De waarheid luistert nauw (uitgegeven op naam van K.C. van Spronsen)

Nieuwe bijdrage tot de kennis der jongste kerkelijke procedure

(Brief nr. 9.)

Uw schrijven van 6 Maart 1943 kwam in ons bezit. Hierin verklaart U onder meer, dat U bereid bent, aangaande Uw houding inzake de betwiste Synode-besluiten nadere informatie te geven, en ook inzake het tweede door ons ter sprake gebrachte punt (Uw schrijven aan den kerkeraad van Kampen) onze opmerkingen te beantwoorden, indien de Synode den destijds aan U gestelden eisch eerst terugneemt.
Zooals U zult begrijpen, berust de beslissing over de vraag, of de Synode deze door U gestelde conditie wel dan niet zal kunnen aanvaarden niet bij ons, maar bij de Synode. Wij zullen daartoe Uw schrijven aan de Synode voorleggen, wanneer zij weder samenkomt. In verband hiermede schijnt het ons het doelmatigst, dat ook over de vraag, in hoeverre en op welke wijze het overige van Uw schrijven moet worden beantwoord, door de Synode zelf wordt beslist.
Slechts voor één punt willen wij een uitzondering maken, omdat hier bij U aangaande de bedoeling der Synode een misverstand blijkt te bestaan van zulk een ingrijpenden en fatalen aard, dat wij niet mogen toelaten, dat het ook maar een oogenblik blijft bestendigd.
Op blz. 3 schrijft U over onze verzekering: ‘dat (ook) elk kerklid alle besluiten, met inbegrip van die, welke tegen Gods Woord strijden, als bindend heeft te erkennen’.
Dit is door ons niet geschreven. Letterlijk staat er: ‘Zoolang dit niet geschied is (nl. de uitspraak van een volgende Gen. Synode over zulk een betwist besluit) heeft echter elke kerk en ieder kerklid deze besluiten krachtens het kerkverband als de facto bindend te erkennen. Meent hij dit om der conscientie wil niet te mogen doen, omdat hij ze met Gods Woord in strijd acht (er staat dus niet: omdat zij met Gods Woord in strijd zijn) - wat hier echter door niemand beweerd is en ook moeilijk beweerd kon worden - dan zou hij uit het kerkverband moeten treden’.
Besluiten, ‘welke tegen Gods Woord strijden’ mag de Synode niet nemen, en ze mag er dus ook geen gehoorzaamheid voor vragen. Neemt ze een besluit, dan moet ze overtuigd zijn, dat het in alles in overeenstemming is met het Woord Gods, en alleen krachtens die overtuiging mag en moet zij van allen voor die besluiten gehoorzaamheid vragen, zoolang ze niet door een volgende Synode zijn herroepen. Natuurlijk is het mogelijk, dat een kerklid of kerkeraad een andere overtuiging heeft, en hieruit kan dan de toestand ontstaan, dat iemand krachtens deze overtuiging en dus op zijn standpunt de gevraagde gehoorzaamheid moet weigeren. Maar dit wil niet zeggen, dat de Synode voor hetgeen zij dan een dwalende conscientie acht, eenvoudig op zij zal moeten gaan; zij zal naar haar overtuiging moeten handelen, gelijk dat kerklid of die kerkeraad naar de hunne.
Krachtens opdracht der Synode: met broedergroet en heilbede, de deputaten ad hoc.
enzoovoort (volgt onderteekening).

Tot zoover brief nr. 9.

* * *

[p. 47]

Ook deze nieuwe brief laboreert aan onderscheiden kwalen:

1. Volkomen in strijd met wat duidelijk te lezen stond, wordt beweerd, dat ook inzake de kwestie-Kampen mijn antwoord afhankelijk gesteld was van terugneming van den eisch, door de synode. We hebben het onware van deze bewering reeds aangewezen. Hoe het met de ‘informatie’-geving stond, duidden we eveneens hierboven aan.

2. Volkomen ten onrechte schuift de commissie dus de synode zelf weer naar voren, en legt en passant - op grond van gemelde drogreden - op mij de verantwoordelijkheid voor het uitstel der zaak, en voor het overschrijden van den termijn van 1 April, m.a.w. zij begint mij voor den voet te loopen in mijn eventueelen gang naar de volgende synode. Het is de stijl van het nieuwe kerkrecht, maar zélfs deze stijl moest niet gekozen zijn met gebruikmaking van dit zedelijk gebrek. De commissie zelf had zich nader kunnen verklaren; en dan had zij meteen antwoord gekregen, te gebruiken voor de nieuwe synodezitting. Nu kwam deze bijeen, en kon klagen: nog steeds geeft K.S. geen antwoord...... En een jaar later kan men de onwaarheid, waarvan deze commissoriale brief uitgaat, vinden in de Toelichting, bl. 10...... Waarom ontduikt deze commissie voor zichzelf de korte, duidelijke vraag: hebt U nu het beeld der feiten vertroebeld, ja of neen?

3. Inmiddels wordt uit den langen brief nr. 8 welgeteld èèn volzinnetje uit-gelicht, om erop te antwoorden. Groot is die oogst niet. We gaan op dat volzinnetje nog niet in; dat komt weer later.

Teneinde deze commissie te verhinderen, over mijn bedoeling een nevel te leggen (ik neem gaarne aan, dat ze het niet bedoelde, maar haar slordig lezen blijft toch een schuld) schreef ik maar weer een brief, in de naieve, maar na lezing der Toelichting nu wel definitief ijdel gebleken hoop, dat het in deze situatie nog mogelijk zou zijn, plaatsruimte open te krijgen voor een betrouwbaar overzicht van den stand van zaken. Derhalve verzond ik onder dagteekening van 2 April 1943 (de gestelde termijn was dus door de onbegrijpelijke ‘interpretatie’ van mijn brief door de commissie, al weer verstreken), volgenden brief (nummer 10) aan de commissie: