Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

Van den tiende artikele ons gheloefs. C. L.

9Die tiende steen hiet Crisolitus, ende hierinne stont Zabulon, 10die tiende sone her Jacobs. Met desen steene verstaen 11wi dat tiende artikel in onsen gheloeve, ende met dien name 12Zabulon sinte Symone, den apostel ons Heren. Want Zabu- 13lon ludet alsoe vele alse ·j· onderstant des habitakels⁽³⁾, ochte 14hare habitakel⁽⁴⁾, ochte ·j· habitakel der starcheit⁽⁵⁾ ende 15der scoenheit; ende hi bediet oec die vloede der nacht⁽⁶⁾ ende 16sijn ghesworen recht⁽⁷⁾. Ende dit leert ons al sinte Symon 17die apostel in den tienden lede ons gheloefs, daer hi sprect: 18‘Ic gheloeve ghemeininghe der heileghen, verlatenisse der 19sonden.’ Dese ghemeininghe der heileghen, overmids sun- 20derlinghe minne⁽⁸⁾, die es ·j· onderstant haers habitakels,

(3) Sur. Habitaculi substantia.

(4) Sur. vel Habitaculum eorum.

(5) Sur. Habitaculum fortitudinis, seu habitaculum pulchritudinis.

(6) Sur. fluxus noctis.

(7) Sur. jusjurandum ejus.

(8) Sur. cum mutua charitate.

[p. 223]

1ende haers te gadere blivens⁽¹⁾; ende die selve ghemeininghe 2in godleker minnen es oec selve haer alder⁽²⁾ habitakel ende 3hare woninghe. Ende si es oec haerre alder starcheit ende 4hare scoenheit, want die ghemeine Christus⁽³⁾ met al sire 5verdienten es met minnen ghevloten in sine heileghen, 6ende si weder in heme. Ende hier inne besteet ·j· blide 7leven, dat ene sunderlinghe ghemeininghe es vloeiende 8in vrouden ende in salecheiden. Dese ghemeininghe der 9heileghen ende verlatenisse der sonden vercrighet men over- 10mids die vloede der nacht, dat sijn twe sacramente der 11heilegher Kerken, doepsele ende penitencie. Dit sijn die 12vloede, die ave dwaen in den gheloeve die nacht der 13donkerheit, dat es die sonde: ende dit es Goeds gheswo- 14ren recht van Abrahams tide, dat hi ons hem selven ghe- 15ven soude ghemeine⁽⁴⁾; ende overmids sine overvloedeghe 16ghemeine minne, woude hi ons wasschen in sinen bloede. 17Ende op dat wi sijnre eet sonder twivel gheloeven, die hi 18bi hem selven swoer, soe hevet hijt ons met sijns selfs 19doet beseghelt; ende die verdiente siere doet hevet hi 20ghemeine ghegheven der heilegher Kerken, in verlate- 21nessen der sonden; ende hi heeftse ghemeine ghegheven 22den heileghen, in cierheit haerre glorien. Desen artikel 23‘ghemeininghe der heileghen, verlatenisse der sonden’ 24bediet ons die preciose steen crisolitus, want hi ghelijct 25den wateren der zee, overmids sine doreschineghe claer- 26heit ende groenheit, ende daermede es hi goutvaruwech⁽⁵⁾. 27Alsoe ghelikerwijs sijn alle heileghen ende alle goede

(1) Sur. habitaculum ipsorum et cohabitationis sive collectionis substantia, id est sustentatio vel subsistentia est.

(2) Sur. ipsamet eorum omnium habitaculum est.

(3) Sur. communis omnibus Christus.

(4) Sur. quòd sese nobis impartiret faceretque communem.

(5) Sur. fulgetque ut aurum.

[p. 224]

1menschen dore scinech claer, overmids gracie ochte glorie; 2ende si sijn groene overmids hare heileghe leven; ende si 3sijn goutvaruwech overmids godleke minne, daer si alle 4mede doregaen sijn. Ende dese drie cierheiden sijn ghemeine 5allen heileghen ende allen goeden menschen; want het es die 6scat der heilegher Kerken, beide hier ende in den eweghen 7levene. Ende alle die verdreven hebben ute hen, overmids 8penitencie, die varuwe der roeder zee, dat es een sondech 9leven, die sijn den crisolituse ghelijc.

10Ghi selt weten dat die zee roet es overmids dat lantscap 11ende den gront daer si op steet⁽¹⁾, dat es tusschen Jericho 12ende Zoara. Jericho ludet alse vele alse die mane, ende Zo- 13ara bediedet die beeste die redene verblint⁽²⁾. Tusschen die 14mane der onghestadecheit, ende jeghen redene te volghene 15der beestelecheit⁽³⁾, soe blijft⁽⁴⁾ altoes die roede zee, dat es 16·j· verkeert leven. In die roede zee en mach geene creature 17levende bliven, ende al dat niet en leeft in hare, sinct te 18gronde: ende hier omme hetet si die doode zee⁽⁵⁾, omme dat 19ghene wandelinghe⁽⁶⁾ in hare en es. Ende si es ghelijc 20lime ochte tere⁽⁷⁾, want si veet⁽⁸⁾ ende doedet⁽⁹⁾ al dat

(1) Sur. ex ipsa regione vel fundo, in quo situm est.

(2) Sur. Hiericho lunam significat, Zoara bestiam rationem occaecantem.

(3) Sur. et contra rationem obsequi bestialitati, vel illi parti quae rationis expers est.

(4) Sur. perseveral.

(5) Ja, maer het mag wonder schynen dat de schryver hier de Doode zee verwart met de Roode zee. Het handschrift C heeft er aen den kant de volgende glosse bygevoegd: ‘De Jordane valt in dese zee. Maer die zee bi Egipten, daer die kindere van Ysraël yerst doerghingen, dat en es niet de rechte Roede zee. Maer deerterike daer ontrent es roedachtich: daer bi heetet daer die Roede zee. Ende oec warp si op die doede lichamen van Pharaons volcke.’

(6) Surius vertaelt: guòd nulla illic fiat navigatio.

(7) Sur. eslque instar bituminis vel picis tenax. Zie by Kiliaen lijm, jodenlijm.

(8) Sur. arripitque.

(9) Sur. et extinguil.

[p. 225]

1in hare comt. Ende aldus ghelijct si wel der sonden, die den 2mensche geesteleke veet⁽¹⁾, ende doedet vore Gode⁽²⁾, ende 3selken versinct in den gront der hillen⁽³⁾. Ende hier omme, 4wille wi verlatenisse hebben onsen sonden ende ghemeininge 5der heileghen, soe mote wi den crisolituse gheliken, ende 6soe mote wi Symonne volghen ons Heren apostel; want 7Symon dat es een hoerrere⁽⁴⁾ der bedrueftheit sire herten⁽⁵⁾, 8ende die ghehoersam es Gode ende der heilegher Kerken. 9Overmids ghewarege bedrueftheit van herten vercrighet men 10verlatenisse van sonden, ende overmids gherechte ghehoer- 11samheit vercriget men ghemeininghe der heileghen.

(1) Sur. rapit et capil.

(2) Sur. atque interficit coram Deo.

(3) Sur. vertaelt: atque istiusmodi mortui ruunt acmerguntur in Tarlaro. Maer het werkwoord versenken is activè gebruikt met den accusativus selken.

(4) B. horere.

(5) Sur. auditor moeroris, videlicet cordis sui. Het substantief hert was oudtyds vrouwelyk; daerom zegt men nog ter herte nemen, uit der herten, enz.