Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

Vander guldener platen. C. LVI.

20Boven die mitre, vore dat vorehoede des oversten pries- 21ters, soe hinc ene plate van finen goude, als ene halve 22mane, dat ronde nederwert ende dat effene opwert; ende 23daer inne was ghegraven met letteren die heilige des

[p. 238]

1Heren⁽¹⁾, ochte die heileghe name des Heren tetragrama- 2ton⁽²⁾. Dese guldene plate was ene figure des levens ons 3Heren Jhesu Christi ende al sire minleker werke. Ende hier 4omme es die guldene plate dat leste, die⁽³⁾ alle die orna- 5mente ciert ende volmact. Want sonder sijn werdeghe leven 6en es ghene cierheit, noch vore in der figuren, noch na 7in der waerheit. Dit werdeghe leven Christi ghelijct men den 8goude, overmids edelheit sijnre minnen, ende et es wide 9ghebreidet alse ene guldene plate, overmids sine oppenbare 10edele werke. Dese plate der heilegher werdecheit⁽⁴⁾ (alsoe 11noemtse die Screfture⁽⁵⁾), die was ront in allen siden, sonder 12boven⁽⁶⁾. Ende dit selve merke wi eigheleke in den levene 13ons Heren; want ovemids sine rondheit en ruerde hi 14ertsche dinghe maer in enen poente⁽⁷⁾, dat was in noetdorste 15sijns lichamen⁽⁸⁾. Ende al dat overste sijns levens ende sijnre 16heilegher werke dat was al effene, ghevoecht toe der mitren, 17dat es met claren, vrien ghesichte tote enen hemelschen 18opganghe. In deser guldender platen was ghegraven, alse 19ic vore seide, die heileghe des Heren, ochte die heileghe 20name des Heren tetragramaton. Dese twe namen merken 21wi eigheleke in den levene, ende in den werken ons Heren 22Jhesu Christi; want overmids sijn ghewareghe oetmoedeghe 23menscheleke leven, dat vervult was met allen gaven ende

(1) By Surius, volgens de Vulgaet, Sanctum Domino.

(2) Sur. vel sanctum Domini nomen tetragrammaton. Dat-is de vierletterige naem Gods, of Jehovah, een woord dat in 't Hebreeuwsch uit vier letters bestaet.

(3) C. dat leste dat.

(4) Sur. sanctae venerationis.

(5) Zie Exod. 39, 29.

(6) Sur. praeterquàm in parte superiori.

(7) Sur. Is enim rotunditate sua, quam infernè gerebat, res terrenas non nisi eeu uno temporis attingebat puncto. Hy mogt er temporis af laten.

(8) Sur. putà pro corporis necessitate.

[p. 239]

1met alre heilecheit, soe es hi allene die heileghe des Heren; 2want al dat alle heileghen hebben, dat es overmids die ver- 3diente siere heilecheit. Ende hier omme es hi, na der 4menscheit, die heileghe Goods, ende een hovet alre heile- 5ghen. Die andere name tetragramaton, dat es sijn name 6na der godheit. Dese name tughet ons dat hi onsprekelec 7es⁽¹⁾, dat es overmids die ongheintheit sijns wesens⁽²⁾; want 8in desen name onthoghet hi onindeleke allen sennen⁽³⁾ ende 9allen verstendeghen begripe. Dese ·ij· namen sijn ons cleer- 10leke gheoppenbaert in die guldene plate sijns heilechs levens, 11overmids sinc oetmoedeghe menscheleke werke ende sine 12oppenbare godleke werke: ende des hebben wi ghetughe in 13der Ewangelien, van sinen Vader⁽⁴⁾, ende van Hem selven⁽⁵⁾, 14ende van den heileghen Gheest, van den inghelen, ende van 15den apostelen, van heidenen ende van Joden, van goeden 16ende van quaden, van den elementen ende van den verdoem- 17den gheesten, ende oec van sinen menechfuldeghen miracu- 18len. Siet, aldus lesen wi in die guldene plate sijns levens 19beide sine hoghe namen, na der menscheit ende na der 20Godheit.

21Hier na seldi merken dat die guldene plate des oversten 22priesters hadde, in haren oversten cant, rechte in midden, 23·j· gulden rincsken, ende dat was ontfaen ende ghehecht 24in ·j· gulden hexken, dat vaste ghevoecht stont boven dat 25vorehode des priesters, in die mitre. Met desen guldenen 26ringhe versta wi die minleke opgaende werdecheit Christi

(1) Sur. esse ineffabilem.

(2) Sur. ob essentiae ipsius infinatatem.

(3) Sur. nedum sensus omnes, sed etiam omnem rationis... captum... excellit.

(4) Sur. testimonia, praestita à Patre.

(5) Sur. ab eodem ipso Filio.

