Verzameld werk. Deel 5

[p. 590]

Wachterlied

De wachters waakten op de trans. De wind woei nat van over zee en schudde het dorre hout, maar week soms af en wachtte stil het ruisen uit het zuiden. De lucht had soms een smaak van sneeuw en soms een zweem van bloemen, dan scheerde de katuil verder op prooi boven stroom en wijd gekabbel. De wachters leunden rug aan rug, geeuwend, knorrend van slaap, het oor naar de nacht of er een stap ging onder de wal.

Kornet, hij zit maar vast op zijn stoel bij pit en warme kolen, hij leest er de tijd uit in zijn boek of daar van toveren staat met nieuwe daalders en witte deerns in kanten rokken.

De lucht woei vol van ziltigheid recht uit de zeehoek neer, in de boomgaard kreunde het hout omdat de bladknop zwol en de damp van de wei werd lauw. De kornet sloeg het venster uit, hij wist niet wat hij wilde of dacht van de morgen, de zomer was lang voorbij en de duisternis hield al te lang aan. Toen floot de nacht over water en veld, de pit viel om voor het boek en helder rees een nieuwe op voor het borstharnas dat in de hoek stond en flikkerde en hem aankeek.

't Is lang voorbij en al om een vrouw heb ik de tijd verdaan, de roem en de rijkdom weggegooid, ja en de eer daarbij, de zon die voor mijn jonkheid liep heeft mij voorgoed verlaten, ik ben de moed kwijt en de lust. Wat geeft het de geslagen man te zuchten om wat niet bestaat? 't Is de ene blinde die alles vindt omdat de voetzool brandt en de ander vindt niets en klaagt dat het licht hem is genomen. Voor mij geen trommen en klaroenen meer, geen nieuwe kling, geen pistool, de borst is leeg en al de gloed, gestolen door een vrouw, keert nooit weerom nu zij verdween op aarde niet te vinden. Dat malle hoofd denkt altijd maar zoals een molen draait, waar is zij toch? waar is zij heen? en komt zij nooit terug?

Ik krijg genoeg van dat gemaal met eendere gedachte. 's Morgens als ik opsta al zie ik haar wit gezicht in het bloed zoals het om haar lag, de kleine hand die wenkt: vaarwel, kornet, wij scheiden nu, maar ik kan je niet verlaten. Wat geeft het of ik met

[p. 591]

de vuist de gedachte weg wil slaan? Moet ik mijn jeugd dan zien verkwijnen, de wereld en de zon, alleen omdat een vrouw toen ik kwam en weer ging bleef staren op mijn helm? 't Is mijn schuld niet dat zij daar stond en ik daarlangs moest gaan. Zo sla ik het gezicht wel weg, maar de zwaarte en de droefgeestigheid houd ik heel de dag hierbinnen. En als ik slaap stijgt zij weer op en doet haar ogen open, zij kijkt mij aan zo groot alsof zij mij beklaagt, totdat ik zelf de handen uitstrek en roepend wakker word. Het is de geest die mij vervolgt, hoe kan ik het verduren? Geen boek dat mij helpen kan.

De wachters stonden en tuurden de nacht in die wapperde en rukte en onstuimig trok, de een stak zijn musket naar het donker toe en snoof de kille geuren, maar de ander zei dat het kermen was tussen uil en kiekendief, gespuis dat de slaap verstoort en je aan het schrikken maakt op de vervloekte wacht, veel te lang voor wapens die verroesten.

In de laagte begon een arm gebulk, dat moest een koe zijn die in de zwarte stal de morgen riep, maar toen het hunkerend groter steeg, of een koe gestoken was, tot een loei en een schreeuw, herkenden de takken de roep die sidderen doet, ruisen, wuiven, koud en huiverend, de takken zwiepten de dauw uiteen en de oude braken af. De damp die naar het oosten dreef verbleekte in slierten waaruit een spikkel glom, een licht dat tweemaal fonkelde en verdween. De stroom begon te golven, de hemel kreeg een kroon van natte sterren.

Daar komt de dag, wat brengt hij weer? 't Zal mager zijn zoals het gister was, wat roggebrood en wapens vegen. Kom mee, mijn jong, burcht en kornet zij hebben ons niet nodig, wij lopen naar een ander land bij vrouwen en trompetten.

De kim werd geel en waar de stroom uit het schemerend drasland welde ontstond een wemeling van geruis, lachend geklep en gewaai van veel gestrekte wieken, joelende roerigheid die aandrong voor de poort. Een nevel viel, een blikkerend glas, een gele vonk kwam buiten die tinteling en stak in de vloed.

