Werken. Deel 6. Die chierheit der gheestelijker brulocht. Vanden blinckenden steen. Dat boec der hoechster waerheit

Regelnummers proza verbergen

Vanden derden die sijn contrarie den drien wisen ende alre doghet. C. LXXVI.

20Soe wanneer de mensche natuerlike raste besit in lediche- 21den, en̄ met allen sinen werken hem selven meint, en̄ vaste 22blivet onghehoirsam in eyghenheden⁽¹⁾, soe en mach hi met 23Gode niet verenighen, want hi levet sonder caritate, in 24onghelijcheden⁽²⁾. En̄ hier beghint die ·iij· contrarie, die

(1) Sur. et in proprietate sua obstinato animo inflexibilis perseverat.

(2) Sur. et quòd vitam agat vitiosam et charitatis expertem.

[p. 173]

1alre scadelijest es; en̄ dit is een ongherecht leven, vol 2gheesteliker dolinghen en̄ alre verkeertheit.

3Nu merket dit erenstelike, op dat ghijt wel verstaet. Dese 4sijn, na haren dunckene, God scouwende menschen, ende si 5wanen die heylichste sijn die leven. Nochtan leven si con- 6trarie en̄ onghelijc Gode en allen heylighen, en̄ allen goeden 7menschen. Nu merket desen sin, soe moghedise bekennen, 8beide in woerden en̄ in werken. Overmits die natuerlike raste 9die si ghevoelen en̄ besitten in hem selven in ledicheiden, 10soe houden si dit dat si vri sijn en̄ met Gode sonder middel 11verenicht⁽¹⁾; en̄ dat si verhaven sijn boven alle oefeninghe 12der heyligher Kerken, en̄ boven die ghebode Gods, en̄ boven 13de wet, en̄ boven al doechdelijc werken dies men pleghen 14mach in enigher wijs. Want hem dunct dese ledicheit soe 15groet, dat mense met ghenen werken, hoe goet si sijn, 16hinderen en sal; want de ledicheit edelre es dan alle 17doghede. En̄ hier omme staen si in enen puren lidene⁽²⁾, 18sonder enich were opwaert ofte nederwaert, rechte alse dat 19ghetouwe, dat selve ledich es, ende sijns meesters beidet 20wanneer hi werken wilt; want wrachten si yet, soe worde 21God ghehindert in sinen werkene. En̄ hier omme sijn si 22ledich alre doghede; en̄ alsoe ledich, dat si niet en willen 23danken noch loven Gode. En̄ si en hebben bekennen noch 24minnen, noch willen, noch bidden, noch begheren; want 25al dat si bidden ofte begheren mochten, na haren dunkene, 26dat hebben si beseten. Ē aldus sijn si arm van gheeste, 27want si sonder wille sijn, en̄ hebben al ghelaten, en̄ leven 28sonder eyghenscap enichs verkiesens: want hem dunct dat

(1) Sur. liberos sese putant et absque medio Deo unitos.

(2) Sur. Quamobrem merae sese tradunt, ut ita dicam, passioni.

[p. 174]

1si ledich sijn en̄ alles overcomen⁽¹⁾; en̄ dat si beseten heb- 2ben⁽²⁾, daer alle die oefeninghe der heyligher Kerken omme 3gheordent en̄ gheset es. Ende alsoe alse si segghen, soe en 4mach hem niemen gheven noch nemen, noch God selve; 5want, na haren dunkene, soe hebbense alle oefeninghe en̄ 6doghede overleden, en̄ sijn comen in ene pure ledicheit en̄ 7sijn alre doghede quite worden⁽³⁾. Ende hiertoe hoert mere 8arbeit, segghen si, datmen der doghede quite werde inder 9ledicheit, dan die doghede te vercrighene. Ende hier omme 10willen si vri sijn en̄ niemanne ghehoirsam, noch Pause, noch 11Bisscoppe, noch Prochiane⁽⁴⁾. Al tonen sijt van buten inden 12scine, si en sijn van binnen niemene onderdanich, noch met 13wille noch met werken; want si sijn alle dies ledich na alre 14wijs, daer die heylighe Kerke met omme gheet. En̄ hier 15omme, segghen si, alsoe langhe alse de mensce na doghede 16steet, en̄ hi begheert den liefsten wille Gods te doene, soe 17es hy noch een onvolcomen mensche, want hi gadert noch 18doghede, en̄ hi en weet niet van deser gheesteliker armoede, 19noch van deser ledicheyt. Maer na haren dunkene, soe sijn 20sy verhaven boven alle chore der heylighen en̄ der enghelen, 21en̄ boven al dien loen dien men in enigher wijs verdienen 22mach. En̄ hier omme segghen si dat si nemmermeer toene- 23men en moghen in dogheden, noch niet meer loens ver- 24dienen, noch oec nemmermeer sonde doen; want si segghen 25dat si leven sonder wille, en̄ dat si haren gheest Gode heb- 26ben ghegheven in rasten en̄ in ledicheden; en̄ dat si sijn één 27met Gode, ende te niete worden ane hem selven. En̄ hier 28omme, soe wat die lijflike nature begheert, dat moghen si

(1) Sur. et transcendisse omnia.

(2) Sur. jamque obtinuisse se ea.

(3) Sur. et ad merum quoddam pertigerunt ocium, ubi à cunctis sint virtutibus absoluti.

(4) L. alleen, prochipape.

[p. 175]

1werkelike doen, want si sijn ter onnoeselheit comen, en̄ hem 2en is ghene wet gheset. En̄ hier omme, eest dat sake dat die 3nature beweghet wert tote enighen dinghen dies hare ghe- 4lost; en̄ soude die ledicheit des gheests daer af yet ghemid- 5delt werden ofte ghehindert, soe doen si der naturen ghe- 6noech na hare begherten, op dat die ledicheit des gheests 7onghehindert blive. Ende hier omme en houdense van 8vasten, noch van vierten, noch van ghenen gheboden, dan 9alsoe vele alse sijt doen omme der liede wille⁽¹⁾; want si 10leven sonder consciencie van allen dinghen. Ic hope men 11derre lieden niet vele en vint; maer diet sijn, dat sijn die 12quaetste en̄ die scadelijcste die leven, en̄ bi wilen werden 13si beseten vanden viant; en̄ dan sijn si so behendich, dat 14mense met redenen niet wel verwinnen en can. Maer na 15die heylighe Schrift, en̄ die lere Christi, en̄ onse gheloeve, 16soe proeft men wel dat si bedroghen sijn.

(1) Sur. nisi fortè hominum gratia secùs agant.