Verzamelde werken 1942-1944

[p. 55]

11. Schilder aan het curatorium van de Theologische Hogeschool te Kampen d.d. 20 oktober 1942^1.

Op reis, 20 october 1942

Aan het curatorium der Theologische Hoogeschool te Kampen.

Weleerwaarde Zeergeleerde Heeren en Broeders,

Bij dezen heb ik de eer, u te melden, dat ik mijn u bij herhaling, schriftelijk zoowel als mondeling, bekend gemaakte bezwaren tegen de eigenmachtige uitbreiding van haar agendum door de in generale synode van Sneek saamgekomen afgevaardigden, welke uitbreiding tot de benoeming van een hoogleeraar aan de Hoogeschool der Kerken geleid heeft, zoodra ik enkele boeken kon bemachtigen, op schrift heb gesteld, en gemotiveerd. Dit bezwaarschrift wordt heden voltooid, en ter copieering verzonden, om daarna te worden ingediend.

Natuurlijk doet mij dit leed. Liefst had ik gewild, dat in uw vergadering aan deze bezwaren aandacht geschonken was, gelijk ik nog steeds van oordeel ben, dat ook curatoren hun recht tot vrije toetsing van wat in samenkomsten van meerdere vergaderingen wettig dan wel onwettig geschiedt en besloten wordt, hebben te gebruiken overeenkomstig artikel 31 der Kerkenordening.

Evenwel ben ik tot heden niet erin geslaagd, uwerzijds eenige beantwoording van mijn bedenkingen te ontvangen. Mondeling heb ik ze tegenover u uitgesproken, vóórdat de voordracht aan de orde kwam, daarbij aanteekening in de notulen verzoekende. Geen curator heeft toen getracht, die bezwaren weg te nemen; alleen prof. dr. G.M. den Hartogh^2. heeft er eenige woorden aan gewijd, en nadat ik hem beantwoord had, verklaard, verdere discussie niet noodig te achten.

Vervolgens heb ik schriftelijk mijn bedenkingen u bekend gemaakt tegen een volgende vergadering in een brief, die een andere begeleidde. Op den tweeden kreeg ik een in dank aanvaard antwoord; maar op de eerstbedoelden heeft u mij geen geen enkel woord doen hooren. Alleen kreeg ik een voorwaardelijke afkeuring te hooren betreffende een enkele uitlating in mijn brief, welke

1. Origineel in Gemeentearchief te Kampen.

2. G.M. den Hartogh (1899-1959) promoveerde aan de VU in de rechtsgeleerdheid op 13 december 1933 op een proefschrift Groen van Prinsterer en de verkiezingen van 1871. Sinds 1929 was hij predikant te Hazerswoude. Hij inaugureerde op 17 januari 1934 tegelijk met Schilder aan de Theologische Hogeschool te Kampen als hoogleraar kerkgeschiedenis en kerkrecht.

[p. 56]

uitlating samenhing met mijn u bekende, onbeantwoord gebleven bezwaren.

Ik merk dit niet op, om te klagen, maar alleen om duidelijk te maken, dat ik thans wel genoodzaakt was, mij tot een andere instantie te wenden;^3. liefst had ik mijn bezwaren u bekend gemaakt óók in breedere, schriftelijke toelichting.

Tevens zij voor de goede orde vastgelegd, dat noch bij het college van hoogleeraren, noch bij het curatorium als geheel genomen ook maar eenige kennisgeving ingekomen was van het voornemen der synode van Sneek, om haar agendum uit te breiden. Men heeft ook de voorstellen, om in deze richting te gaan, geheel en al buiten het college van hoogleeraren om doen gaan, en ook het curatorium heeft zijnerzijds geen vraag in dezen gesteld noch heeft het moderamen van het curatorium, of een zijner leden of praeadviseurs voorgesteld, in dezen iets te vragen aan een gecontinueerde synode.

Uit uw zwijgen zoowel als uit uw mij bekend gemaakte voorwaardelijke afkeuring leid ik af, dat uw vergadering er geen prijs op stelt, van mijn breedere motiveering kennis te nemen. Mocht ik me vergissen, dan ben ik, indien uw secretaris mij daarvan kennis geeft, natuurlijk bereid, u een afschrift te doen toekomen, zoodra hiertoe gelegenheid zal bestaan in mijn tegenwoordige omstandigheden.

Inmiddels verblijf ik, met hoogachting, uw dw. br. w.g.^4.

3. Schilder doelt hier op de brief aan zijn kerkenraad te Kampen van oktober 1942, gepubliceerd in Eerste- en tweedehands gezag, zie hier pag. 444v.

4. De door de curatoren aan de synode voorgedragen hoogleraar in de komende vacature Greijdanus in de Nieuw Testamentische vakken aan de Theologische Hogeschool te Kampen was dr. H.N. Ridderbos, sinds 1939 gereformeerd predikant te Rotterdam-Charlois.
Hij promoveerde aan de VU 1936 op een proefschrift De strekking der Bergrede naar Mattheüs. Hij inaugureerde op 21 januari 1943 te Kampen, op dezelfde datum dat Greijdanus afscheid nam.
Op dezelfde datum als aan het curatorium schreef Schilder ook een brief aan dr. H.N. Ridderbos. Daarin doet hij kort mededeling van zijn bezwaren tegen de zelfcontinuering van de synode. Hij schrijft dan: ‘Dat mij dit leed doet, vooral nu er een persoon bij betrokken is, behoef ik niet te verzekeren. Laat me, om alle misverstand af te snijden, opmerken, dat ik mijn bewaren heb bekend gemaakt, geheel afgedacht van uw persoon. Ik heb in de curatorenvergadering voordat de voordracht aan de orde kwam (toen dus geen enkele naam nog vaststond) mijn meening gezegd, en laten aanteekenen. Geen curator heeft geantwoord; uw vader was tegenwoordig, maar heeft de vergadering daarna verlaten. Vervolgens heb ik (reeds verhinderd te vergaderen) nogmaals aan curatoren geschreven, zonder daarop eenig antwoord te ontvangen. Ook dus vóórdat de synode samenkwam. Ook het moderamen der synode schreef ik, vóór deze samenkwam; geen antwoord. Aan de vergadering zelf, eer zij behandelen kon, wat anderen hadden te behandelen. Geen antwoord. Vervolgens heb ik nogmaals geschreven tegen 6 oct. Daarna kreeg ik een briefje, waarin mijn laatste brief werd genegeerd, hoewel daar reeds in stond, dat ik mijn bezwaren elders zou indienen. De zaak heeft, afgedacht van uw persoon, algemeen belang; dat u erin betrokken zijt, spijt me, maar ligt, meen ik, aan mij niet.
U verontschuldigt wel papier en schrift; het is alles geleend.
Met vr. gr. en hoogachting, gaarne uw dw.