Verzameld werk. Deel 7

[p. 227]

X

Ofschoon menigeen, die hem weleens ontmoet had, zich aanename ogenblikken kon herinneren in zijn aanwezigheid doorgebracht, ogenblikken waarop dierbare wensen bijna waren vervuld, werd er weinig goeds gesproken van Aristus. Hij zal niet ouder dan vijfentwintig jaar geweest zijn toen hij de faam van vele ondeugden had. Men noemde hem een verkwister van schatten gelds, waarvan niemand de herkomst wist, een nietsnut die niet geleerd had zekere onbetwiste gaven voordelig aan te wenden, een lichtzinnige deugniet die spotte met de beginselen der samenleving en wiens voorbeeld helaas zowel jongelieden als bedaagden van zwak karakter op dwaalwegen had verleid, een bandeloze die zich aan geen wet of orde hield. Wie streng oordeelde noemde hem bovendien een bedrieger, omdat hij herhaaldelijk zijn identiteit onder een valse naam verborg, hetgeen slechts op oneerzame bedoelingen kon wijzen. Deze faam nu werd verergerd toen personen, die verklaarden hem goed te kennen, hem morgen en middag, met zijn rosse krullen en zijn dromerige blik, op het balkon zagen staan van een huis in de Saffolaan dat in de stad een kwaad gerucht had gekregen. Al scheen of veinsde hij dan de voorbijganger, die hem groette, niet te herkennen, deze durfde te zweren dat hij niemand anders dan Aristus was. Er waren er echter ook die het betwijfelden en hem, hoewel een onmogelijk individu, niet in staat achtten zich af te geven met een man wiens handelingen, kortweg zedeloos genoemd, in menig gezin onmin en schandaal verwekten.

Dat was een jonge man van smaakvolle stijl, die volgens het bordje aan zijn deur J. Siderates heette en het beroep van kosmetist beoefende. In de voorname dagbladen had een advertentie gestaan zo opzienbarend dat ook de politie haar had opgemerkt en zij had er een onderzoek naar ingesteld, dat haar echter in zake zedelijkheid volkomen bevredigd had. Alle vrouwen, stond er te lezen, die naar geluk en schoonheid verlangden, konden zich zonder schroom tot J. Siderates wenden, op het aangegeven adres, waar zij voldoening zouden vinden met een minimum

[p. 228]

van kunstmiddelen. Slechts diegenen behoorden zich aan te melden wier uiterlijk reeds een mate van schoonheid bezat, welke de verwachting wettigde dat zij voor volmaking vatbaar was, slechts diegenen ook wier deugden hun recht gaven op geluk. Een boosaardige verlokking was het, want welke vrouw, hoe schoon en gelukkig ook, wenst niet nog meer schoonheid en geluk.

In de ontvangzaal, kostbaar met spiegels maar overigens eenvoudig gemeubeld, zeide J. Siderates tot zijn eerste assistente juffrouw Monica: Onze behandeling, die niet anders dan de stijl beoogt, is zo natuurlijk dat het niet nodig was de trompet te steken, maar sommige vrouwen zijn langzaam omdat zij geen vertrouwen hebben in het geluk en meer dan een halfjaar heb ik voor dit experiment niet beschikbaar. Laat juffrouw Adrienne geen fluweel en zijde of andere stof samen draperen, laat juffrouw Alette de flacons in de parfumkast goed afsluiten, anders mengen zich de geuren, en verzoek juffrouw Kaatje met de kleurzalven de uiterste keurigheid te betrachten. Ik ontvang vandaag maar één cliënt, de eerste die komt, houd u zich met de andere bezig, ontdoe ze van hun overtolligheden.

De eerste cliënt die in zijn salet werd binnengelaten was een rijzige, welgebouwde, maar opzichtig en begriploos geklede dame. Met een buiging en zonder woorden wees Siderates haar zich te plaatsen voor een spiegel, die haar van kapsel tot schoeisel toonde, hij wees haar zich om te keren en hij beschouwde haar, zonder te spreken, tien minuten. Toen spreidde hij een doek van oudblauw brokaat, passend bij haar blankheid, over de divan uit, verzocht haar te gaan zitten en zeide: Mevrouw, ik zie dat u getrouwd is, ik vermoed in het vijfde of zesde jaar, wees zo goed mij bijzonderheden op te geven over uw huiselijke omstandigheden.

