Wilhem de Derde
(1710)–Lukas Rotgans–
Auteursrechtvrij
[pagina 132]
| |
Verklaring Van de Print voor 't IV Boek.
HIer knielt Prins
Wilhem
met
Maria
voor 't altaar.
Men ziet Godts offervier, godtvruchtig aangestooken
Op 't hooge feest voor 't oog der Britsche Ridders rooken.
De kroon versiert de kruin van 't koninklyke Paar.
De leden pronken met de plegtige gewaaden,
De troonjuweelen, en den ryksrok, ryk van pracht.
Gerechtigheidt, die van den Vorst haar hulp verwacht,
Biedt hem den scepter aan, en loont zyn brave daaden.
Men ziet de Wet van 't ryk in 't steene tafereel,
Zo heilig en oprecht, haar boven 't hoofdt geschreven.
De Staatregeering en de Godtsdienst, hoog verheven,
Verschuiven het gordyn van 't heerelyk toneel.
Men steekt de rykstrompet voor 't oor der landtgenooten;
En streelt de harten van den blyden onderdaan.
De beelden, die omhoog op marmre zuilen staan,
Betekenen hoe Recht en Wetten, eer verstooten,
Met Ruste en Zekerheidt van 't Algemeene-best,
Haar nieuwe hoop, naast Godt, op
Wilhems
rykstroon bouwen,
En op de deugden van dien vroomen Heldt betrouwen;
Na 't stuiten van 't geweldt, die doodelyke pest.
De rook van 't Wierookvat verstrekt een vreugdeteken,
En toont de blyschap, in de borst van 't volk ontsteken.
| |
[pagina t.o. 133]
| |
 | |
[pagina 133]
| |
Wilhem de III. Vierde boek.
Ga naar margenoot+
NU zag men 't vredelicht, zo heerelyk aan 't blaaken,
Met vruchtbre straalen 't hart van gansch Europe raaken,
En alle nevelen verteeren van verdriet,
En heilloos landtkrakkeel. maar wie bedriegt zich niet,
Die zich stantvastigheidt belooft van aardtsche zaaken?
De Wisselvalligheidt, aan 't Nootlot, waardt te laaken,
Zo vast verbonden van den grondslag en 't begin
Der wereldt, strekt ons een gezwore vyandin.
Ga naar margenoot+De Twistgodin, belust den sterveling te plaagen,
En door een valschen schyn van voordeel te belaagen;
De Vorsten, in verdrag getreden, door belang
Van Staat, te pressen tot elkanders ondergang,
Om woordt en eeden, en beloften, dier bezworen,
Te breeken, stygt omhoog, genoopt van haat en toren,
| |
[pagina 134]
| |
Uit 's aardryks andren nacht, verzelschapt met een stoet
Van razernyen, in den afgrondt opgevoedt.
Ga naar margenoot+De zwarte haarvlecht krielt van krinkelende slangen,
En adders, blaauw van huit, die langs haar schouders hangen,
Gezwollen van venyn. de tabberdt druipt van bloet.
De gramschap huisvest in haar blikken, die, verwoedt,
Steets hene en weder in de diepe winkels draajen.
Men ziet haar maagre vuist het zaadt van tweedracht zaajen.
Ga naar margenoot+De nooitverzaade Nydt, gewoon haar ingewandt
Te knaagen, schraagt de leên van 't monster met haar handt.
Bedrog, Trouloosheidt, List en Wreetheidt, in 't verdelgen
Van 't menschelyk geslacht, en dierbaar bloet te zwelgen,
Van jongks op afgerecht, verstrekken de Beulin,
Op haar vervloekten togt, een heilloos Hofgezin.
Ga naar margenoot+Myn zusters, spreekt ze, die, ten afgrondt uitgezworen,
Myn stappen natreedt om de rust van 't volk te stooren,
Ik zal myn aanslag u ontdekken, luistert toe.
Ik ben de vrientschap van 't verzoende Europe moe.
Het heeft myn aanzien aan vermogen nooit ontbroken;
Om door een oorlogslust de harten te bestooken.
Ik heb in vroeger eeuw de steden omgekeert,
Het bloejende Ilium door 't Grieksche vier verteert,
Den Koning voor 't altaar geslacht, en al' zyn' Maagen
In krygstriomf gesleept aan Agamemnons wagen.
Maar 't is onnodig om u 't bloedige toneel
t'Ontsluiten van dien tydt. de gloedt van Staatkrakkeel
| |
[pagina 135]
| |
Smeult noch in 't ingewandt der Europeesche Grooten.
Men blaze, om weêr de Vreê van haren troon te stooten,
De vlammen feller aan. gy ziet alreê den brandt,
Opvliegen naar de lucht in 't Spaansche Nederlandt,
Gestookt door Vrankryk, niet voldaan in zyn begeeren.
Gy ziet aan allen kant de Vorsten samenzweeren.
Ik heb de Turksche Maan in 't harnas opgeprest.
De paarden brieschen vast voor Leopoldus vest.
Men hout den Adelaar gekerkert in zyn muuren.
Hy ziet zyn wiek gezengt door Ottomansche vuuren;
En 't heir van Mahomet vast woeden voor den wal.
Des Keizers zetel beeft, geschokt door 't krygsgeschal.
Zo moet men 't moordtgeweer door gansch Europe slypen,
En dwingen elk verwoedt de wapens aan te grypen.
En gy, ô Stokebrandt, myn trouwe kamerwacht,
Gy Rustverstoorder van het menschelyk geslacht,
Vlieg hene, en blaas een gloedt van vyantschap door d'ooren.
In 't hart der Vorsten; vul hun ingewandt met toren.
Vooral myn dienaar hits den Godtsdienst tegens een.
Laat haat en vyantschap, in heilige offerkleên
Geschoolen, openbaar den Kruisgenoot bestryden.
Men breng' de wereldt door gewetensdwang in lyden.
Men dwing' 't stantvastig volk door bul en bloetplakkaat.
Die zaak is dienstig voor ons oogmerk. volg myn raadt.
Ga naar margenoot+Het lust me, tot uw hulp en leitslien, uit de hoeken
Van Plutoos kerker al de spooken op te vloeken.
| |
[pagina 136]
| |
Verdoemde zielen, gy ontheiligt nachtgebroet,
Vervolgers van de rust. (zy stampte met haar voet)
'k Bezweere u by den staf der onderaardtsche ryken;
By Charons zwarte boot bevracht met bleeke lyken;
En by den zetel van uw helsche Koningin;
Dat gy te voorschyn komt, en volgt myn lust en zin.
Ga naar margenoot+Zy zwygt. de hel vliegt leeg; en duizent naare spooken
Verschynen aan haar zy met toortsen, die vast rooken.
Zy prest het vloekgespuis de gansche wereldt door.
Zy volgen onvermoeidt elkanderen op 't spoor.
Elk zaait zyn heilloos zaadt door alle steên en landen.
Ga naar margenoot+Vervolging gaat in zwang, en woedt op d'ingewanden
En vrye zielen; sticht het bloedig moordtschavot;
Rukt kerk en heiligdom om ver, tot hoon van Godt.
De zoete Vrede schrikt: haar vriendelyke kaaken
Verbleeken, als zy hoort haar troonpilaaren kraaken,
Ga naar margenoot+Geschudt door 't loejen van dien fellen krygsorkaan.
Zy ziet Euroop' voor 't lest met weenende oogen aan,
(Terwyl een dikke wolk haar goddelyke straalen
Besluit) en vliegt omhoog naar 's hemels gulde zaalen,
Haar vaderlandt, waar uit zy eerst haar oorsprongk nam.
De Twistgodes ontsteekt haar fakkel aan de vlam
Van Troon- en Staatkrakkeel, en werkt op 't hart der Grooten;
Herschept de Vorsten in tirannen: die verstooten
De deugdt, en slaan den klaauw in 't eigen ingewandt,
En hoonen, dol van haat, de trousten van het landt.
| |
[pagina 137]
| |
Ga naar margenoot+DeGa naar voetnoot* Godtsdienst, lang geviert van Stuarts onderdaanen,
Verscheurde 't feestgewaadt, en plengde een zee van traanen,
Wanneer Gewetensdwang het treurtoneel ontsloot;
En heerschte in 't Britsche ryk na Koning Karels doodt.
Zy zag 't rampzalig uur van haaren val genaaken,
Den afgrondt uit zyn schoot de Razernyen braaken,
Tot haar bederf gequeekt in dien vervloekten poel.
Zy zag hoe 't helsch gedrogt den Koning op zyn stoel
Ga naar margenoot+Den gloedt van kerktwist blies in 't harte, om 't volk te plaagen.
En 't oude voorrecht van haar tempel te belaagen.
Zy trad op 't hooge koor, en zwaaide met haar handt
Aan Godt den wierook toe, stak 't offer in den brandt,
En knielde eerbiedig neêr. zy smeekte een wyl om zegen,
En stondt vernoegt weêr op. wy moeten nu naar wegen
En middlen omzien die ons redden uit gevaar,
Zo sprakze, ik worde een licht, een Godlyk licht gewaar,
Dat my den weg wyst om veel rampen voor te komen,
Gewetensbreidel, die myn recht dreigt, zelf te toomen,
Tot voorstant van myn heil, en rust van 't vry gemoedt.
