Verzameld werk. Deel 3

[p. 640]

Simson

De Israëlieten waren landbouwers geworden in het vruchtbaar land Kanaän, waar zij vaste woonplaats hadden in de steden en dorpen der Kanaänieten. Zij leerden de zeden van het overwonnen volk en deden evenzo, maar allengs namen zij ook kwade gewoonten over. Zij dronken wijn onmatig, zij aten spijzen hun verboden bij de voorschriften van Mozes. Velen gingen ook naar de feesten die de Kanaänieten voor hun goden vierden, zij offerden en dansten zelf voor de godenbeelden, een ergernis voor de rechtschapenen en de priesters. En Jahweh strafte gans het volk voor de afvalligheid van enkelen. Zij werden overheerst door de Filistijnen, een volk minder talrijk dan zijzelf, dat aan de zeekust woonde.

Er was in die dagen in het dorp Zorea een man, Manoach genaamd, die kinderloos was. Eens, toen zijn vrouw door de akker ging, trad een man op haar toe, die een bode van Jahweh was, maar dit wist zij niet. Hij zeide dat zij een zoon zou krijgen die een gewijde zou worden. Volgens de wet, door Mozes gegeven, mocht iedere man een tijd van zijn leven alleen aan Jahweh wijden en hij moest de gelofte doen zich gedurende die tijd rein te houden van alle smetten, geen wijn te drinken noch zelfs iets te eten dat van de wijnstok komt en het haar op zijn hoofd te laten groeien.

Toen de vrouw het haar man verteld had bad Manoach dat de voorspelling bevestigd mocht worden en Jahweh zond nogmaals zijn bode met dezelfde woorden. Manoach brandde op een steen een offer ten dank en terwijl het vuur hoog uit het hout sloeg zagen zij die man met de vlammen opstijgen. En zij begrepen dat hij van hun god was gezonden.

Er werd hun een zoon geboren die zij Simson noemden. Het kind groeide krachtig op. Het haar op zijn hoofd, in zeven lokken gevlochten, werd nooit gesneden, hij hield zich zuiver van de smetten der Filistijnen. Daar hij rechtschapen was en de onderdrukten beschermde, hoorden, toen hij een jongeling was geworden, de mannen in al de dorpen van het gebergte naar

[p. 641]

zijn woord. De zwakken wisten dat Simson, de sterke van Zorea, hen verdedigen zou tegen de hardheid der meesters en aan de zeekust verspreidde zich het gerucht dat er in Judea een man was die men vrezen moest.

Uit de omliggende streken kwamen er velen bij Simson klagen zodat hij hoorde dat er onder zijn landslieden veel geleden werd. Jahweh had hem sterk gemaakt en Jahweh was het die beschikte dat hij ook buiten Zorea de onderdrukkers zou bestrijden. Simson werd onrustig, hij voelde dat het dorp te klein werd voor zijn kracht.

Eens kwam hij in het dorp Timnath, waar hij een meisje van de Filistijnen zag dat hem bekoorde. Teruggekeerd vertelde hij zijn ouders van haar schoonheid en hij zeide dat hij haar tot vrouw begeerde. De vader hield hem voor dat zij tot de vijand behoorde, die een verachtelijke god diende, hij drong erop aan een vrouw te kiezen uit hun eigen volk. Maar Simson kon geen andere begeren, want geen andere dan die Filistijnse bekoorde hem. Dus gingen zijn ouders met hem naar Timnath om met de ouders van het meisje te onderhandelen.

Voor zij daar kwamen dwaalde Simson van de weg in de wijngaarden aan de voet van het dorp. Plotseling stond er een leeuw voor hem, die naderde met gebrul uit de muil. Maar Jahweh schonk zijn gewijde een geweldige kracht zodat hij onbevreesd het dier kon aangrijpen en het bij de kaken openscheurde. En zo weinig telde hij deze daad dat hij er zelfs niet van sprak.

De ouders van Simson en de ouders van het meisje kwamen tot overeenstemming omtrent het huwelijk tussen die twee, die van verschillende stammen waren met de verschillende zeden, en de dag van de bruiloft werd vastgesteld.

Na enige maanden weder uit zijn dorp naar Timnath gaande om de bruiloft te vieren, liep Simson de wijngaard in waar hij de leeuw gedood had. Hij vond het geraamte en hij zag dat een bijenzwerm er zich in genesteld had. Hij nam de honigraat eruit. Bij zijn ouders op de weg teruggekeerd gaf hij er hun van te eten. Toen de verwanten van het meisje hem zagen komen met de jongelieden, die aan de maaltijd zijn gasten waren geweest, beving hen de vrees, zodat zij in allerijl dertig vrienden verzamelden ter bescherming. Simson, goed geluimd, trad hen vriendelijk tegemoet. En onder de scherts die zij maakten gaf

[p. 642]

hij hun een raadsel op. Ik wed met u, zeide hij, om dertig stel klederen dat gij mijn raadsel niet raden kunt, ik geef u de zeven dagen van mijn bruiloft de tijd. Nu dan, wat is dit. Van de eter ging spijs uit, van de sterke ging zoetigheid uit.