Welke bijzonderheden hij wenste hoefde hij niet te zeggen, want dadelijk na een diepe zucht begon zij te spreken, eerst met triestige berusting, dan met klachten die allengs veranderden in verontwaardigde verwijten over onrecht in het huwelijk ondervonden. Een tijdlang sprak zij, gedurende welke hij haar enige keren thee en pralines aanbood. Zij had een kleurtje en diep zuchtte zij weer na zo veel bekentenis toen Siderates sprak: U weet, Gloriane, - zo noem ik u, want dat is de naam die bij u past - u weet, dat men weleens tracht de ideale vormen van het

[p. 229]

lichaam af te meten volgens vastgestelde regelen, waartoe men bijvoorbeeld de lengte van de hand als maatstaf neemt, om de verhoudingen van de andere delen te bepalen. Deze methode kan gebruikt worden voor ledepoppen, voor natuurgewrochten deugt ze niet. Iedereen kan zonder te meten zien dat u met veel schoonheid geboren is, alleen de omstandigheden hebben die enigszins vervormd, maar gelukkig niet onherstelbaar. Wat de kleine fouten van uw uiterlijk betreft een ietsje matheid van de huid, een verkeerde houding van het middel, vermoedelijk enige sproetigheid aan de schouders, dat zijn kleinigheden die mijn assistent behandelen zal. Laat ik u intussen wijzen op een gewoonte, waarvan u zich onmiddellijk moet ontdoen. U knijpt de oogleden toe, met als gevolg een samentrekking van de wenkbrauwen. Jammer, want het gave blauw van uw oogleden wordt verborgen en er ontstaan rimpeltjes, die een uitdrukking van ontevredenheid geven. Waarover is u ontevreden? Hoe komt u aan de vermoeienis in de gedachten? Daarvan moet de oorzaak verdreven worden, en waar die te zoeken is heeft u duidelijk genoeg gezegd. Een gelukkig huwelijk, Gloriane, is een grote zegen. Een onbevredigend of een vervelend huwelijk daarentegen is een beproeving, een tredmolen voor de ziel. Het is vergeefse moeite door praten met uw man tot een vergelijk te komen, het voornaamste is dat u niet van hem houdt, misschien hij ook niet van u, en met praten kan u Gods zegen niet afdwingen. Als u voortgaat u tot de zilveren bruiloft te laten binden, terwijl u al die tijd met wrok, verwijt en wantrouwen naar uw man kijkt, wordt het tegendeel van geluk uw lot en in plaats van schoonheid krijgt u de trekken van het chagrijn op het gezicht, die op den duur door geen crème of email te verbergen zijn. Kortom, zoals meer dan de helft van mijn cliënten, moet ik ook u een lichte operatie aanbevelen, zeg uw man vaarwel, de dag dat u het doet herneemt uw gestalte de statigheid die de natuur u gegeven heeft en uw ogen hebben een nieuw licht. Dat licht, Gloriane, zal velen aantrekken, als de hemel wil ook de man die voor u bestemd is. Laat nadenken achterwege, want u is het al met mij eens. Nu zullen wij zien wat er tegen de sproetigheid te doen is, maar aangezien u daarvoor de schouders moet ontbloten is dit de taak van juffrouw Alette.

Hij drukte op de schel, de assistent verscheen en geleidde mevrouw naar een kabinet. Sideraat ging op het balkon staan

[p. 230]

om te kijken naar een rijtuig waar een nieuwe cliënt uitstapte. Daarna zette hij zich aan de tafel om dit geval te overdenken. Het knipperen van de scherpziende ogen, zeide hij bij zichzelf, wijst op behaagzucht in gevorderde staat van onbevredigdheid. En hij schreef: Voor Gloriane, een glans van ingetogenheid, gentiaanblauwe zijde, enig verguldsel, groot sieraad, gesp chrysoliet, collier barnsteen, odeur verveine of nuit de Damasc naar keuze, let op houding, lage hakken, en hierbij voegde hij, betamelijkheidshalve in geheimschrift, een richtsnoer voor de massage. Hij schelde nogmaals en overhandigde het voorschrift.

