Werken. Deel 5. Vanden twaelf beghinen

Regelnummers proza verbergen

Collatio praelatorum Ecclesiae islorum temporum cum illis, qui primitivae Ecclesiae praefuerunt. C. LVI.

16Die religie, die Christus en̄ sine discipulen hebben ghesticht 17van beghinne, die destrueren Sathanas en̄ sine jonghere. 18Christus en̄ sine apostelen waren arm van ertschen 19goede, ende rike van hemelschen doechden; die prelate en̄ 20die priesteren die nu die heylighe Kerke regheren, die sijn 21rijc van goede ende arm van doechden: nochtan vint men 22noch vele goeder prelaten en̄ heyligher priesteren. Maer ghi 23moecht merken dat onder die ‧xij‧ Apostelen en was mer een 24gheveinst quaet, die goet sceen van buten ende quaet was van 25binnen; nu, onder hondert prelaten en̄ priesteren die de 26heylighe Kerke regheren, en̄ leven van der patrimonien die

[p. 152]

1Christus ghecocht hevet met sinen bloede, soe soudmen 2cume énen vinden die Christum na volghede van buten en̄ 3van binnen, alse die Apostelen deden. Christus en̄ sine discipulen 4die stichten en̄ fundeerden, inden beghinne der heyligher 5kerstenheit, heylich leven en̄ ghewarighe religie, want 6si waren vol gracien, en̄ si versmaden dat verganclijc is, en̄ 7si sochten en̄ vonden dat ewich es; maer die meeste partie 8die nu regheren die heylighe Kerke in kerstenen ghelove, 9dat sijn Judas discipulen: die sijn ydel van gracien en̄ van 10dogheden, want si sueken dat verganckelic is en̄ versmaden 11dat ewich is, ende dat bewisen si met haren werken alle 12der werelt; want men vindt nemmeer⁽¹⁾ phariseeuse, maer 13pupplicane, dat sijn openbaer sondaren. Christus hevet ons, 14sonder onse verdiente, hem selven ghegheven en̄ ghelaten in 15den heilighen Sacramente sine passie ende sine doot, sine 16gracie ende sine gaven, sine Sacramente en̄ al dat hi vermach, 17God en̄ mensce; en̄ hi gheboet sinen discipulen dat si 18souden dispenseren ende dienen yeghewelken mensche, 19sonder wederloen in rechter caritaten, alle die Sacramente 20en̄ alle dat gheestelic goet dat sy van Gode onfaen hadden. 21En̄ alsoe daden die Apostelen ende die heylighe priesteren 22inden beghinne; en alsoe doen si noch die Christum navolghen 23en̄ sinen discipulen, die leven na die regule die 24Christus leerde, en̄ die bescreven is in de wet der Evangelien 25en̄ der heyligher kerstenheit. Maer Judas discipulen, die 26nu regneren en̄ regheren die heylighe Kerke, die sijn ghierich, 27nydich en̄ vree, en̄ si hebben al gheestelic goet te cope.

(1) F. nemmermeer. G. heeft nemmeer, doch eene tweede hand heeft nem doorschrapt en nu in de plaets gesteld. Kwalyk. Nemmeer beteekent niet meer, en de zin is, want men vindt geene phariseeuse meer, maer, enz. Surius heeft op deze adversatieve conjonctic niet gelet, als hy vertaelt: Plures enim publicanos, id est, quorum manifestè improba sit vita, quàm pharisaeos hodie cernere licet.

[p. 153]

1Waert moghelijc, en̄ hadden sijs macht, si souden den sondaren 2vercopen om ghelt Christum, sine gracie en̄ ewich 3leven, want si gheliken haren meester die Christus leven vercochte 4den sondighen Joden om ghelt, en̄ hem selve verhine 5in die ewighe helsche pine. En̄ alsoe eest noch in allen denghenen 6die om tijtlijc ghewin Christum laten, sijn leven en̄ 7sine gracie versmaden en̄ doeden in hem: die werden alle van 8Gode versmaet, verworpen en̄ verhanghen in die ewighe doot 9der hellen. En̄ al vercopen si den sondaren die heylighe absolucie, 10ende ban⁽¹⁾, en̄ al dat verganckelije is, si en moghen 11niet vercopen dat ewich is, die gracie Gods, en̄ die menichfuldiche 12gaven die verborghen sijn in die Sacramente, 13diemen copen noch vercopen en mach: die gheeft Christus 14den sinen dies weerdich sijn.

15Men vindt noch in die heylighe Kerke ghewarighe herden, 16die Christus vercoren heeft en̄ gheseint boven al sijn volc, 17dat sijn goede en̄ quade⁽²⁾. En̄ hi gheeft hem sinen gheest, 18sijn macht en̄ sine wijsheit, dat sijn die slotele des hemels 19die hi Sinte Peteren gaf, en̄ anderen apostelen, en̄ haren navolgheren 20die regheren die heylighe Kerke tote inden lesten 21dach. Si openen den hemel den onnoselen met Christus 22hant, in sinen name; en̄ si onsluten den hemel den sondaren 23die, met ghelove en̄ met ghewarighen rouwe, ongheveinst 24haer sonden belien en̄ ghenade soeken aen⁽³⁾ die ontfermherticheit 25Gods: die en moghen niet bedroghen werden. 26Christus is die overste priester die machtich is in hemel 27en̄ in erde, die sluten en̄ ontsluten mach; en̄ sonder hem en 28vermach die priester niet. En̄ hier omme, al sijn die prieste-

(1) excommunicationis sententiam, zegt Surius.

(2) Sur. omnique ejus populo, id est bonis ac malis praefecti.

(3) De verba welke, op eene of andere wyze, eene ontleening van elders of pooging daertoe aenduiden, werden eertyds met aen verbonden.

[p. 154]

1ren selve in dootsonden ende ter hellen ghebonden, si en 2moghen die Saeramente niet besmetten noch ontreynen; 3maer si moghen binden en̄ ontbinden metter macht Gods in 4Christus persoen, al sijn sijs onweerdich. En̄ Christus ghevet 5sine macht, in oefeninghen der Sacramente, den quaden 6priesteren ghelijc den goeden, die van boven gheordent en̄ 7gheset sijn over dat volc ons Heren dat hem bevolen is; want 8die heylighe Kerke en mach niet dolen, noch die onnosele 9en moghen niet bedroghen werden overmits quaetheit der 10priesteren. Ende hier omme, wildi uwe siele behouden in 11dat ewighe leven, soe seldi merken ondersceit tusseen die 12herden die Christus vercoren heeft en̄ gheset boven sijn volc 13en̄ die mersenarise die hem selven meynen, en̄ rijcdom en̄ 14heerscap soeken en̄ begheren, in die heylighe Kerke, boven 15dat volc ons Heren.