|
| |
| |
| |
IX.
Het was een nare nacht; donker was het, zoo stik donker dat het onmogelyk was, wanneer men zyne eigen hand vóor de oogen hield, die te kunnen ontwaren. Noch maen, noch sterren vertoonden zich aen den hemeltrans en wel te vergeefs was het dat men den blik naer omhoog richtte om er naer te zoeken; want de hemelbaen zelve was gansch onzichtbaer. Een dik en killig nevelwaes, dat door alles heen drong en hen, die zich buiten bevonden, van koude rillen deed, een ondoordringbare mist - een looden kleed gelyk - hing over zee en land gespreid. De strandbewooners hadden overal langs de duinen de vuerbaken ontstoken, opdat hun licht de arme visschers tot gids zou dienen en zy hunne pinken, knotsen en ventjagers niet tegen den hoo- | |
| |
gen dyk aen stukken zouden loopen, alsook om hen tegen het gevaer te behoeden op de eene of andere zandplaet vast te geraken. De zee was nogthans kalm en effen als een gladden ongerimpelden spiegel, want het windje dat er woei, was zoo stil dat het byna onmerkbaer was. Een onweêr op zee is zeker iets akeligs, iets vol gevaer, maer toch geloof ik dat menige zeerob liever tegen een onweêr te worstelen heeft, dan veroordeeld te zyn zoo, - byna zonder voort te gaen, - zonder te weten waerheen, op den wyden onmeetbaren oceaen te moeten dryven. Zoo ook dacht Bout Dillewyns, die met zyn volgeladen ventjager de veilige haven trachtte te bereiken. Wanneer het vaertuig op de reede ligt, werpt men slechts het anker uit, dat zich in het zand vastklampt, en dan kunnen zy die zich op het schip bevinden, zich gerust in hunne hangmatten te slapen leggen, want dan toch is er weinig gevaer dat het tegen rotsen of op zandplaten zal aen stukken loopen. Maer te midden van den diepen onpeilbaren oceaen, valt daer niet aen te denken.
De ventjager van den ouden Bout lag byna beweegloos op de zee, ofschoon men alle de zeilen had bygezet; want het gebrek aen wind maekte het dubbel moeilyk om de dikke mistwolken, die hem ten allen kant omhulden, te doorklieven. Bout, zyn getrouwe keeshond en de gansche manschap waren op het dek van het kleine vaertuig vereenigd. Veel hadden zy niet te verrichten; alleen moesten zy uitzien
| |
| |
of zy in de verte niet eene der vuerbaken, die zich langs het strand bevonden, konden bemerken. Reeds lang zochten zy of zy niet een der lichten, die hen de richting van het land aenwyzen moesten, ontwaren konden; maer al hun zoeken bleef te vergeefs, en de ventjager van Bout Dillewyns zwalpte op den oceaen op Gods genade voort.
Bout bevond zich by het roer aen het achtereind van den ventjager. De keeshond, zyn trouwe gezel, die hem nooit verliet, lag aen zyne voeten uitgestrekt; van tyd tot tyd stak hy den kop omhoog, alsof hy mede de verlangde vuerbaken zocht op te sporen, maer ook telkens liet hy, ontevreden grommend, den kop weêr op de uitgestrekte voorpooten terugvallen. Noch Kees noch de visschers konden op het spoor geraken van iets wat aen eene vuerbaek geleek.
De ventjager dreef langzaem door den mist voort. Weêr zagen de visschers uit, maer toch ontwaerden zy nog niets, toen de hond, die even den kop had opgelicht, zich eensklaps oprichtte, zynen meester op het lyf sprong en op blyden toon begon te janken.
- Stil, stil, Kees, - riep Bout hem toe, terwyl hy hem zacht achteruit stiet - stil, weg!
- Land, land! - riep byna op hetzelfde oogenblik een der visschers.
- Waer? - vroeg Bout haestig.
- Zuid-zuid-oost! - antwoordde dezelfde stem.
| |
| |
- Maer waer zyn wy? op welke hoogte? - hernam Bout.
- Ik weet het niet, - zegde de visscher; - het is my onmogelyk de vuerbaek te erkennen.
Eensklaps hoorde men een gerucht als van iemand die in het water ploft en daerop volgde een geplons, als dit, verwekt door eenen drenkeling die moeite deed om zich te redden.
- Een man over boord! - riep een der gezellen.
- Wie? wie is het? - vroegen twee-dry stemmen te gelyk.
- Wy zyn allen hier! - Het is de patroon! de oude Bout! - Spoedig hulp! - klonk het nu verward dooreen.
Bout bevond zich nogthans van achter by het roer. Hy alleen wist wie dien angst onder zyne manschap had doen ontstaen; ook stelde hy hen hieromtrent spoedig gerust.
