Om de eere Gods

[p. 26]

III.

Mevrouw Holt droogde haar oogen af met haar fijn batist zakdoekje, gekroond steeds nog met haar jonge-meisjes-kroontje, zonder zich erom te bekommeren dat zij, door haar huwelijk, alle recht had verloren daarop; en zij herhaalde, voor de zooveelste maal:

‘'n Arme weduwe zooals ik heeft toch al zooveel moeite om haar kinderen door de wereld te helpen. Ik moet alles-zelf doen, waarin anderen worden bijgestaan door haar man. - - En ik, die zoo had gerekend op mijn eenigen broer....’

Jan Eduma de Witt trommelde nerveus op zijn bureau, bekeek dan weer met aandacht een presse-papier, een reis-souvenir, die een stapeltje brieven vasthield, zonder in het minst te weten wat hij zag. - -

Zijn zuster had een manier van hem op zijn broederlijk gevoel te werken, die hem agaceerde. Hij was in den grond goedhartig in zekere opzichten, toegevend van aard, vooral waar het gold de familie en hare grootheid. Maar, aan den anderen kant, Anna was werkelijk onredelijk, hem altijd opnieuw met haar droevig weduwschap lastig te vallen, waarin zij zich immers zoo heel goed had weten te vinden; veel handiger wist zij-alleen door de wereld te komen dan de meeste mannen-zelf zich een carrière maken. - -

‘Hoe dikwijls heb ik je al niet gevraagd wat te doen voor mijn armen Henkie!’ klaagde zij voort.

‘En hoe dikwijls heb ik je al niet gezegd, dat het onmogelijk is dien jongen ergens onder dak te brengen! Kan ik het dan helpen dat hij 'n zwakhoofdige is!?’ - -

Anna maakte een verontwaardigde beweging. ‘O, 'n zwakhoofdige! Je moest je schamen voor zoo'n hard woord. En dat tegen de moeder!’ - Het batist zakdoekje veegde weer over de oogen. - ‘Dokter van de Velde vindt hem na die sanatoriumbehandeling énorm vooruitgegaan. - En, in elk geval, 'n minister...’

[p. 27]

‘Ja, jij denkt maar, dat 'n minister alles kan, zonder verantwoording te moeten doen. - Je vergeet heelemaal hoe de Kamer me op de vingers kijkt, - - de liberalen vooral...’

‘Net of ze op zoo'n simpelen adjunct-commies hier of daar zullen acht-slaan, - - 't is ook wat...’

‘Wel, als die simpele adjunct-commies mijn neef is. - - En, in elk geval,’ - hij sneed bruusk af, 'n penhouder, dien hij had opgenomen, boos neerwerpend, - ‘'t kan niet, zeg ik je. - 't Kan eenvoudig niet, omdat Henk er niet toe in staat is.’

- - - ‘Net of iedereen dat niet wel kan, dat onnoozele klerkjes-werk’, - viel zij uit, de lieve trek, die in gezelschap haar mond steeds plooide, ineens verscherpend nu tot een vinnige snauw-uitdrukking, zooals alleen haar dagelijksche huisgenooten van haar zagen. - Toen, zich weer inhoudend, omdat ze toch haar broer te vèèl noodig had nu ... ‘Enfin, laat ons nu niet afdwalen. Juist omdat je beweert voor Henkie niets te kunnen doen, is 't een reden temeer, dat je me nu, terwille van Gertv, niet wéér móógt weigeren. Als 't dan wáár is, dat je wel wilt maar niet kunt, dan heb je nu toch 'n gelegenheid dat me te toonen met Nout Reesema.’ - -

Ten einde raad sprong haar broer ongeduldig op. - ‘Draai toch niet zoo rond in 'n cirkel. - Waar wil je dan in Godsnaam, dat ik dien leeglooper zal instoppen, als er nu toch niets vacant is? - Ik kan toch geen betrekking voor hem máken’. - -

‘Oòk wel, als je maar wilt. - - 'n Minister kan zoo veel. - Je neemt hem maar bij je eigen, b.v.... op je eigen departement.’ - -

‘'k Zou je danken, - 'n jongen, die alleen van honden verstand heeft! - - Wat moet ik nu in 's hemelsnaam daarmee aanvangen?’ -

