Verzameld werk. Deel 8

[p. 38]

IV

Het was vroeg en rustig op koninginnedag in dat proper stadje van Noord-Holland toen Adriaan Blinkert uit het logement buitenkwam, de zakentas onder de arm. Het had geregend, maar het was nu zonnig en aan alle huizen, helder van lijst of geveltje tot drempel en stoep, hingen de vlaggen met de wimpels onbewogen tot dicht bij de keien. Aan het einde van de straat waar zij uitkwam op de markt met nog drie vlaggen te zien, lagen in de zomerlucht geronde wolken opgeklaard in een rij naast elkaar. Voor een huis van lichtrode steen met glimmende kozijnen lapte een meisje de ruiten schoon en ook de fuchsia onder het wit gordijn zag er fris uit, voor de drogisterij daartegenover dweilde een vrouw de stoep. Een paard trok langzaam een sleperswagen, een man met een groentekar volgde op zijn gemak. Hier en daar stonden mannen twee bij twee te praten, een oranjestrik op de borst. Een cyperse kat zat naast een winkeldeur naar iets te kijken. De enige die vlug liep was een jongen die een ijzeren hoepel rinkelend voortdreef, maar niemand ging voor hem opzij.

De kantoren bleven maar tot twaalf uur open en Adriaan, die voor het eerst voor de zaak een reis door de provincie deed, had de opdracht er vijf te bezoeken. De eerste op zijn lijn lag onder groene linden op een grachtje en toen hij hier langer dan hij gerekend had was opgehouden, haastte hij zich naar het kantoor op de stadswal, waar hij bijzonder zijn best moest doen. De hoek omgaande stond hij stil voor drie dames en enige kinderen in het wit, alle gesierd met grote oranjestrikken. Hé, riep Cor die een kleur kreeg, jij ook hier? dat is toevallig. Dat is nu Adriaan Blinkert, tante, waar ik u van verteld heb, ik had niet gedacht hem hier te zien.

Hij moest uitleg geven waarom hij onverwacht hier was, hij moest de tante beloven aan de koffie te komen en Cor drong aan dat hij ook de avond zou blijven, want er zou muziek zijn en een optocht. Ook de andere dame, die een nicht was, zei dat het gezellig zou zijn, en hij had al drie keer de hoed afgenomen voor

[p. 39]

hij verder kon gaan naar dat kantoor. Cor kwam hem nog achterna om hem duidelijk uit te leggen waar haar oom en tante woonden. En als hij tot morgen bleef konden ze samen naar de kerk gaan.

Een grote tafel was het waar hij naast haar zat, met veel luidruchtigheid van kinderen in witte jurken rondom, de zonneschijn viel door de open tuindeuren binnen. Om beurten vroegen de oom en de tante waarom hij niet langer kon blijven, het was immers feestdag, een zaterdag bovendien, hij kon hier overnachten. De reden, waarom hij voor de avond thuis wilde zijn, kon hij niet zeggen. Een vaste afspraak was er wel niet, maar Netje, die lid was van dezelfde vereniging, kwam elke zaterdagavond bij zijn moeder op bezoek en hij vond het zijn plicht haar dan naar huis te brengen. Daar rekende zij ook op als een gewoonte.

En toen ze nog met de krentenbroodjes zaten kwam er een collega van de oom, die lid was van de feestcommissie, om zijn raad te vragen in een onvoorzien geval. Twee deelnemers aan de historische optocht waren verhinderd en deze personages, prins Willem de Tweede en zijn gemalin voorstellende, konden niet gemist worden omdat hun kostuums tot de kostbaarste van de vertoning behoorden met echte zilverkant. Wel, zei de oom, voor de prinses kan ons nichtje figureren, ze heeft mooi blond haar en met dat kostuum aan lijkt ze zeker op het portret in het museum. Cor kreeg een kleur van blijdschap. Dan is Adriaan de prins, riep ze hem bij de arm vattend, leuk zal dat fluwelen pak je staan, met die sjerp en die grote hoed. Hij heeft de geknipte postuur ervoor, zei de oom en de andere leraar zei dat hij de kostuums dadelijk zou laten bezorgen zodat ze tijdig gepast konden worden. Adriaan, eveneens met een kleur maar ontsteld, herhaalde dat hij heus met de trein van vier uur zestien moest vertrekken, maar in de drukte en het gejuich der kinderen luisterde niemand meer naar hem, behalve Cor die hem nog aan de mouw vasthield en aandrong, zachtjes zeggend dat zij het zo heerlijk zou vinden en dat hij het voor haar pleizier moest doen. Hij merkte op dat zij een rond gezicht had en dat er in het blauw van haar ogen een bijzondere glans was.