Niemand kon de oplossing vinden en toen zij, na drie dagen, bevreesd werden de weddenschap te verliezen, haalden zij het meisje over Simson de oplossing te vragen, zij dwongen haar onder bedreiging dat zij het huis van haar vader in brand zouden steken. Zij moest wel zwichten. En zij beklaagde zich bij Simson dat hij haar, die zijn vrouw zou worden, niet verteld had wat het raadsel beduidde. Hij weerstond haar vragen, maar op de zevende dag werd hij door haar tranen overwonnen en hij vertelde haar van de leeuw. En op die dag dat het huwelijk gesloten zou worden kwamen de verwanten vrolijk voor Simson, zeggend: Wat is zoeter dan honig? wat is sterker dan de leeuw?

Simson zag dat hij bedrogen was. Hij ging naar een andere stad, waar hij dertig Filistijnen hun klederen afnam en in Timnath betaalde hij hiermede de weddenschap. Maar haar die zijn vrouw zou worden en hem bedrogen had, haar vergaf hij niet, in toorn verliet hij haar. De vader gaf toen het meisje aan een ander tot vrouw.

Maar Simson had zijn hart aan haar verloren en hij bleef naar haar verlangen. In de tijd dat de te velde staande tarwe geoogst werd keerde hij terug naar Timnath, hij kwam in het huis van de vader en vroeg hem zijn vrouw te geven. Hij hoorde dat zij met een ander was getrouwd. Woedend, met verwensing, ging hij heen, zeggend dat hij zich op geheel Timnath zou wreken. In de eenzame streken rondom ving hij driehonderd vossen, die hij twee aan twee bij de staarten samenbond; aan de staarten bond hij fakkels die hij aanstak, waarop de dieren vluchtten naar alle richtingen heen en zo het vuur verspreidden in de tarwe op de akkers, in de wijngaarden, in de olijfgaarden. De Filistijnen van de omliggende dorpen, horende wie zij de schade te wijten hadden en wat de oorzaak was, kwamen naar Timnath en verbrandden de vrouw en haars vaders huis.

Dit was een slag voor Simson, die haar liefhad. Hij zwoer dat hij haar dood zou wreken. Hij dwaalde door veld en bos en waar hij Filistijnen tegenkwam, sloeg hij ze dood, zodat hij de schrik werd van die streek. Toen zijn toorn gekoeld was zocht

[p. 643]

hij een eenzame plek, hij koos een ruwe kloof in het gebergte waar hij woonde en treurde.

De Filistijnen hadden een leger verzameld om hem te vangen. Met drieduizend man kwamen zij voor de verschrikte Judeeërs en eisten hem uit te leveren. De Judeeërs haastten zich, zij zochten en vonden hem in de bergkloof, zij verweten hem dat hij de toorn der machtige verdrukkers over hen gebracht had. Uit meewarigheid voor zijn volk liet de argeloze Simson zich door hen binden en overleveren aan de Filistijnen waar zij gelegerd waren aan een bron. Maar toen de vijanden juichten verhief Simson zijn hoofd, hij de gewijde van Jahweh gevangen door de onreinen. En Jahweh zond vurig geweld in zijn lichaam, de banden verkoolden om zijn armen, de boeien smolten van zijn handen. Een wapen had hij niet, maar aan zijn voeten lag een ezelskinnebak die hij opnam, en hij zwaaide en sloeg op de aandringende, wijkende en weer aandringende Filistijnen, de ganse dag, tot er duizend gevallen waren en de anderen vluchtten.

Daarna kozen de Judeeërs hem tot hun bestuurder. Hij heerste over zijn volk twintig jaar, machtig en gevreesd. De Filistijnen haatten hem, maar zij durfden hem niet in zijn land te vangen. Hijzelf echter ging naar Gaza, hun grote stad aan de karavaanweg bij de zee. Toen hij daar overnachtte hoorden zij dat Simson in hun midden was, maar zij haastten zich niet, zij sloten de stadspoorten en omsingelden het huis, menende dat zij hem in de ochtend konden overmeesteren. Te middernacht stond hij op, hij sloeg zich een weg door de menigte, hij rukte de beslagen deuren met de grendels uit de stadspoort en droeg ze weg terwijl niemand hem durfde achtervolgen.

Maar de kracht van Jahweh verliet hem toen hij, door de liefde verlokt en door een vrouw verraden, het geheim ervan vertelde. Hij kende de loze listen, maar hij verwachtte niet dat zij die hij liefhad hem zou verstrikken.

