Werken. Deel 4. Dat rike der ghelieven. Vanden vier becoringhen. Vanden seven sloten. Van seven trappen

Regelnummers proza verbergen

Hoe die verlichte redene Gode scouwet in vernuftighen beelden. C. XXXIV.

18Maer die redene meret vele nauwe, creatuerliker wijs, in 19ghescapenen lichte⁽³⁾, op dat sy haer vermake en̄ verblide in 20vernuftighen beelden, ende in uutvallenden werken ute der

(3) Sur. Atqui ratio juxta modum creaturae in creato luminc multùm allentè speculatur.

[p. 241]

1grondeloser godheit⁽¹⁾. Soe meret⁽²⁾ die redene wel dat haer 2lieſ soe groet is, dat hi, na sijnre wijs, van hare noch van 3gheenre creaturen nemmermeer begrepen en werdet; soe 4hoghe, dat hi nemmermeer creatuerliker wijs herhaelt en 5werdet; soe eenvoldich, dat in hem alle menichſoudicheit 6inden en̄ beghinnen moet. En̄ hi is een scoenheit, die ciert 7hemelrike en̄ ertrike. En̄ hi is een rijcdom, daer alle creaturen 8uut ghevloten sijn en̄ weselic in bleven⁽³⁾ sijn. En̄ hi is een 9eersamheit hemelrijes en̄ ertrijes, en̄ alre creaturen. En̄ hi is 10een leven, daer alle dat in leeft, dat ye ghewart en̄ emmermeer 11sijn sal. En̄ hi is seghe, daermen alle dine in verwint. 12En̄ hi is crone, daer die verwinnende met gheeroent werden. 13En̄ hy is ghesonde; die hem vererighet, hi is vorwert meer 14ghenesen⁽⁴⁾. En̄ hi is vrede daer alle minnende in rasten. En̄ 15hi is sekerheit; die hem vererighet, hem en mach niet 16ghebreken. En̄ hi is die salicheit, die ghevet dat ghebruken. 17En̄ hi is troest, die verblijt die bedroefde. En̄ hi is soeticheit, 18die doergheet die begherende. En̄ hi is vroude; in hem glorieren 19die minnende. En̄ hi is oirsprone der vrouden; in hem 20versmelten die ghebrukende. En̄ hi is een jubel, dat is ene 21vroude, diemen niet ghewoerden⁽⁵⁾ en mach: daer inne 22falieren sinne ende crachten. En̄ hi is die loen daer wi alle na 23haken. En̄ hi is een waellust, die den mensche nyewerines 24ghedueren en laet. En̄ hi is vuericheit die alle menschen 25ontsteken en̄ verbernen wil. En̄ hi is die moghentheit, die 26alle dine bedwinghen mach. En̄ hi is die godheit die alle dinc

(1) Sur. ut in rationabilibus sive intellectualibus imaginibus, et ex infinita divinitate emergentibus effectionibus sive actibus sese recreet, exhilaretque.

(2) D. kwalyk, maer.

(3) L. ghebleven.

(4) Sur. Sanitatem, quam adeptus, deinceps perpetua salute et incolumitate gaudebit.

(5) F, G. ghewaerden. Sur. quod verbis non potest explicari.

[p. 242]

1vervullen mach. En̄ hi is die ewicheit die al den tijt⁽¹⁾ ghescapen 2heeft. En̄ hi is die goede, die alle gaven gheven wil. 3En̄ hi is die mildicheit, die hemelrike en̄ aertrike en̄ alle dine 4doervloyen wil. En̄ hi is ene onghemetene minne, die alle die 5in doechden leven met hem verenighen wil. En̄ hi is edelheit, 6die alle dine tamelie ende edelic gheordent hevet. En̄ hi is 7een luterheit⁽²⁾, daer yet valschs oſte ongherechs niet met 8verenighen en mach. En̄ hi is vruchtbaerheit; want overmits 9hem beweghet dat firmament, en̄ wassen en̄ leven natuerleke 10alle lijflike dine: ende overmits die selve vruchtbaerheit werden 11ghegeven, overnatuerlijc, den minnenden alle godlike 12gaven en̄ gheestelike dinghen, en̄ inder glorien ewich leven 13ende ghebrukelicheit. Ende hi is die ghewout die alle dine 14vermach. Ende hi is die wijsheit, die alle dine cieren ende 15regeren ende ordineren mach. Ende hi is ghestadicheit, die 16na der sondaren opstaen, ende na die gherechte te cronene 17ontbeidende is. En̄ hi is die trouwe die nieman af en gheet. 18En̄ hi is die waerheit, die alle herten kennende is. En̄ hi is 19heylicheit, die den mensche van ertschen dinghen ledighende 20is. Ende hi is ene hitte die den mensce in allen doechden 21onfunkende is. En̄ hi is licht, die alle die doghet openbarende 22is. En̄ hi is satheit, die in dat ghelike ewighen hongher 23maect⁽³⁾, en̄ in dat verenighen meer ghevet dan men begheren 24mach. Ende hi is starcheit, die den mensche boven alle 25dine verheffen mach. En̄ hi is gherechticheit die, na were, 26doemen en̄ loven sal. En̄ hi is reynicheit die, ane den lesten 27dach, alle onreyne versmaden sal, en̄ alle reine mit hem 28verenighen sal.

(1) D. kwalyk, die alle dine.

(2) Versta louterheid. Surius vertaelt het woord door puritas. L. heeft hier kwalyk bescheidenheid in stede van luterheid.

(3) Sur. Satietatem, quae in eis quidem qui per virtutes ipsi simites sunt, perpetuam efficit esuricm.

[p. 243]

1Dit meret die verlichte redene al inder grondeloser godheit; 2en̄ dit sijn vernuftighe beelden, ereatuerliker wijs ute 3ghetrocken ute den eenvuldighen wesene Gods⁽¹⁾. Daer die 4redene dese beelden begrijpt, daer sijn si gheseapen, en̄ 5afghetrockene gheliken van godliker naturen⁽²⁾. Maer want 6si alle beghinnen en̄ inden, naden insiene, in een afgrondich 7wesen, daer faliert redene ende merken, want daer eest 8eenvoldighe nature Gods⁽³⁾. Aldus pleghet verlichte redene 9haer lief te merkene in alle deser edelheit; en̄ hier af valt si 10in een verwonderen van al deser rijcheit; en̄ si siet dat hijt 11al besit boven hare, in ene onbegripelicheit⁽⁴⁾. Hier aſ 12comt soe groet verlanghen en̄ ongheduericheit, datse scouwen 13ende staren moet in dies lichts eenvoldicheit, op datse 14lave en̄ troeste die ongheduerighe begheerlicheit, diere soe 15sere verlangt omme die ghebrukelicheit.

(1) Sur. ex simplici divinitatis essentia creaturae modo petitae et extractae.

(2) Sur. Et quatenùs ratio eas compraehendit, eatenùs creatae sunt, et à divina natura quaedam abstractae similitudines.

(3) Sur. Sed quia cunctae, secundum quòd intrò respiciunt, in abyssali seu interminata essentia incipiunt, desinuntque in eandem, hîc jam ratio et consideratio deficiunt; siquidem hîc simplex Dei natura sunt.

(4) Sur. simut animadvertens ea, quae commemoravimus, omnia possidere cum supra omnem suum, id est, rationis captum.