In de middag, toen de kostuums in de veranda over twee leunstoelen lagen uitgespreid, het een van brokaat blauw en zilver, het ander van kardinaalrood fluweel, zat hij bij tante, nicht en

[p. 40]

Cor, die bezig waren met naald en draad. Op een perk voor de veranda bloeiden de verbena's en de hemel blonk helder. Van het buis, dat Adriaan paste, waren de mouwen te lang, die moesten veranderd worden terwijl hij in hemdsmouwen zat te wachten, een cigarillo rokend die de oom hem had gegeven. Soms dacht hij wat zijn moeder en Netje zouden zeggen dat hij niet thuis was gekomen, soms zat hij alleen maar te kijken naar de hand van Cor, met de naald ijverig op en neer. Er was iets aan haar dat hij aardiger vond dan Netje, iets vrolijks en bevalligs. Hij dacht ook hoe hij in de optocht lopen zou, het hoofd rechtop, met haar gearmd. Als Netje het hoorde dat hij had moeten inspringen om het feest te doen slagen, zou zij wel begrijpen dat hij die ene avond gemankeerd had. Uit een der bovenramen aan de achterkant klonken de tonen van een trompet, de nicht zei dat het de buurman was die zich nog oefende voor de optocht. Pas toen de meid de thee kwam klaarzetten was het buis veranderd en kon hij naar boven gaan om het hele pak aan te passen. De nicht, die aan de deur klopte, hielp hem met het strikken van de sjerp, ze zei dat hij er prachtig uitzag, onherkenbaar. Hij moest zich vertonen, hij moest met Cor in de tuin gearmd heen en weer lopen. Hij was verwonderd dat zij er zo mooi uitzag, met gouden krulletjes over de oren, de hals blank uit de kanten kraag. Hij kreeg een ingeving, hij plukte een half ontloken roos van een struik en bood haar die met een buiging aan. Wel, wel, zei de oom, een echte prins, het is toch maar een geluk dat onze Cor hem hier ontmoet heeft.

Het was nog schemering met donker vergulde lucht toen er een landauer voor de deur kwam om het paar naar de verzamelplaats in De Harmonie te brengen, de hele familie stond rondom het portier te zamen bij het instappen. In de straten waar het rijtuig reed gingen de lampjes van de illuminatie op, rood en wit en blauw tussen de stilhangende vlaggen.

Hoewel hij dacht dat het een lange optocht was, zo veel figuren uit de geschiedenis had hij gezien die achter hen kwamen, hoewel zij langzaam schreden tussen de menigte ter wederzijde, stonden ze toch eerder in een groep voor het stadhuis opgesteld dan Adriaan verwacht had. De hele weg had hij telkens een druk op de arm gevoeld, nu eens knijpen dan weer trekken, hij had ook telkens omgekeken naar de page die haar sleep droeg, daarom had hij niet naar alles rondgezien. En terwijl hij daar stond, met

[p. 41]

de gepluimde hoed in de hand bij de tonen van het ‘Ere zij God’, gespeeld door een trompet boven het geklingel van het carillon in de toren, terwijl de witte schijnsels van de fotograaf de gezichten van de toeschouwers verlichtten, voelde hij zich zo plechtig dat hij haar hand, in de witte handschoen op zijn arm, vast tegen zijn borst drukte. Hij zag dat zij de ogen naar hem opgeslagen hield juist toen ze gefotografeerd werden. En achter hen hoorde hij een stem die zeide: Wat een mooi paar is dat.

Later, toen ze de gewone kleren weer hadden aangedaan, zaten ze in de tuin van De Harmonie, een grote kring familie en kennissen onder de bladeren van een kastanje met gekleurde lampions ertussen, Cor en hij naast elkaar. De roos op haar blouse hing verwelkend voorover, er vielen blaadjes af. Zij sprak zo zacht dat hij dikwijls het hoofd dicht naar haar toe moest buigen. En ze deed hem een onverwachte vraag: Weet je nog, zei ze, dat we vroeger uit roeien gingen? waarom hebben we dat eigenlijk nooit meer gedaan? Hè, ik wou zo graag dat we weer eens in een bootje gingen varen, toe, de volgende week als ik terug ben in de stad, vraag maar aan Harmen waar je de mooiste bootjes huren kan. Ja, antwoordde hij, bij goed weer is het prettig op het water, dat spreken we dan nog wel af. Ze zeide nog iets, maar zo zacht dat hij het onder de muziek niet verstond. Het was al nacht toen de feestgangers naar huis keerden, alleen in de grote straat waren de lichtjes nog op, en Adriaan liep met Cor gearmd, zij met een wijsje binnensmonds.

Een week daarna, op een middag met een aarzelend zonneschijntje uit een nevelige lucht, kwamen ze met hun vieren langs de weg aan de buitenkant van de stad gereden, waar de bootjes verhuurd werden, Netje en Adriaan voorop, gevolgd door Cor en Harmen. Op de steiger keek Netje, die haar nieuwe japon van groene stof aan had, bedenkelijk naar de weiden waar de koeien graasden. Had ik mijn regenmantel maar meegebracht, zei ze, maar Harmen stelde haar gerust dat het wel droog zou blijven. Cor praatte over het feest en de foto toen ze in het bootje sprong, door Adriaan bij de hand geholpen. Ook Netje strekte de hand uit, maar hij sprak nog met Cor, hij reikte haar de hand zonder op haar te letten, hij wankelde en trok haar zodat zij met de ene voet naast het bootje in het water stapte en zich bezeerde. Weer op het steigertje geholpen hield zij haar rok wat op, de modder droop eraf. Het is jouw schuld, zei ze, je keek niet eens.

[p. 42]

Met de zakdoeken van alle vier werden rok en kous afgeveegd. Maar Netje, die zeide dat het been haar pijn deed, wilde naar huis. Adriaan haalde haar fiets en de zijne, ze reden samen weg langs de bomen. 't Was anders zo erg niet, zei Harmen die toen in het bootje stapte, nu gaan wij maar met ons tweeën varen. En Cor, de anderen nog nastarend, knikte en lachte van verbazing, maar ze waren al weg.