Journaal van Hugo en Cornelis van Ryck betreffende hun reis naar Jeruzalem (1561-1562)
(2011)–Hugo van Ryck, Cornelis Hugens Van Ryck–
Auteursrechtelijk beschermd[28-29-30 augustus 1561]Den XXVIIIen augusto laghen wy alden dach stille ende aten ende droncken metten gardiaen. Elck natie worden geset aen een sonderlinge tafel want de Hoech Duytschen waren al inde dertich starck ende wy Nederlanders waren wel 16 starck, ende de reste waren Franchoyschen [29b] Spanyaerden ende Ytaliaenders. Somma dat wy waren al inden tsestich man van pelgroms, daer onder dat waren vyff vrouwen.Ga naar voetnoot149 Den XXIXen augusto syn wy tsavonts tclock sess uuyren gegaen gelickelicken met [den] gardiaen ende meest met alle syn mede broeders in dat heylige graff, daer wy alle in gescreven werden by onssen namen ende toenamen, ende mosten den portier elck geven die ons in liet ende lyet passeren elcks een [30a] gros, waerdich wesende negen ducaten.Ga naar voetnoot150 Daer gingen wy visteren de heylige plaetsen ende bleven de nacht aldaer vrolyck wesende inden Heere, gaende met processien ende anders alsoe dat behoort. Den XXXen augusto smorgens vroech hebben de broeders misse gelesen ende onsse mede heeren mede.Ga naar voetnoot151 Doent middach worde heeft onsse gardiaen de misse gesongen in dat heylige graff. Daer naer was daer een [30b] joncheer uuyt Spayengen die songe syn eerste misse, daer wy pellegroms een deel ten offerGa naar voetnoot152 gingen, ende ick hulp met myn soone beide desen singenden missen singen. Voorts versochten wy de heylige plaetssen ende brochten alsoe de tyt deur tot de middage toe. Doen worden wy alle gader uuytgelatenGa naar voetnoot153 ende gingen met den gardiaen altesamen in syn convent, etende ende drinckende, nemende onsse nootruft. | |
[31 augustus 1561][31a] Den XXXIen augusto syn wy gegaen uut dat clooster ende zyn ghegaen om die heylighe plaetsen te besoecken binnen ende buiten ende zyn gecomen ten eerste by dat huys daer die drie Marien hebben gewoent.Ga naar voetnoot154 Item ten tweden zyn wy gecomen by dat huys daer Sint Jacop onthoeft is. Item ten derden zyn wy gecomen by Annas huys dat byde poorte van Syon is, binnen die poorte van Jerusalem. Item ten vierden quamen wy opten berch van Syon ende saeghen het [31b] Senaeckel daert Onsse Heere syn avontmael met zyn discipulen gegeten heeft ende haer voeten gewaschen heeft, maer wy en hebbens nyet van binnen gesyen want daer woenen moeren in.Ga naar voetnoot155 Item ten vyfden zyn wy gegaen vanden berch Syon buyten die poorte van Syon ende daer die plaetsse versocht van Onsse Lieve Vrouwe daer die Joden tdoode lichaem vande apostelen nemen wilden.Ga naar voetnoot156 Item ten sesten zyn wy geweest daer Sinte Pieter syn sonden heeft bescreyt, ende was een speloncke.Ga naar voetnoot157  Jeruzalem, de Cenakelzaal op Monte Sion. Eigen foto 1979.
[32a] Item ten sevenden zyn wy geweest byden tempel daer die moeder Goods gepresenteert is geweest ende Onsse Heere daer naer datGa naar voetnoot158 die 40 daghen vande kinder bedde vervult waeren.Ga naar voetnoot159 Item ten achtsten hebben wy gesien die plaetse daer hem Judas heeft verhanghen. Item ten negenden hebben wy gesien die plaetse daer die vychgeboom gestaen heeft dye Christus vermaledide want hy daer geen vruchten an en vonde want hem hongerde.Ga naar voetnoot160  De H. Grafkerk in Jeruzalem
 De grafkapel met het graf van Christus: ingang
 De grafkapel met het graf van Christus: interieur.