Gedurende de tijd dat hij wachtte, nu en dan op het balkon staande om naar de komenden en gaanden te kijken, ondergingen in de verschillende kabinetten cliënten een voorbereidende behandeling, die zijn aanwezigheid niet vereiste omdat hij er algemene regelen voor had verstrekt. Het was al laat in de namiddag toen juffrouw Alette hem verzocht naar mevrouw Gloriane te komen zien. Een fiere gestalte, groots van lijn en in diepe tinten blauw, stond in de ontvangzaal voor de spiegel en haar wijd geopende ogen schitterden hem als briljanten tegen. De herschepping van uw uiterlijk, mevrouw, zeide Siderates, heeft u te danken, niet aan de behandeling of aan de japon, maar aan een kleine verandering in uw hoofd. - Ik weet het al, antwoordde zij met een blos van vreugde, het is uit met het suffe leven, ik ga regelrecht naar een advocaat en morgen ben ik vrij. In haar geestdrift omhelsde zij hem, waarop hij de assistenten verzocht te constateren dat het in hun bijzijn was gebeurd.

Een maand later, nadat hij op reis was geweest, had hij het geval Gloriane vergeten en op de verontwaardigde brieven van haar echtgenoot, die hij bij zijn terugkeer vond, brieven waarin het hem geweten werd dat zij het huis verlaten had, sloeg hij geen acht. Hij behandelde nu een gezette dame die hij wegens haar spraakzaamheid Eulalie had genoemd en aangezien zij hem een moeilijk geval scheen, besloot hij haar tegelijk met een zekere Priscilla te laten komen, een dame van enigszins gevorderde leeftijd, van wie hij zich bijzonder succes voorstelde.

Zij zaten naast elkaar op de divan toen hij hen toesprak. Het is duidelijk, zeide hij, de dames lijden aan een verouderd gebrek aan schoonheid en geluk, maar als u meewerkt kunnen wij daar binnen een week in voorzien. De voorovergebogen schouders, de houding van de kin, de uitstekende en droge onderlip, de

[p. 231]

kromming van de bovenrug, de diepe holten aan het sleutelbeen, u moet beseffen dat u die aan uzelf heeft te wijten, zowel u als u. Dat de dames zich verongelijkt voelen door familie en kennissen, ik geef toe dat daar reden voor is, wij weten dat de superioriteit dikwijls niet erkend wordt. En het spreekt vanzelf dat de verongelijkte zich dan wil schadeloosstellen. Maar de dames hebben daartoe verkeerde middelen gekozen. Onderzoek eens uw hart, beken uzelf wat u het liefst zou wensen en vraag u dan af, Eulalie, of u dat door veel praten kan bereiken, en u, Priscilla, of uw gewoonte, om van iedereen de waarheid rond te vertellen, u kan helpen bij de vervulling van uw wensen. Bij u is het de drang tot praten die de kaakspieren heeft verslapt en daarmee de wil om diepere begeerte te bevredigen. Bij u is het de behoefte, om van iedereen precies te vertellen wat hij gedaan heeft, die de vermagering heeft voortgebracht en u weet, Priscilla, dat al te grote magerheid niet bemind is. Priscilla moet zich een andere behoefte scheppen, hetzij aan sport, hetzij aan snoepgoed of welke liefhebberij ook, en straks moet u in het kabinet die japon met stippeltjes uitdoen, dan krijgt u er een die uw vormen recht doet wedervaren. Nadat wij dan een kleinigheid aan u gewijzigd hebben, zal u zien dat de verplaatste energie u gauw in staat stelt uw betere wensen te vervullen. Eulalie moet onmiddellijk afstand doen van dat ouderwets korset, dan heeft de keel gelegenheid te zakken, de stembanden krijgen ruimte en buigzaamheid en u zal zingen in plaats van praten. Met uw zang ontstaan nieuwe behoeften en nieuwe wegen tot geluk.

Toen Siderates, voor hij uitging, in de ontvangzaal kwam kijken, zat Priscilla, gefriseerd, met een japon van purper taffetas en goudleren laarsjes aan, op de canapé een schaaltje ijs te snoepen, zij knipoogde en zij zeide dat zij heel goed wist wat zij nu wilde. Eulalie, in het paarlgrijs gekleed, was veel slanker geworden, zij hield de hals bevallig schuin en neuriede al een toonladdertje.

