De Heilige Familie.
Onze lieve vrouw zit tor linkerhand met haar kindje slapende op haren schoot. Zij draagt een helderrood kleed met blanke weerschijnen; op haren schouder en middenlijf ligt een groene draperij, op haar hoofd een vaalbruine sluier. Zij blikt met rustige teerheid en met een uitdrukking van ernst, die naar droefgeestigheid zweemt, naar haren onbezorgden lieveling. Deze ligt gansch naakt op een witten doek, de rechterhand laat hij hangen, in de linker houdt hij een oranje-appel. Rechts staat de H. Joseph, wit van haar en baard, gedrapeerd in een oranjekleurige draperij, met de eene hand wijzende op de liefelijke groep. De achtergrond is donkerbruin van toon.
Het stuk is klaarblijkelijk in Italië geschilderd, de algemeen warme kleur en het licht zijn zuidelijk. Maria is niet meer de blank en rijk gevleesde vrouw, zooals van Dijck die in Antwerpen onder Rubens' invloed zou opgevat hebben; even weinig de donzige blonde moeder, zooals hij ze na zijn terugkeer in het vaderland schilderde; zij is de droomerige, in gedachten verdiepte Madonna, zooals Rafaël ze voorstelde, donker van haar, bruin van tint, fijn van wezentrekken, en toch behoudt zij iets in haren ledenbouw van de Vlaamsche weelderigheid. Het kindje is geheel en al realistisch opgevat: geen kleine God, een echt menschenkind, zooals de schilder het gezien had in zijne waarheid en bewonderd in zijnen ongekunstelden eenvoud. De H. Jozef met zijn goedige, ietwat slaperige uitdrukking, zijn stompneus, zijn verwarden baard is een burgermensch zonder eenige aanspraak op klassieke schoonheid en voornaamheid. Zonder geheel uitgeveegd te zijn, zooals dit bij Rubens dikwijls het geval is, is zijn rol bescheiden: hij is meer de vaderlijke beschermer van Maria dan haar echtgenoot.
De toon van het stuk is wel Italiaansch en toch ligt er in de bontheid van het koloriet, in de krachtige blankheid van het kindeken Jesus op zijn witten doek iets dat herinnert aan de forsche kleuren van Rubens. De oranje tint van Jozef's kleed komt zelden bij van Dijck en nog minder bij zijn meester voor, hij werkt hier uitstekend om het figuur naar den achtergrond te doen schuiven.
Doek. H. m. 1.10. B. 0.90.
De heer Rodolf Kann, Parijs.
Auteursrecht onbekend
