De kikker die zichzelf opblies en andere Middeleeuwse fabels

[p. 33]

Saturnus en de wolk

Over de planeet Saturnus en de wolk, waaruit we leren hoe de hovaardige gestraft mordt

De filosofen zeggen dat er in de hemel zeven planeten zijn: Saturnus, Jupiter, Mars, de zon, Venus, Mercurius en de maan. En zoals de grote meester Mozes, de grote filosoof, zegt (zo staat het in de Legenda aureaaant.), is elke ring of hemel van elke planeet even groot als, of net zo verwijderd van, de ring of hemel van de planeet ernaast. De ruimte ertussen is de afstand die een mens op een vlakke weg in vijfhonderd jaar zou kunnen afleggen, waarbij hij elke dag veertig mijl zou moeten lopen, elke mijl tweeduizend passen lang zou moeten zijn en elke pas vijf voeten.

Op een keer was er een grote, dikke wolk die zichzelf erg de hemel in prees en zei: ‘Mijn macht is enorm, want omdat ik zo groot ben, kunnen de planeten in de lucht niet stralen of zich vertonen wanneer ik zin heb in de lucht te zijn. En als ik ze nu, terwijl ik hun ondergeschikte ben, al zo kan verduisteren, hoeveel meer zou ik ze niet kunnen onderdrukken en verduisteren als ik boven ze verheven was!’ En terwijl hij dat zei, begon hij zich omhoog te werken. Al opstijgend arriveerde hij bij Saturnus en wilde zich boven hem plaatsen, waarop Saturnus zei: ‘Wie ben jij, dat je wilt opklimmen naar een plaats waar nog nooit iemand is geweest?’ De wolk antwoordde: ‘Ik klim door tot boven jou en zal jou naar beneden smijten.’ Toen Saturnus dat hoorde, werd hij woedend. Hij trok zijn wapenrusting aan en versperde de wolk de weg, zodat hij niet verder kon. Hij sloeg de wolk neer en verwoestte en verpulverde hem. Hij zei: ‘Wie zich boven het goede wil verheffen, kan rekenen op zijn ondergang.’

In het Oude Testament leest men hierover dat koning Nebu-

[p. 34]

kadnezar zich boven alle koningen en prinsen wilde verheffen, zodat hij koning der koningen en heer der heren zou zijn. In al zijn hoogmoed besefte hij niet dat God de heer koning en meester is over het rijk der mensen. Daniël de profeet beschrijft dit in zijn vierde hoofdstuk waar hij zegt: ‘Toen Nebukadnezars hart verheven en zijn geest van hovaardigheid opgeblazen was, is hij uit zijn koninkrijk geworpen. En tot hem is gezegd: God heeft je van de mensen verstoten, zodat je met beesten en wilde dieren zult leven en hooi zult eten als een os. En zeven jaren zullen zo verstrijken.aant.

In de Historia scholasticaaant. staat dat Nebukadnezar niet fysiek in een beest veranderd is, maar geestelijk. Want zijn verstand en spraak werden hem afgenomen, waardoor hij zelf dacht dat hij het bovenlijf van een stier of os had en het onderlijf van een leeuw, en hij hooi en gras at als een dier. Dit had zeven jaar moeten duren. Maar Daniël bad voor hem dat de zeven jaren omgezet zouden worden in zeven maanden. Tijdens deze zeven maanden was Nebukadnezar veertig dagen van zijn zinnen en verstand beroofd. Toen kwam hij tot inkeer en huilde, deed boete en bad tot God de heer, vanwege de zonde van zijn grote hoogmoed. Zijn ogen werden rauw van het vele huilen. Alle mensen kwamen naar hem toe om dit wonder te zien. En toen de zeven maanden voorbij waren, werd hij weer helemaal zichzelf. Toch ging hij niet zijn rijk regeren, maar liet zeven rechters aanstellen die het koninkrijk voor hem bestuurden. Zelf deed hij penitentie tot de zeven jaren voorbij waren; tijdens deze zeven jaar van boete at hij brood noch vlees en dronk geen wijn.