Gedurende Siderates' afwezigheid, toen hij weer op reis was, had juffrouw Monica het behalve door werkzaamheden druk door correspondentie en door bezoekers die inlichtingen wensten. De vader van Eulalie maakte het haar zeer lastig, met de klachten dat zijn dochter het zich in het hoofd had gezet dat zij zangeres wilde worden en bovendien de drang had gekregen naar luxueuze kleding, hetgeen hij niet betalen kon. De broeder van Priscilla wenste opheldering waarom zij veranderd was,

[p. 232]

zeer tot zijn ongerief. Vroeger, zeide hij, sprak zij alleen maar kwaad en men wist wat men aan haar had, nu echter was zij onderhevig aan de zonderlingste grillen van snoepzucht, aan roekeloze kooplust en aan de ondragelijke hebbelijkheid zich op te sieren. Dat zij er knapper uitzag gaf hij toe, maar dat noemde hij geen voordeel. Het was een schande, zeide hij ook, dat de specialist door zijn raad onrust stookte in een ordelijk huishouden.

Toen Siderates terugkeerde zat Gloriane op hem te wachten, die hem wilde raadplegen. Zij zag er verjongd uit, haar wangen hadden de blos van de rozeknop en haar ogen glansden van kinderlijk vertrouwen. Zij was van haar man bevrijd en zij vroeg: Wat nu? Daarover spraken zij een hele middag, Sideraat alle mogelijkheden onderzoekend waarin zij bevrediging kon vinden voor de dorst naar geluk. Hoewel zij nog veel van de liefde verwachtte, wist zij niet zeker of zij zich nogmaals kon verbinden, daarvoor behaagde geen der mannen, die haar reeds een aanzoek hadden gedaan, haar voldoende. Waarom, vroeg hij, zou u een verbintenis sluiten waar nog niets verbonden is? Wacht tot u verbonden wordt en verbindt u dan. - Maar, vroeg zij, als nu de ene kant verbonden wordt en de andere wil nog niet, wat dan? - Dat is duidelijk, Gloriane, dan is er nog geen verbintenis. - Dit begreep zij en zij knikte en zij nodigde hem uit die avond bij haar op de thee te komen.

Met dergelijke vragen betreffende de voltooiing van het geluk kwamen ook Eulalie en Priscilla en nadat hij ook voor hen een gepaste weg had gewezen, nodigden ook zij hem uit, de ene voor een wandeling in de zachte zomeravond wanneer zij voor hem zingen zou, de andere om van een taart te proeven in een vermaarde confiserie.

Hoewel vooral Gloriane, die iedere dag kwam omdat zij nog aarzelde op haar nieuwe weg, zo veel van zijn tijd vergde dat hij aan nieuwe cliënten niet voldoende aandacht kon besteden, getuigden alle hun grote tevredenheid en dank. De dames, die zich volgens zijn voorschrift aan de zorgen der assistenten hadden toevertrouwd, kregen alle in korte tijd een bloeiend voorkomen, de kleuren van de vreugde, de vormen van de gratie, en bovendien door het volgen van zijn raad, op het gezicht die schone glans van de bevrijding. Tot de uiterlijke verandering droegen de kleding, de sieraden, de zeldzame reukwerken bij,

[p. 233]

hier te lande nog niet bekend, en welker prijs nimmer werd genoemd. Het voornaamste echter was een vonk die ontstoken was en een gloed verwekte, waarin de wereld nieuw voor hen verscheen, zodat zij zich ook op een nieuwe wijze gedragen moesten, tot verbazing van familie en bekenden. Wel gaven allen de voorkeur aan zijn persoonlijke behandeling, maar dit was vaak niet mogelijk, omdat hij herhaaldelijk op reis moest.

Minstens eenmaal in de maand werd in de dagbladen aangekondigd dat Siderates afwezig was. Er waren mensen in de stad die, dit lezende, zeiden: Gelukkig, bleef hij maar weg, maar dat waren zonder uitzondering echtgenoten of vaders met een onaangenaam karakter, die zich beklaagden over beuzelingen, die de zucht van hun vrouwen of dochters naar levensgeluk niet begrepen en lichtzinnig noemden. Het is waar dat er in sommige gevallen enige reden was voor die ontstemdheid, gevallen namelijk, waarin huiselijke omstandigheden zo grondig gewijzigd werden dat men er advocaten en documenten bij nodig had. Maar, zoals meer gebeurt, van de grieven hoorde men wel, van de verheugenis niet, en toch zag men met nog minstens een dozijn cliënten, dames die het voorrecht hadden van Siderates' bijzondere zorg, dat er door zijn behandeling in de huiselijke omstandigheden een gelukkige wending plaatsvond. Hiervan mogen vooral vermeld worden de gevallen Martha en Madelon.

