murges en bekèëk zich 't bee. Dò wòr nuuks aa te dòa. Der Mertens moeët nò 't sjpitaal. Wiej e dat hoeët, riëtet der Mertens zich e wietsjkeGa naar eind12) op i ge bid en zaat: ‘Adelit, da gef mich der sjtek.’ ‘Dèr kunt doch nit te voot gòa, Mertens, dèr mot gevare wèëde,’ zaat der dokter. En der Mertens zaat: ‘Nee dokter, dat minget ich och nit. Dè sjtek han ich nuuedig vör dich, doe has get verdind, dast-e mich ezu lang in diej pieng has lòte lieje.’ Der dokter houw evvel ginge zin en maket, dat-e oet komt. De vrouw Mertens leep 'm nò en vròget: ‘Hèër dokter, zouw 't wel nuuedig zieë, dat-e nò 't sjpitaal geet?’ en der dokter zaat: ‘Jowaal vrouw, dat is nuuedig en dè sjtek mot-e mer mit nème, in 't sjpitaal zunt och döktesj, ich gleuf uvverhoop dat-e dè sjtèk zie gans lève broeke ka.’ Wie der dokter voet waor zaat der Mertens: ‘Wits-te nog, vrouw, wiej e jaor of innig dat kaof gevalle wòr en ne poeët gebròake how. Vèr hant dè poeët doew rèët gebugd en good gevisjt. Dat motte ver och noe probeere. Roop der Piër en der Sjang en da mer draa’. En ezu woad gedòa: der Piër pakket 't bee onde vas en der Sjang òve en doew beugete ze twei, dri kir flot aateree. De knòake krakete! Mè der vadder sjnèët alle meugelike gerichter en e schreiet: ‘Huuer op! 't is good!’ 't Bee waod vas igedrieëd en ezu blef e lieje... evvel neet lang. 't Bee sjwol sjrikkelich op en e heel de pieng nit mieë oet en e reep, dat me 't in de sjtraot kos huure. E wol nò 't sjpitaal. De jonge hòlete der Herpesj mit der vrach-oto, en laate der baa do op get kusses en dikkes lank-e-weg i. Der dokter van 't sjpitaal sjot mit der kop: ‘Leeve man, dat is vör 'n wèëk of 10 te dòa.’ ‘Zal wel, Hèër dokter, doew mit dat kaof doeret och ongevèr zoelang. Drei mond ter nò komt ter Mertens nò heem. Dè sjtek how-e ummer nuuedig. Nò e paar wèëke gong e zienge ouwe dokter ins bezeuke. Dè wòr nit dò. Dè wor in 't hotel en houw dò 'n verzamloeng. Der Mertens komt i, gòf der dokter de hand en zaat: ‘Dokter, 't geet wir good, had-er ging èërpel nuuedig, ich han sjun èërpel vör uch, kiek ins hei, ich han 'r e paar mitbraat!’ Der dokter wòl evvel ging èërpel! ‘Dis zunt wel good, | |
[pagina 28]
| |
Mertens, mè diej ich vör 'n 14 daag van dich krège ha, wòre haof voel. Ich wil ging mieëë.’ ‘Sjtil, sjtil, dokter, dat 't ginge t huuet: Ich zaan jò och nuuks van uch.’ ‘Va mich, wova?’ ‘Van dat bee, hod dèr jo verkieëd behandeld! Hat mich sjrikkelich geld gekost! Ich daat, sjik 'm mer get van diej voel èërpel.’ |