Verzameld werk. Deel 3

[p. 593]

IX

Een halve eeuw nadat Cook er geweest was had Tahiti een andere beschaving gekregen. In het dorp aan de baai Matavai stonden huizen, waar handelaars en zendelingen woonden, en enige drankwinkels. Er was herhaaldelijk oorlog geweest, waarna het opperhoofd Pomaree, zoon van Ooti, gesteund door de blanken, die daarvoor beloond werden met landerijen, zich tot koning over heel het eiland had uitgeroepen; hij droeg een uniform met gouden passementen. Alle mensen liepen in kleren van katoen, bezaten spiegeltjes, zakmessen, kralen, en hadden geleerd psalmen te zingen. Zij plantten suiker, koffie, tabak, die zij verkochten voor zilver- en kopergeld, voor geweren, vooral voor rum, het meest gevraagde betaalmiddel. Voor de kinderen was er een school. De vrouwen dansten iedere dag, niet voor hun eigen volk, maar voor de vreemdelingen, en hoe liederlijker de dans die zij vertoonden, zo luider het gejuich, zo meer katoen en rum. Door de onderlinge strijd en door de ingevoerde kwalen was het volk met driekwart verminderd.

Toen de kapiteins van de Briton en de Tagus in Engeland kwamen met het bericht van het klein paradijs op Pitcairn meenden sommigen dat de mensen daar gebrek leden aan geestelijke leiding. Het eiland was echter niet groot genoeg dat er een zendeling kon wonen. Een der zendelingen op Tahiti, die in Londen vertoefde, vroeg de hulp der regering om de Pitcairners naar dat eiland te vervoeren.

Hij kwam in 1831 en bevond dat de verklaringen die Adams, Buffet en Nobbs van de Heilige Schrift hadden gegeven niet overeenkwamen met de zuivere leer; hij gaf andere verklaringen. De mensen kibbelden over vraagstukken van godsdienst. Daar de meerderheid hem, immers een echte godsdienstleraar, liever dan Buffet of Nobbs, geloofde, was zij ook bereid hem naar Tahiti te volgen. Nadat koning Pomaree vergunning voor hun vestiging had gegeven werden zij ingescheept, de gehele bevolking van zestig personen.

Zij voelden zich niet thuis in Papeete. De voordelen der

[p. 594]

nieuwe woning, handel, kleren, godsdienstoefening, wogen niet op tegen de nadelen, kwalen, dronkenschap, ergerlijke zeden en woedende twisten. Binnen enkele maanden vroegen zij hun leider Hunn Nobbs hen naar Pitcairn terug te brengen. Een avonturier, zendeling en handelaar, vergezelde hen en met hem werden winstbejag en onenigheid op het eiland ingevoerd. Langs slinkse wegen en door berekeningen die zij niet begrepen wist hij een groot deel van de grond der eilanders in bezit te krijgen en hij liet hen daarop aanplantingen maken voor loon. Door hen verdeeld te houden gelukte het hem hen vijf jaar lang te onderdrukken, tot de kapitein van een Amerikaans oorlogsschip de klachten van beide partijen hoorde, de Christians, de Youngs, de Quintals, de Adams en hen tot rede en verzoening bracht, daarna de zendeling aan boord liet opsluiten en meenam.

Het was weer vrede op Pitcairn. De gezinnen namen toe, de kinderen van de muiters kregen kleinkinderen, er moesten steeds nieuwe woningen gebouwd worden. Er was dikwijls geen water genoeg, daar het, hoewel er in sommige maanden overvloedig regen viel, niet in grote hoeveelheid bewaard kon worden. De ouderen begonnen te vrezen dat de hemel de zonden der vaders met droogte wilde straffen. Hunn Nobbs zelf sprak ervan dat zij op den duur niet op Pitcairn konden blijven. Na veel beraad eindelijk kwamen zij overeen dat hij een brief zou schrijven aan de regering in Londen om haar te verzoeken hen naar een ander eiland te laten brengen, groot genoeg voor een groeiende kolonie.

Na een jaar kwam het antwoord. De kapitein van een groot schip had bevel gekregen de bewoners van Pitcairn, nu honderdvijfendertig in aantal, over te brengen naar het eiland Norfolk dat, zoals hun verteld werd, op Pitcairn geleek, maar groter en vruchtbaarder was. Slechts enkele mannen verkozen achter te blijven.

Norfolk, ongeveer zes dagen zeilen van Nieuw-Zeeland, had inderdaad een mild en vruchtbaar klimaat. De Pitcairners vonden er echter een blanke bevolking die zij er niet verwacht hadden.

Australië waar gelukzoekers uit alle delen der wereld destijds naar de goudvelden kwamen, was geen strafkolonie meer. Engeland zond thans alleen de ergste misdadigers het land uit naar

[p. 595]

sommige eilanden, waarvan Norfolk er een was. Zij werkten onder toezicht van bewakers maar hadden vrijheid genoeg om de nieuwe kolonisten, die trouwens door de bewakers niet veel anders dan als misdadigers behandeld werden, in hun woningen lastig te vallen. De Pitcairners vroegen verlof naar hun eiland terug te keren en de regering zond een schip dat eerst een gedeelte vervoerde, maar de anderen moesten nog lang wachten voor er weer een schip beschikbaar was.

Gedurende vele jaren hoorde men niet van Pitcairn. Soms kreeg een kapitein, die de afgelegen streken passeren moest, opdracht het eiland aan te doen en er allerlei benodigdheden te brengen; soms vergat men dit. In het verslag dat de kapitein dan in Londen gaf stond gewoonlijk dat er niets bijzonders te melden was, dat de eilanders, trouwe onderdanen, tevreden waren en aan niets gebrek hadden. In één verslag echter werd op onrustbarende wijze over het verval der kolonie gesproken; de bevolking bestond uit domme, achterlijke, ontaarde mensen met onuitsprekelijke zeden, huwelijken werden ontbonden of zij niet gesloten waren geweest, misdaden, die veel voorkwamen, werden niet gestraft.

In 1898 kwam er een commissaris om de toestanden te onderzoeken en orde te stellen. Hoewel hij de zeden inderdaad losser bevond dan zij in een goed geregelde maatschappij behoorden te zijn, noemde hij hetgeen in het verslag van tien jaar tevoren gezegd was overdreven. In overleg met de bewoners regelde hij een bestuur, uitgeoefend door een uit het volk gekozen raad, die alleen voor zaken de bevoegdheid der kroon betreffend afhankelijk was van de commissaris der Western Pacific. Later werd het opperbestuur onder het beheer van Nieuw-Zeeland gesteld.

Men hoort zeer weinig van de kolonie, niet meer dan dat de bevolking, ongeveer honderdzeventig zielen, tevreden en vroom is en alles heeft wat zij behoeft. De Christians en de Youngs, de Quintals en de Adams spreken een zonderlinge tongval van het Engels en wonen in huizen met gevlochten wanden. Zij komen des zondags in de kerk met bloemen op de hoed of in het haar, maar zij dansen niet meer onder de palmen.