Gerechtigheidt en Liefde en Waarheidt strek' myn stoet,
Met al' de Deugden, myn getrouwe gezellinnen;
Uw byzyn moet myn togt geleiden, myn vriendinnen.
| |
[pagina 138]
| |
Met zulk een hofsleep streeve ik veilig over zee.
Ga naar margenoot+Het Krytstrandt groet van ver de Nederlandtsche ree;
Daar ryst een Tempe, vol sieraadt en lustprieelen,
Zo prachtig in ons oog als ooit Natuur kon teelen.
De bosschen spieglen zich in 't helder luchtkristal,
Daar mensch en pluimgediert, met aangenaam geschal,
Zyn Godt, den Schepper, looft, door duizent orgelkeelen:
Daar houdt Vorst
Wilhem
hof, die moet myn wonden heelen.
'k Weet dat die vroome Prins om myne elenden zucht,
En zyne kleedren scheurt van droefheidt op 't gerucht;
Terwyl zyn Gemalin, uit Jakobs zaadt gebooren,
Die nu den rykstaf zwaait, haar teedre klagt laat hooren.
Zy zyn om mynent wil door Godts besluit gepaart.
Men vondt nooit vroomer noch oprechter Paar op aardt.
Ik zal eerbiedig voor hun voeten nederknielen,
En
Wilhem
wapenen, om zo veel duizent zielen
Ga naar margenoot+Te rukken uit den noodt, terwyl de zield wang woedt.
Zo spreekt de Godtsdienst op den oever tot haar stoet;
En keert de zeilen naar de Nederlandtsche stranden.
De Tuinmaagdt draaft naar zee, verwittigt van haar landen:
Haar leden pronken met een tabberdt ryk van eer.
De Hoedt van Vryheidt rust op 't hoofdtpunt van haar speer.
De Tuin van Hollandt siert haar gulden stasiwagen.
Zy ment een Leeuwgespan, in haar gareel geslagen,
En voert in zulk een staat de Godtsdienst haar vriendin
Naar 't vorstelyk paleis. zy stapt ter hofzaale in.
| |
[pagina 139]
| |
Het Parkement van Godts genade en vreêverbonden,
Nooit door den roest des tydts of vraatige eeuw geschonden,
Rust in haar arm, en 't oog bewaakt dat dierbaar pandt.
Zy zwaait een Kruisbanier met haare rechte handt,
Bepurpert met het bloet, getapt uit Christus wonden.
De vlechten speelen langs de schouders, ongebonden,
En streelen 't onbevlekte en blinkende gewaadt.
Een hemelsch licht verstrekt haar kruin een hoofdtsieraadt.
Ga naar margenoot+Zy werpt zich neder voor Vorst
Wilhem
, die zyn leden,
Door staatzorg afgeslooft en oorlogsbezigheden,
Verquikte op 't ledekant. gy slaapt dan, zegtze, ô Heldt,
En rust, daar ik ontrust, moet zwichten voor 't geweldt?
De Vorsten hebben in myn ondergang gezworen.
De Fransche Lodewyk vervolgt my, dol van toren.
De luister van zyn kroon wordt met myn bloet bemorst.
Wat rampen most ik daar aanschouwen, groote Vorst!
Myn tempels omgewroet; myn priesters uitgebannen,
Gekerkert en geboeit door woedende tirannen;
Ga naar margenoot+Myn zoons en dochters wechgevloden in dien noodt,
Daar 't gastvry Nederlandt haar herbergde in den schoot.
Men scheurt'er vriendt van vriendt, de zuster van den broeder,
Den man van d'echtgenoote, en zuigling van de moeder;
Die met een teedre lach het moederlyk gemoedt
Bestormt, en zo voor 't lest de waarde voedtster groet.
Gy lacht, onkundig van uw lot en wedervaren,
In uwe elende, ô wicht, in deze onnoosle jaaren;
| |
[pagina 140]
| |
Ween liever in uw ramp: neen, spaar die traanen vry;
Tot dat gy kennis krygt van uwe slaverny;
Dan zal die zilte bron, door rou om hoog getoogen,
Uw hart ontlasten van zyn weedom door uwe oogen.
Zo klaagt de moeder in het scheiden van haar vrucht.
O teder afscheidt, daar myn ingewandt om zucht!
O rampen, die myn ziel bezwaaren, en ontstellen!
Maar 't is onnodig al' d'elenden op te tellen;
Uwe ooren wierden lang ontroert door zulk een maar.
Nu loopt in 't Britsche ryk myn vryheidt ook gevaar.
Uw Egaas Vader, en de Broeder van uw Moeder,
Vorst Jakob handelt my hoe langer hoe verwoeder,
In eedtgespan verknocht met Vrankryk, en 't Geweldt.
Maar 't melden van zyn naam ontroert uw hart, ô Heldt.
Ik kan die driften licht aan een gemoedt vergeeven,
Waar in de deugdt zo diep haar lessen heeft geschreeven;
Een hart zo teder, dat om Vaders doling schreit.
Maar Godtsplicht noopt u, schoon Natuur hier tegen pleit.
Ter quader uur verloor uw Oom, vorst Karel, 't leven.
Want, Prins, uw Vader, in zyn Broeders plaats verheven,
Door Vrankryks raadt misleidt, vervolgt het recht van 't landt.
Ga naar margenoot+Myn vryheidt loopt gevaar, dat onwaardeerbaar pandt.
Een opgeraapte zoon, indien men 't mag gelooven,
Zoekt uwe Gemaalin van 't kroonrecht te berooven,
Maar steekt onwetende den Vader zelf naar 't hart.
Men ziet den tempel en 't altaar van Rome, ô smart!
| |
[pagina 141]
| |
En kloosters openbaar braveeren op de straaten.
Men schenkt eertitels, ach! wel eer by d'onderzaaten,
Belyders van 't geloof met eere en vlyt bekleedt,
Den paapschen gunsteling, die in hun ampten treedt.
En wraakt'er iemandt door de wet die vreemde zaaken,
Dan tracht men door geweldt het vry gemoedt te raaken.
Het Bisschoplyk gezag kan 't woeden niet ontgaan.
Men tast de Vaders als weêrspannelingen aan,
En houdt die Lichten in de duisternis geslooten:
Zo wordt de wet vertreên, en 't recht van 't ryk verstooten.
O groote Elizabeth, ô Goddelyke Vrou,
Beroemde Koningin, Voorstanderes, aanschou
Al' d'ongevallen die myn Heiligdommen dreigen!
Ai zie uw tempels in den noodt, zy zyn uw eigen,
En door uw vlyt.... maar zacht! myn yver holt verkeert:
Gy hoort ons niet, schoon zulks het Roomsche Kerkhoofdt leert.
Myn tegenstander dwaalt met averechtse stappen
Van 't waare kruisspoor af. by zo veel eigenschappen,
Die Godt de Schepper en de Zoon en Geest gemeen
Bekleên, bezittenze ook d'alwetenheidt alleen.
D'Aardsvaders zelfs, die door hun onbesproken leven,
En onvermoeit geloof, voor Christus stoel verheven,
Nu triomferen na het einde van 't verdriet,
Zyn eeuwig onbewust van 't geen omlaag geschiedt.
't Drieënig Wezen kent de rampen die ons drukken;
Dat werkt de plaagen, of bepaalt onze ongelukken.
| |
[pagina 142]
| |
Rust dan in eeuwigheidt, ô zalige Vorstin!
Gy hebt op aardt gestreên, gelyk een Kruisheldin!
Maar gy, ô Fenix, uit uw Vaders asch herboren,
De hemel heeft uw arm tot zulk een werk verkoren;
De Godtheidt heeft met u veel wondren in den zin.
Ai droog de traanen, Vorst, van uwe Zielsvriendin.
Gy hebt my van uw jeugdt geliefkoost, en zo teder
Van kintsbeen af bemint. herstel myn vryheidt weder.
Waak op, doorluchte Prins; draag zorge voor myn recht;
Vaar wel. betracht myn heil. 't is u genoeg gezegt.
Ga naar margenoot+De Vorst ontwaakt, maar wordt geslingert door 't bezwaaren,
Gelyk een kiel op zee door 't klotsen van de baaren,
Of hoogverheven eik, door 't loejen van den windt.
Hy stelt aan d'eene zy de plichten van een kindt,
Wyl hy Maria streelt op d'echtkoets, zich voor oogen.
Ook wordt zyn boezem door den bandt van 't bloet bewoogen,
Mits hem de Zuster van den Vorst weleer met smart
Ter wereldt bragt, en hadt gedraagen onder 't hart.
Hy hoort, aan d'andre zy, 't Geloof om bystant smeeken,
Met traanen in 't gezigt. zyn boezem schynt te breeken.
Een dubble hartstogt strydt in 't vorstelyk gemoedt.
Hier pleit de liefde tot den Godsdienst tegens 't bloet.
Ga naar margenoot+Nu ziet men dagelyks de Grooten van Britanje
Hun bystant eisschen van de wapens van Oranje,
Om d'oude wetten, door den Vorst (zo dwaas misleidt
Door helsche tovertaal der Roomsche geestlykheidt)
| |
[pagina 143]
| |
Geschonden, en verdrukt zo trouloos en vermetel,
In volle vryheidt weêr te voeren op haar zetel.
De Prins aanhoort de klagt, bewogen met hun leet,
Verfoeit het troongeweldt dat Jakobs doling smeedt,
En stelt de harten door zyn dierbaar woordt te vreden:
Maar 't schrander oordeel vreest voor grooter zwarigheden.
