De Manja. Familie-tafereel uit het Surinaamsche volksleven

[p. 285]

Besluit.

Als gij in den grooten en in den kleinen drogen tijd, wanneer beide zich voor goed ingesteld hebben, langs 't kombé gaande, de Gravestraat door, naar den nieuwen Oranjetuin wandelt, zult gij er te eenigen tijde een ouden vrijman met grijs kroezig hoofdhaar, leunende op een zwaren koffiestok, ontmoeten, gevolgd door een paar ezelkarren, beladen met schelpen, terwijl de wagiman, de sleeper, zijn ezel langzaam doet voortstappen.

Tweemalen 's jaars op den aangegeven tijd kunt gij dien ouden man dezelfde wandeling zien maken, altijd gevolgd door wat wij beschreven.

Ter hoogte van den Oranjetuin laat hij voor een woning, zoo wat eenzaam maar toch niet ver van den weg gelegen, halt houden, tot dat hij met een grooten sleutel in de hand, die woning verlaat, eenige schreden verder gaat en een dubbel ijzeren hek opent, en die sleepers met hunne karren doet binnen rijden; is hij op zekere hoogte genaderd, zoo houdt hij andermaal halt en geeft bevel, de schelpen op een hoop te werpen.

Is daaraan voldaan, dan betaalt hij, zendt hen weg en sluit het hek achter hen.

[p. 286]

Nu vangt zijn taak aan.

Zie eens! hij bezoekt andermaal de woning waar hij dien sleutel haalde, brengt dien terug en verschijnt met een schop en een mandje, beide benoodigd voor den arbeid, dien hij zal verrichten.

Hulp verlangt hij niet. Hij wil niet bespied zijn. Wat hier te doen valt, moet alleen door hem gedaan worden.

Hij heeft zijn mandje gevuld, plaatst het op 't hoofd en gaat er eenige schreden zijwaarts mee voort en ledigt het met de meeste behoedzaamheid op vier graven naast elkander, als ware hij bevreesd de dooden in hunne sluimering te stooren.

Wat hij alles gelijk verdeelt en netjes uitspreidt.

De laatste mand is aangebracht en geledigd.

Nu eens met de schop, dan weêr met de handen, brengt hij alles bijeen en maakt het zoo vlak en effen, als 't noodig is. Om zeker te zijn dat hij zich goed gekweten heeft, ziet hij alles nog eens bedaard na. -

Met onbegrensden eerbied staart hij op die graven, prevelt binnensmonds, wuift met de hand, zet den hoed op.... keert nog eens terug, ontbloot het hoofd, groet andermaal.... en vertrekt.

Alles is vast naar zijn zin.

Toch schudt hij het hoofd eer hij in die woning zijn gereedschap terug heeft gebracht. Geen wonder! allerlei oude herinneringen komen bij hem op.... wat zou die familie gelukkig geweest zijn, had Rosalie niet zoo schandelijk gehandeld.... Die oude vrijman is James, die tweemalen 's jaars, getrouw aan zijne beloften, de graven bezoekt van de kinderen van den overste L. en dat van Kapitein Louis....

[p. 287]

en ze belegt met schelpen, opdat zij een goed voorkomen hebben.

Menig jaar kweet hij zich van dien plicht.

Ten laatste werd die door Alexander vervuld.

De goede oude ontsliep.

Hij sluimert op Jacobus-rust.... aan 't einde der Burenstraat.

Wel stond er geen Leeraar bij zijn sterfbed of bij de groeve, want nooit ging hij tot eenig kerkgenootschap over. Maar Alexander had hem niet in een zwart geschilderde en dichtgespijkerde kist laten begraven, maar een fatsoenlijke roefvormige kist met koperen schroeven vervaardigd, om er zijn stoffelijk overschot in neêr te leggen. Hij plaatste een paaltje bij zijn graf en laat het 's jaarlijks met schelpen beleggen.