Werken. Deel 5. Vanden twaelf beghinen

Regelnummers proza verbergen

De altero Divinae gratiae rivo. C. LIV.

11Hier eint die derde wise der ierster rivieren der gracien 12Gods, die ons met Gode verenicht eenvoldigher wijs.

13Die ander riviere der gracien Gods die vloyt van orienten 14in occidenten, dat is uten heylighen Gheeste doer die redelike 15siele tote in onse sinlike leven. Dese riviere hevet ‧iij wisen 16van levene. Die ierste wise purgheert ons van sonden, en̄ 17chiert ons met gracien, en̄ enicht ons met Gode in minnen. 18Al dat God ghemaect hevet inder naturen, dat is goet, en̄ dat 19siet hi ane, en̄ behaghet hem al wel. Hi hevet ghemaect hemel 20en̄ eerde, en̄ alle onredelike creaturen dienen hem in ons⁽³⁾, 21yeghewelke in⁽⁴⁾ sine ordine, alsoe alse die wijsheit Gods 22gheoirdent en̄ gheset hevet. Hi hevet ghemaect ‧ij‧ redelike 23naturen, dat sijn inghele en̄ menschen: die inghelen inden

(3) Surius heeft gelezen en̄ ons, en vertaelt ipsi et nobis serviunt.

(4) F. alleen, na.

[p. 143]

1hemel, die menschen opter erden, op dat si hem souden danken, 2dienen en̄ loven⁽¹⁾. Die inghele inden hemel die maecten 3onderlinghe partye⁽²⁾; ende al waest dat si Gode al wel behagheden 4inder naturen, die met bloten ghesichte ende met 5vrien wille in minnen te Gode keerden, hare werke sijn 6gheewicht, en̄ sijn⁽³⁾ salich, en̄ ghestadicht in die glorie Gods. 7Maer die hem selven behagheden in die chierheit die hem God 8ghegeven hadde; si versmaden⁽⁴⁾ Gode, en̄ wouden regneren, 9ende Gode ghelije sijn in hoecheden en̄ in eren. Siet, daer 10begonste die ierste strijt die ye gheoeſent wart tusschen quade 11en̄ goede. Want die goede inghele wouden die quade trecken, 12wisen en̄ leren dat si souden Gode minnen, dienen, danken 13en̄ loven; en̄ die quade partie woude die goede van Gode 14trecken, dat si souden met hem Gode versmaden en̄ sinen 15dienst, ghelikerwijs dat si daden. Die strijt en mochte niet 16langhe duren; want die prince der inghelen, Michael, mit 17sijnre partien, en̄ metter cracht Gods, die sticten den roeden⁽⁵⁾ 18fellen drace Lucifere⁽⁶⁾ met sijnre partien, uten hemele in die 19donker locht, en̄ op der erden, en̄ inden gront der hellen. 20En̄ Jherusalem, die stat Gods en̄ der inghele, en̄ alre heylighen, 21blijft in vreden en̄ in glorien ewelije, al sonder einde; 22maer haet, toren en̄ nijt es den verdoemden bleven jeghen 23Gode, en̄ jeghen alle die ghene die Gode dienen en̄ minnen. 24En̄ aldus sijn die persone der inghelen ghesceden en̄ ghedeilt, 25met Gode en̄ jeghen Gode, quade en̄ goede, salich en̄ onsalich, 26en̄ alsoe salt ewelic bliven.

(1) Deze laetste zinsnede, die ingheten, enz. is overgeslagen by Surius.

(2) Sur. alii ab aliis dissenserunt.

(3) Versta en si sijn.

(4) Dat is versmaedden.

(5) Het woord is eenerlei met ons hedendaegsch ruig, by Kil. ruydigh.

(6) Sur. teterrimum ac invidum draconem Luciferum.

[p. 144]

1Voertmeer, in beghinne der werelt maecte God nature der 2menschen in ‧ij‧ personen, man en̄ wijf, Adame en̄ Yeven, 3redelike sielen in sterfelike lichamen, onnosel, edel en̄ vri, te 4sinen beelde en̄ te sinen ghelike; en̄ hi gaf hem macht en̄ 5wijsheit; en̄ si behagheden hem herde wale; en̄ hi settese in 6dat Paradijs, en̄ gheboet hem ghehoirsamheit; en̄ hi sprae 7hem toe: In wat uren dat si onghehoirsam waren, en̄ sijn 8ghebod braken, dan souden si sterven, dat is te verstane in 9sonden. Doen quam een quaet inghel, die uten hemel ghestoten 10was, in die forme van enen serpente, en̄ wedersprac dat 11woert Gods; en̄ met loghenen en̄ met valschen gheloeften 12worden si bedroghen, alsoe dat si aten vander vrucht die hem 13verboden was; en̄ om die onghehoirsamheit worden si ghestoten 14uten Paradise, en̄ van Gode versmaet en̄ al die vrucht 15die van hem gheboren soude werden na lope der naturen. 16Nochtan behilden si vriheit der naturen, die hem God ghegeven 17hadde; want haer sonden en waren niet gheweecht⁽¹⁾, 18maer si daden penitencie, en̄ sochten ghenade, en̄ sijn salich 19en̄ behouden. En̄ al was hem die poirte vanden Paradise vore 20gesloten⁽²⁾ en̄ die poirte der hemele, en̄ dat gloriose anscijn 21Gods verborghen, en̄ allen den ghenen die van hem souden 22gheboren werden inder naturen: nochtan behilden si edelheit, 23ende vriheit haers willen, en̄ si bekenden sterven en̄ 24leven, en̄ goet en̄ quaet⁽³⁾. En̄ si minden dat goede en̄ haetten 25dat quade, en̄ alsoe keerden si te Gode en̄ vonden ghenade; 26en̄ alle die van hem quamen, die in Gode gheloveden en̄ 27hem eerden en̄ minden, die behagheden alle Gode en̄ ontfinghen 28gracie en̄ ghenade. En̄ dat tuucht ons wel Abel, harer

(1) Aldus onze dry Hss. Versta geëeuwigd. Sur. Nec peccata eorum aeterna fuêrc.

(2) praeclusus, zegt Surius.

(3) Deze vier laetste woorden zyn in D. misplaetst.

[p. 145]

1beider sone: hi was goet en̄ gherecht, en̄ hi eerde en̄ minde 2Gode, en̄ sijn leven en̄ sine offerhande was Gode bequame; 3maer Chayn, sijn broeder, was ghierich ende vrec, toernich, 4nydich; en̄ hi en̄ sine offerhande was onweert en̄ versmaedt 5voir Gode. En̄ hier omme doodde hi sinen broeder, den 6onnoselen en̄ den gherechten, en̄ den iersten martelare die 7ye ghedoot wart om die ere Gods, omme doghet en̄ om 8gherechticheit.