Hy merkt de listen van de Vorsten naakt en klaar,
En ziet uit hun besluit zyn Vaderlandts gevaar.
Hy speurt dat Lodewyk, met Stuart aangespannen,
't Hervormde Kruisgeloof voor eeuwig zoekt te bannen
Uit Godts gewydde kerk, en dreigt den vryen Staat
Weêr om te wroeten, tot voldoening van zyn haat.
Die reden dwingt hem om den zeetogt te besluiten,
En 't naderende quaadt in zyn geboort' te stuiten,
En dien ontsteken gloedt van onheil, door beleidt
Te dooven, eer de vlam haar vonken verder spreidt.
De Godtsdienst stookt zyn vier noch feller in zyne aders.
Hy raadslaagt heimelyk met Neêrlandts wyste Vaders,
Ga naar margenoot+En geeft zyn opzet hun te kennen in den Raadt,
Zo heilzaam voor de Kerk, voor Vryheidt, Recht en Staat.
Zy stemmen 't oogmerk toe. elk streelt zyn hart met hoope,
Dat d'aanslag dienen mag tot welstant van Europe;
Voor al van 't waar geloof, wel eer met bloet gekocht.
Ga naar margenoot+De vromen Veldtheer maakt zich vaardig tot den togt.
Zwygt nu gy Grieken van uw koninklyke kielen,
En zo veel vlooten, die, om Troje te vernielen,
| |
[pagina 144]
| |
Heenstoven door de zee, om 't ongelyk en hoon
Te rechten door het zwaardt, gepleegt aan Atreus zoon.
Maar haat noch wraaklust kan vorst
Wilhems
degen wetten.
Zyn oogmerk is om 't hart van Jakob om te zetten.
Geen sabel dorst naar bloet. geen krygsknecht vlamt op roof.
Men trekt als vrienden,
voor de Vryheidt en 't Geloof
,
Dat tuige 't opschrift van d'Oranje scheepsbanieren,
En watervaanen, die de zeekasteelen sieren.
Ga naar margenoot+Prins
Wilhem
groet terwyl de Hoofden van het landt.
Hy draagt de Ryksprinses, zyn allerwaardste Pandt,
Aan hunne zorgen op. indien het lot, verbolgen,
O Vaders, zegt hy, my mogt tot'er doodt vervolgen,
'k Beveele aan u alleen myn vorstelyke Vrou:
Beschermt haar in den noodt: blyft eeuwig haar getrou.
Ga naar margenoot+Maria spreekt hem aan met traanen op haar kaaken,
Gy gaat, myn twede ziel, om voor de kerk te waaken.
Beschut Godts Heiligdom in zulk een hoogen noodt.
Maar geef, om mynent wil, u zelven niet te bloot.
Gy hebt uw leven my geschonken voor d'altaaren,
En moet myn eigendom met vlyt en zorg bewaaren.
De bandt van 't huwelyk verbindt u tot uw pligt.
Voor al myn Heer (zy droogt de traanen van 't gezigt)
Verschoon het leven van myn afgedwaalden Vader;
Ik ben voor hem bevreest, ô Prins, niets raakt my nader.
Natuur gebiedt myn ziel te zorgen voor den Vorst,
En drukt den kinderpligt nu dieper in myn borst.
| |
[pagina 145]
| |
Ik min hem neffens u. zyn onheil zou my knaagen.
Behou den Koning, maar vernietig al zyn laagen;
Bedenk maar dat zyn bloet Maria 't leven gaf.
Ga naar margenoot+Ik zweere u, antwoordt haar de Veldtheer, by myn staf,
En scherpe legerbyl, ik zal den Vorst niet deeren;
Maar 't hoofdt, zelf door Godts handt gezalft, eerbiedig eeren.
'k Betuige, dat ik ook zyn ryksstaf niet begeer.
Wanneer ik 't recht van 't volk herstelt heb, keere ik weêr.
Maar laat ons onderwyl, Prinses, ten tempel treeden,
Om hulp te vergen aan de Godtheidt door gebeden.
Al die een aanslag van gewigt met Godt begint,
Ziet zyn besluit gekroont met zegen, en verwint.
Ga naar margenoot+Men ziet door 't vaderlandt de tempelkooren blaaken.
De Priesters offeren voor d'algemeene zaaken,
Den welstant van Europe, en 't heil van Christus Kerk.
De vroome Prins gaat voor, en strekt in 't heilig werk
Een voorbeeldt aan zyn volk. hy knielt voor Godts altaaren,
En zucht om zegen in een aanslag vol gevaaren.
Maria volgt hem na; z'ontsluit haar hart voor Godt,
Zy bidt om 's hemels gunst, en een voorspoedig lot.
De Vaders leggen in de tempels neêrgebogen,
Met nederig gebaar voor koning Jesus oogen.
De burgers heffen hart en handen naar Godts troon,
En smeeken in den naam van zyn gekruisten Zoon.
Ga naar margenoot+De Hoofden onderwyl vervaardigen de vlooten.
De Prins begeeft zich by zyn wakkre togtgenooten.
| |
[pagina 146]
| |
De steven bruist door 't zout, en klooft den Oceaan.
De Britsche Torrington zeilt voor, en maakt een baan,
Met zyn gezwinde kiel, op Nereus groene velden.
D'Oranje Zeevoogdt volgt met Neêrlandts Waterhelden.
Zeshondert schepen en ruim vyftig klooven 't nat,
Bevolkt met oorlogsliên. men voert een ryken schat
Van geldt uit Hollandt meê, een zenuw van de krygen.
Men ziet matroozen in de hooge masten stygen.
Elk quyt zich in zyn dienst. men spant de doeken uit.
De klank van trommen en van zeeklaroenen stuit
Op d'oevers, die, bedekt met Nederlandtsche schaaren,
Veel voorspoedt aan den Vorst toegalmen onder 't vaaren.
Men voert de paarden, in den hollen buik van 't hout
Beslooten, vast gehecht aan banden, over 't zout.
De Schepen bruischen door de golven, zwaar geladen
Met staale wapenen, Vulkanus zaalsieraaden,
Ga naar margenoot+In Lemnos hol gesmeedt. zo zeiltmen voort. maar ach!
Eool begrimt de vloot na 't scheiden van den dag.
Hy geesselt Nereus rug met bulderende winden,
Om 't ryzent zeegevaart in 't pekel te verslinden.
Ga naar margenoot+Nu houdt geen tuchtspelonk dat muitgespan by een.
De stormen snorren op hun onweerpennen heên,
En woeden op de vloot. het pekel zwelt door 't loejen.
De gryze Zeevoogdt ziet zyn holle baaren groejen,
En ryzen hemelhoog, of zinken in zyn kil.
Nu briescht geen oorlogsros vol moedt, maar houdt zich stil;
| |
[pagina 147]
| |
Of scheldt, door naar gezucht, de felle luchtorkaanen.
Hoe schrikte Nederlandt! de vrouwen, nat van traanen,
Verscheurden haar gewaadt, verlegen, en vol schroom.
Ga naar margenoot+Men zegt de Ryksprinses schoot bevende uit den droom,
Als zy den nachtstorm hoorde op haar paleistrans kraaken,
En klaagde: wat verdriet, wat ramp zal my genaaken!
Hoe wordt myn vroome Prins geslingert op de zee!
Zal ik, elendige, gelyk Halcioné,
Die haaren drenkeling, haar Cëix, in de golven
En woeste plassen der Egeesche zee gedolven,
Omarmde aan 't barre strandt; myn Prins, myn
Wilhem
meê,
In zulk een droeven staat, omhelzen aan de ree?
Ai keer dit ongeval, Beschermer van de vroomen.
O Godt, die met een woordt de winden in kunt toomen,
Bestraf de stormen, die myn Heldt naar 't leven staan.
Hy schoot om uwent wil alleen het harnas aan.
Hy stak om uwe zaak gewapent op de baaren,
Voor Jesus Heiligdom, en zyn vervolgde schaaren.
Verhoor... haar tong bezweek. zy wou, maar kon niet meer,
En zeeg al bevende op de zachte pluimen neer.
Ga naar margenoot+Apollo steeg terwyl in 't Oosten op zyn wagen
Uit Thetis schoot, ontroert door 't buldren van de vlaagen,
Een zwarte lucht, bekleedt met onweêrwolken, sloot
Zyn heldre straalen op. hoe worstelde de vloot
Op 't schuiment element, door barning hene en weder
Gedreven! schip by schip zonk in den afgrondt neder.
| |
[pagina 148]
| |
't Scheen of Neptunus, in een haatelyk verbondt
Getreden met Eool, den Vorst naar 't leven stondt,
En zocht de watermagt, en 't puik van Hollandts Braaven,
In dien gezwollen stroom voor eeuwig te begraaven.
Ga naar margenoot+Maar
Wilhem Henrik
keert, in 't midden van den noodt
Aan d'oevers met een groot gedeelte van zyn vloot,
En moet, door storm geperst, d'ontrustte zee verlaaten.
De Britsche Ryksprinses, geleidt van Neêrlandts Staaten,
Begeeft zich naar de kust. z'omhelst haar Echtgenoot,
Ga naar margenoot+En groet hem als op nieuw verrezen van de doodt.