Mevrouw Martha was een kleine, bescheiden dame, zoals een begijntje gekleed in grijs met een wit kraagje, met glad gekamd haar en een glimmend voorhoofd. Zij kon met moeite aanduiden wat haar ontbrak, maar Siderates zag bij intuïtie dat haar grootst geluk zou zijn de tevredenheid van haar man te winnen. Mooi hoeft men immers niet te zijn, zeide zij, daar zit het geluk niet in, het enige wat ik zou willen is dat ik alles mag doen voor zijn genoegen. Maar hij is nooit tevreden, wat of ik ook doe, en hij gaat alle avonden uit.

Mevrouw, zeide Sideraat, men kan nooit te veel doen voor het welzijn van iemand die men bemint. Maar u is eenzijdig in al uw doen. Waarom houdt u de kamers ordelijk en proper, de kleren van uw man vrij van stof en scheuren ? Waarom klopt uw huishoudboekje en geeft u stipt de overgehouden guldens terug ? Juist, omdat u voor de welvaart van uw man wil zorgen. Maar u vergeet dat er nog iets anders is dan welvaart. Als uw man naar kantoor wil gaan en hij vindt zijn jas zonder knopen, als hij een

[p. 234]

uur moet wachten voor de tafel is gedekt en als hij meer te betalen krijgt dan hij had vastgesteld, zal hij misschien enige ontevredenheid laten blijken. U heeft intussen tijd gekregen, die anders besteed zou zijn aan orde en stiptheid en die tijd heeft u in staat gesteld uw uiterlijk te versieren. Het was onderschatting van uw man, te menen dat hij alleen op zijn eigen kleren let, u vergat dat hij ook de hogere behoefte aan schoonheid heeft. Vertrouw u toe aan de zorgen van mijn assistent en laat gerust die grijze japon met kraagje hier achter.

Mevrouw Martha verliet het huis in het rood, gepoederd, met gepenseelde wenkbrauwen, oorbellen en golvend haar, met wiegelende gang op hoge hakken. En een week later ontving Siderates een brief waarin zij schreef dat haar man en zij hem niet genoeg konden danken.

Een dergelijk succes had hij met mevrouw Madelon, ook zij een altruïst, die voor iedereen duizend zorgen had en nochtans door haar man niet gewaardeerd scheen. Mijn man heeft genoeg van me, zeide ze en het was vreemd dat zij daarbij lachte, ik begrijp het best, ik ben ook zo lelijk.

En ook deze mening vond Siderates vreemd, want toen zij binnentrad was hij getroffen door haar gelijkenis met de Vergulde Maagd van Amiens, alleen was de mond veel breder door de lach. En uit hetgeen zij lachend vertelde, soms giechelend zoals een schoolmeisje, kreeg hij een inzicht in de goedhartigheid van haar aard, waardoor zij jegens een ieder die zij kende de gewoonte had van helpen en geven en, daar zij haar man als haar deelgenoot beschouwde, verwachtte zij die gewoonte ook van hem, die echter, hoewel niet minder goedhartig, nooit zijn eigen belang vergat. Hij ergert zich over mij, giechelde zij alsof zij er pret over had, en het is toch heus mijn schuld niet dat ik lelijk ben.

Siderates verzocht haar een handspiegel voor het gezicht te houden en drukte voorzichtig de mondhoeken naar elkaar, zodat in het midden de bovenlip steeg, de onderlip daalde en haar mond de vorm voor fluiten kreeg. Houd uw mond voortaan zo, zeide hij, dan is u nog mooier, zelfs uw man zal dat zien. En als u het niet laten kan te lachen, lach dan vooral niet met de mond, maar inwendig, dat zal aan uw gezicht de uitdrukking geven die bij u hoort. Het is maar een kleinigheid, Madeion, de enige behandeling die u nodig heeft. Vergeet ook nooit dat u door al dat lachen afschuwelijke groeven aan de wangen krijgt.