[32b] Item ten tyenden hebben wy gesien Simon leproos huys welcke staet in Betanien, de welcke Ons Heere herberchde ende daer naer van de apostelen gedoopt ende geheten Julias. Daer nae worde hy bischop. Ende hier vergaf oeck Onsse Heer Maria Magdalena alle haer sonden.Ga naar voetnoot161 Item ten 11en saeghen wy het casteel van Lasarus dat zeer vervallen was. Item ten 12en saegen wy die plaetse daer Onsse Heer Lasarus verweckteGa naar voetnoot162 welcke is [33a] nu een muskea vande Turcken, maer wy worden boven omhoge geleyt om te zyn.Ga naar voetnoot163 Item ten 13en saeghen wy de stede daer Onsse Heere geseten hadt ende verwachte Maria Magdalena ende Marta doen sy, syende den Heer, spraecken: ‘Hadde ghy hier gheweest, myn broeder Lasarum en waer niet gestorven. Item ten 14en hebben wy die plaetse gesien daer Maria Magdalena ende Martas huijse [33b] gestaen hadden, want sy by de anderen stonden.Ga naar voetnoot164 Item ten 15en hebben wy daer gesien van verden die Doede Zee.Ga naar voetnoot165  De Dode Zee met zoutafzetting op het water en op de oever. Eigen foto 1979.
Item ten 16en hebben wy nae den berch van Oliveten ghegaen ende hebben onder wege ghesien die plaetse van Betfage, welc een dorp placht te wesen ende daer Ons Heer sprack tot zyn jongeren: ‘Gaet int casteel dat tegen u is, ende daer suldy een esel in vinden gebonden met haer jonck, ende brenctsse hier’.Ga naar voetnoot166 [34a] Item ten 17en hebben wy gesien die plaetse daer haer die moeder Goods gerust heeft als sy die heylighe plaetsen versocht heeft.Ga naar voetnoot167 Item ten 18en zyn wy gecomen opten berch van Olyven ende hebben die plaetse gesien daer Ons Heer ten hemel ghevaren is, daer noch in een steen staet dat lyteicken van zyn een voet datmen perfect zyet.Ga naar voetnoot168  De voetafdruk van Christus op de Olijfberg. Eigen foto 1979.
Item ten 19en hebben wy die plaetse gesien daer die van [34b] Galileen ende andere natie gestaen hebben ende hebben Onssen Heere gesien op vaeren ten hemel. Item ten 20en hebben wy gesien die plaetse daer die engel Goodts die doot vande moeder Goodts heeft vercundicht ende heeft haer een palm ende een gordel gegeven in een teycken dat zy sterven soude.Ga naar voetnoot169 Item ten 21en hebben wy gesien die plaetse daer Ons Heer zyn dissipelen heeft gepredicht dat oordeel Goodts ten jongsten daeghen, ende oeck die distructie van Jerusalem.Ga naar voetnoot170 [35a] Item ten 22en hebben wy gesien die plaetse daer Ons Heer zyn discipelen dat Pater noster leerde.Ga naar voetnoot171 Item ten 23en hebben wy gesien die plaetse daer Pelagia penitencie heeft gedaen, want het een gemeen vrouw had geweest gelyck Maria Magdalena.Ga naar voetnoot172 Item ten 24en hebben wy gesien die plaetse daer Ons Heer over Jerusalem heeft gescreyt doen hy seyde: ‘We u, Jerusalem’ etcetera.Ga naar voetnoot173 [35b] Item ten 25en hebben wy ghesien die plaetse daer Onsse Lyve Vrou ten hemel heeft geclommen. Sinte Thomas, siende dat zelffde, heeft dye moeder Goedts na geroepen ende zy heeft haer gordel laeten vallen tot een litteycken.Ga naar voetnoot174 Item ten 26en hebben wy gesien die plaetse daer Sinte Steeven gestenicht is geweest. Recht theghen dese plaetse oever staet een hanct in een harde steen van Onssen Heere.Ga naar voetnoot175 Item ten 27en hebben wy gesien die plaetse daer die drie apostelen laghen en slipen, als Sinte Peeter, Sint Jan en Sint Jacob. [36a] Item ten 28en hebben wy die plaetse gesyen daer Ons Heer gevanghen wordt ende van Judas verraden met een kus. Item ten 29en hebben wy gesien die plaetse daer Sinte Peter Malchus dat oer aff sloech.Ga naar voetnoot176 Item ten 30en hebben wy gesien