Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

[p. 20]

Vander neghender vlecken. C. LXXX.

1Hier na volcht die neghende vlecke, ende die leste. Soe 2wie dat hadde smetten van rudecheiden in sijn lijf ende in 3sijn aensichte, hi en mochte niet priestere werden in die 4joetsche wet. Gheestelec te merkene, dat inwendeghe aen- 5sichte des menschen dat es sine consciencie; want gheli- 6ker wijs dat men van buten den enen mensche vore den 7anderen bekint overmids onghelijcheit der aensichten: alsoe 8machmense oec van binnen bekinnen overmids onghelijc- 9heit haerre seden ende haerre werke. Ende dit leert ons 10Christus selve: ‘Ute haerre vrochten, sprect hi, seldise be- 11kinnen⁽¹⁾.’ Maer men moetse harde nauwe merken, want die 12gheveinsde menschen decken altoes hare aensichte met enen 13schine der doecht: nochtan sijnse Gode ontect, die alle 14verborghenheit der herten sict. Ende hier omme, alsoe 15langhe alse die mensche eneghe swerte plecke van doet- 16sonden in dat aensichte sijnre consciencien behoudt, soe 17es hi Gode onwert, ende soe es hi oec onwerdech enegher 18eeren in der heilegher Kerken. Eest oec alsoe, dat die 19mensche van eneghen dinghen, die hi ghedaen heeft, 20twivelt ocht doetsonde sijn mochte, daer ave moet hi heme 21purgeren na sijn vermoghen, sal hi sijnre redenen ghenoech 22doen: anders en mochte hi dat aensichte sijnre conscien- 23cien niet vreden⁽²⁾, noch met loste nemmermeer aensien.

24Voert meer, al dat God van heme ghedaen ende ghelaten 25wilt hebben, alsoe verre alse hijt bekinnen mach, daer 26toe moet hi ghereet sijn; anders en mochte hi nemmer-

(1) Cfr. Matth. 7, 20.

(2) Sur. ad tranquillitatem componere.

[p. 21]

1meer inwendeghe heimelecheit noch vriheit tusschen heme 2ende Gode ghevoelen⁽¹⁾. Ende sijn inwendeghe aensichte 3moet heme alsoe gracioes oppenbaren overmids ·j· uutvloeien 4goeder werke, dat niemen sijns ghearghert en werde over- 5mids sijn ocsuun; maer dat alle menschen sijns ghebe- 6tert moghen werden⁽²⁾. Want wie alsoe oneersamlec leeft, 7dat die ghemeinte des volcs, overmids sine ufeninghe ende 8sine fame, ghescandalizeert wert, hi es onwerdech pries- 9terscaeps, ochte priester te sine; want hi heeft ·j· bevlect 10aensichte vore der menschen oeghen. Ende hier omme 11sprect onse Here wee dien mensche, overmids welken scande 12comt⁽³⁾. Nochtan soude ieghewelcs priesters leven met 13rechte alsoe volcomen sijn boven ghemeinre menschen leven, 14dat sijn inwendeghe anschijn gracioser ware ane te siene, 15ende rijcker van doechden, dan der ghemeinten aensichte. 16Ende hier omme, soe wat mensche die hebben wilt ·j· gracioes 17onbevlect aensichte, dat es ene reine ziele, alsoe dat hi 18Gode behagen moghe ende allen menschen, hi moet op staen 19haesteleke ende wasschen heme van allen vlecken der sonden. 20Ende tote deser zielen sprect onse Here in Cantiken, dat es 21in der minnen boeke: ‘Stant op, sprect hi, mine vrien- 22dinne, mine harde scone, mine duve in die gate der steen- 23roken, ende in die opene holheit der wijngaertwant⁽⁴⁾. ’Die 24gate der steenroken dat sijn die wonden ons Heren, maer 25die opene holheit der wijngaertwant dat es die opene wonde

(1) Sur. nulla alioqui unquam inter se et Deum secreta familiaritate ac libertate potiturus.