Gansch Neêrlandt klaagt en weent. de Vaders staan verslagen.
De mannen zuchten om de felle waterplaagen,
Door 't weêrpartydig lot op 't pekel voortgebragt,
Tot nadeel van den togt, en
Wilhems
oorlogsmagt.
De paarden dryven zonder leven aan de stranden.
De schepen dwaalen op de golven eer ze landen,
Of blyven eeuwig weg, verstrooit door 't stormgeweldt.
Ga naar margenoot+Hoe slaaft de vroome Vorst, eer hy de zaak herstelt!
Geen laffe wanhoop kan zyn groote ziel bestryden.
Hy wil Godts tempels niet verlaaten in hun lyden.
Hy arbeidt nacht en dag. elk vliegt op 't Vorstlyk woordt,
En zet met spoedt het werk, zyn vlyt bevolen, voort.
Men laat de havens van de schepen weêr ontblooten.
Men prest een nieuw getal bezeilde watersloten,
Om 't volk naar Stuarts ryk te voeren over 't zout.
Men koopt de paarden in de steden op voor gout,
| |
[pagina 149]
| |
En voert ze naar de zee. men leegt de wapenzaalen,
En magazynen, om versch oorlogstuig te haalen.
Zo wordt de vloot voorzien, en weêr in staat gebragt,
Door onvermoeiden vlyt. d'Oranje Veldtheer wacht
Naar een gewenschten windt, om van de kust te steeken.
Men ziet hem daaglyks met de Burgervaders spreeken,
Of krygsraadt houden met zyn Hoofden, in 't gezigt
Der vlooten, en 't gevolg vermaanen tot zyn pligt:
Of, afgeslooft door zorg voor d'algemeene zaaken,
Zich met de Ryksprinses op 't woelent strandt vermaaken,
En treeden handt aan handt. men zegt dat Godt Neptuin
Kroop uit zyn glaze zaal, en stak de gryze kruin
Verlieft ter golven uit, en voelde d'ingewanden,
Zo styf bevrozen, door Mariaas schoonheidt branden:
Terwyl de Zeegodes in 't aanzigt zwol van spyt,
En in haar kamer sloop, ontsteeken door den Nydt.
Ga naar margenoot+De braave Prins begeeft zich weder op de baaren.
Eool' de Windtvoogdt raakt, door smeeken, aan 't bedaaren,
En sluit de muiters in hun nachtspelonken op.
Nu haalt de bootsgezel de zeilen weer in top.
De wakkre stuurman wykt geen Palinuur in 't waaken.
Soldaat en Zeeman voert de blyschap op zyn kaaken;
Zyne oogen tuigen van zyn moedt en oorlogslust.
De Helden staaren van 't kampanje naar de kust.
Een snelle voorwindt noopt de doeken op zyn veder.
Men werpt het anker voor Britanjes oever neder.
| |
[pagina 150]
| |
Ga naar margenoot+De kust van Torbay steekt haar armen vrolyk uit,
Om Nêerlandts watermagt t'ontfangen. 't krygsgeluit
Vervult de stranden, daar trompet en trommen klinken.
Men ankert aan de ree. Vulkanus wapens blinken,
En schittren in de vuist van 't blaakende oorlogsvolk.
Gy zaagt de vlooten uit uw grondeloozen kolk,
O gryze Zeevoogdt, van verwondring opgetogen,
En twyfelde of gy niet misleidt wierdt door uwe oogen.
Maar hef uw zilvre pruik, ô Vader, vry uit zee;
Gy ziet geen wapens aan van oorlog maar van vreê.
Ga naar margenoot+Het zwanger zeegevaart baart hier ontelbre zielen.
Het oorlogsros draaft uit den buik der holle kielen,
En groet al brieschende de lucht en 't vaste landt.
Een bos van pieken groeit aan Koning Stuarts strandt.
Een oostewindt beweegt d'Oranje legervaanen,
Ga naar margenoot+By 't ruischen vart de zee. de quynende onderdaanen
Van 't Brittenlandtsche ryk verschynen voor den Heldt.
Een spreekt'er uit den hoop: ô Temmer van 't geweldt,
Aartsheilandt van dit volk, zyt welkom met uw vlooten!
Gy hebt om onzent wil de wapens aangeschooten,
Uw vloot met oorlogsliên om onze zaak bemant.
Met vreugde zien we uw vaân op onze kust geplant.
Wy hebben u in 't ryk genodigt door Gezanten.
Straf nu de razerny van Jakobs vloektrouwanten.
Ga naar margenoot+Men ziet den dorpeling, met toevoer ryk gelaân,
En voorraat, draaven daar d'Oranje tenten staan,
| |
[pagina 151]
| |
Ga naar margenoot+Om ros en legerman te spyzen aan de stranden,
En 't hart te moedigen. de blyde galm van 't landen
Snort, als een snelle windt, door 't gansche landtschap heên.
De burgers vliegen uit de bygelege steên,
Door d'Opperhoofden en Beheerschers voorgetreden;
Die
Wilhem
groeten, en verbinden zich met eeden,
Aan zyn standaarden. elk biedt zich gewillig aan,
En zweert, tot rust van 't ryk, den Veldtheer by te staan.
Ga naar margenoot+De Britsche Koning was naar 't Noorden met zyn magten
Getogen, om de vloot by Berwyk af te wachten,
En hadt tot wederstant zyn schepen toegerust,
Om 't landen van den Vorst te stuiten aan de kust.
Hy prest verbaast zyn heir naar 't Westen, op de maaren
Dat Neêrlandts oorlogsvolk ontscheept wierde uit de baaren,
Maar d'aantogt valt te traag, schoon zich de Koning spoedt.
Ga naar margenoot+Zyn leger legt te ver. de Schoonzoon heeft den voet
Alrede aan landt gezet: Godts almagt, hem genegen,
Belooft zyn wapenen gewenschte hulp en zegen.
Hy trekt met vliegende banieren spoedig voort.
De doortogt wordt gebaant. men opent hem de poort.
't Getal van 't leger groeit door moedige Edellieden,
's Ryks Grooten, die getrou den Prins hun bystant bieden.
Kornel en Hopman zweert den ouden Koning af,
Verlaat misnoegt zyn dienst, en volgt Oranjes staf.
De gansche krygsmagt mort; daar duizenden soldaaten
't Geweer verwerpen, en Vorst Jakobs zy verlaaten.
| |
[pagina 152]
| |
De bloem van 't Hofgezin, de zuilen van den troon
Vervloeken 't Roomsche juk, met zo veel smaadt en hoon;
Verbittert in 't gemoedt om 't schenden van de wetten.
Ga naar margenoot+De Raaden werken om den Koning om te zetten,
En, op Oranjes eisch, door 't wettig Parlement,
Het Kerk- en Rykskrakkeel te slechten, en bekent-
Te maaken dat de Zoon wierdt naar de wet gebooren,
Door klaare tekens en bewyzen, dier bezworen.
Maar Jakobs oor blyft doof, en 't hart verstokt: die raadt
Gevalt den Koning niet; hy brout zich grooter quaadt.
Ga naar margenoot+Hy ziet zyn magt verstrooit; het leger, vol misnoegen,
Verzwakken, en zich by d'Oranjebenden voegen.
De trousten vallen af. elk schikt zich naar den tydt.
De tegenspoedt verstrooit de gunst van 't volk, en snydt
Den bandt van vriendschap af. hoe staat de Vorst verlegen!
Hy ziet geen kans dien knoop t'ontwarren door den degen,
Of met een handt vol volks de wapens van den Zoon
Ga naar margenoot+Te keeren. hy besluit in 't einde om staf en kroon
Te derven, en het ryk te ruimen met zyn vrienden.
Hy zendt de Koningin, met vrouwen die haar dienden,
Ga naar margenoot+En 't jonge kindt voor af, verzelt van Geestlykheidt,
En stokebranden van zyn quaadt, wier helsch beleit
Den ouden Vorst verriedt: die, afgerecht op smeeken,
En vleien, door een tong, met honig overstreeken;
Zyn hart bewogen, om d'aaloude wet van 't ryk
Zo snoodt te schenden, en den Godtsdienst te gelyk
| |
[pagina 153]
| |
Te steeken naar de kroon. dat vleiersrot geleidde
De Britsche Koningin naar d'oevers, daar ze scheidde
Van haaren onderdaan, en 't hoog gezag verliet.
De Koning staat een wyl in twyffel; 't ryksgebiedt
Bekoort zyn ziel: hy kan den zetel niet verlaaten.
't Staatzuchtig hart; gestreelt door koninklyke staaten,
En schitterenden glans der opperheerschappy,
Weerstreeft zyn poging, en zet alle krachten by
Om 't vluchten van den Vorst te stuiten. hy, gedreven
Door zulk een hartstogt, om als Opperhoofdt te leeven,
Wil nu de Koningin herroepen op den troon,
Met al haar Kerkgevolg, en opgeraapten zoon.
Maar ziende zich ontbloot van wacht en oorlogsknechten,
Het leger weigeren voor zyn belang te vechten,
En 't gansche ryk zyn zy' verlaaten, neemt hy voor
Ga naar margenoot+Om wech te vliên, en volgt zyn Gemalin op 't spoor.
De wroeging noopt hem voort met felle geesselslagen;
En 't overtuigt gemoedt vreest voor verdiende plaagen.