[p. 235]

Van deze dame had Sideraat meer genoegen dan hij had gehoopt. Ofschoon er in dit huis geen heren ontvangen werden, wist haar man tot hem door te dringen, die hem hartelijk de hand schudde, duizend gulden op zijn tafel legde en zeide: Dat vervloekte lachen, mijnheer, daar heeft u me eindelijk van verlost. Mijn vrouw is een juweel, maar dat imbeciele lachen heeft me het leven vergald. En nu, ze is niet meer aan het lachen te maken, al vertel ik nog zo veel aardigheden. - Laat uw vrouw het niet overdrijven, antwoordde Siderates. Wees zo goed haar dit geld te overhandigen en laat zij er iets voor bedenken dat haar nu en dan een glimlach geeft.

Het is mogelijk dat hij op den duur een gunstige naam gekregen had indien de goede indrukken die men hier en daar van hem kreeg niet overschaduwd werden door het geval ener bekende schoonheid, dat hem in opspraak bracht, te meer misschien omdat daarna de inrichting in de Saffolaan gesloten werd. Mevrouw Rosamonde behoefde waarlijk geen bijstand om schoner te worden dan zij was, en wat geluk betreft, zij bekende toen zij kwam dat het haar onverschillig was. Op Siderates' vraag wat zij dan eigenlijk van hem wenste, antwoordde zij: Niets, ik wou u alleen maar zien, weten wie u bent. Ja, kijk mij maar kritisch aan, een gebrek zal u aan mijn voorkomen niet ontdekken. Ik weet wel dat ik een gebrek van het karakter heb, gelukkig één maar, maar zo groot dat u er toch niets aan kan doen. Ik ben een egoïst, daar dan, u mag het wel weten. En als u mij daarmee helpen kòn, ja dan, maar ik mag er niet eens aan denken. Ach, waarom ook, het egoïsme heeft me nooit kwaad gedaan, het is ook maar een conventie het te veroordelen, vindt u niet?

Sideraat stond op, verzocht haar zich voor de spiegel te plaatsen en zeide: Duizenden keren heeft u zich in de spiegel beschouwd en u heeft niet ontdekt dat uw gezicht scheef is. Een gebrek noem ik dat niet, integendeel, met een feilloze symmetrie zou u niet meer dan een kristal zijn. Trouwens, u heeft dit gemeen met de Venus van Milo. En die gelijkenis heeft u ook in het linkerbeen, wees zo goed uw rok tot de knie op te houden, zie zelf, dit been is drie millimeter langer dan het rechter, net als van die Venus, daarom is uw figuur in staande houding enige graden uit het lood.

Mevrouw Rosamonde was bleek geworden terwijl zij staarde

[p. 236]

naar haar been. Is daar niets aan te doen? vroeg zij met verslagenheid in de stem. Het is onnodig, antwoordde hij, even onnodig als het is iets te veranderen aan uw egoïsme. Aan een beeld zo schoon als u mag men niet raken.

Hij stond op het punt op de schel te drukken toen zij voor hem op de knieën viel en hem met gevouwen handen smeekte haar te helpen, tranen vloeiden van haar wangen en zij zeide dat zij nog nooit geknield had, maar het deed haar nu al goed. Siderates nu had het zwak dat hij geen tranen kon zien zonder de neiging te helpen. Hij plaatste haar weer op de divan en hij dacht na. Het spijt mij, zeide hij eindelijk, morgen moet ik op reis. Zij schrok, maar haar gezicht begon te stralen en met een juichtoon zeide zij: Neem mij dan mee, ik zal heus heel bescheiden zijn.

Maar kalm antwoordde hij: Rosamonde, weet u wat u van mij vraagt? Een stuk van mijn ziel zou ik moeten geven om u van het egoïsme af te helpen. Bedenk, ik ben uw echtgenoot niet. - En zij vouwde weer de handen, zij smeekte weer: Niet alleen een stuk maar, geef mij je hele ziel, het is om mij te helpen.

En dit was de reden dat er een groot schandaal in de stad ontstond toen men vernam dat mevrouw Rosamonde met die kosmetist op reis was gegaan. Men oordeelde hard, zonder te bedenken dat geen lichtzinnigheid de drijfveer was, maar een weldaad. Ook de naam van Aristus kwam weer ter sprake door de hardnekkige geruchten van zijn omgang met die zedeloze man. Hoe kon men ook weten dat het hem uit louter nieuwsgierigheid ditmaal alleen te doen was geweest om de werkingen van de aardse Venus waar te nemen? Vele dames waren er die zuchtten toen een advertentie de sluiting berichtte van dat huis in de Saffolaan.