Het is de dag, mijn vrind, de dag. Kornet mag wakker worden, ik geef de eerste stoot.

Hij trok de hoorn van de bandelier, zwaaiend naar het oosten toe, de glans viel op zijn ogen. Hij was maar een gemene man die in het koper blies, maar de hoorn riep uit zijn eigen hart de eerste nieuwe tonen.

[p. 592]

Staat op, staat nu op! de dag komt er weer aan, daar komt de dag weer blauw over de wei, blauw komt het water met wit schuim, de lucht staat geel, geel staat het wijd en hoog.

De andere wachter kreeg het warm en gespte de keelband los, de hoorn danste op zijn heup van lust en ongeduld, zijn mond werd groot, hij greep, hij blies, de hoorn kon het niet laten.

Staat op, staat nu op! daar komt het vuur, de lucht gaat rood, rood gaat de vloed in brand. Hoor je niet roepen: kom voort, eruit, neem nu weer alles wat je nodig hebben kan. Rood schiet de zon omhoog, de schichten en stralen springen eruit, het schuim op het water verbrandt en valt in de mond van de zon.

De hoorns zwegen, de wind ging neer, de takken bewogen maar. En de mannen tuurden onder de schrale glans op de helmen. De armen en de hoorns gingen wijd, zij hielden elkander, zij wezen.

Daar komt de dag niet alleen. De rode vonken die droppelen, de gouden vlag daarachter, ik zie een vierponder, ik zie een bus. Hoor ze roepen, hoor ze zingen, het water klapt van plezier en de wolken springen opzij. Wat staan wij hier als stommen te kijken, mijn kop eraf, ik wou wel mee.

Toen brak de zon in stralen uit die staken naar alle kant, de wolken klommen op elkaar goud en rood, de dageraad sloeg de hemel hoog uit de wind die begon te waaien. En uit de oranje mist kwam het ruisend vaartuig voort, honderdstemmig, druipend van parelmoer op zeil en riemen. De wachters stonden arm aan arm, de hoorns bliezen naar alle streken.

Staat op, staat op, staat nu op, staat pal op je benen.

Daar komt de lente uit de poort gevaren met de wimpels strak, de lansen glinsterend in het schuim aan de boorden, zij willen voorbij naar het eind van de zee, de zon straalt er wit op neer. Voort willen zij, voort, naar de andere kant om te rammeien en de vlag te nemen, zilver en goud en blonde haren, de vrouwen die schreeuwen uit grote keel. De mannen en wapens die willen het gevecht, de harde houwen, de brand en rook, bestormen en rukken de muren stuk. Daar komt het schip vol geroofde vrouwen, muziek van gejuich en klinkende bekers, het vaart naar de andere kant van de zee waar de zon naartoe gaat en valt in de vloed van wijn. Staat op, staat nu op, kornet kom buiten, zij roepen ons mee.

Toen de kornet kwam buitengesprongen blonk de dag over

[p. 593]

veld en vloed, de droppels hingen aan de botten, de lucht rook naar rozen en zee. Hij stond aan het water en keek in het oost en het west, recht voor hem kwam het vaartuig. Hij keek, hij sprong op en strekte de handen, hij zag een vrouw op het schip, zij stond alleen onder het zingend volk, het haar hing op haar borst, haar lichte ogen riepen hem gelijk twee gouden sterren. Hij kende haar niet en hij kende haar wel, dezelfde die een andere was, dezelfde die niet scheiden kon toen zij klaagde in haar bloed, een andere met een blij gezicht, stil en onbekend.

Daar komt de nieuwe dag, riep hij, die ons meeroept over zee, hij heeft het schoonste nachtgezicht daar levend voor mij gezet. Ik moet de vrouw met al wat zij is, het avontuur behoren. Mijn harnas en mijn pluimenhoed, mijn pistolen en zijdgeweer, de vaantjes uit en de hoorn gestoken, snel, mannen, los de sloep, wij varen uit en wij vechten mee om onze schat te halen.

De wachters sprongen de torentrappen af, de soldaten liepen over de brug en de wapens kwamen vanzelf nieuw en blinkend en fel. De sloep stak af, de hoorns bliezen: hei schip, hier komen wij aan, maak nog wat plaats voor mannen die willen varen voorbij het eind van de zee om de schatten te halen waar zij zijn overal onder de zon.