- Het is niets, jongens, weest zonder kommer; Kees heeft slechts betere oogen dan wy. Hy heeft de vuerbaek erkend voor die van de Panne, en is over boord gesprongen om onze magen te boodschappen dat wy terugkeeren. Nogthans zal hy zich ditmael moeten spoeden, want ik geloof dat wy dicht aen land zyn en dat hy niet verre zal hoeven te zwemmen.
Wat Bout gezegd had, was waer; de ventjager was de vlaemsche kust naby, en allengs kregen de visschersgezellen de gewenschte vuerbaek van de Panne meer en meer in het oog. De oude zeerob had ook
| |
| |
gezegd dat de hond zich zou moeten spoeden en daerin had hy zich ook niet bedrogen; want toen de ventjager de haven van de Panne binnenstevende, bevond zich niemand daer, om volgens gewoonte de arme visschersgezellen by hunne terugkomst het welkom te heeten.
Nauwelyks had men echter den ventjager, met behulp van een eind touw, aen den houten pael vastgemaekt en was Bout met de manschap aen land gestapt, of Kees, die nu van het gehucht reeds was teruggekeerd, sprong, zonderling jankend, den ouden zeerob op het lyf. Bout stiet met de hand het dier ontevreden van zich af.
- Achteruit, Kees, achteruit! - bromde hy; - gy hebt niet opgepast; gy hebt de vuerbaek van de Panne te laet ontwaerd en daerom ook zyt gy thans te laet gekomen! Dit is de eerste mael dat u zulks voorvalt; pas in het vervolg beter op, of anders... Nu, nu, achteruit!... duivels, achteruit!... wat hebt gy dan toch?
En wel mocht de oude zeebonk het dier die vraeg toesturen; want wat hy ook zegde, wat hy ook deed om het van zich af te stooten, het trouwe beest wilde zich toch maer niet verwyderen. Telkens dat Bout den hond van zich afduwde, sprong hy hem, op nieuw, altoos vreeselyk huilend, op het lyf, en klampte zich met kracht aen de kleederen zyns meesters vast, terwyl hy alle mogelyke poogingen in het werk stelde om hem met zich mede te sleuren.
- Achteruit! - herhaelde Bout grommend, maer te vergeefs. -
| |
| |
Wat wil dan toch dit beest! Men zou in der waerheid zeggen dat er een ongeluk in het dorp voorgevallen is!
- Hola! makkers, riekt gy niets?... - vroeg op eens een der visschers, - my dunkt...
- Ja, ja, - antwoordden drie of vier zyner gezellen te gelyk; - het is byna of men in de nabyheid een hout- of turfvuer aengestoken hadde.
Kees bleef intusschen voorthuilen en sprong zynen meester onophoudelyk op het lyf, trok en sleurde zoo geweldig met zynen frieschen schranslooper, dien hy tusschen de tanden vasthield, alsof hy hem het kleedsel van het lyf wilde scheuren. Bout keerde zich nogmaels om, met het inzicht den hond weg te stooten, maer eensklaps werd hy door een gezicht getroffen dat hem pynelyk sidderen deed. De gryze zeerob, in plaets van den hond van zich af te stooten, verhief haestig de hand die hy daertoe gereed hield, en in de richting van de Panne wyzende, riep hy met eenigzins trillende stem uit:
- Brand! Brand!
- Waer? waer? - vroegen nu alle de gezellen te gelyk.
- Brand! - herhaelde Bout, - de Panne brandt.
- Hemel!
- Brand in het gehucht!
- By wrie mag het wezen?
| |
| |
Zoo klonk het thans verward en akelig dooreen, en de visschers begrepen nu allen hoe het kwam dat niemand hunner magen, by hunne terugkomst in het lieve vaderland, hun den welkomkus was komen brengen.
Zeker begreep Kees thans dat men hem verstaen had, want eensklaps liet hy nu den schranslooper zyns meesters los, en zoo spoedig mogelyk zette hy het op een loopen, in de richting van het gehucht. Bout en zyne acht gezellen vertoefden geen oogenblik langer naby het strand, maer liepen zooveel zy loopen konden het dier achterna. Zoo spoedig liepen zy, dat toen zy de Panne bereikten, allen gansch buiten adem schenen.
Niemand vertoonde zich in het gehucht; de inwooners van de Panne sliepen allen rustig en onbewust van het gevaer dat hen bedreigde. Toen de manschap van den ventjager in de enge steeg aenkwam, viel het haer moeijelyk het huis te onderscheiden, waerin de brand uitgeborsten was; want de gansche steeg was met zulke dikke rookwolken omhuld, dat men byna elkander niet erkennen kon. Maer toen zy dichter by het tooneel der ramp genaderd waren, verminderde de rook allengs, de vlam werd meer en meer zichtbaer, en tevens hoorde men een geknap en gekraek alsof de al verteerende vlam dreigde, elken oogenblik, de wooning waerin zy uitgeborsten was, te
| |
| |
zullen doen instorten. Thans erkenden allen het brandende huis. Zoodra de visschersgezellen dit zagen, gaven zy hunne wanhoop in bittere klachten lucht.