(2) Sur. sed omnes ex ipso incitentur ad meliora.

(3) Cfr. Matth. 18, 7.

(4) Cfr. Cant. 2, 10-14. De Vulgaet heeft in caverna maceriae, letterlyk in den uitgeholden muer, inzonderheid gezegd van eenen muer, bestaende uit losse, opeengetaste steenen, als waer men in sommige landen de wijngaerden meê omtuint.

[p. 22]

1der siden ons Heren; want in die cracht van desen wonden 2soe sal die sondare opstaen van allen vlecken der sonden. 3Ende onse Here sprect voert: ‘Toene mi dijn anschijn; dine 4stemme luudt in mine oeren⁽¹⁾, alse du claechs ende belijs 5dine sonden: want dan es dine stemme soete, ende dijn aen- 6sichte es volmaect ende scoene.’ Ende hi sprect voer waert 7inden selven boeke: ‘O mine vriendinne! du best te male 8scoene, ende en ghene vlecke en es in di⁽²⁾.’ Ende aldus moet 9ieghewelc sondere op staen van allen vlecken der sonden, ochte 10hi en es niet werdech der eninghen Goods, ochte priester te 11werdene, ochte priester te sine. Want ghi hebt vore wel 12ghehoert dat die joetsche wet niet ghedoeghen en woude 13dat iemen priester worde, die bevlect was in der naturen 14van buten. Al was hi van priesters gheslachte, hi en mochte 15nochtan die heileghe salve niet ontfaen, noch in den taber- 16nakel Goods comen, noch ghene sacrificie doen vore Goods 17oeghen. Ende nochtan en was die sacrificie maer van calveren 18ende van scapen, ende van cruden ende van selken dinghen 19diemen berde⁽³⁾ in die eere Goods. Maer onse sacrificie dat 20es die werdeghe doet ons Heren, ende sijn heileghe lichame, 21ende sijn precioese bloet: dit offeren wi in die eere Goods 22ende vore die sonden alre menschen, die behouden selen 23sijn⁽⁴⁾. Ende hier omme soe soude elc priester, dien dese 24dienst bevolen es, boven alle andere menschen met rechte 25reine sijn van sielen ende van live: soe mochte sijn dienst 26Gode behaghen, ende dan soude hi heme selven ende allen 27menschen eerlec ende orborlec leven.

28Ende hier omme, op dat wi gheleert werden wat ieghe-

(1) Cfr. Cant. 2, 14.

(2) Cfr. Cant. 4, 7.

(3) B. berrende. Sur. quae ad Dei concremarentur honorem.

(4) Sur. pro omnium servandorum peccatis.

[p. 23]

1welken priestere sunderlinghe⁽¹⁾ van rechte toe behoert, die 2reine sal sijn, ende Gode eerlec leven, ende allen menschen 3orborlec⁽²⁾: soe mote wi merken met onderscede die maniere 4hoe Moyses Aaronne ende sine sonen consacreerde, na den 5ghebode Goods. Ende wi moten oec voerwert merken die 6maniere der sacrificien, hoe sise daden, daer si mede ghe- 7reinecht worden ende gheheilecht: want dese dinghe waren 8ene figure hoe wi reine souden sijn ende heilech, na den 9liefsten wille Goods. Nu merct met erenste hoe si ghedwa- 10ghen worden hare hande ende hare voete, ende daer na 11gheciert ende ghecleedt met heileghen ghewaden, ende daer 12na ghesalft met heilegher olien. Alle dese dinghe hebbe ic u 13gheseghet, ende die bediedenesse daer ave; maer nu wille 14wi voert spreken van der sacrificien die si daden, ende die 15wille wi gheestelec bedieden.

(1) Sur. quid ad quemque pertineat sacerdotem.

(2) Sur. qui tamen mundus et castus esse velit, et Dei honorificam, cunctisque homonibus frugiferam vitam agere.