Amerikaans avontuur

[p. 185]

10 Er is geen excuus

Ze zaten op de rotsen, niet ver van de vuurtoren van South Portland in Maine: Tage, Humfrey en MacGloskey. Het was de derde week van juli. Zes meter onder hun voeten klotste de Atlantische Oceaan tegen de woeste, roodgrauwe klippen. Achter hen lag het smalle voetpad waarover ze gekomen waren, boven over de rotsen die waren begroeid met kort, hard gras, coniferen, berberis en wilde akeleien.

Ze hadden elkaar in ruim drie maanden niet gezien. Tage was pas twee weken uit het ziekenhuis in Portland ontslagen; hij logeerde nu bij Tommy Meek tot hij sterk genoeg zou zijn om naar Denemarken terug te gaan.

‘Fijn dat jullie me komt opzoeken,’ zei hij dankbaar. Hij nam zijn bril af en wreef de glazen op. ‘Dat moet ik nog afleren,’ zei hij spottend met zich zelf. ‘Ik denk altijd dat het er beter van zal worden.’ Hij zette de bril weer op.

Humfrey en MacGloskey keken elkaar even aan. Toen zei MacGloskey losjes:

‘Hoe is het eigenlijk met die ogen van jou? Wat zie je ermee?’ ‘Mijn rechteroog is blind. Mijn linker doet het. Maar ik moet er zuinig mee zijn, heeft de dokter gezegd. Wat ik ermee zien kan? Nou, dat de rotsen hier rood en grijs zijn, dat het water héél blauw is en dat die kreeftenvisser daar verderop in een groen roeibootje zit.’

De anderen bleven zwijgen. Tage vroeg:

‘Hoe is het met tante Simmy? Weten jullie daar iets van?’

‘Er was iets met haar ruggegraat, maar ze kan weer lopen,’ zei MacGloskey.

‘Zij heeft mij tweehonderd dollar voor mijn kunstarm gestuurd,’ zei Humfrey met een rood gezicht.

‘En zij heeft de begrafenis van Stewart Douglas betaald. We zijn er allemaal bij geweest. Zelfs Mr. Weisman is gebleven.’

‘Die was minder kwaad dan hij leek,’ zei Humfrey.

‘De man was doodongelukkig,’ vertelde MacGloskey. ‘Hij heeft een achterlijk kind, een jongen van achttien, die nog niet eens behoorlijk kan lopen of praten, en bij ons zag hij voortdurend een stel springlevende, intelligente jongens om zich heen.’

‘Waarom moet het leven toch zo moeilijk zijn?’ vroeg Tage, ter-

[p. 186]

wijl hij zijn hand al weer ophief om zijn bril af te nemen. Maar hij hield zijn gebaar in. ‘Hier zitten wij nu met ons drieën. Humfrey met een kunstarm, ik zonder oog en jij, wat had jij ook weer, Mac? Iets met je rug uit de oorlog overgehouden, hè?’

MacGloskey sprak er overheen. Hij zei: ‘Niemand kan verwachten dat hij onbeschadigd door het leven zal rollen. De wereld is geen watten doosje.’ Hij stond opeens op en rekte zijn armen. ‘We zouden te vadsig worden.’

De jongens staarden over de aanrollende golven, die in schuim uiteenspatten. Daarginds dobberde het kleine bootje van de kreeftenvisser zo vredig.

MacGloskey ging weer zitten. ‘Als je het vechten maar niet opgeeft. Ik bedoel: het vechten tegen je moeilijkheden met je oog, je arm, of wat dan ook. Het vechten tegen onrecht en onverdraagzaamheid en wanbegrip. Ik denk aan de negers - dat was het laatste probleem waarover we het hadden in de hut, weet jullie nog? En het vechten tegen je verdriet, een verdriet zoals Mr. Weisman bijvoorbeeld heeft, om die jongen van hem. En tante Simmy... Ik zei jullie daarnet dat zij weer kan lopen na haar operatie. Dat is ook zo, maar helemaal krom en met krukken; zij moet leren haar hoofd op te houden, zodat zij behoorlijk voor zich uit kan kijken. Ik ben bij haar geweest. - Ik geef het niet op om nog plezier in m'n leven te hebben, zei ze. Ik ga niet bij de pakken neerzitten. Alles om me heen is nog precies hetzelfde, alle mooie dingen zijn nog mooi, mijn hond heeft gejongd en de hemel is nog blauw en de irissen in mijn tuin bloeien nog net zo, er zijn massa's goede mensen en massa's andere mensen die geholpen moeten worden - allemaal redenen om blij met het leven te zijn, al moet ik het uit een andere hoek leren bekijken. Het is héél wat voor een ijdele vrouw als ik ben om zo krom te moeten lopen. Maar ik geloof niet dat er voor één mens ooit een werkelijk excuus bestaat om het bijltje er bij neer te gooien en te zeggen: ziezo, hier zit ik en ik ben ongelukkig. - Wil je aan Tage mijn groeten doen en vragen of hij er nog over denkt zijn boek te schrijven?’ MacGloskey zweeg even. Toen zei hij weer: ‘Dit zei ze niet precies in deze woorden, maar het kwam er wel op neer.’ ‘Dat boek!’ lachte Tage verlegen.

‘Nou?’ vroeg Humfrey.

‘Och, dat leek heel aardig, maar hoe kan dat nu? En trouwens, het was van jullie toch alleen maar een handigheid om ons bezig te houden en af te leiden. We hebben het spelletje allemaal

[p. 187]

meegespeeld en het heeft geholpen ook. En ik ben blij met alles wat jullie me hebben verteld, maar een boek...? Het zou immers ook veel te onvolledig zijn.’

‘Probeer wat je er van maken kan voor jezelf,’ zei Humfrey. ‘Misschien,’ zei Tage vaag, ‘misschien...’ Hij keek ver over het glinsterende water, aan de kreeftenvisser voorbij; hij kneep zijn beide ogen tot spleten, het blinde en het oog dat nog zien kon, en dacht: er is géén excuus om het bijltje er bij neer te gooien, ook niet als je de helft van de tijd barst van de hoofdpijn. Het zal wel uitslijten, heeft de dokter gezegd. Het zal wel uitslijten - de pijn èn het verdriet. Maar het is géén excuus...

‘Ik ga het proberen,’ zei hij langzaam.

MacGloskey bukte zich. Het was niet nodig dat de jongens zagen hoe veel moeite het hem kostte zich te beheersen. Hij plukte een wilde akelei die in een spleet groeide en bekeek de kleine bloem aandachtig.

‘Er groeien hier massa's,’ zei Tage, ook blij op iets anders te kunnen overgaan. ‘Ik zal er wat plukken voor Tommy's stiefmoeder.’

‘Tommy's stiefmoeder?’ vroeg Humfrey verbaasd.

‘Zijn vader is weer getrouwd. Tommy woont nu bij hem, hier in South Portland. Het is niet de oplossing die Tommy het liefst had willen zien, maar hij en zijn stiefmoeder zijn beste vrienden. Gisteren hebben ze samen om het hardst gezwommen. - Helpen jullie plukken?’