Verzameld werk. Deel 7

[p. 613]

Het begin

De geschiedenis van de hond is even oud als die van de mens en haar aanvang even duister. Dat zij al vrienden waren in de tijd toen de mens begon te jagen, en dat heeft hij moeten doen eer hij op twee benen liep, blijkt uit gevonden beenderen, uit het oude steentijdperk, van mens en hond te zamen liggend, jager en jagersmaat.

Volgens sommige geleerden stammen de hondesoorten, die wij kennen, af van drie verschillende carnivoren, de wolf, de vos en de coyote of keffende prairiewolf. Van hen moeten dan de wilde honden stammen, de voorvaderen van de thans levende wilde en beschaafde.

Men heeft gevraagd waarom het, van al zijn verwanten, juist een canis familiaris was, niet een vulpus, zelfs niet een canis latrans, die zich tot de homo sapiens voelde aangetrokken, maar een antwoord heeft men nooit gekregen. Ook weet men niet wie het eerst het gezelschap van de ander heeft gezocht. Wie echter dier zowel als mens kennen, hun verhouding van meester en dienaar begrijpen, zijn overtuigd dat de oorsprong van de vriendschap bij de hond gezocht moet worden.

Het moet dan zo gegaan zijn: een hond, van zijn troep afgedwaald, volgde met de neus een spoor dat hij niet kende, een aangename reuk, en toen hij de plek naderde waar die reuk het sterkst was en opkeek zag hij een eenzaam schepsel, staande bij een vuur. Dat was een wilde man, vermoeid van de jacht. Evenals zijn reuk behaagden de hond ook zijn stem en zijn gestalte, dus ging hij kwispelend naar hem toe. Hij werd met stok en stenen weggejaagd omdat die wilde man, zoals nog heden menige beschaafde, wantrouwig was jegens dier en soortgenoten. Maar hij keerde terug, steeds kwispelend en van blijdschap een beetje jankend, want hij had in zijn bloed de warmte al gekregen, het gevoel dat een slaaf maakt van het hart. Alweer werd hij weggejaagd met een schop in de ribben, een slag op de rug.

[p. 614]

Natuurlijk begreep die hond niet waarom die man dat deed, maar vijandigheid scheen het hem niet en hij kon niet meer weg van die plek. Toen het nacht werd ging die man liggen en hij sliep. En op een afstand lag de hond, met de kop op de poten, de oren bewegend bij ieder gerucht. Er kwam toen een wolf aangeslopen, die hij dadelijk op de nek viel, want sedert er vriendschap was van hond voor mens was er ook vijandschap van hond tegen elk dier dat de vriend kon schaden, vooral dezulke die de hond wel in de vorm geleken, maar niet deelden in de gemeenschap met de mens. De andere dieren waren hem voortaan wat de heidenen de christenen waren.

En toen de man wakker werd en zag dat de hond hem beschermd had voelde hij de dankbaarheid. En hij begreep dat dit dier hem tot nut kon dienen. Zij kwamen dichter bij elkaar, de hond liet toe dat de man hem over de kop streek en voortaan volgde hij hem tam, het eerste huisdier.

Misschien is het anders toegegaan bij het begin van de geschiedenis van hond en man, maar aangezien de feiten niet zijn te boek gesteld mag men het zich voorstellen zoals men wil, als men maar niet vergeet dat de liefde bij de hond begon.

Ook van een der verwanten van het tijgergeslacht is de hond een vijand, dat is de kat. Dit dier heeft zich eveneens aan de mens gehecht, maar dat moet veel later gebeurd zijn, toen de mens al een woning had. Want de kat, hoezeer hij de mens ook mag lijden, is op haar gemak gesteld, aanvaardt gaarne voedsel zonder ervoor te jagen en een plekje beschut tegen regen, waar geen ander dier haar stoort. Spelen wil zij wel met de mens, maar voor hem werken niet. Dat is juist wat de hond nog altijd niet in de kat kan uitstaan, wel profiteren maar niet werken, volgen, opletten of er hulp nodig is. Ziet men een kat die de blindeman leidt of voor de kunstenaar met het bakje rondgaat? die in het water springt om een kind te redden of de inbreker te lijf gaat? De kat is voor de hond een minder schepsel waarmede hij niet kan omgaan.

Maar gelukkig voor de hond heeft hij, zolang hij de mens kent, aan de omgang met hem genoeg gehad.