Dwaaltocht, een stukje eigen leven

[p. 68]

Het misleide wicht

Mijn moeders gedrag heb ik nooit begrepen. Door haar verwennerijen in het begin en haar schrik, toen de erotiek buiten spel leek te blijven, zou je gedacht hebben dat zij toenadering tussen Alwyn en mij wenste te bevorderen. Nu zij zich had laten wijsmaken dat wij gewoon verloofd waren leek ze jaloers. Het gevolg was dat plagerijen, die door de komst van onze gast waren verdwenen en zelfs vervangen door vriendelijkheid en charme, nu weer oplaaiden. Misschien moesten wij wel vrezen dat er op een gegeven moment een eind zou komen aan haar gastvrijheid.

Het was in deze ongeïnspireerde periode, dat Alwyn me overviel met een nieuwe, verbijsterende mededeling. ‘Weet je wel’, vroeg hij, ‘wat deze geestelijke verloving, die we hebben aangegaan in wezen betekent? Het wil zeggen dat jij de weg naar het katholicisme bent ingeslagen.’

Ik was stupéfait. ‘Ik?’, stamelde ik, ‘ik katholiek? Hoe kom je erbij? Al die verhalen over Jezus en Maria en zo zeggen me immers niets! Daar sta ik toch volkomen buiten! Ik begrijp er geen lor van, geen tittel of jota!’

Hij antwoordde: ‘Allicht! Hoe zou een gewoon men-

[p. 69]

senkind dat ook kúnnen begrijpen? Daarvoor zijn de genademiddelen van de Heilige Kerk nodig. Zonder hulp van Boven kan een gewoon mensenkind die geheimzinnige wonderen natuurlijk niet begrijpen. Als je consequent bent kun je je, mág je je tegen die genademiddelen niet verzetten. Luister, ik ken een zeer verlicht priester: kapelaan Hoozemans. Je móet het goedvinden dat ik je met hem in kennis breng. Het zal de basis van deze verloving van ons beidjes, die toch iets heel bijzonders is, verankeren.’

Zo gebeurde het dat ik een zekere morgen door Alwyn werd weggebracht naar een pastorie in de buurt van het Gevers Deynootplein te Scheveningen, waar deze kapelaan, die later als pastoor in Amsterdam zou fungeren, me vriendelijk ontving.

Denk echter niet dat deze geestelijke zich de moeite getroostte om te onderzoeken wat me bewoog om toenadering tot de kerk te zoeken! Vermoedelijk is ook hij onder de ban van Alwyn geraakt. Uit eigen ervaring weet ik, dat niet alleen ik, onnozel sujet, maar ook zeer evenwichtige persoonlijkheden onder zijn suggestie raakten. De inlichtingen, die Belgische berichtgevers me verstrekt hebben omtrent zijn invloed op mensen zijn zeer opmerkelijk. Hoe het zij, ik vermoed dat ook deze kapelaan Alwyn's invloed niet heeft weten te ontgaan. Het enige wat hij zei was: ‘Juffrouw Willing, u heeft in den heer A.v.S. zulk een bijzonder mens gevonden, dat niemand u beter zou kunnen voorlichten en op de weg brengen van de ware overtuigingen. Het is niet nodig dat

[p. 70]

ik me daartussen meng. Vertelt u me liever eens of u vindt of ik er goed aan heb gedaan vorige week dat dingetje daar te kopen!’

Intussen was de asthmaspuit, die een poos, vermoedelijk door toedoen van Alwyn, buiten werking was gebleven, weer op de proppen gekomen. Een tragische ontwikkeling, want het onheil, dat zij aanrichtte was uit moeders karakter niet te voorspellen geweest. Toen de doktoren de twee laatste jaren van haar leven het vergif van haar weg hadden gehouden, was zij een droevige, gebroken vrouw, die onder toezicht van een gecamoufleerde verpleegster in Oosterbeek leefde. In 1933 probeerde zij aandacht voor haar kinderen te hebben; ze luisterde vriendelijk en deed haar best ons terwille te zijn. Mijn dochter, haar kleindochter dus, weet nog te vertellen van de lieve briefjes, waar minieme verrassinkjes in waren geplakt, die ze uit Oosterbeek, haar laatste woning, toegestuurd kreeg. Mijn jongste zuster Bob, die in haar kindertijd het meest van haar te lijden heeft gehad, zal nóg niet vergeten een vaasje met bloemen neer te zetten voor haar portret.

