Stichtend en vermaeklijk handboekje voor kinderen en kindervrienden

IX. Nog iets van de arbeidzaemheit.

De Heer de H... bezocht eens zijnen broeder in L..... en was zeer sterk aengedaen. Nadat zij elkander eenige minuuten op het hartlijkst omhelsd hadden, vroeg de Heer de H... zijnen broeder: ‘Hoe gaet het met uwe kinderen? ‘Kom (antwoorde deze) en bezie hen.’ Hij

[p. 109]

bracht hem op de zael, en opende een kamer, waer uit hen een wolk van stof en een wild geschreeuw te gemoete kwam. Twee jonge knaepen trokken elkander bij de hairen heröm, en andere sprongen zoo wild door de kamer en op de stoelen, als of zij onder het laegste gemeen opgegroeid waren. Hun vader werd zoo driftig, dat hij, zonder nader onderzoek, een zweep nam, en allen, zonder onderscheid, braef afroste.

Toen ontstond 'er een nieuw geschrei. ‘Ik ben het niet geweest, (schreeuwde de eene) Hendrik heeft al de schuld alleen.’ ‘Neen, neen, vader! (riep deze) Frederik is een godlooze jongen - het kan niet door den beugel, - laet mij het u eens verhalen, - daer heeft hij mijnen bijbel’ --- ‘Ja (riep een derde) ik heb geen kwaed gedaen, maer Carolina - Caroline heeft mijn doek’ - ‘Ik (schreeuwde Caroline) ik -- uw doek, - het is immers mijn doek, - ik hebbe u marsepain daer voorgegeven!’

De Heer de H... was door het vreeslijk alarm zoo bewogen, dat hij niet wist, wat

[p. 110]

hij zou zeggen. Hij vattede zijnen broeder bij de hand, en nam hem mede in een andere kamer, zeggende: ‘mijn God! broeder! wat is dit voor eene opvoeding?’ ‘Ja (antwoordde deze) zoo gaet het hier alle dagen. Ik hebbe geen vrolijk uur bij mijne kinderen. Daer is niets als dwingen, alarm maken, en moedwil bedrijven. Ik durve den stok bijna niet uit de hand leggen.’

H. Dat is verschriklijk! op deze wijze worden uwe kinderen, die uw grootste genoegen moesten uitmaken, enkel tot last.

B. Ja wel! ja wel! ik heb dikwijls verdriet in mijn leven.

H. En de kinderen zijn zeer ongelukkig, dat ze zoo veel slagen krijgen.

B. Ze zijn niet beter waerdig! waerom zijn ze zoo onrustig?

H. Is 'er dan geen ander middel, om de kinderen te bedwingen, als slagen? Gij weet, dat ik ook zes kinderen hebbe; die zijn zelden onrustig, en krijgen nog zeldzaemer slagen.

B. Ei, dan wil ik wel weten, hoe gij te werk gaet.

[p. 111]

H. Dat kan ik u wel zeggen. Maer zeg mij eerst: wat werk doen uwe kinderen?

B. Werk? Ze zijn kinderen, hoe konnen die toch arbeiden?

H. En waerom toch niet? De mensch is door zijnen Schepper tot arbeidzaemheit geschikt. De drift daer toe is zoo hevig, dat men die niet kan wederstaen. Wanneer hij dan niet opgeleid wordt, om iets goeds en nuttigs bij de hand te nemen, bedrijft hij allerlei moedwil en kwaed.

B. Wat zouden ze dan doen?

H. Dat willen we eens met elkander overleggen.

Hij ging hier op bij de kinderen, die hier en daer in een hoek zaten te schreiën. ‘Wel hoe, - neefje! - of nichtje! wat beduidt dit schreiën?’

Kinderen. Hebt gij niet gezien, hoe jammerlijk vader ons gehandeld heeft?

H. Dat is mij leed. Maer ik hebbe ook gezien, hoe moedwillig stout gijlieden waert.

Kinderen. Ja Hendrik is - neen Frederik - ja ja Frederik -- houd de mond Lotje! - gij zijt --- wat of

[p. 112]

zich toch zoo zotte jongen wel inbeeldt --- gij ziet het immers wel - Oom!

H. Kinderen! ik ben niet gekomen, om uwe kibbelaerijën te hooren; ik wilde u gaern eens vermaek verschaffen.

Kinderen. Ei! wat voor vermaek toch? Lieve Oom!

H. Ik wil maken, dat gijlieden geen slagen meer krijgt.

K. Ja, als gij dat wist te bewerken. - Maer vader zal dat toch niet laten, --- hij is veel te boos. --

H. Hij zal het gewis laten, als gij mijn raed maer volgen wilt.

K. Gaern - zeer gaern, lieve Oom! wij willen uwen raed volgen, maek gij dan ook, dat wij geen slagen meer krijgen.

Hij beduidde de kinderen toen op eenen zeer vriendelijken toon, hoe goed het zou zijn, als ieder van hen eenig bapaeld werk ondernam. Zij werden daer door zoo overtuigd, dat zij ten sterksten beloofden, alles optevolgen, wat hij bevelen zou.

Hierop sprak hij weder met zijnen broeder, en bewoog hem, een vrouw voor zijne dochter aentenemen, die bekend stond

[p. 113]

voor zeer vlijtig en zedig, en die haer onderwijs kon geven in het speldewerken, breiën en naeiën. De jongens kreegen onderrichting in het tuinieren en in het boetseeren in wasch. Allen kreegen ze meesters in het tekenen, in de geschiedkunde, aerdrijkskunde en fransche tael; en daerop vertrok de Heer de H...

Na verloop van een jaer dreeven zijne zaken hem weder nae L....., maer hij vond alles in zijns broeders huis veranderd. De kinderen liepen hem bij zijne aenkomst te gemoete, en riepen: ‘Ach! duizend - duizendmael dank, lieve Oom! dat gij ons aen den arbeid gebracht hebt, wij krijgen nu in 't geheel geene slagen meer.’ Toen beyverden zij zich om 't meest, om hem alle die aertige dingen te toonen, welke zij geduurende zijn afzijn gemaekt hadden.

Zijn broeder omhelsde hem met de grootste dankbaerheit en blijdschap. ‘Nimmer (zeide hij). Nimmer kan ik het u vergelden 't geen gij aen mij gedaen hebt. Ik hebbe nu de beste kinderen van de werelt. Ik gelove, dat ze sederd uw vertrek naeuwlijks drie maelen slagen gehad

[p. 114]

hebben. Mijn grootste genoegen is in bij hen te zijn. Ik zie geen moedwil - ik hoore geen kibbelaerijën meer, en daer gaet geen dag voorbij, dat ze mij door hunne vlijt en gezeglijkheit niet eenig nieuw genoeg geven.’