Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

Vanden dinghen die in der Arken waren. C. CLI.

10De arke, in der figuren, die Moyses met den joetschen 11volke maecte, daer in dede hi ·iiij· dinghe, die een ghe- 12tughe waren der gaven ende des goets dat si van Gode 13ontfaen hadden, ende oec der eninghen ende des verbonts 14dat si met Gode ghemaect hadden. Ende also gheliker wijs 15de arke der eninghen, die Christus met ons ende in ons ghe- 16maect heeft, daer in heeft hi oec ·iiij· dinghe ghedaen, die 17ons ghetughe sijn sijnre minnen ende sijnre gaven, eest dat 18wi ons met heme verbonden venden in eweghen dienste 19ende in eweghen love. Ende hier omme ghelijct de figure 20wel der waerheit: want dit sijn beide arken des testaments, 21den Joden van buten, ende ons van binnen.

22Nu seldi merken de figure, op dat ghi de waerheit te 23bat verstaen moecht.

24In de arke der figuren⁽²⁾ so was de roede Aarons, de

(2) Sur. In arca illa typica.

[p. 232]

1tafelen der ghebode Gods⁽¹⁾, hemels broet⁽²⁾, ende Deutero- 2nomius, dat es dat vijfte boec dat Moyses maecte. Ende 3dit es de sen⁽³⁾: in den beghinne der joetscher wet, so leiden 4de ·xij· gheslachten ·xij· roeden, die laghen over nacht in 5den tabernakel, vore de jeghewerdicheit Gods. Ende Aarons 6roede, van den gheslachte van Levi, die groeide ende bloeide, 7ende brachte vrocht in der selver nacht, tote enen teekene 8dat God Aaronne ende sijn saet gheroepen ende vercoren 9hadde, ute alle den volke van Israel, dat hi soude dat volk 10regeren met sacrificien, ende met ghebeede, ende met al 11den dienste die priesters ambachte toebehoerde. Ende hier 12omme gheboet onse Here dat men die roede legghen soude 13in de arke, tote enen ghetughe dat niemen hem selven en 14verhieve, noch gheeert en soude willen sijn ghelijc den 15ghenen, dien hi vercoren hadde ende ghesedt boven al 16sijn volc.

17Nu es ons Christus gheboren ute Aarons sade, die alle 18gheslachten vergadert heeft in een; ende hi es onse bisscop 19in der ewecheit. Hi droech sine roede, dat was sijn cruce, 20vore die jeghewerdicheit Gods in der nacht, doe de sonne 21verghinc ende al de werelt was in deemsterheiden van onghe- 22loeve; maer sine roede groeide, ende bloeide, ende brachte 23ons de vrocht ewegher salicheit: ende die roede met der 24vrocht heeft hi gheleecht in onse arke, dat es in de enicheit 25der heilegher Kerken, tote enen ghetughe dat niemen hem 26selven en verheffe; maer die verhaven wert in priesterscape, 27dat hi oetmoedich ende ghehoersam si, ende Christumme 28na volghe in penitencien ende in heilicheiden van levene. 29Want die eere ende rijcdoem der werelt soeken ende beghe-

(1) Sur. tabulae Decalogi. -

(2) Sur. manna coeli.

(3) C. Ende van Aarons roede is dit de sin.

[p. 233]

1ren, ende Christus erve besitten willen⁽¹⁾ dat hi vercreghen 2heeft met sijnre oetmoedegher doet, die en sijn van sinen 3sade niet; maer si slachten den Leviten⁽²⁾, die hen selven 4verhieven, ende Aaronne ghelijc wouden sijn: ende die 5versonken al levende in de helle.