- Het is de wooning van vader Bout! - riep de een.
- Lieve deugd! en zyne dochter Dorothea! - zegde een ander.
- En Simons moeder! de weduwe van Jakob Bambeke! - kreet een derde.
En allen snelden naer de brandende wooning, met luider stemme roepend:
- Brand! brand! open! doe open!
Een der visschers, die met eene handspeek gewapend was, sloeg er zoo krachtig mede tegen de deur der brandende wooning, dat deze er van kraekte, en zeker hadde hy met eenen volgenden slag haer op den grond geworpen, zoo men haer op dien stond, langs binnen, niet had geopend. Het was Dorothea, die eensklaps door het gerucht uit haren slaep gewekt, was opgesprongen en in aller yl, in haer nachtgewaed en met loshangend hair, naer beneden was gesneld.
- Vader! vader! - kreet zy angstig rondziende.
- Dorothea! myn kind! - gilde de oude zeebonk, die zich aen den ingang der deur bevond, terwyl hy zynen linker arm beschermend om den hals zyner dochter sloeg en haer, byna dolzinnig van vreugde omdat hy haer ongedeerd terug zag, herhaelde mael op het voorhoofd kuste.
| |
| |
- Moeder Amelberga! - kreet de maegd, die zich spoedig uit de omhelzingen haers vaders losmaekte, - waer is moeder Amelberga?
- Groote God! moeder Amelberga! ja! ja! waer is zy? ik zie haer nergens! - vroeg Bout Dillewyns, die nu op eens zyne dochter losliet, en even angstig als zy naer de weduwe van Jakob Bambeke begon rond te zoeken.
- Lieve hemel!... Boven!... boven!... - waerschuwde hem Dorothea, terwyl zy droevig zuchtend hare handen in de hairen sloeg; - zy is op hare kamer!
De arme Bout, zonder zich den tyd te geven de grootte van het gevaer waerin hy zich ging storten, te bedenken, sprong in aller yl zyne wooning binnen, liep naer den trap en snelde haestig naer boven.
Intusschen hielden de visschersgezellen zich allen reeds druk bezig, met al wat hun van den huisraed der brandende wooning onder de handen viel, zoo spoedig mogelyk buiten te dragen.
Het alles verslindend element hield niet af, integendeel; elken stond werd het heviger en heviger, en de vlammen sloegen nu langs alle zyden de wooning uit, terwyl de brandende kepers en balken knapten en kraekten, alsof het huis elken oogenblik boven de hoofden der redders dreigde in te storten.
Toen Bout de deur der kamer van de weduwe van Jakob Bambeke
| |
| |
openstiet, vond hy haer in haer slaepgewaed, even als hem zyne dochter was tegengesneld, naest haer bed, met de handen in de hairen geslagen staen. De oude vrouw huilde en raesde als eene dolzinnige.
- Brand!.. God! God!... - kreet zy wanhopend - wy zyn verloren!... Bout! Bout!.. Dorothea!... ha! ha! ha! zy zyn gevlucht... zy zyn... zy hebben my vergeten.... ha! ha! ha! zy hebben my vergeten...
En daerop borst zy in eenen luiden schaterlach los, alsof het zicht dier alles vernielende vlammen haer waerlyk verheugde.
Doch de oude zeerob sloeg hierop geene aendacht; hy zag dat er geen tyd te verliezen was, want reeds stond het houten schutsel dat de kamer der weduwe van de naestgelegene scheidde, in brand, en boven zyn hoofd zag hy de vlammen slingeren en hy hoorde hoe de balken onafgebroken knapten en kraekten. Zonder zich te bedenken, sprong hy tot by de oude vrouw, tilde haer alsof zy een kind geweest ware op zyne armen, waerna hy spoedig met zynen last naer beneden snelde. Toen hy daer aenkwam, plaetste hy de oude vrouw op den grond. Terzelfder tyd vroeg hy:
- Waer, waer is de krankzinnige?... Waer is Raphaël Monk?...
- Boven!.. op de kleine zolderkamer!... - antwoordde Dorothea.
- Boven!... heere God!.. dan is het misschien reeds te laet! -
| |
| |
zuchtte de onverschrokken visscher, terwyl hy dadelyk terug den trap opsnelde.