[p. 240]

1te sinen Vader, met hem selven, ende met alle sinen werken, 2ende sunderlinghe met sire heilegher doet, ende met alle 3dien goeden werken die ghesciet waren, ende noch ghescien 4souden. Dese guldene rinc der werdecheit Christi die heeft 5ons met hem opghedraghen, ende vaste gevoeghet, ende 6gheenecht in den guldenen haec der minleker ontfenclecheit 7sijns Vader⁽¹⁾, eest dat wi ons met heme vereneghen 8willen, ende sire leren ende sinen exemplen navolghen. Met 9allen rechte soe en soude wi der minnen nimmermeer ver- 10gheten, dat Christus onse middelere⁽²⁾ es, ende sonder 11onderlaet⁽³⁾ sine werdeghe offerande vernuwet vore dat 12aneghesichte sijns Vaders⁽⁴⁾, omme onser alder noet. Ende 13hier omme sprac onse Here tote Moysesse dat die guldene 14plate altoes sijn soude vore dat vorehoede des oversten 15priesters: soe soude hem God sachte ende goedertieren sijn, 16ende soe soude hi moghen draghen, dat es verbidden, die 17quaetheit des volcs⁽⁵⁾, die si vore Gode souden bringhen; 18ende alsoe selen si gheheilecht sijn in al haren ghichten ende 19gaven⁽⁶⁾.

20Hier mede proeven wi dat God wilt dat wi dat minleke 21leven Christi, met allen sinen werken, ende dat minleke 22opdraghen, daer wi alle inne gheoffert werden met heme 23sinen Vader⁽⁷⁾, dat wi dat altoes vore ons dragen in onser

(1) Sur. Atque idem iste aureus venerationis Christi annulus, unà secum nos sursùm tulit, junxitque fortiter atque univit et inseruit uncino aureo amantissimae susceptionis Patris sui.

(2) Sur. mediator et sequester noster.

(3) Sur. absque intermissione.

(4) Sur. in Patris conspectu.

(5) Sur. portaretque iniquitates eorum, id est, pro eis intercederet ac deprecaretur.

(6) Sur. in cunctis muneribus et donariis suis. Vglk. Exod. 28, 38.

(7) Sur. qua nos omnes unà cum Christo Patri illius offerimur.

[p. 241]

1memorien, ende in onsen vrien ghesichte daer wi te heme 2mede ghekeert sijn⁽¹⁾: soe sal hi al onse ghebet ghehoeren, 3ende sal ons sachte ende goedertieren sijn, omme dat wi die 4guldene plate, dat es dat leven Christi, in sire jeghewor- 5decheit vore ons vorehode alse ene werdeghe offerande brin- 6ghen. Ende hier omme beval hi Moysesse, na der figuren, 7op dat dese plate altoes ombewechlech bleve in den dienste 8Goods⁽²⁾, dat mense vaste benden soude met eenre sterte- 9len van jacincter varuwen; ende dese stertele omvinc dat 10hoeft met der mitren, ende den guldenen rinc met dien 11hake van den goude, die in die mitre stont. Maer si⁽³⁾ was 12dorescinech, datmen claerleke alle die cierheit dore hare 13sien mochte; ende si was te gadere gheknocht achter dat 14hoeft des priesters; ende op elke scoudere hinc ·j· inde van 15deser dorescinegher stertelen, in cierheiden des priesters⁽⁴⁾.

16In deser figuren merke wi dat wi dat minleke leven ons 17Heren vaste benden ende behouden selen vore ons, in onsen 18vrie ghesichte, met eenre stertelen van jacincte, dat es met 19eenvuldegher hemelscher ufeninghen. Ende die sal doreschi- 20nech sijn overmids die gracie Goods: soe moghe wi dore 21hare sien den guldenen rinc, met der platen van goude, 22ontfaen ende ghevuecht in den guldenen haec, dat es Chris- 23tum, minleke opdragende met groeter werdecheit hem sel- 24ven, ende alle die sine, in die ghebrukeleke ontfenclecheit 25sijns Vader⁽⁵⁾. Dit werdeghe opdraghen es wel ghelijc den 26guldenen ringhe, want minne in Gode gheenecht en heeft 27beghin noch inde, na der hoechster vriheit⁽⁶⁾; want si

(1) Sur. nostra in memoria ac libero adspectu, quo ad illum versi sumus.

(2) Sur. Atqui ne lamina in Dei cultu moveretur.

(3) Te weten de stertele.

(4) Sur. ad ornatum Pontificis.

(5) Sur. in fruitivam Patris susceptionem.

(6) Sur. quod ad supremam libertatem attinet, neque initium, neque finem habet.

[p. 242]

1beghint ende si int in Gode: ende hier omme es hare be- 2ghin ende hare inde een, dat es die eweghe minne, die 3sonder beghin ende sonder inde es, die ons salech maect 4ende een met Gode. Dese hemelsche dorescineghe ufeninghe 5sal hebben hare beghen ende hare onthout achter onse hoeft, 6dat es in eenre verborghenheit ons selfs: daer salse vaste 7ghecnocht ende gheenecht sijn met Gode in die hoechste 8vriheit, al soe dat die nederhanghende inden hare cierheit 9achter ons oppenbaren, in waerden, ende in werken, met 10hemelschen seden vore alle menschen. Ende aldus moghe 11wi vercrighen ende besitten in der waerheit al dat die overste 12Priestere der Joden na der figuren bediede, met alle sinen 13ornamenten.