De Vlamingen

Een volk in beweging, een natie in wording

[p. 11]

Verantwoording

De Vlaamse gemeenschap in België is een schepping van de nieuwe tijd. Zij is een natie-in-wording en tracht de staat waarin zij leeft, aan haar krachtige groei aan te passen. Twee eeuwen geleden bestond zij nog niet als politiekbewuste entiteit. Toch leeft het volk, dat in het zuiden van het Nederlandse stromengebied woont, reeds duizend jaar in een kernland van de westerse beschaving. In de middeleeuwen en de renaissance was het niet weg te denken uit het Europese cultuurpatroon.

Het is een van de bizarre paradoxen uit zijn geschiedenis, dat dit oude, levenskrachtige en bewonderde volk, dat eeuwen lang vooraan stond in Europa, later een zo duistere overwintering moest ingaan, dat het niet alleen door de wereld vergeten werd, maar het gevaar liep zichzelf te vergeten, zijn vroegere prestaties, zijn politieke gestalte, zijn taal en zijn mogelijkheden. Het mag een wonder heten dat de sluimer niet geluidloos is overgegaan in de doodsslaap. Vandaag heeft dit volk zichzelf teruggevonden. Het boort nieuwe bronnen aan. Het werkt hard om de rimpels van de te lange slaap uit te wissen. Het wil niet alleen zijn achterstand inlopen, maar opnieuw in zichzelf geloven. Het wil fier kunnen zijn op de herwonnen eigenheid, gelukkig zijn met de herboren creativiteit.

Van de geschiedenis van dit volk-in-beweging gaat een vreemde bekoring uit. Maar het is een geschiedenis die

[p. 12]

dikwijls verkeerd voorgesteld en soms helemaal vervalst wordt.

Ook de jongere generatie kent het grillige verhaal niet. Zij groeide op in een broeikas van partijpolitieke taaltwisten, die de ware betekenis en draagwijdte van de nationale strijd verdoezelden of scheeftrokken. Tegen het scherm van wereldwijde conflicten, die aandacht opeisen voor historische machtsverschuivingen, voor genocide en massahongersnood, zag die jonge generatie in het eigen land de bekrompenheid en de intolerantie van dorpspolitieke intriganten geprojecteerd.

Haar werd niet verteld dat de strijd van de Vlamingen om zelfbehoud en zelfbevestiging moet worden geplaatst in het bevrijdingsproces van de volkeren, die in de loop van de jongste twee eeuwen tegen onmondigheid en achterstelling rebelleerden.

De Vlaamse Beweging is inderdaad geen reactionaire stroming om racistische of fascistische waarden te stimuleren of te bewaren. Zij is een uiting van vooruitstrevend, sociaal humanisme. De Vlaming kwam in opstand tegen zijn lot, omdat hij zich wilde bevrijden van het kunstmatige, het onechte, dat op hem, op zijn volk en zijn cultuur was gaan vastzitten. Taalstrijd en flamingantisme kunnen enkel in dit perspectief worden begrepen.

Het is in die geest dat ik getracht heb het jongste hoofdstuk uit de geschiedenis van dit volk-in-beweging te schetsen, ook en vooral voor de jongere generatie die - naarmate de Vlaamse gemeenschap sterker en autonomer wordt - meer interesse gaat krijgen voor de eigen nationale geschiedenis, de genesis en het verloop van haar staatkundige problemen, het waarom van het heden en de kansen voor morgen.

Het is een zeer bescheiden poging om de geboorte van het moderne Vlaanderen te vertellen en te verklaren. Er wordt eerst even herinnerd aan de rode draden, die doorheen de

[p. 13]

geschiedenis van de gemeenschap lopen. Dan wordt uitvoeriger ingegaan op het ontstaan en de evolutie van de Vlaamse Beweging, tot en met de staatshervorming van 1971.

Het is een kort en een snel verhaal, een kronijk die tevens synthese wil zijn, maar geen aanspraak maakt op academische oorspronkelijkheid. De jongste jaren hebben onze grote historici trouwens lijvige en voortreffelijke studies aan de Vlaamse Beweging gewijd; ik verwijs voor diepergaande lectuur graag naar deze werken.

Mij is ook iedere politieke, polemische of ideologische bedoeling vreemd. Ik schreef dit boekje niet uit liefde voor Vlaanderen. Voor mij zijn de Vlamingen niet slechter, maar ook niet beter dan andere naties, en ik hecht geen mystieke betekenis aan begrippen als taal, volk en vaderland.

Mijn bewogenheid om Vlaanderen, die er toch wel is, wortelt niet in nationalistische motieven, maar in redenen van sociale rechtvaardigheid: de verdrukking, of zelfs maar de kleinering van een volk en een taal, is een schande die geen rechtgeaard mens kan onberoerd laten.

Die bewogenheid hoeft overigens nuchter oordeel niet in de weg te staan.

MANU RUYS