Jezus, het verhaal van een levende

[p. 2]

‘Opdat gij niet treurt gelijk anderen, die geen hoop hebben’
(1 Thess. 4,13)

[p. 5]

Woord vooraf

Een christologische proeve

Ofschoon ik dit boek als een christelijke Jezus-interpretatie - een christologie - beschouw, hoe onconventioneel ze wellicht is, werd het niet geschreven ter oplossing van zeer subtiele, academisch-theologische problemen. Niet dat deze onbelangrijk zouden zijn, wel echter dat de gelovigen zich andere vragen over Christus stellen dan die welke de academici vaak bezighouden. De breuk tussen academische theologie en de concrete nood der gelovigen heb ik getracht te overbruggen. Of bescheidener: de problematiek die deze breuk voorafgaat en waar de vragen van de gelovigen het dringendst zijn, heb ik met dit onderzoek trachten te verhelderen. Dit vroeg niettemin een stuk wetenschappelijk werk en een theologische bezinning, waarbij zowel de eisen van het geloof als die van het kritisch denken zeer ernstig werden genomen.

Het boek werd zo geschreven, dat het toegankelijk geacht mag worden voor elke geïnteresseerde¹. Wellicht zal enige inspanning nodig zijn, om (in Deel III) de soms gecompliceerde ontwikkeling van de - aanvankelijk joodse - Jezusinterpretatie van christenen (na de dood van Jezus tot en met het nieuwe testament) te volgen. Toch... wie slechts een of ander, hem bijzonder interesserend hoofdstuk in dit boek wil lezen, mist de eigenlijke bedoeling ervan. Het geheel werd immers zo gecomponeerd, dat men a.h.w. de wording van het christelijk - ook eigen - verantwoord geloof erin kan meemaken. Selectie van hoofdstukken of verandering in de volgorde aanbrengen tijdens het lezen, berooft het boek van zijn innerlijke dynamiek.

Intussen is het oordeel aan de lezer, of deze benadering al dan niet overkomt. Juist daarom is alle gemotiveerde kritiek me zeer welkom.

7 oktober 1973

Edward Schillebeeckx o.p.

1 Zoveel als mogelijk was werden theologische jargon-woorden vermeden. Dit bleek soms onmogelijk. In het kritisch apparaat, achterin het boek, wordt daarom een omschrijving gegeven van enkele technische termen.

Bij de derde druk

In Deel IV werd een nieuw hoofdstukje ingelast: ‘De innerlijke heilsbetekenis van Jezus' verrijzenis’ (tussen blz. 528 en 529). Om eventuele verwijzingen naar dit boek niet te compliceren werd de paginering ongewijzigd gehouden; daarom werd de inlas als volgt gepagineerd: 528a-528b, enz. Overigens zijn op enkele plaatsen kleine correcties in de formulering aangebracht.

[p. 6]

Ten geleide bij de tiende druk

Wat een echte verrassing te horen dat mijn werk ‘Jezus, het verhaal van een levende’, voor het eerst verschenen in 1974, nog steeds wordt verkocht. Nu de negende druk is uitverkocht en vragen naar dit boek blijven aanhouden, is besloten een heruitgave op de markt te brengen.

In de ontwikkeling van de christelijke theologische visie op de profeet Jezus van Nazaret, beleden als ‘de Gezalfde: “Christus, Zoon Gods, onze Heer”, Vriend en Broeder’, is dat boek nu eenmaal een betekenisvol moment.

Het heeft dan ook geen zin zo'n boek, na meer dan 25 jaar nieuwe studies en reflecties van anderen en van mezelf, als een ‘upgrade’ bij te werken. Dat zou dan uiteraard een volledig nieuw boek worden.

Maar dit verhaal van een Levende als een uitgesproken fase in het christologisch zoeken van vele oecumenisch-christelijke kerken naar de ware toedracht van het leven, sterven en verrijzen van Jezus van Nazaret, zou aldus zijn historische setting verliezen binnen die voortgaande ontwikkeling.

Dit naar verstaan zoekende christelijk geloof is immers een nooit aflatende, steeds te hernemen zoektocht die zowel door homogene continuïteit als via breuken met historisch geconditioneerde geloofsvoorstellingen, binnen onze nieuwe, eigentijdse verstaanshorizon niettemin trouw wil blijven aan de geloofsdynamiek van de Tenach en de christelijk Blijde Boodschap, het Evangelie.

Edward Schillebeeckx

Berg en Dal

mei 2000