Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

[p. 156]

Vanden zeven gaven des heilegen Geests. C. XXIV.

1Dese ·vij· geeste dat sijn die ·vij· gaven, sprect hi sinte 2Jan, sijn gesint al erterike dore, op dat si vrocht bringen⁽¹⁾; 3want die heilege Geest, sprect Salemon, heeft vervult den 4ommerinc van erterike⁽²⁾. Die sine stimme niet horen 5en willen, die bliven ewelec verloren. Aldus mogedi merken 6dat ons die ·vij· lampten bediden die ·vij· gaven, wanneer 7datsi geenecht werden met den ·vij· dogeden. Die lampten 8dat waren guldene vate, ende daer inne dedemen die alre 9puerste olie van olive boemen, die dat volc van Israel 10brachte omme dat dat licht altoes berren soude in den taber- 11nakel des getuges, buten den seile dat binnen in den taber- 12nakel hinc. Nu merct, Jhesus Christus, onse guldene can- 13delare, die stont altoes opgerecht, met sinen geeste ende 14met allen sinen crachten, in die ere sijns Vader; ende aldus 15volbrachte hi alle doechde, ende was die guldene lilibloeme 16daer die geest Goods op rasten woude met allen sinen gaven; 17want in die hoecheit daer die dogede beginnen, daer werden 18si volbracht, dat es in den heilegen Geest die ene fonteine 19es van allen goede. Ende hier omme, eest dat wi willen 20desen candelare geliken, ende die lampten der gaven Goods 21in ons dragen, soe moet onse geest van binnen op gerecht 22sijn in die ere Goods, alsoe dat wi in onse overste⁽³⁾

(1) Sur. Hi nimirum septem spiritus, qui sunt septem dona Spiritus sancti ut D. ait Joannes Evangelista, in omnem terram missi sunt, haud dubium quin fructificandi causa. Cfr. Apoc. 5.

(2) Ut enim in Sapientiae libro scriptum est, Spiritus Domini replevit orbem terrarum. Cfr. Sap. 1.

(3) Sur. in suprema nostrî portione.

[p. 157]

1gevuelen ene gestilde ledecheit⁽¹⁾ boven alle die ontlede⁽²⁾ der 2werelt, ende boven alle becoringe des viants, ende boven 3alle beweginge der naturen. Ende alsoe dicke als wi ons 4selves ware nemen, ende alle onse crachte op rechten in die 5ere Goods, soe sijn wi bereet te ontfane die lampten der 6gaven Goods. Tote iegewelker lampten behoren van noede 7dese ·iij· dinge, dat es, dat vat, die olie ende ·j· berrende 8lenement⁽³⁾. Met den vate verstaen wi enen gereden wille 9tote allen dogeden; met der olien in den vate verstaen wi 10volheit van doechtsamen werken; metten lenement rechte 11meininge; metten viere daer dat lenement mede onsteken 12was, verstaen wi die gave Goods dyt al berren doe in die 13ere Goods. Want in den outare der sacrificien, noch binnen 14in den tabernakel en mochte geen ander vier sijn dan 15dat God van den hemel gesonden hadde, ende dit moeste 16altoes berren in den outare der sacrificien, want et soude 17ewech sijn, sprac onse Here⁽⁴⁾. Ende hier inne woude onse 18Here verberrent hebben alle sine offerande; ende dit vier 19moesten die priesteren in den outare voeden altoes met 20houte des mergens vroech⁽⁵⁾, ende in die lampden met 21olien van oliven. Ende hier omme, Nadab ende Abiu 22Aarons sonen, die beide priesteren waren, omme dat si 23vremt vier daden in here wiroec-vate daer si Gode mede 24dienden, soe sinde God ·j· vier van boven, ende in enen 25ogenblicke worden si beide vore Gode gedoet. Siet, in deser

(1) Sur. tranquillum quoddam sentiamus ocium.

(2) Sur. ultra omnem... mundi occupationem.