Hoe juichte Brittenlandt! hoe beefde Lodewyk!
Als Jakobs watertogt, en toevlucht in zyn ryk
De zaak verydelde, in zyn herssenen beslooten.
Hy, die vermetel klimt, wordt licht ter neêr gestooten.
Gy aardtsche Vorsten heft uw harten niet te hoog;
Godts magt bespot uw magt: zyn aldoordringend oog
Doorwroet uw ingewandt, en zet uw aanslag paalen.
Al blinkt de rykskroon op uw kruin met heldre straalen:
| |
[pagina 154]
| |
Al meet gy d'aarde met uw koninklyken staf,
Godts vierschaar ziet uw hart. op boosheidt volgt de straf.
De Deugdt verdooft den glans van 't vorstelyk scharlaken.
Het voegt een Vorst voor 't ryk, maar eerst voor Godt te waaken;
Zyn offer met zyn handt t'ontsteeken op 't altaar;
Maar dooft hy 't heilig vier, dan loopt zyn kroon gevaar.
Dat tuigt Vorst Jakobs val, een spiegel voor de Grooten,
Een voorbeeldt van deze eeuw voor al zyn Troongenooten.
Ga naar margenoot+Prins
Wilhem
trekt terwyl door 't landtschap met zyn vaan.
Des Konings aanhang, die zyn heir durft wederstaan,
Beklaagt, in 't bloet verstikt, den wrevel onder 't sneeven.
Men ziet den muiteling voor zyne wapens beeven,
En 't wederspannig volk zich buigen voor zyn zwaardt.
Men hoort eerbiedig, daar zyn mondt den grondt verklaart
Van 't harte, en d'oorzaak van zyn komst in Stuarts ryken.
Elk voelt zyn ziel geraakt, door d'ongeveinsde blyken
Van vrientschap. ieder groet den Veldtheer en zyn magt,
En kust de wapens, daar de kroon haar heil van wacht.
Men sluit de poorten voor zyn vredevaanen open.
De dorpen vreezen voor geen plonderen noch stroopen.
De Bouman, in 't gemeen door 't krygsvolk uitgeput,
Ontfangt zyn vyandt nu vol vrientschap in zyn hut:
Zy drinken handt aan handt als broeders voor de vaten.
De landtmaagdt spreidt den disch voor ruiters en soldaaten,
En spyst hen met de vrucht van d'akkers, vleesch en broodt.
Zy schrikt voor geen geweldt, noch schennis van haar schoot.
| |
[pagina 155]
| |
Oranjes voorzorg houdt, door strenge krygsbevelen,
Den legerknaap in tucht. hy doet zyn volk verdeelen,
En trekken, daar de noodt zyn hulp vereischt. hy slaat
Op alle zaaken acht, en dient zich in dien staat
Van 't schrander overleg, zyn herssens aangeboren.
Elk past op zyn geboôn. hier gaat geen tydt verloren.
Ga naar margenoot+Zo naakt de Vorst in 't endt de Koninklyke stadt,
Den Stoel van Engelandt, daar Jakob onlangs zat
Verheven op den troon. 's ryks Edelen en Raaden
Verschynen in zyn heir. elk roemt zyn braave daaden,
En groet den Veldtheer als Beschermer van de kroon,
Van vryheidt en geloof. nu ryst een vreugdetoon
Ten Hemel uit den muur van Londen om dien zegen;
Ga naar margenoot+Terwyl Prins
Wilhem
, op zyn stasikoets gestegen,
Gelyk een tweede August', met eere en plegtigheidt,
Naar 't hooge Kapitool van Londen wordt geleidt.
Ga naar margenoot+Elk volgt zyn wagen, om den Heldt in 't hart t'ontfangen.
De traanen biggelen van blyschap langs de wangen.
De Maagden, opgetooit in 't witte feestgewaadt,
Braveeren langs den weg, en zingen op de straat:
Ga naar margenoot+Wy groeten u in 't ryk, Behoeder van de troonen;
De Hemelkoning zal uw deugden eeuwig loonen.
Wy blyven u verplicht voor al 't genooten goedt.
Wy looven uw beleidt. wy vallen u te voet.
Men zingt dat Perseus, op zyn vliegent ros gezeten,
De Moorsche Koningstelg verloste van haar keten,
| |
[pagina 156]
| |
Daar zy, gekluistert aan de steenrots, in dien noodt
Van 't zeegedrogt begrimt, verwachtte elk uur de doodt.
Zwygt, oude dichters, 't is verziert in uwe boeken:
Maar
Wilhem Henrik
vliegt met opgespanne doeken;
Die waare Perseus streeft met zyn gevleugelt ros
En waterpaardt naar 't strandt, en maakt de banden los
Van geen Andromeda, beroemt door aardtsche gaaven,
Of schoonheidt van het lyf, waarom de minnaars slaaven;
Maar slaakt de boejen van den Godtsdienst, en 't gedrogt,
Gewetensbreidel, wordt verovert op zyn togt.
Hoe juichte Athene, toen Heldt Thezeus, na 't vernielen
Van 't monster, keerde met zyn zegeryke kielen!
De vrouwen vloogen met de kinderen naar 't strandt
Den Winnaar te gemoet, en zongen: Thezeus handt
Verdelgde 't monster, uit Pasifäé gesproten,
In Dedaals doolhof, tot ons onheil, opgesloten,
Gekoestert en gevoedt, veel jaaren achter een
Met blanke spieren van de jeugt van 't wyze Atheen:
Maar gy, Britanje, laat uw vreugdegalmen hooren;
't Gedrogt, Gewetensdwang, uit Jakobs brein geboren,
En in den doolhof van uw Konings hart gequeekt,
Daar 't razende naar 't hart van Recht en Godtsdienst steekt,
Wordt door Vorst
Wilhems
handt verovert en verslagen.
Gy Britsche vrouwen volgt dien Thezeus op zyn wagen.
Geleidt zyn zegekoets, ô Moeders, zy aan zy:
Uw kinders zyn verlost van wreede tiranny;
| |
[pagina 157]
| |
Zy zullen u niet meer zien treuren om de plaagen,
Noch, hangende aan de borst, steets weenen op uw klaagen.
En gy, ô Vaders, leidt uw zoonen, elk om strydt,
Ten tempel naar 't altaar, den waaren Godt gewydt.
De Godtsdienst, eer verdrukt, wordt weêr ten troon verheven.
Maar dankt Oranjes staf voor vryheidt, recht en leven.
Zo rolt de vreugdegalm de straaten door. elk meldt
De blyschap van zyn hart, op d'intreê van den Heldt.
Ga naar margenoot+Nu werkt zyn yver, om de rykspest uit te roejen.
't Vermoeden van verraadt kan ieders magt besnoejen,
Den Roomschen onderdaan ontblooten van geweer;
En elk die Jakob dient, legt hier de wapens neêr.
Men slaat de listen ga. men waakt met Argus oogen.
Ga naar margenoot+De Vorst betuigt voor 't volk: dat hy, door 't leet bewogen
Der onderdaanen, zelf op hun begeerte en beê,
Tot voorstant van 't geloof, der volken ruste en vreê,
Handhaving van de wet, en langgevierde rechten,
Zyn vlooten hadt bemant, om 't rykskrakkeel te slechten.
Dat hy van elk verwacht gehoorzaamheidt en pligt,
En bystant, om een werk van zulk een groot gewigt,
In weêrwil van den Nydt, kloekmoedig uit te voeren.
Hy dreigt, in tegendeel, hen die den troon beroeren,
Of laagen leggen aan zo Goddelyk een zaak;
En door verschillentheidt van Godtsdienst, heet op wraak,
Een vier van vyantschap ontsteeken in hunne aders;
Om d'aangenaame rust, als snode troonverraders,
| |
[pagina 158]
| |
Te smooren in een zee van 't burgerlyke bloet,
En 't eedle Staatbelang te treeden met den voet.
Ga naar margenoot+Hy laat, naer 't oudt gebruik, den Raadt van 't ryk vergaâren,
En ieder ongeveinst den grondt van 't hart verklaaren,
Heilzaame middelen beraamen, om het quaadt
Met vlyt te stuiten, eer de tweedragt verder gaat.
Men geeft hem d'oppermagt eenpaarig in zyn handen.
Men recht verbonden op. men zweert de dierbre panden
Van 't ryk in eeuwigheidt. met eigen bloet en goedt,
In spyt des vyands, te verzeekren, en vol moedt
Den Troonbeschermer met zyn leven by te springen,
In 't uiterste gevaar en staatveranderingen.
Men toont dat Jakob is versteken van de kroon,
Door 't recht te schenden, en 't verlaaten van den troon.
Ga naar margenoot+De liefde tot den Vorst groeit daaglyks in de zinnen.
Zyn vlyt verplicht het volk hem meer en meer te minnen.
Zyn teedre zuchten tot den Godtsdienst, kloek beleit,
Staatkunde, oprechtigheidt en oorlogsdapperheidt,
Door Godt in overvloedt aan d'eedle ziel geschonken,
Zyn gaaven die de gunst in 't hart van 't volk ontvonken.
Gerechtigheidt tast zelf den Ryksraadt in 't gemoedt:
Gy zyt aan hem de Kroon verschuldigt, Vaders groet
Den Prins als Koning, hy beschermde uw recht en landen.
De Godtsdienst komt'er by, en werkt op d'ingewanden.