‘Nou ja, - - ik vraag je 't immers ook niet, om je aan een goeie werkkracht te helpen. 'N ander kan zijn werk voor 'm doen, mijnentwege, als hij den titel maar heeft.’ - - En zij begon nerveus te lachen, want zij zag op 't gezicht van haar broer iets als van toenadering. - Dadelijk van die goeie gezindheid profiteerend sloeg zij lief-vleiend haar gevulden arm om zijn hals, en drong:

‘Toe, wees nu eens heel, heel lief. - - Beloof me dat je iets zult doen. - - Met je belofte alleen ben ik al tevreden. - - Maar die moet ik hebben. Mevrouw Reesema stelt het als voorwaarde. - - Bedenk toch, 't geluk van mijn kind.’ - -

Maar ze behoefde het batist zakdoekje met nog eens aan te wenden - -, de klok, die twaalf uur sloeg, hielp óók 'n handje,

[p. 28]

want bij waarschuwde Excellentie hoeveel bij nog had af te doen; en om half drie had hij een lange conferentie met zijn collega van Binnenlandsche Zaken òòk nog. - -

‘In Gods-naam,’ - zei hij, - ‘je moet het zelf weten - - of dat huwelijk nu bepaald zoo'n geluk zal zijn voor Gerty. - - Maar enfin, als 't van mij afhangen moet,... toe dan maar.’

- - - - - ‘Ik ga van hier nog dadelijk naar mevrouw Reesema,’ jubelde Anna. - - ‘Ze is er zoo op gesteld dat Nout wat uitvoert.’ - -

‘Laat ons maar zeggen? dat het hèèt dat bij wat uitvoert,’ - - glimlachte haar broer, die zich geen illusies maakte. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - Natuurlijk niet burgerlijk-gewoon op Zondag, maar in de week was de receptie... Voor de meesten geen groote verrassing, na het eindeloos geflirt van Gerty en Nout in den laatsten tijd, en op den fancy-fair voor 't nieuwe kraamvrouwen-bed bovenal. Trouwens, de beide nichtjes, Geert en Gerty, hadden bij die laatste gelegenheid ietwat van zich laten spreken door haar gecoquetteer. - Mevrouw Horstenboer, met haar ook ditmaal niet zich verloochenenden ‘tact’, had namelijk 't gewetensbezwaar van mevrouw Eduma de Witt tegen mevrouw van Leuven's te-veel-besprokenheid met nu dezen dan genen gezantschaps-attaché zóó weten uit den weg te ruimen, dat noch mevrouw van Leuven werd gechoqueerd, of iets vermoedde zelfs, noch Geert behoefde af te zien van het verkoop-genoegen. Op de ten haren huize gehouden vergadering was zij namelijk het geweest die, heel handig, zich 't afternoon-tea-gedeelte had gereserveerd, en die toen, als 'n persoonlijke gunst, schriftelijk had gevraagd aan mevrouw Eduma de Witt haar ‘charmante dochter’ te willen afstaan aan háár voor 't helpen; - net alsof ze niets ervan af wist, dat die al bij mevrouw van Leuven's bloemenwinkeltje was ingedeeld.

Mevrouw Eduma de Witt had het natuurlijk 'n prachtige uitkomst gevonden, en Geert ook vond het afternoon-tea-gedeelte, dat altijd behoort tot het meest-gewilde voor alle jonge meisjes, ‘zalig’. - Maar men kon mevrouw van Leuven niet voor het hoofd stooten. Er moest wel gezegd worden aan mevrouw Horstenboer, dat Geert al 't éérst was gevraagd door deze. En toen had mevrouw Horstenboer uitgeroepen, die heel goed hoorde uit den toon van moeder en dochter beide, wàt er van háár gehoopt werd, terwijl zij haar 'n visite maakten om haar uit te leggen hoe jammer het was: -

[p. 29]

‘Maar dan schrijf ik 'n briefje aan mevrouw van Leuven, dat ik 't haar vraag als 'n grooten dienst dien ze mij doet, dat zij mij Geerte afstaat. - Nietwaar? Je wilt immers wel, dat ik mevrouw dat schrijf, Geerte? Ik zou 't zoo aardig vinden juist jou onder mijn jonge-meisjes-garde te hebben.’ -

- - - ‘Wat een lief mensch toch’, - vond Geerte, die wèl snapte hoe handig mevrouw Horstenboer de zaak schipperde, toen zij weer met mama in 't rijtuig zat. - - -