Intusschen dat zulks geschiedde, hadden twee der visschersgezellen de weduwe van Jakob Bambeke buiten gesleurd. De oude vrouw ging altoos voort met schaterlachen, en wanneer zy dit onderbrak, was het slechts om allerhande onsamenhangende dingen te vertellen, zoodanig, dat de gezellen van Bout Dillewyns dachten dat zy met hen den spot dreef.
- Ha! ha! ha!... - lachtte zy luid op; - Toe maer... toe maer, jongens!.... spoedt u.... een goed vuer gestookt!... ha! ha! ha!...
De visschers plaetsten de weduwe van Jakob Bambeke op eenen stoel, tegen den overkant der steeg, en snelden terug naer binnen, om te zien of zy nog iets redden, of zy nog ergens eene behulpzame hand bieden konden. Zoohaest de oude vrouw zich alleen bevond, hield zy in eens op met lachen, en toen wendde zy het hoofd naer boven en blikte naer de vlammen, die geweldig het huis uitbraken en reeds de naeststaende wooningen hadden aengetast. Eene koude rilling bekroop haer van het hoofd tot de voeten, en sprakeloos, met stillen onafgewenden blik, bleef zy in de vlammen staren.
Wanneer Dorotheas vader de kamer van Raphaël Monk binnendrong, zag hy dat er geen tyd te verliezen viel. De krankzinnige lag gekleed te bed, zyn rechterarm hing over de bedsponde en
| |
| |
met de hand hield hy de lange pyp met den meerschuimen kop omklemd, - de oorzaek wellicht van den brand, - terwyl langs alle zyden de vlammen hevig woedden, zoo hevig, dat zy Bout, by zyn intreden in de kamer, in het aengezicht sloegen en hem de hairen op het hoofd zengden. Toch deinsde de moedige visscher niet achteruit; neen, hy sprong tot by Raphaël Monk, dien hy, even als hy het met de weduwe van Jakob Bambeke had gedaen, in zyne armen nam, waerna hy vervolgens haestig naer de deur snelde, zonder het minst acht te geven op het zonderlinge gehuil, dat de krankzinnige liet hooren. Doch nauwelyks had de onverschrokken zeerob, met zynen last op de schouders, den voet buiten de kamer gesteld, of daer hoorde hy eensklaps boven zyn hoofd een schrikkelyk gekraek, en zonder dat hy zelfs den tyd had het hoofd om te wenden, stortten op eens de gloeijende kepers en balken der zoldering in. Huilend liep hy, met Raphaël Monk op de armen, de trappen af, en toen hy beneden kwam, leverde hy een akelig schouwspel op, een schouwspel dat de moedigste der visschersgezellen van angst en medelyden deed sidderen. De vlammen der brandende kepers en balken die voor zyne voeten nedergestort waren, hadden het vuer aen zyne kleederen gestoken en daer stond hy thans te midden van het vertrek, yselyk kermend, in lichtelaeijen gloed.
De visschers en de overige inwooners van het gehucht de Panne, die
| |
| |
nu ook allen ter hulp gesneld waren, overgoten hem met water om hem aen de dreigende vlammen te onttrekken, terwyl anderen hem de brandende kleederen van het lyf rukten. Toen zy met ongehoorde moeite hierin gelukt waren, droegen zy den armen grysaerd, die deerlyk verbrand was, buiten en legden hem op een bed in eene der wooningen aen de overzyde der straet, waer de geneesheer van Adinkerke en Dorothea hem spoedig de noodigste hulp toedienden.
De inwooners van het gehucht de Panne gingen intusschen voort met het blusschen van den brand. Zy werkten en slaefden den ganschen nacht. Doch al hunne moeite, al hun werken was vruchteloos; want toen de morgend aenbrak, waren zy er slechts in gelukt de overzyde der steeg van de vlammen te bevryden, en van de gansche rei huizen waer de brand uitgeborsten was, bleef er niets meer over dan een hoop rookende steenen en verkoolde balken, waerop zy met het hert vol weemoed stonden te staren.
Buiten Bout Dillewyns waren er nog twee andere der bewooners van het gehucht afwezig, dit waren Raphaël Monk en de weduwe van Jakob Bambeke. Waer waren zy henen? niemand wist het. In het hevigste van den brand, had men niet veel aen hen kunnen denken; nogthans dacht een der visschers, dat zoohaest Bout met den krankzinnige beneden gekomen was, hy dezen op eens de wooning had zien uitsnellen; doch, waerheen hy zich had begeven, wist hy niet te
| |
| |
zeggen. Echter verhaelde eene vrouw, die uit eene van het gehucht afgelegene hoeve, ter hulp was gekomen, dat zy twee lieden achter elkander door de velden had zien loopen, en zy had in hen Raphaël Monk en de weduwe van Jakob Bambeke denken te herkennen.
|
|
Auteursrechtvrij