die kercke van Onsse Lyve Vrouwe daer zy begraven lecht, welcke kercke heel onder die aerde staet ende men climtse neder 46 oft 47 trappen. Ende in dese kercke legghen oeck begraven Sinte Joeachim ende Anna, Maria haar ouders, ende leggen ande rechter [36b] hant int neder climmen. Ende an de slinckerhant lecht Joseph, Maria haer man, int middel vande trappen. Ende daer beneden staet een put in de kercke dye goet is, daer wy aff droncken want wy seer dorstich waeren. Item ten 31en zyn wy uut dese kercke geclommen ende zyn gegaen daer Ons Heer gebeden heeft ende heeft water ende bloet ghesweet, sprekende: ‘Vader, ist mogelick, neempt dese kelck van myn’ etce[tera].Ga naar voetnoot177 Item ten 32en hebben wy gesien die plaetse van Getsemani daer die andere apostelen bleven [37a] doen Ons Heer int hoefken ginck bidden met die andere 3 apostelen.Ga naar voetnoot178 Item ten 33en hebben wy [dat] graff gesien daer Apsolon begraven is, dat uut een geheele steenroetsche gehouden is. Ende het volck dyer verby gaen worpen daer stenen in om dat hy syn vader ongehoorsaem was, soe datter een grooten hoop steens in legge ende om.Ga naar voetnoot179  Jeruzalem, het graf van Absolon, even buiten de oude stadsmuur. Eigen foto 1979.
Item ten 34en hebben wy gesyen die plaetse vant twater Cedron alsoe gehetenGa naar voetnoot180 ende daer is Onsse Heer gevallen doen sy hem gevangen hadden ende die Joden hebben hem daer doer getogen soe datmen die [37b] litteyckenen van syn gebenedyde knyen ende voeten daer zynGa naar voetnoot181 mach. Over dit water plach dat cruys Ons Heere te leggen om over te gaen int dal van Joesafat.Ga naar voetnoot182 Item ten 35en hebben wy gesien die plaetse daer Sint Jacob de Minre hem onthoudt heeftGa naar voetnoot183, want hy hadde beloeft dat hy niet eeten en soude voer Ons Heer verresen was. Soe is die Heer tot hem gecomen ende heeft hem geboden dat hy eeten soude.Ga naar voetnoot184 Ende daer by is oeck dat graff van die profeet Sacharias.Ga naar voetnoot185 Item ten 36en hebben wy gesyen die fonteyn daer Onsse Lyve Vrou [38a] dicwils haer kinder doecken van Onssen Heere Jesus Christus in gewaschen heeft ende is met veel trappen neder te gaen onder een steenroeytsschen.Ga naar voetnoot186 Item ten 37en hebben wy gesyen Siloe in welcke fonteyn Ons Heer den blinden beval dat hy hem daer in wasschen soude, doen hy syn oeghe gesmeert hadde met synder vinger die hy nat hadde gemaeckt van speecsel ende met aerde gesmeert. Ende die blinde wert terstont zynde doe hy hem gewaschen hadde in dit water Siloe.Ga naar voetnoot187 Item ten 38en hebben wy gesien die plaetsse daer die profeet [38b] Ehsayas duer dat ghebodt des bosen coenincs Manasses met een houten sage door gesneden is ende daer begraven onder een eycken boem, maer daer staet nu een ander boem.Ga naar voetnoot188 Item ten 39en hebben wy gesyen den acker Acheldemach welcke acker om 30 penningen worden gecocht, daer dat onnosel bloetGa naar voetnoot189 voer vercocht was. Ende daer leggen veel dode lychamen vande pelgrims, ende dese acker is al om bemuert gelyck off [dat] een kerck waer, ende boven staen veel gaten daermen de dooden door neder laet want men moet door een gat crupen die de doode lichamen wil zyn.Ga naar voetnoot190 [39a] Item ten 40en hebben wy gesyn die plaetse daer die apostelen waeren gevloeden doen zy Onssen Heere verlyten doen den Heer gevangen was, ende dit is onder den berch ofte acker Acheldemach. Ende hier naer zyn wy naer ons clooster gegaen al heel vermoeyt want het seer heet was ende oeck wantmenGa naar voetnoot191 dese heylighe plaetsen in twe daghen pleghen te visiteren ende wy vysenteerdense in eenen dach. |
|