Schriftoverdenkingen. Deel 2 (Verzamelde werken afdeling II)

Christus wekt zijn eigen Vader op: Het voorspel.

In den moederschoot hield hij zijn broeder bij de verzenen.
Hosea 12:4a.

Toen aan Izaäk en Rebekka in eenzellde uur twee zonen werden geboren, Ezau en Jakob (Gen. 25), leek dat wel een vreemde anekdote: bij de geboorte van het tweelingpaar hield de jongste den hiel omklemd van den oudste.

Maar, als de bijbel ons zo iets verhaalt, dan is het toch wel wat meer dan een interessante bijzonderheid uit een kraamkamer. Men moet de berichten van Genesis, de profetie van Hosea, en het dogmatisch perspectief van Paulus in elkaars verlengde leggen, om te weten waarom het hier eigenlijk gaat. Men krijgt dan dit beeld.

Toen aan Izaäk het kind geboren worden mocht, dat de stamvader worden zou van het volk Israël, toen heeft God ook in dat geboorte-uur de tegenstelling willen doen uitkomen tussen vlees en geest; tussen dien die God niet dient, en dien die Hem wel dient; tussen verkiezing en verwerping; tussen dengene, die ‘naar den geest’ geboren is, en den ander, die ‘naar het vlees’ geboren is. Reeds had God in de voorgaande geslachten dezelfde tegenstelling

[p. 104]

gemarkeerd voor het geloofsoog; Abraham moet zijn maagschap verlaten en zijn volk. Izaäk staat tegenover Ismaël. Nu zal zo dadelijk Jakob in tegenstelling staan met Ezau. Alleen maar: de dragers van die tegenstelling komen al dichter naar elkaar toe. Abraham woont op verren afstand van zijn land en zijn maagschap: die éne man, en dat grote volk. Maar Izaäk staat reeds dichter bij Ismaël; al hebben deze twee broers niet dezelfde moeder, zij hebben wél den zelfden vader; en voorts liggen slechts enkele jaren levens tussen hen. Maar let nu op bij Jakob en Ezau. Tussen deze twee is het onderscheid zo klein mogelijk. Zijn zij van één vader, nu zijn zij daarbij ook nog van één moeder. Niet enkele jaren afstands liggen tussen de geboorte van den een en van den ander, doch in hetzelfde uur treden zij het leven in. Zij zijn tezamen in den moederschoot reeds door het woord Gods naast elkaar geplaatst. Zo komen zij het leven in, met slechts een paar minuten onderscheid.

Maar zelfs deze paar minuten kunnen, wat het ‘vlees’ en hetgeen voor ogen is, betreft, toch nimmer worden weggewerkt, uitgeschakeld. Deze twee levens kunnen door het vlees, ondanks al zijn overleggingskunst, nimmer gelijkgeschakeld worden.

Waarom niet?

Omdat Gods Woord met zijn geweld op het vlees nu ingrijpen wil.

Dat goddelijk woord heeft voorspeld aan Rebekka, nog vóór de kinderen waren geboren, of iets goeds of kwaads gedaan hadden: dat God in deze twee, en in hun con-currentie, zou openbaren die verheven wet, dat hetgeen dwaasheid is, en ergernis voor het vlees, wijsheid is en kracht van God naar den Geest. Drie dingen worden vóór de geboorte over de kinderen door het Woord vóórbeschikt: twee volkeren zullen uit den énen moederschoot te voorschijn komen; deze twee botsen straks tegen elkander op, God zet dus andermaal tussen hen de vijandschap van slangenzaad en vrouwenzaad; én: Hij zal de natuurlijke orde, gelijk de mensen die berekenen, door zijn eigen orde opzij dringen. Want allen ménsenorde zegt: de oudste, Ezau, zal de heerser zijn; de jongste, Jakob. dié wordt dienaar. Maar het Woord, dat van den verkiezenden God uitgaat, sprak aldus: de minste, jongste, zal heersen; de meeste, oudste, zal den jongste dienen. De jongste wordt de drager van de rechten van den oudste; opdat geen vlees roeme voor God; opdat het niet de glorie zij van den werkenden méns, maar van den roependen. bevelenden, scheppenden, verkiezenden Gód.

Dit had het Woord gesproken, eer de kinderen geboren waren.

[p. 105]

Toen begreep straks de moeder, die al die dingen in haar hart bewaard had, dat in die schijnbare kraamkamer-anekdote profetie lag, en symbool. Dat jongste kind hield reeds vóór de geboorte, in den moederschoot, den hiel van zijn ouderen broeder vast. Het was, alsof het die paar minuten, die naar mensenmaatstaf in der eeuwigheid niet in te halen zijn, toch in wou halen, zijn broeder vóór wou zijn, zoals men iemand, dien men in zijn loop wil stuiten, bij den hiel grijpt, dat hij valle. Maar het helpt hem niet. Hij blijft de jongste, en de ander blijft de oudste. Nog eer de kinderen zelf hun concurrentie-strijd geopend hadden, heeft de beschikking Gods de hand van den een om den hiel van den ander gelegd, zoekend naar een profetie. Want die achteraankomende Jakob wordt naar het vlees de vader van den Christus. Maar dit vaderschap wordt ‘geroepen’ door dat Woord van God, dat in den beginne bij God, dat God zelf was. Hij ‘roept’ wat niet is, alsof het was (Rom. 4). Oók alle ‘vaderschap’.

Zo ‘roept’ de Christus hier zijn eigen vader. Maar Hij brengt dan ook de spanning tussen mensen-wijsheid en Gods wijsheid. Hij stelt in uitzicht een strijd tussen de wet van het vlees, en die van den Geest. En onder het teken van dien strijd wordt nu Jakob geboren. Het voorspel is begonnen: in dien strijd zal hij vader worden van den Christus. En slechts onder erkenning van deze spanning, en van deze strijd, kan Jakob drager zijn der roeping van het heilige geslacht, met patriarchaal gezag de gemeenschap toebehoren, waarin de Messias broeder is, en zoon, en Heer.

Hoort gij het voorspel op den koraal van 't patriarchaal gezag? Het zet het thema van de onderwerping aan Gods voorbeschikking in.