Wie zou die driften, zo rechtmatig, wederstaan?
Ga naar margenoot+Zy bieden hem te saam den gulden Scepter aan,
| |
[pagina 159]
| |
Terwyl de landtzaat schreeuwt. ô Koninksstadt! ô Londen!
Verhef uw Heilandt vry, gy zyt aan hem verbonden.
Hy gaf aan d'Erfgenaam van Stuarts ryk zyn handt.
Gy zaagt zyn huwlyk stoorts, die noch door 't aardtryk brandt,
Ontsteeken in uw wal. gy hebt, ô Britsche Helden,
Wel eer op 't bruiloftsfeest zyn daaden hooren melden;
En nu zyn wondren met uwe oogen aangezien.
De Godtheidt heeft den Heldt geteelt, om hulp te biên
Aan 't onderdrukte volk; om op zyn zegetogten
Den klaauw te korten van verwoede moordtgedrogten;
En, op Alcides spoor, de monsters, wreedt van aardt,
Den kop te kneuzen door de slagen van zyn zwaardt.
Een Koning, door verdienste en hooge waardigheden
Gekroont, zal met meer roem den stoel van 't ryk betreeden,
Dan die, door 't blindt geval verheven, 't volk gebiedt.
't Geluk deelt meest zyn gunst in 't hondert uit, en ziet
Naar deugden noch waardy: maar eeuwig zal Britanje
Verheerlykt blyven door de krooning van Oranje.
Vervolgde zielen, die uit liefde voor 't geloof,
In wildernissen treurt, en laat uw erf ten roof
Aan uw vervolgers, grypt weêr moet in uwe plaagen;
Droogt af de traanen, want de Koning hoort u klaagen.
Hy strydt voor uwe zaak. hy zal uw bittre smart
Verzoeten; blyft getrou, ô zielen, en volhardt
In yver tot de deugdt en godtgewyde altaaren.
Hy zal, verheerlykt met den scepter, 't recht bewaaren
| |
[pagina 160]
| |
Van 't onvervalscht geloof, en Jesus kruisverbondt.
Zo spreekt de gansche stadt, al 't volk, uit eenen mondt.
Ga naar margenoot+Men zendt Gezanten naar de Nederlandtsche stranden.
Die steeken van de kust. men ziet ze spoedig landen.
Zy knielen needrig voor Mariaas voeten neêr,
En nooden haar ten troon te treeden met haar Heer.
Maar 't hart, zo vast verknochtaan Neêrlandts zeven Staaten,
Zo dier verbonden aan de zucht der onderzaaten,
Verzekert van hun trou en ongeveinsde deugdt,
Verzinkt in diepen rou, in 't opgaan van haar vreugdt.
De Vaders wenschen haar eerbiedig heil en zegen.
Ga naar margenoot+O Landt, myn hartsvermaak, wy blyven u genegen,
Zo spreekt ze, schoon Britanje ons uit uwe armen rukt.
Ik heb in Neêrlandts Tuin de zoetste vrucht geplukt
Van 't leven, en myn ziel gevoedt met lekkernyen,
My aangenaamer dan de troon of heerschappyen.
Hier heb ik vrolyk ruim tien jaaren doorgebragt,
Van groot en kleen bemint, geviert en hoog geacht.
Hier heb ik onbeschroomt, met opgehevene oogen,
In diepe zuchten, voor d'altaaren my geboogen;
Onthaalt op 't heilig feest met Christus kruisbanket.
Ga naar margenoot+Vaart wel, Godts Tolken, leeft, gedenkt ons in 't gebedt.
Bewaakt uw Heilandts Kerk, zyn Bruidt, zo dier verkoren.
En gy, ô Heeren, die, tot Staatbewint geboren,
Den volken wetten geeft, ô Zuilen van den Staat,
Ga naar margenoot+Verwacht niet dat de staf en 't purpre troongewaadt,
| |
[pagina 161]
| |
Hoe schoon voor d'oogen, ooit Mariaas hart zal vleien,
Om haare zinnen van uw vrientschap af te scheien:
Die banden zyn te vast geslingert om 't gemoedt.
Wy blyven u getrou in voor- en tegenspoedt.
De Vaders staan een wyl door 't afscheit opgetogen:
Maar eindlyk spreekt'er een van allen: Godts vermogen,
Grootmagtigste Vorstin, ontsluit u Stuarts troon.
Wy wenschen u gelyk veel zegen met de kroon.
Gy zyt geschapen om dat ryksjuweel te draagen,
En neffens uw Gemaal den last van 't ryk te schraagen.
De Godtheidt heeft uw ziel en leven met een ry
Van deugden opgepronkt, om in de ryksvoogdy,
Gevlochten om een kroon, op 't heerlykst uit te blinken.
Hoe zal uw lofbazuin de wereldt over klinken!
Als gy, doorluchte Vrou, ten zetel opgevoert,
Gewetensdwang, die nu der volken rust ontroert,
Zult drukken op de nek, en kluistren door uw handen
De Troonharpyen, voor uw voet, met yzre banden.
Dan blyft Britanje wel behouden. maar uw volk,
Ons waarde Vaderlandt, aanschout een dikke wolk,
Bezwangert van een reeks verwoede staatorkaanen,
Van verre naderen, tot schrik der onderdaanen.
De Fransche Koning heeft zyn sabel al gewet.
Hy stygt verwoedt te paardt en steekt de moordtrompet.
De Duitsche bodem beeft, geschokt door oorlogstoonen.
De wreetheidt gaat in zwang. men ziet geen kindt verschoonen.
| |
[pagina 162]
| |
Men ziet de steden door de vlammen afgeweidt.
Dat tuig de Pals, Vorstin, daar ze op haar puinhoop schreit.
Wy vreezen dat dit vier eerlang zal overwaajen,
En Vrankryks legerhaan voor onze muuren kraajen.
De Koning heeft wel eer den vryen Staat verrast,
Zyn ketens, met geweldt, om onze leên gepast.
De lenden bloeden noch door 't snerpen van de slagen:
En eeuwig hadt ons volk de boejen licht gedraagen;
Maar uw beroemde Prins, door onzen noodt gedrukt,
Heeft ons bevreedigt, en de kluisters los gerukt.
Wy wachten weder, in de naderende elenden,
Zyn bystant, om al 't leet van Neêrlandt af te wenden.
Ai laat hem keeren, en verwisselen een wyl,
Ten dienst van 't Vaderlandt, den scepter voor de byl.
Maria zal terwyl Britanjes ryksstaf zwaajen.
Op uwe zorge zal de ryksas zeker draajen.
Uw groote wysheidt, aan den landtgenoot bewust,
Zal vreedtsaam heerschen, en behouden 't volk in rust.
Noch eens, ô Koningin, (indien men 't u mag vergen)
Beweeg den Koning om zyn Vaderlandt te bergen:
Een Vaderlandt, aan zyn geboorte dier verplicht.
Wy zaagen met ons oog dat gadelooze Licht,
Dat door de wereldt schynt met glinsterende straalen,
Verryzen. ja de Staat zal met dien eernaam praalen,
Daar vruchteloos de nydt zyn tanden op verbreekt,
Dat Neêrlandt in zyn schoot een Koning heeft gequeekt.
| |
[pagina 163]
| |
Een Koning, zo vermaardt; die, op zyn troon gezeten,
De gansche wereldt met zyne armen af zal meeten,
En vullen de bazuin der onvermoeide Faam
Met zegetoonen van onsterfelyken naam.
Ga naar margenoot+Zo sprak de gansche Staat, terwyl Maria scheidde,
Van Neêrlandt uit een mondt. de landtgenoot geleidde,
Met traanen in 't gezigt, de nieuwe Koningin
Naar d'oevers. ieder geeft noch blyken van zyn min.
De jongste groet beknelt het hart der Batavieren.
Ga naar margenoot+Zy treedt aan boort. de kiel, getooit met ryksbanieren,
Gestreelt door zeeklaroen en trommel, blinkt op 't zout,
Gelyk een hooge berg, uit onwaardeerbaar gout
Geklonken, en verdooft de dagtoorts en haar vonken;
Of strekt een spiegel om Godt Febus op te pronken.
Ga naar margenoot+Vrou Thetis, op haar schulp gestegen, ryst om hoog
Ter golven uit, en prest, door 't wenken van haar oog,
De Nimfen van de zee, en alle Watergoden.
Ga heen, zo zegtze, volg, ô Triton, myn geboden.
Begeef u spoedig naar de kust van Brittenlandt,
Daar
Wilhem
't ryk gebiedt als Koning. steek aan strandt
Uw zeeklaroen, en blaas Mariaas komste in d'ooren
Der onderdaanen uit. die maâr zal elk bekooren.
De Vorst verlangt, en wacht zyn waarde Koningin.
Ga voor. ik volg u met myn Waterhofgezin.
Ik wil Mariaas vloot geleiden door de stroomen.
Zy heeft op dezen togt voor geen gevaar te schroomen.
| |
[pagina 164]
| |
Ik zal ze stuuren met myne armen naar de ree.
Zo spreekt de Zeenimf. en Godt Triton bruischt door zee,
Op 't hoog bevel. hy klooft de golven met zyn wagen,
Ga naar margenoot+En twee Dolfynen, voor zyn wateras geslagen.