Hij zag in het stadje Sorek, nabij Gaza, Delila die zijn liefde won. De hoofden der Filistijnse steden spanden samen en zij beloofden haar een schat van zilverlingen, zo zij kon ontdekken wat het geheim was van zijn kracht. En toen Simson bij haar in de kamer zat vleide en liefkoosde zij hem, en zij sprak over zijn kracht en vroeg hem haar te zeggen hoe hij, die de sterkste touwen losbrak, gebonden zou kunnen worden. Hij wantrouwde en hij antwoordde: Als men mij bindt met zeven koorden

[p. 644]

van ongedroogd hennepdraad zou ik machteloos zijn. Toen verborg zij, op een andere dag, enige mannen in haar huis en spelenderwijs, of zij het uit scherts deed, bond zij hem met zeven koorden. Toen lachte zij en ging de kamer uit. Buiten riep zij met geveinsde schrik: Simson, de Filistijnen! Hij brak de koorden of het draadjes waren.

Enige tijd later herhaalde zij vleierij en vraag en weder gaf hij een misleidend antwoord: Als men mij bindt met touwen die nooit gebruikt zijn. Delila bond hem en om te tonen dat zij schertste riep zij dat er Filistijnen kwamen zonder dat zij er een in huis verborgen had. Toen hij de touwen brak lachte zij zodat hij haar teleurstelling niet zag.

Zij vroeg het nogmaals en ditmaal antwoordde hij schertsend dat de kracht in zijn hoofdhaar was: als zij de zeven tressen ervan met een doek samenvlocht en die doek aan de muur vastmaakte zou hij geen kracht meer hebben. Zij deed zoals hij gezegd had, zij riep: De Filistijnen! En Simson, die in slaap was gevallen, rukte de doek van de muur.

Toen weende Delila en zeide dat hij haar zeker niet liefhad, daar hij haar de waarheid niet wilde zeggen. En hij, die haar zeer liefhad, meende dat er genoeg geschertst was. Hij nam haar aan zijn borst, hij droogde haar tranen en troostte haar. En hij vertelde haar zijn geheim, dat hij van zijn geboorte aan een gewijde van zijn god was geweest en dat er nooit iets van zijn haar gesneden was.

Delila waarschuwde de hoofden der Filistijnen dat zij het geheim kende, zij kwamen met het geld voor haar verraad. En op een avond liefkoosde zij Simson, met de handen strelend over zijn haar. Hij was verblind door zijn liefde toen hij zijn hoofd in haar schoot legde en insliep. Zij wenkte een man achter het gordijn verscholen, die stil en snel de zeven tressen van de geweldenaar afsneed. Toen riep zij: De Filistijnen, Simson! Hij ontwaakte, denkend dat er vijanden waren die hij zou verslaan, maar de kracht van Jahweh had hem verlaten, hij was zo zwak als een ander mens. Daarom konden drie mannen hem gemakkelijk binden en wegvoeren. Hij riep, maar Delila hoorde hem niet.

Zij brachten hem in de stad Gaza, waar het volk toeliep, juichend en jouwend, zelfs kleine kinderen durfden stenen naar hem te gooien. Op de marktplaats, ten aanschouwe der menig-

[p. 645]

te, werden hem de ogen uitgestoken. En in de gevangenis bonden zij hem voor het rad van de tredmolen, die hij draaien moest de ganse dag zoals de minste misdadiger.

De priesters verkondigden dat hun god Dagon de machtigste was, want hij had de god der Israëlieten overwonnen en zijn gewijde aan de Filistijnen overgeleverd. Zij bevalen dat er een groot feest gevierd zou worden in de tempel om hun god met offers te danken en te eren.

Een menigte verzamelde zich in de tempel rondom, het grootste en schoonste gebouw in de stad. Het had een plat dak dat op honderd zuilen van rood en van geel marmer rustte en in het midden, waar het offer gebrand werd, stonden de twee dikste en hoogste zuilen. Duizenden schouwden toe, duizenden waren op het dak geklommen toen Simson in koperen boeien werd binnengeleid. De bewakers maakten hun ijzeren staven gloeiend in het vuur van het brandoffer en zij zengden er Simson de voeten mee terwijl de menigte riep: Dans, Simson, dans voor Dagon onze god!

Iedereen juichte en joelde, iedereen zag hem dansen voor het vuur tot hij van uitputting niet meer kon.

Hij kon niet meer, maar hij voelde dat het haar weer groeide op zijn hoofd. En hij smeekte de bewaker hem een ogenblik te laten leunen tegen een der hoge zuilen. Toen, tussen de twee zuilen staande, riep hij tot zijn god: Jahweh, denk aan uw gewijde, geef mij nog eenmaal kracht, o Jahweh, opdat ik voor mijn ogen wraak neem op de Filistijnen! Hij omvatte de twee hoge zuilen waarop de tempel steunde en hij boog zich voorover zodat de zuilen braken en de tempel nederstortte. Duizenden Filistijnen stierven daar rondom Simson van Judea.

Hij was een strijder voor zijn volk door de kracht die zijn god hem had gegeven.