(3) Surius vertaelt dit woord zeer wel door ellychnium, zoo veel als ons lemmet of lamppit, in 't, fransch mêche. Maer lenement beteekent etymologisch steun, in 't latyn fulcimentum, sustentaculum. Zie Kiliaen op het woord lene, en van Hasselts byvoegsels.

(4) Sur. dicente Domino, quòd perpetuus esset.

(5) Sur. manè lignis appositis.

[p. 158]

1selver maniren soe wilt God dat sijn vier, dats sine minne 2die hi in erterike gesint heeft, altoes berre in die enecheit 3ons herten, ende in die meininge onser zielen. Ende dit 4vier wilt hi dat wi vuden, in dien dat⁽¹⁾ wi onsen lichame 5drucken ende castien met scarpen levene van penitencien, 6ende in dien dat wi, overmids rechte meininge, vet ende 7weldech maken onse begerte in onser inneger uefeningen⁽²⁾. 8Aldus hebben wi die materie, droege hout, ende olie van 9oliven, daer wi Goods vier inne onthouden⁽³⁾. In gevueleker 10liefden te Gode soe sele wi berren onse gedructe lijfleke 11nature; ende also gepurgeert selen wise Gode offeren. Onse 12geesteleke nature, op gerecht te Gode met rechter minnen 13ende met rechter meiningen, die sal altoes ende ewelec 14berren in godleker minnen ende in godleker eren: ende 15alsoe sal si claerre werden dan die sonne, ende sal Gode 16sijn ene ewege offerande. Maer wi moten ons altoes hueden 17van vremden viere, dat es van weldecheiden des lijfs, ende 18van al ongeordender liefden tote eneger creaturen; van alre 19geveinstheit, ende dat wi en gene dinc en leren⁽⁴⁾ noch 20niemanne en geloeven⁽⁵⁾ ongelijc den heilegen ocht der 21screfturen⁽⁶⁾. Ende boven al moten wi ons hueden in allen 22goeden werken, dat wi daer inne principaleke niet en sueken 23noch en meinen dat vergankelec es; maer altoes die ere 24Goods: die selen wi meinen ende suken onindelec, dat es

(1) Versta eo of in eo quòd.

(2) Aldus A en D. B en C hebben vet ende weldech sijn in onser innegher oefeninghen. Surius vertaelt: in internis autem exercitiis recta intentione pinguedinem ac simplicitatem servando. Hy zal eenvuldech in plaets van weldech gelezen hebben; maer zyn simplicitatem komt hier niet te pas.

(3) Sur. quibus Dei ignem ac lumen conservemus.

(4) Sur. et ut nihil ipsi doceamus unquam.

(5) Sur. nec ab aliis traditum vel doctum suscipiamus.

(6) Sur. quod non sit Sanctorum scriptis, divinisque literis consentaneum.

[p. 159]

1sonder ophouden. Ende daer inne selen alle onse werke 2geordent sijn, ende al onse toeverlaet sal sijn in die trouwe 3Goods: daer inne selen wi ons selfs vertien, ende dienen 4Gode in gerechtecheiden; want eest alsoe dat wi dragen in 5onsen tabernakel vremt vier, dat es vremde minne, ende 6Goods minne ende sine gaven niet orboren⁽¹⁾ en willen 7in sinen dienste, soe sterven wi vore den ogen Goods in 8sonden. Ende hier omme selen wi anesien die ewege minne 9Goods, uutvloeiende alse ene levende fonteine met ·vij· ri- 10vieren⁽²⁾, ende alse ene clare sonne met ·vij· raeien, ende 11alse een verterende vier sevenvuldech van werke⁽³⁾: dit 12es die geest Goods met sinen gaven, ende dit bedieden 13ons die ·vij· lampden op den candelare van goude.

(1) Sur. uti nolimus.

(2) Sur. septem promanans rivis.

(3) Sur. septemplici modo operans et agens.