Schriftoverdenkingen. Deel 2 (Verzamelde werken afdeling II)

[p. 151]

Leerling van God.

En zijn God onderricht hem van de wijze, Hij leert hem.
Jes. 28:26.

Jesaja sprak eens de bekende gelijkenis van den landman, den akkerbouwer. Midden onder de uitwerking van zijn beeld vinden zijn gedachten een rustpunt in de opmerking, dat de landman leerling is van God. Met fijne uitwerking van de détails in de gelijkenis toont de profeet ons, hoe de man in zijn drieledig werk van ploegen. zaaien en straks oogsten, op een telkens weer geheel eigen wijze leerling blijkt te zijn van God, van God, die alles schiep, en die elk ding in het groot geheel geschapen heeft naar zijn aard. Die God heeft niet alleen het geschapene in het bestaan bestendigd, maar heeft ook, ja, eigenlijk vooral, dien eigen aard van elk der schepselen bestendigd. Juist daardoor, dat Hij den eigen aard van elk geschapen ding behouden blijven liet, heeft Hij de wereld kunnen bestendigen. Anders ware ze ont-bonden en vergaan.

Zo is die schepping, niet door een immanente kracht, niet door een eigen kracht van haar zelf, maar door den wil en door de kracht van Gód een wereld geworden van duurzaam bestand, van regelmaat. Zij is zó ‘regelmatig’, dat een verdwaalde wijsbegeerte zelfs het ongelukkige woord ‘natuurwetten’ heeft kunnen uitvinden. Wat haar tot zulk spreken dreef, dat is ten slotte anders niet dan dit: dat God de schepping door zijn wil, zo lang het Hem behaagt, naar vasten regel voort laat lopen. Daarin werkt steeds zijn wil; die wil stelt dan ook grenzen aan de z.g. ‘natuurwet’, en wijst ze in het wonder. Of in den dag der dagen. Dan zal diezelfde God van boven op de wereld ingrijpen, haar opvoeren tot een hoger levensplan in den nieuwen hemel en de nieuwe aarde. Verordeningen, die ons taai als de eeuwen leken, zal Hij alsdan door andere vervangen. Maar ook daarbij zal Hij toch immer nog het bestaande naar zijn aard ontwikkelen; want élk ding blijft zijn aard getrouw, als het de speciale taak vervult, die het bevelend woord van God als Schepper daaraan heeft toegewezen, en als het op zijn tijd dat doet.

Welaan, zolang nu God niet zo gewelddadig ingrijpt, geen wonderen doet, en nog geen nieuwe ‘bedeling’ aan de wereld geeft, loopt alles in de schepping ‘regelmatig’. Ook in het wonder is dat zo, ook in de catastrofe van den jongsten dag. Alleen maar: dan zien wij de regelen niet, al zijn ze er. Doch in den ‘gewonen’ levensgang ‘zien’ of herkennen wij de vaste regelen.

[p. 152]

De mens kan dan die regelen bestuderen. Hij neemt de natuur waar in haar onderscheidingen en geledingen, en leert den eigen aard der dingen onderscheiden. Zo kan hij straks ook elk ding weer ‘onderscheidenlijk’ behándelen. Let maar weer op dien landbouwer. In al de onderdelen van zijn werk is steeds een buitengewone verscheidenheid van doen. Een ‘buitengewone’? Neen, de gewóne. Want zijn verscheidenheid vólgt die van de natuur. En als hij nóg meer van haar wist, dan zou hij nóg meer onderscheidenheid vertonen in zijn bewerking van het materiaal. Hij haalt den grond open, nu eens ruw en fors, dan weer fijntjes en voorzichtig. Dat doet hij naar den onderscheiden aard van den bodem. En ook, omdat hij straks in den bodem onderscheiden zaad zal leggen; de aard daarvan wordt bij voorbaat reeds in rekening gebracht. Straks zaait hij; maar ook dat gebeurt op uiterst gevarieerde manier; al naar de groeiwetten van elke zaadsoort het vorderen. Hij rekent bij het zaaien reeds op de wijze van het groeien van elk zaad. En komt de oogst straks binnen, dan gaat hij dorsen. Maar ook dat dorswerk is weer zeer verschillend in methode en in instrument. Het éne gewas vraagt een heel andere behandelingswijze dan het andere.

In al die onderscheiden werkmanieren nu is deze landman leerling van zijn God. Hij leest diens regelen af. Hij leest het schrift van Genesis 1. Zijn leeskunst laat den koning en den bedelaar Ieven van het veld. Die profiteren samen van het leerlingschap van elken boer. En in wijderen zin geldt deze wet voor heel het mensenleven; ook voor techniek, en wat dies meer zij.

Voor ons ligt hierin een sterkende gedachte. Dat ons leven ‘regelmatig’ verder glijdt, en dat de wereld niet ineen stort, het komt alleen van dien ongebroken scheppings- en regeringswil van God, die bij het verder gaan der dagen naar het einde nog steeds de wetten volhield, die Hij stelde van den beginne. Ons lezen in die wetten is een binding van ons ganse leven aan Genesis 1.

Maar tevens is het heenwijzing naar Openbaring 22.

Want nu óók Christus is gediend van het veld, en nu óók Hij voor zijn verlossingswerk geprofiteerd heeft van het feit, dat elke boer een leerling is van God, nu is ook in en door dien Christus de grens gesteld aan heel dit leerlingschap. Het heeft zijn dienst aan Hem gedaan, die van zijn eigen dienst kon zeggen: het is volbracht. De nieuwe bedeling komt, de nieuwe aarde is in opkomst. Er wordt door Christus een eind gesteld aan het leerlingschap van

[p. 153]

boer en technicus. Want Christus hééft gegeten van den akker, maar eet nu in der eeuwigheid niet meer. Hij hééft gewoond in deze wereld, maar woont reeds in de ‘ándere’. Dus is de dag reeds bezig, naderbij te komen, waarin de landman niet meer werken moet, niet ploegen en niet zaaien, en niet dorsen; de dag, die buik en spijze zal teniet doen.

Ja zeker, wij profiteren van het leerlingschap van boer en technicus en iedereen. Wij genieten in het heden van ordeningen uit het verleden. Wij schenden de graven, wél van de profeten, niet van de boeren. Wel van de profeten; want hún brood smaakt ons zo slecht. Maar uit eigen belang schenden wij de graven van onze voorgangers-landbouwers niet: hún brood smaakt ons zo goed! Laat ons het eten, maar......zelf lezen in het geschreven woord van God. Want waarom ‘blijven alle dingen zo als van het begin der schepping?’ Dat weet de boer niet, noch de technicus. Alleen de Schrift leert, dat de leerling Gods, die uit het verleden wijsheid drinkt, zich strekken moet, als leerling, naar de toekomst, waarin de dag des Heeren naakt. Wie klaar wil staan straks voor een wereld zonder buik en spijze, die blijve leerling Gods in de natuur, maar boven alles Gods discipel naar de Schrift. Slechts deze spreekt van grenzen, gesteld aan de regelen der natuur, en leert ons hun verheven doel.