‘Nietwaar? - En ik vind het zóó veel prettiger, dat je nu met háár verkoopt, Geert.’ - Mevrouw Eduma de Witt, veel naïever dan haar dochter, had van de eigenlijke toedracht der zaak geen begrip, hield alles voor 'n toevalligen samenloop van omstandigheden, 'n ‘bestiering Gods’, wat in werkelijkheid niets anders was dan de fijne berekening van mevrouw Horstenboer, die het in haar mans belang vond diens collega Eduma de Witt in den zak te kruipen, door hem uit dat lastig dilemma uit te helpen, van Geert die niet mocht mee-verkoopen om haar Principien-reitende moeder, en die zelve zoo graag wilde meedoen, en wier weigeren aan Mevrouw van Leuven zou verwekken 'n aan Eduma de Witt hoogst-onaangenaam gepraat, - - en misschien tusschen hem en van Leuven zelf 'n brouille. Tegenover 't publiek hield die nu eenmaal zijn vrouw de hand boven het hoofd, wat ze ook voor opzienbarends deed. -

Ongelukkigerwijze echter had mevrouw Horstenboer niet heel veel plezier beleefd van haar protectie van Geert. - Want deze had zich laten verleiden tot een luidruchtige flirtation met Fredi ten Have, waarover was gesproken, was gemeesmuild. - Ze waren gezien nu in dit hoekje, dan achter dat scherm. - Ze giegelden. - Wat het allerergst was, te luid-gesproken woorden, geestigheden over bezoekers die niet in hun smaak vielen, waren afgeluisterd, den betrokkenen overgebracht, waren der dochter van erkend christelijken huize veel kwalijker genomen natuurlijk, dan den overal graag-gezienen, om zijn charmantheid veel-vergevengeworden huzaren-luitenant. - -

En dat Gerty, die bij mevrouw van Leuven haar nichtje had vervangen bij de bloemen, onder 't aanstekend voorbeeld van mevrouw van Leuven-zelve, niet minder van zich had doen spreken met Nout Reesema, had de zaak niet verbeterd voor de Eduma's-reputatie in Haagsch-deftige kringen, waarin alles toegaat, óók 't flirten, met een zekere geverniste distinctie. - -

- - ‘Wat of dat toch eigenlijk van afkomst voor menschen waren’, - hadden de freules de Gaevere later gevraagd, zoo vertelde men zich. - De freules de Gaevere waren echte oud-

[p. 30]

Hagenaars, met 'n ouderwetsch buiten bij Wassenaar, en die steeds met 'n beetje minachting neerzagen op al wie niet tot ‘de’ eigenlijke Haagsche aristocratie behoorde, en er van buiten-af insloop, - klinkende naam of niet. - -

En de provincie-adel kreeg vegen! - ‘Je kondt wel zien hoe weinig-gepolijst ze daar in 't Noorden toch nog waren’, - - constateerden de Hagenaars, - waarop de Friezen zich verdedigden, dat de Groningers altijd zoo ‘druk’ doen bij feesten; Groningen is er voor bekend, dat de partijen dáár altijd zoo luidruchtig toegaan. - Maar de Groningers lieten dat ook niet op zich zitten, en vielen uit over de onmogelijke stijfheid en achterlijkheid van Leeuwarden. - En Utrecht, dat zóó overdreven correct is, moest het op zijn beurt ontgelden. - En dan in Amsterdam! Zoo'n burgerlijkheid en gedwongen toon! - En van al die kletspartijen en hatelijkheden waren de schuldigen Gerty en Geert, - bovenal misschien, omdat men giftig-jaloersch was op beider kolossaal succes; dank zij hare bekoorlijkheden voor heeren, hadden onder al de jonge-meisjes, geen harer zóóveel verkocht als de beide nichtjes Holt en Eduma de Witt. - Van Geert heette het daarom vinnig achter haar rug, dat 'n zoen f 25.- had gekost, maar een christelijken zoen minstens f 30.-. En Gerty beschuldigde men, te recht of ten onrechte, hoe ze Nout Reesema dronken had gemaakt, door hem tot telkens opnieuw champagne-drinken te verleiden, want dat hij anders nooit zóóveel bloemen tegelijk van haar zou hebben gekocht, als op dien middag, toen hij letterlijk elke dame, die hij maar even kende, had aangeboden 'n magnifique bouquet, omdat hij niet wist wáár hij heen moest met zijn reuzen-inkoop van àl Gerty's rozen tegelijk.