6In de arke der Joden waren oec ·ij· steinene tafelen, die 7Moyses bereidde⁽³⁾, daer God in screef de ·x· ghebode. Dese 8tafelen waren hen een ghetughe, dat si de wet Gods ontfaen 9hadden daer si na leven souden. In de arke kerstens gheloefs 10heeft ons Christus gheleecht sine siele ende sinen lichame, 11alse ·ij· steinene tafelen⁽⁴⁾ daer God in ghescreven heeft 12met sinen vinghere, dat es met sinen gheeste, al de wet 13ende alle de ghebode. Eest dat wi dese ·ij· tafelen wel lesen 14ende merken, so venden wi een ghetughe, dat ons God eweleec 15ghemint heeft; ende dat heeft hi bewijst met alle den werken 16diere ons noet es⁽⁵⁾: ende alsoe soude wi hem met rechte 17antwerden na al onse vermoghen⁽⁶⁾.

18Voert meer, in de arke der Joden so dede Moyses enen 19guldenen eemer vol hemels broeds, tote enen ghetughe datse 20God ghespijst hadde in de wuestine, sonder arbeit, ·xl· jaer, 21met hemelschen broede. Also gheliker wijs in de arke kerstens 22gheloefs, daer wi Gode mede gheenicht sijn, daer in heeft 23ons Christus ghegheven enen guldenen eemer vol van hemel- 24schen broede, dat es onse ghemeine caritate in der heilegher

(1) Sur. ac Christi haereditatem.... possidere volunt.

(2) Sur. sed illos imitantur Levitas, qui, enz. Het werkwoord slachten vertaelt Kiliaen door similem esse, progeniem sequi, en wordt in denzelfden zin nog heden gebruikt.

(3) Sur. praeparatae à Mose, in quibus, enz.

(4) Sur. Sic Dominus Jesus in christianae fidei arca corpus et animam suam, ceu Tabulas binas nobis reposuit, in quibus, enz.

(5) Sur. quod cunctis suis actibus nobis necessariis abundè declaravit.

(6) Sur. qua in re totis nos illi viribus qualemecunque rependere vicem jure oporteret.

[p. 234]

1Kerken, die es altoes vol van gracien, ende daerin ontfaen 2wi de vrocht van allen den sacramenten, ende een ghewarich 3ghetughe dat wi van der familien Gods sijn, ende dat hi ons 4ghevoedt heeft van beghinne met hemelscher spisen, ende 5voert voeden wilt in der ewecheit.

6Voert meer, doe Moyses sterven soude, doe gheboet hi den 7Leviten dat si dat vijfte boec, dat hi ghemaect hadde, legghen 8souden in de arke; want in dien boeke hadde hi hen sun- 9derlinghe vermaent der wet ende der ghebode, ende alles 10dies goets dat hen God ghedaen hadde; ende daer in hadde 11hi hen oec gheleert hoe si underlinghe leven souden in 12gherechticheiden. Ende want hi sterven soude⁽¹⁾, so gaf 13hi hen dit boec alse sijn testament, dat ment lesen soude op 14hoeghe feesten als dat volc ledich ware, de wet ende de 15waerheit te hoerne. Ende also gheliker wijs, doe Christus te 16hemele voer, doe gheboet hi sinen discipelen dat si dat 17Ewangelium legghen souden in de arke kerstens gheloefs; 18ende hi gaf hen den gheest der verstendicheit⁽²⁾, also dat si 19mochten herdinken ende verstaen al dat si van heme ghesien 20ende ghehoert hadden in waerden, in werken, ende in hei- 21licheiden van levene; ende hi gheboet hen dat si souden 22predeken ende leeren, alle de werelt dore, so wie gheloevet 23ende ghedoept wem, hi blijft behouden; die niet en ghe- 24loevet, hi wert verdoemt.

25Ende aldus wert volbracht in de arke ons Heren Jhesu 26Christi, na ghemeinheit der heilegher Kerken⁽³⁾, al dat 27beteekent was in die arke Moysi.

(1) Sur. Et quia morti propinquus erut. Het voegwoord want werd oudtyds veel gebruikt in de beteekenis van omdat.

(2) Sur. dedilque illis spiritum intelligentiae.

(3) Sur. in sanctae Ecclesiae communitate.