Verzameld werk. Deel 8

[p. 393]

Stratford-on-Avon

Het moge weinig zijn wat wij zeker weten omtrent Shakespeare - dat hij te Stratford geboren werd, daar trouwde en kinderen kreeg; naar Londen toog, waar hij op het toneel speelde en stukken schreef; in zijn geboortestad terugkeerde, zijn testament maakte, stierf en begraven werd, - het is niettemin genoeg om met de vele kleine gegevens die ons zo dierbaar geworden zijn een duidelijk beeld van zijn leven te zien, van zijn jongste en zijn laatste jaren vooral. Hoe zijn vader en moeder met hun kleine kinderen in het straatje woonden dat thans niet drukker is dan het geweest kan zijn; hoe de knaap

With his satchel

And shining morning face, creeping like a snail

naar de grammarschool ging, waar hij zijn les moest opzeggen van ‘hig, hag, hog’; hoe hij op vrije dagen door de golvende bloemige velden dwaalde, door de boomgaarden - Warwich is een welig vruchtenland - en langs de Avon, stroomopwaarts, waar de rode appeltjes aan de wildlingen groeien en de wilgen zich overbuigen -

There's a willow growing o'er a brook
That shows its hoary leaves i' thi glassy stream,

(zie hoe de jongen de blaadjes bekeken heeft, terwijl hij aan het kabbelend watertje zat, om vis te vangen, denk ik, want het wemelt er van snoek!) en hoe hij op zijn verdere tochten het kasteel van de Kingmaker, het slagveld van Bosworth zag, waar de grote daden van vroegere tijd in zijn verbeelding verschenen; en dan, aan het einde van de knapentijd zou ik zeggen, maar ik weet niet waar die knaap eigenlijk ophield en de minnaar begon, dan zijn wandelingen eenzaam in de avond met neergeslagen ogen, zijn scherp gehoor bij meisjesstemmen en de eerste kussen daar aan het einde van het laantje naar Shottery onder de hoge meidoornbomen. Er gaan twee wegen naar Shottery waar

[p. 394]

zij woonde, de algemene weg en dit hagedoornlaantje, juist breed genoeg voor twee naast elkaar; waar, meent gij zou zij hem wachten, Will, sweet Will? Dat was een bijzonder laantje, vooral in het duisterend uur wanneer de lauwe bloesemgeuren dwalen en ginds de curfew luidt, - ga daar eens wandelen op een juni-avond en hoor diezelfde curfewklok. Will was achttien jaar toen hij trouwde en vader werd, en de zorgen begonnen. Wat was hij toen? Notarisklerk, leerling bij een apotheker of een dokter? In die tijd moet ook het voorval van de stroperij in het park van ‘Lowsy Lucy’ gebeurd zijn; kleuters in Charleedle zingen nog van ‘Shakespeare stole the deer’, en gij ziet de herten grazen.

Hij ging naar Londen. In een van zijn vroegste stukken horen wij van liefde ‘misgraffed in respect of years’, en later:

Then let thy love be younger than thyself
Or thy affection cannot hold the bent.

De overlevering wil dat hij ieder jaar een poos bij zijn gezin kwam; maar zwijgen wij daarover, wij weten niets van zijn huwelijk, niets van de omstandigheden van zijn vrouw en kinderen in die tijd.

Een twintig, vijfentwintig jaar later keerde hij rijk terug en bewoonde het grote huis welks grondvesten nog bestaan. Hij bezat landerijen en een tuin waar hij, zeker met goed begrip, gaarne tuinierde. Rustig en in zichzelf gekeerd schreef hij waarschijnlijk nog enkele stukken, die tot de schoonste behoren, getuigend van zijn liefde tot de natuur, en leidde een leven dat

Finds tongues in trees, books in the running brooks,
Sermons in stones, and good in everything.

Hij stierf de 23e april Ao. 1616 en werd begraven in het fijne kerkje bij de Avon.

De 23e april beginnen in Stratford de spelen ter gedachtenis van zijn geboorte- en sterfdag. Daarna is het weer stil in het lieve oude stadje; want er komen wel vreemden des zomers, maar zij bezoeken het geboortehuis, de kerk, het museum, het huisje van zijn vrouw, en reizen verder. Gij die er langer blijft, wandelt vanzelf langs de heerlijke Avon, naar de gehuchtjes rondom,

[p. 395]

Alcester, Wilmecote, Henley (denk aan Touchstone en Rosalind!), ‘dranken’ Bidford, Snitterfield, Charlecote, en ziet de landschappen van As you like it, Winter's Tale, Cymbeline, Tempest, Midsummernight's Dream.

[25 april 1909]