Zo dra de Zeeherout, met ongewoon geluidt,
Zyn krommen horen steekt, wiens klank op d'oevers stuit,
En bromt in 't oor van 't volk; vliegt ieder naar de stranden;
Om voor de Koningin te knielen onder 't landen.
Wel eer viel 't scheiden bang van zulk een dierbaar Pandt.
Nu baart de weêrkomst vreugde in ieders ingewandt.
Men klimt op 't krytgebergt'. men staroogt op de baaren.
Ga naar margenoot+Maria toeft te lang. een schreeut'er uit de schaaren:
O medeburgers, zyt getroost, houdt moedt, aanschout
Met my de vloot van verre aanstuiven over 't zout.
Ik kan, indien 't me lust, de witte doeken tellen,
En zo veel schepen, als de Koningin verzellen.
Ik heb een zeemans oog, en van myn kindtsheidt af
De zee doorkruist, ten dienst van Stuarts waterstaf.
Ik wierdt wel eer geprest van Kromwels twistgenoten,
En, tegens wil en dank; gewurpen op de vlooten.
'k Heb onder Karels vlag d'Oranje zeebanier,
Die 't recht bepleitte van den vryen Batavier,
Tot viermaal achter een bevochten. laat ons leeren
Uit deze ervarentheidt, hoe d'aardsche zaaken keeren.
Hy, die wel eer dit ryk kloekmoedig heeft bestreên,
Gespt nu, tot heil van 't volk, de wapens aan de leên.
| |
[pagina 165]
| |
Die dappre vyandt, eer zo vreeslyk in onze oogen,
Wordt onze grootste vriendt, en redt, uit mededogen,
In zulken hoogen noodt, den veegen onderdaan.
Zo spreekt de zeegezel, en ieder hoort hem aan.
Ga naar margenoot+Elk ziet, terwyl hy wyst van verre naar de kielen.
't Gejuich en handgeklap van zo veel duizent zielen
Verspreidt zich over zee. de Teemsvoogdes verlaat
Haar waterhof, en komt in 't plegtig stroomgewaadt
Te voorschyn, op 't gerucht, gevolgt van Teemsnajaden,
Die vrolyk om haar koets in 't stille water baaden.
Zy recht de leden op den wagen overendt:
En spreekt: my zyn de reên van uwe vreugdt bekent,
O burgers, gy verwacht de Koningin der Vrouwen.
Uw oog verlangt om 't oog van uw Vorstin t'aanschouwen.
Zy naakt. gy zult ze haast geleiden naar 't paleis.
De Windt- en Watergodt begunstigen haar reis.
Gy zult, door haar beschermt, uw onheil haast vergeeten.
Zy heeft zo menigwerf, met oogen, root bekreeten,
Uw ramp betreurt. gy zult de tekenen van smart
Noch leezen in 't gezigt. uw onheil trof haar hart.
Vliegt hene, en meldt haar komst den Vorst, die vol verlangen,
Zyn waarde Koningin in d'armen tracht t'ontfangen.
Men vondt nooit grooter trou, noch liefde, meer volmaakt,
Ga naar margenoot+Dan in dit Vorstlyk paar. zy zwygt. de vloot genaakt.
Men werpt het anker voor den oever van Britanje.
De Koningin vertoont zich boven op 't Kampanje.
| |
[pagina 166]
| |
Ga naar margenoot+d'Aaloudheidt heeft wel eer verdicht, dat Citheré,
Volmaakt van wezen, quam te voorschyn uit de zee,
En op een schulptroon dreef te Ciprus aan de stranden.
Hier ziet men aan de kust een grooter Schoonheidt landen;
Een pronkbeeldt der Natuur. elk groet de groote Vrou,
En werpt zich neêr in 't stof. men zweert haar liefde en trou.
Lang leef de Koningin. zo schreeuwen duizent menschen.
De bergen dreunen op 't geluidt der zegenwenschen.
Zo vaart Maria voort in 't midden van 't gewoel.
Haar vaderlyke stadt, de Britsche Koningsstoel,
Vertoont zich in 't verschiet. haar boezem wordt bewogen.
De traanen vloejen, op 't aanschouwen, uit haare oogen.
Haar ziel gedenkt aan 't leet der vroome burgery.
De kerkvervolging, en haar vaders tiranny
Ga naar margenoot+Ontstellen haar gemoedt. zo rydt ze binnen Londen,
Met traanen in 't gezigt. de stoet, voor af gezonden,
De bloem van 't Hofgezin, ontfangt de Koningin.
Ga naar margenoot+De Koning zelf verwacht zyn waarde Gemaalin
In 't vorstelyk paleis. hy valt haar om de leden.
Zyt welkom, zegt de Vorst, gy zult den troon betreeden,
O Goddelyke Vrou. de landtplaag legt gevelt.
Ik heb der volken recht, en 't waar geloof herstelt,
En, door Godts arm gesterkt, de zege wechgedraagen.
Hoe zal de wereldt van uwe overwinning waagen,
Zo spreekt de Ryksvorstin. juich, juich, ô Engelandt!
Myn
Wilhem
heeft uw recht verdedigt door zyn handt.
| |
[pagina 167]
| |
Maar sta my toe, ô Prins, dat ik om d'ongelukken,
En Vaders rampen, die myne ingewanden drukken,
Mag treuren, eer myn handt zyn gulden scepter zwaait.
O Vader, hoe is 't radt van uw geluk gedraait!
Uw blinde kerkdrift, Vorst, verwekte u deze plaagen.
Wy zullen, maar met smerte, uw troonjuweelen draagen.
Hoe kan het menschdom Godts Voorzienigheidt weêrstaan,
Die biedt ons, voor 't belang der Kerk, de Rykskroonaan.
Ik moet dat Heiligdom behoên: niets raakt my nader.
Ik heersche als Koningin, maar diene u als myn Vader.
En viere u, als myn Vorst, myn Opperhoofdt, en Heer.
My leert de kinderpligt dat ik myn vader eer'.
En gy, ô Londen, daar ik 't eerste licht aanschoude,
Myn kintsche dagen sleet, en met myn
Wilhem
troude
Voor 't heilig echtaltaar, uit kuische minnebrandt:
O Vorstelyke Wieg, ô Stadt, ô Vaderlandt,
Ai belg u niet, dat ik, voor 't oog der onderdaanen,
Den koninklyken Stoel besproeje met myn traanen,
En 't leet herdenke van myn Vorstelyk geslacht.
Myn Grootvaâr wierdt wel eer moordtdaadig omgebragt.
Myn Vaders doling heeft hem van den troon gestooten:
En 't geen des hemels raadt heeft over ons beslooten,
Is heden onbekent. het wisselbaar Geval
Bespot al 't sterflyk volk, maar Grooten boven al.
En gy, myn Prins, laat ons volharden in gebeden,
En voor de waare kerk steets waaken hier beneden,
| |
[pagina 168]
| |
Godtvruchtig leeven naar zyn wet, en 't aardtsche lot
Opdraagen aan 't besluit van dien getrouwen Godt.
Hier zwygt de vroome Vrou. ô voorbeeldt der Vorstinnen,
Zo antwoordt haar de Vorst, hoe zal u 't ryk beminnen!
Hoe zal 't gemeene best, der volken heil en vreugdt
Voorspoedig groejen door uw godtsvrucht en uw deugdt.
Laat nu de bitsche Nydt myn heerschappy belaagen,
Uw koninklyken staat begrimmen: 'k vrees geen plaagen.
Alleen uw vroomheidt, die Godts oog van boven ziet,
Verzekert ons in dit gevaarlyk ryksgebiet.
Geen trotse weêrparty noch muiter zal ons deeren.
Wy heerschen voor 't geloof. wy zullen triomfeeren,
En onze vyanden verdelgen. ik verlaat
My op uw deugden, en Gods hulp, in dezen staat.
Maar wil ons 't ongeluk, ô Koningin, bestryden:
Wy zullen, wel getroost, voor Kerk en vryheidt lyden.
Ja sneeven voor 't Altaar. zo zal Godts groote Zoon
Ons kroonen in zyn ryk met een volmaakter kroon.
Hoe staat de Ridderschap verrukt en opgetoogen,
Door 't deugtsaam onderhoudt. de hoofsche Juffers droogen
De traanen van haar wang. elk voelt haar hart geraakt.
't Gezelschap scheidt van een. de tydt van rust genaakt.
Ga naar margenoot+Straks wordt de plegtigheidt bereidt naar d'oude wetten,
Om 't Vorstelyke Paar de kroon op 't hoofdt te zetten.
Men treedt eerbiedig naar den tempel, in 't gewoel
Van duizent schaaren; daar de koninklyke stoel,
| |
[pagina 169]
| |
Met diamant versiert, zo heerlyk blinkt in d'oogen;
En onbeweegbaar rust op twee paar marmre boogen.
Het Hofgezin verschynt in 't prachtig feestgewaadt.
Men ziet de Ridderschap, de Grooten, en den Raadt
Van 't Brittenlandtsche ryk, versiert met stasikleeden,
Langs d'opgepronkte straat, en vloertapyten treeden.
Men voert de tekens van het ryk, de goude kroon,
Den koninklyken staf, voor 't oog van 't volk, ten toon.
De Koussebandt verbeeldt de Ridderlyke waarde.
Het heilig Parkement, dat Godts gebodt verklaarde,
Wel eer beschreven door Profeeten uit zyn mondt,
Dat vaste zegel van 't genade- en vreê-verbondt,
Wordt door den Bisschop langs de wegen omgedraagen.
