De Kerk. Deel 1 (Verzamelde werken afdeling III)

‘Het lichaam van Christus’.^*)

Ds Drijver zegt in ‘De Hervorming’ (vrijzinnig):

Nog eens het Lichaam van Christus.

Over dit, door Dr Sevenster ter Moderne Vergadering ingeleide thema, een afzonderlijk woord, hoewel zijn referaat ongeveer een herhaling was van zijn opstellen in ‘Kerk en Wereld’, door ons in een vorig overzicht al besproken.
De opmerking van een der debaters, dat het opkomen van de uitdrukking ‘Het Lichaam van Christus’, in onze vrijzinnige kringen verklaard moet worden uit het zoeken naar toenadering tot de linkse orthodoxie, was ad rem. Wij geloven niet, dat in onze vrijzinnige Gemeenten behoefte bestaat aan een wederinvoer van die oude benaming. Wij kunnen ons niet voorstellen, dat de predikanten, die het voor dien term opnemen, dit zouden doen, indien het niet min of meer als eis gesteld werd door de mannen van Kerkopbouw, waarover straks meer.
De term in kwestie gaat terug tot Paulus. Maar behalve Paulus' leer over Christus, geven de Evangeliën ons de leer van Christus, althans de hem toegeschreven en door de kerkelijke traditie aanvaarde leer van Jezus. Met die Evangeliën in de hand, kwam iemand uit de vergadering op voor de prediking, bewaard in de Bergrede.
Gelukkig verzekerde de referent, dat een voorganger(ster), die de Bergrede in het centrum der Evangelieverkondiging plaatste, in de Christelijke kerk behoorde te worden geduld!
Dat ontbrak er ook maar aan. Maar de toon, waarop de concessie werd gedaan, bewees het eenzijdig standpunt van het referaat.
Zolang in ons Nieuwe Testament de vier Evangeliën, die toch niet zonder reden daarin zijn opgenomen, bewaard blijven, zal men onder het Evangelie van Jezus Christus mede dienen te verstaan, wat Jezus zelf gezegd wordt te hebben verkondigd.
Trouwens de referent is daarvoor zelf niet onverschillig. In zijn artikel ‘Evangelie en Stoa’ in het ‘Nieuw Theologisch Tijdschrift’ van Januari 1932, heeft hij het eigen karakter van Jezus' spreuken, lessen en gelijkenissen in het licht gesteld, zowel tegenover de Joodse als tegenover de Helleense Godsleer en levensleer. Hij eindigde zijne uiteenzetting met de gevolgtrekking, dat de godsdienstig-zedelijke prediking van Jezus zeer waarschijnlijk is uitgegaan van een bepaalden historischen profeet, den profeet-leraar Jezus.
Waarom zich moeite gegeven dit aan te tonen indien met het bijzonder karakter dier prediking niet hare bijzondere waarde, haar blijvend gezag samenhangt? - Wat kan er aan gelegen zijn voor Jezus en zijn leer een

*) De Ref., 23 juni 1933, 13e jrg. no. 38, bl. 304/5 (Persschouw).

[p. 259]

geheel enige plaats in de geschiedenis op te eisen, zo wij ons naar die leer niet langer hebben te regelen?
En geeft men dit laatste toe, dan wordt de vraag of men de Christelijke geloofsgemeenschap al dan niet naar Paulinischen trant ‘Het Lichaam van Christus’ moet noemen, van bijkomstig belang.

Het ‘leuke’ (bedroevende) is hier, dat de term geduld wordt als van ‘bijkomstig’ belang.

Afgedacht nu van het feit dat de ‘bergrede’ en het ‘bijkomstige belang’ elkaar niet kennen (daar ligt juist de verlossende kracht der bergrede als openbaringsmoment in), is het ook wat vreemd, dat hier een benaming voor een ‘geloofsgemeenschap’ wordt geduld op gronden, ontleend aan de (nog niet-verlaten) mening, die men hier heeft over den inhoud der prediking van die gemeenschap. Noch in die prediking, noch in haar inhoud evenwel ziet men een onveranderlijk konstitutief element van zijn eigen ‘geloofsgemeenschap’. Maar daarmee is de naam als naam zelf reeds geoordeeld. Laat men den term uitleggen, zoals Paulus hem bedoelt; dan is duidelijk, dat hij voor een vrijzinnige gemeenschap niet past.