Gaaf
Wie is gaaf? Gaaf is wie je alleen van buiten ziet: meeuw, kat, baby, kleuter en mensen in de verte. Al die verwijderde wezens maken de indruk compleet te zijn en bovendien geconcentreerd op te zijn zoals zij zijn. Dat is mooi, een lust voor het hart, een bron van liefde. Mensen die elkaar toegenegen zijn en elkaar begrijpen in zo'n overmaat dat het irriteerde, kunnen verkwikt worden door één onverwachte blik, van driehoog naar de straat beneden, waar de ander staat, klein en zichzelf, prutsend aan de veter van zijn schoen.
Hele kantoren, vergaderingen zelfs, van de partij, de raad van commissarissen, de vertegenwoordigers van het volk, zouden misschien mooi worden achter glas, als in een aquarium. De sereniteit van de ouderdom, zeldzaam als die overigens schijnt, komt misschien wel voort uit de aquariumindruk die de wereld maakt op de afstand van veel jaren. Tijd en ruimte zijn beide manieren om afstand te meten, dus dat klopt wel. Gaaf is ook wat afgelopen is, de Grieken bijvoorbeeld en sommige stukken van het eigen verleden. Pittoresk zijn de streken, ver van de onze, waar in vreemd gebouwde huizen en met gebruik van onverstaanbare woorden, de mensen hun gang gaan, bezig en compleet als kleuters. Daarom lijken Spanjaarden, negers, Indianen en Javanen, kinderen, en vinden Chinezen ons boze baby's (baby door de afstand, boos omdat men in China grote ogen opzet wanneer men woedend is). Het hartverheffendst, voor wie een hart heeft dat daarnaar haakt, zijn die streken die zowel in plaats als in tijd hun afstand houden, de negentiende-eeuwse Antillen, het zeventiende-eeuwse Ethiopië, het Stenen tijdperk van de Papoea's. Akiboto, het bosnegerdorp in Suriname: vijfentwintig houtgesneden huisjes in het bos, twee vrouwen gebukt over deeg (of soep, pap?),