Een anders vuist besluit den Kruiskelk, door 't behagen
Van d'Oppermajesteit gevult met Christus bloet.
Elk munt op 't heerlykst uit in 't midden van zyn stoet.
De straaten krielen van trompetters en tamboeren.
Men ziet'er 't zwaardt van Staat, en andre wapens voeren.
Daar stapt Vorst
Wilhem
, met
Maria
, zy aan zy,
Naar 't hooge tempelkoor, om 't recht der heerschappy
t'Aanvaarden, in 't gezigt der juichende gemeente.
't Gehemelte, bezaait met peerlen en gesteente,
Zo kunstig geborduurt door d'eedle maagdeschaar,
Bedekt de kruinen van het koninklyke Paar.
Ga naar margenoot+Zo streeft de Hofsleep voort, en naakt allenks den tempel.
De Godtsdienst zelf verwacht den Koning aan den drempel,
| |
[pagina 170]
| |
Ga naar margenoot+Verwelkomt met een kus de koninklyke Vrou,
En spreekt: zyt welkom in myn heilig kerkgebou,
Doorluchte zielen, die myn rechten zult verweeren,
Van myn vervolgers. en bestryders triomfeeren.
Hun onderneming zal door u in rook vergaan.
Hier stak de Godtheidt zelf uw bruiloftsfakkel aan;
Verknocht, om mynent wil, uw harten voor d'altaaren;
Om Jesus Heiligdom, in 't midden der gevaaren,
Te rukken uit den muil van 't woedende ongediert.
Wy hebben eer met vreugdt dien grooten dag geviert:
Dien dag, zo heilzaam voor de waare Kruisgenooten.
Nu zietmen 't gansche ryk, al d'Edelliên en Grooten,
De Britsche burgery, den Raadt, de Ridderschap
Den tempel naderen, met vrolyk handtgeklap,
Om u den scepter en de rykskroon op te draagen.
Ga naar margenoot+Maar gy, ô Koning, moet noch worstlen met de plaagen;
En hebt voor eerst geen rust te wachten op uw troon.
Gy moet noch menigwerf langs 't veldt, bezaait met doôn,
Op 't moedig oorlogsros, voor myne vryheidt draaven,
En in uw Koningsstaat voor myne altaaren slaaven.
Gy zult de veldtrivier met uw doorluchtig bloet
Bepurperen, ô Vorst. ik hoor uw oorlogsstoet
En helden, door uw wondt getroffen, deerlyk klaagen;
Den vyandt schreeuwen: juicht, Oranje legt verslagen.
Maar neen, hy lach vry om uw ingebeelde doodt.
De Godtheidt zal uw ziel behouden in den noodt,
| |
[pagina 171]
| |
En om myn kerkbelang en 't ryk uw dagen lengen.
Zy zal geen laagen noch verradery gehengen,
Maar u bevryden op uw zetel voor 't geweldt.
Dit heeft Godts Waarmondt, zyn Orakel, my gespelt.
Ik melde aan u 't geheim, in 's hemels Raadt beslooten.
Ga naar margenoot+Zo spreekt de Godtsdienst, en geleidt de Troongenooten,
In 't midden van 't gejuich, naar 't heilig kerkaltaar.
Men galmt den lofzang uit. men roept in 't openbaar
Den Opperkoning aan, wiens Goddelyk vermogen
De grootste Vorsten kan verneedren of verhoogen:
Die 't aardtsche Godendom, verheerlykt met de kroon,
Leert vreedtsaam heerschen, naar zyn wetten en geboôn.
Ga naar margenoot+Zo trekt men 't vorstlyk Paar, na 't einde der gebeden,
Het purpre troongewaadt, den ryksrok, aan de leden.
d'Aardtsbisschop kroont de kruin, en biedt den scepter aan.
Nu schreeut de gansche schaar: uw ryk moet eeuwig staan.
Leef lang,
Maria
! leef, ô
Wilhem
, voor Britanje!
Ga naar margenoot+Zo bloei de Roos in 't veldt van 't schaduwryke Oranje.
Gy, die den kroondag viert, en juicht, aanschout met my
Den Hofstoet, die zich voegt aan Koning
Wilhems
zy,
Door d'Oppermajesteit gezonden naar beneden.
Ga naar margenoot+Men ziet Godtvruchtigheidt zyn rechte hand bekleden.
De deugdt vertoont zich in haar aangezigt. zy waakt
Voor 't heilig offervier, dat op het altaar blaakt.
Ga naar margenoot+Haar volgt Gerechtigheidt, wel schoon, maar blindt van oogen;
Zy loont miltdadig, of straft zonder mededogen.
| |
[pagina 172]
| |
Zy schenkt haar evenaar en degen aan den Vorst.
Ga naar margenoot+De Vrientschap staat'er by, zy toont in d'ope borst
Haar hart, zo vreedtsaam, maar voor Veinzery gesloten,
Aan 't oog van 't Hofgezin, en alle Feestgenooten.
Ga naar margenoot+Miltdadigheidt (de deugdt, die Koningen in Goôn
Herschept) vertoont zich naast de Liefde by den troon.
Ga naar margenoot+Ter slinke zyde praalt de Dapperheidt in 't wapen,
Met Zorg en Wakkerheidt, wier oogen nimmer slaapen.
Staatkunde en Krygsbeleidt verzellen dezen Stoet.
Met zulk een Hofgevolg betreedt Oranjes voet
De trappen van den troon. nu vluchten alle plaagen.
Hier legt de Woede voor den zetel neergeslagen,
De Zieldwang aan den voet van 't hooge altaar gevelt.
De breidel knelt den muil van 't overheert Geweldt.
De Vryheidt duwt haar speer het monster in de lenden.
O Heerlyk schoutoneel! hoe zal uw lyden enden,
Gelukkig Engelandt! de nacht van rou verdwynt
Voor 't heldre vreugdelicht, dat aan uw hemel schynt.
Zo schuimt de zon de lucht van donkre regenvlaagen;
En pronkt, met grooter glans verheerlykt, op haar wagen,
Na donderbuien en orkaanen. mensch en vee
Herleeven. veldtgewas en kruiden, in een zee
Verdronken, ryzen door de koesterende straalen.
ô Zegenryke dag! wie kan al 't heil verhaalen,
Dat uw geboorte teelt voor gansch Euroope? ô tydt!
Die zo veel vreugden queekt, in weêrwil van den nydt.
| |
[pagina 173]
| |
Zyt driemaal wellekoom, ô kroonfeest, waardt te vieren!
Gy sluit al 't Nachtgespuis, bekleedt met moordtbanieren,
En helsche wapenen, gesmeedt in 's afgrondts poel,
Met yzre boejen aan den koninklyken stoel.
Ga naar margenoot+Gy Vorsten, die wel eer de rykskroon hebt gedragen,
En wetten gaaft aan 't volk in uw beroemde dagen,
Maar moede en uitgeleeft in dezen tempel rust,
Ontwaakt op 't feestgeluit. en gy, die eer, met lust
En onvermoeiden vlyt, de Britsche kerk bewaakte,
Als Jesus Priesterin, rys uit den slaap, volmaakte,
Ga naar margenoot+Beroemde Elizabeth; ô trouwe Voedtstervrou
Van 't waare kruisgeloof, uw zielsvermaak, aanschou
Uw allerwaardtste pandt, door Jakobs haat bestreden,
Vervolgt, versmaadt, verdrukt, en tegens recht en reden
Mishandelt, door de vuist van Neêrlandts Oorlogsheldt,
En Godts Voorzienigheidt in 't Britsche ryk herstelt.
Een helsche Kerkplaag zocht den tempel om te wroeten;
Maar legt door 't vier van wraak gebliksemt voor zyn voeten.
Gelei den Koning, die den Britschen troon betreedt,
Verheerlykt met den staf, en 't vorstelyke kleedt,
Begroet van duizenden, die op zyn bystandt hoopen.
Bedriege ik my? of barst de marmre grafzerk open?
ô Neen, zy gaapt, ik zie Elizabeth in 't licht,
De wangen bleek en naar weêr bloozen op 't gezigt.
Slaap nu geruster in uw onderaardtsche woning,
Geloofbeschermster, na 't aanschouwen van de kroning.
| |
[pagina 174]
| |
Ga naar margenoot+En gy, Maria, die, verheerlykt, voor 't gezigt
Van uwen Heilandt juicht in 't eeuwigschynent licht,
Verwaardig u, ô Ziel, uit Godts verheve zaalen
Dit Feest t'aanschouwen; laat uwe oogen nederdaalen.
Gy hebt den Koning zelf gedraagen onder 't hart.
Gy zaagt den dageraat zyns levens, tot uw smart,
Door dikke nevelen van haat en nydt ontluistert;
Die heldre Morgenzon door smaadt en hoon verduistert,
En vroege straalen haast door Afgunst uitgedooft.
Begroet hem nu, maar met uw Vaders kroon op 't hoofdt:
Die schittert van zyn kruin met Goddelyke glanssen.
Ga naar margenoot+Zo klimt dat groote Licht op d'allerhoogste transsen,
En breekt door onweerwolk, en duistre dampen heên;
En koestert met zyn gloedt de zielen hier beneên.
Einde van 't eerste Deel. |
|