Schriftoverdenkingen. Deel 2 (Verzamelde werken afdeling II)

Christus wekt zijn eigen Vader op: Het feit.

En in zijn kracht gedroeg hij zich vorste'ijk met God, ja hij gedroeg zich vorstelijk tegen den Engel en overmocht Hem.
Hosea 12:4b, 5a.

Het was een schikking van God zelf, toen Hij de hand van het éne kind om den hiel van het andere had gelegd, in den geboortekamp van Ezau en van Jakob. Natuurlijk was het slechts een zinnebeeld; het ging geheel buiten beider wil, en eigen karakter, en eigen worsteling om. Paulus weet het: het is gebeurd, eer de kinderen

[p. 106]

iets goeds of kwaads gedaan hebben, eer welbewust de één den hiel greep van den ander. Maar straks kómt in het leven van die twee de diepe zin van het geboorte-symbool openbaar. Wat hun eigen daad aangaat, nemen zij, groot geworden, voor hun rekening, hetgeen in het symbool van hun geboorte-kamer reeds zich had aangekondigd. De twee beginnen op eigen verantwoording straks hun concurrentie-strijd. De paar minuten, die hun geboorte-ogenblik gescheiden hebben, zal Jakob die kunnen inhalen, verdoezelen? Zal Ezau zijn voor-sprong behouden? Wat Jakob aangaat, hij zint op middelen, om den kleinen, groten afstand in te halen. En wat Ezau betreft, hij onderschat den volstrekten eeuwigheids-ernst, die ‘naar het vlees’ in enkele minuten kan zijn gelegen. Straks zien wij, hoe die twee broers elkaar bestrijden en benijden; en hoe Jakob nu zijn eigen levenskracht verteert, zijn eigen overleggend verstand afpijnigt, teneinde uit hetgeen het Woord van God als vrucht van Gods bijzondere genade langs Gods souvereinen verkiezingsweg in uitzicht stelde, te kunnen bereiken langs Jakobs eigen weg. Een weg, niet van den Geest van God, maar van het vlees van Jakob. Daarom sjachert hij, bedriegt hij, eindelijk: daarom vlucht hij, dient hij.

Maar wanneer dan, na zovele jaren zwervens, en dienens, Jakob tenslotte weer zijn geboortegrond op kan gaan zoeken, dan komt daar die donkere nacht, waarin hij zijn broeder voor het eerst weer vlak in de buurt weet.

Toen viel de grote schaamte over hem: die paar minuten had hij willen inhalen, maar het was hem nog nooit gelukt. Het Woord Gods had gezegd vóór zijn geboorte, dat de mindere den meerdere zou bevelen, en de meerdere den mindere zou dienen. Maar het is tot nu toe precies andersom uitgekomen. En vannacht weerkaatsen alle bergwanden het thema van de natuurlijke, vleselijke orde: de oudste zál bevelen, de jongste blijft nog knecht. Als dan ook Jakob een geschenk vooruit zendt, om Ezau gunstig daardoor te stemmen, dan is dat afhankelijkheidsgebaar een erkenning van de nuchtere waarheid: Jakob is ongewapend, Ezau gewapend; Jakob kan enkel maar smeken, hij hangt af van de gunst van Ezau.

Waar blijft nu het Woord, het Woord van Gods verkiezing?

Ja, zegt nu het vlees, wanneer het zich ‘vromelijk’ vertoont, en ‘uit zijn hart’ gaat profeteren, - ja, zegt het, er is nog één manier, waarop het Woord van Gods verkiezingswil nog uit kán komen. Dat is n.l. déze weg: dat God gaat strijden tegen Ezau. Dat Gods

[p. 107]

verterende kracht de sterkte van Ezau breke, en Jakob zo tot zegepraal toch nog gaat leiden.

Maar, óók tegen ‘stichtelijke’ overleggingen van het vlees strijdt nu de Heere. In dien nacht toch worstelt een man, met......Ezau? Neen, neen, met Jakob zelf.

Dat is het wonderlijke hier. Maar hier dringt dan ook de scherpe snede van het zwaard van het Woord door merg en been ons heen. Immers, het ging, zo zagen we, om de tegenstelling van vlees en geest, verwerping en verkiezing, slangenzaad en vrouwenzaad. Wij hoorden, hoe de dragers, de vertegenwoordigers dier tegengestelde machten en krachten al dichter naar elkaar toe geperst waren. Abraham stond tegenover zijn volk, Izaäk tegenover den broeder, die ouder was, en een andere moeder had, Jakob tegenover een broeder, die met hem in hetzelfde uur uit hetzelfde ouderpaar geboren was.

Maar nog één stap verder kan God gaan. Hij kan doen zien, dat ook in Jakob zelf het vlees nog tegen den geest begeert, de oude mens tegen den nieuwen.

En inderdaad, zó is het. En daarom strijdt de Heere juist tegen Jakob, opdat zijn vleselijke overleggingen eindelijk eens zouden ophouden, langs vleses-wegen te willen realiseren, wat het verkiezende Woord langs Geesteswegen in uitzicht stelde, en opdat hij, naar het vlees, als Jakob, gebroken, naar den geest, als Israël, weer op zou staan.

In dien nacht worstelde ‘een man’ met Jakob. Die man was de Engel des Heeren. Het ongeschapen Woord van God, de Zoon, vóór zijn eigen vleeswording. Die Zoon had reeds het lichaam van zijn vader naar het vlees geroepen uit den schoot van Rebekka. Maar in den nacht van Pniël bekwaamde Hij hem nu ook naar den geest tot het vaderschap over Hem zelf; en Hij doet dat door Jakobs vlees te besnijden, en door den man, die zijn broeder bij den hiel greep, nu zelf, zijn leven lang, in het lopen van de renbaan van het leven te molesteren: Hij raakt zijn heup aan.

Nu weten wij, wat onze wet is. Neen, een kopie van Pniël hebben wij niet te zoeken voor ons zelf. Pniël gebeurt maar één keer. Maar de huiswet, die voor het huis van Israël gelden moet, die gaat nu allen aan, die Israël genaamd willen worden. Juist in Israël, juist in het verbond, juist in de verkiezing moet het vlees gebroken worden door den Geest, en kan alleen zó het gezin waaruit Messias opkomt, zich vertonen in zijn' goddelijke formatie. Alles of niets. -