Haar medicijn werkte als drugs. Deze vergiften halen, dacht ik, niet verborgen slechtheden uit iemands karakter, maar betoveren iemand tot kwaad, waarvan men in normale omstandigheden geen vermoeden had gehad, dat althans niet aan bod gekomen zou zijn.

Omtrent de naam van haar medicijn verkeer ik in het onzekere. Toen zij twee jaar voor haar dood in het

[p. 71]

ziekenhuis te Arnhem werd opgenomen heeft de directeur haar dochters laten komen om hen te zeggen, dat het vocht, dat zij inhaleerde, morfine was.

Daarentegen hield zij een kasboek bij, waarin zij ook persoonlijke zaken optekende. Daarin schreef ze zelf, dat ze zich ongerust maakte over haar cocaïne gebruik. De werking van de vloeistof, die ze inhaleerde en die een totale verslaving tot gevolg had, was moorddadig; wat ze onder invloed ten toon spreidde was niet een karikatuur van haar geaardheid, het was alsof demonen haar wezen buiten werking stelden en het bewind overnamen.

Dus, die demonen waren opnieuw ontwaakt. Ook ikzelf bevond me in een toestand van mezelf opgelegde abnormaliteit. Ik zal in die weken zeker geen ideale dochter geweest zijn. De geëxalteerde, door geen enkele aanleg gesteunde theorieën, waaraan ik me onderwierp, bezorgden mij geen vreugde, maar ik beschouwde Alwyn en nu ook kapelaan Hoozemans als mannen, die zoveel meer betekenden dan ikzelf, dat ik er niet aan dacht aan hun oordeel te twijfelen. Het gewone leven was gebarricadeerd. Ik schreef niet, ik tekende niet. De studie was een flop. Ik verweet het mezelf, dat ik niet meer met mijn eeuwig zieke zusje Bea meeleefde, maar mijn gevoelsleven zat dicht, mijn contact met het jongste zusje Bob was verbroken. Wat ik tot dusverre aan sympathie bij mijn medemensen had weten op te wekken, had ik verspeeld. Mijn, door mijn belofte aan Alwyn opgelegde geslotenheid kostte mij vriendschappen. Het was niet meer mogelijk terug te vallen in het kinderlijk-spontane,

[p. 72]

naïeve leven van vroeger. Inplaats van toverachtige wijdten waren er strakke paden verschenen, voorzien van wegwijzers, waarop zedelijke geboden van onbegrijpelijke aard vermeld stonden. Praten met moeder kon niet. Ze speelde de hele dag viool, de onrustig makende tweede vioolpartij met zijn hiaten van een trio, dat pas was opgericht. Ze nam niet de tijd om te antwoorden op vragen. Het op en neer wippen van de steel van de viool was de enige reactie waarop ik te rekenen had.

Op een gegeven moment weigerde zij het eten in huis te halen, waar ik op voorschrift van Alwyn op aangewezen was en ik geloofde daar nog in. Ze maakte het leven onder haar dak onmogelijk. Dit keer dacht ik, egoïst, aan mezelf, niet aan mijn zusjes. Ik deelde haar mee, dat ik het huis wenste te verlaten. Ze verzette zich allerminst. Ik vroeg haar om het geld, dat ik bij gelegenheid van mijn verloving had gekregen en dat onder haar berusting was. Ze weigerde. Ik ben toen naar de buren gegaan om geld te lenen. Ik kreeg f. 25,- en stond op straat.