Brieven uit Zuid-Nederland

Gent, 14 November 1870.

XVIII. Duitschland en Vlaamsch-België.

Sedert het uitbersten van den oorlog heeft Duitschland zich meer dan ooit met België bezig gehouden, en dat wel met verschillige gevoelens en oogmerken. Vooreerst kwamen de klachten over beleedigingen, aan Duitsche reizigers of gewonden toegebracht op hunnen tocht door onze Waalsche provincies; dan de bemoeiingen met de houding van sommige onzer Fransch-Belgische organen tegenover Duitschland, en eindelijk de plannengieterijen betrekkelijk eene verruiling van grondgebied, waar België zou in betrokken zijn.

Van de twee eerste oogmerken, die ook diplomatieke voeten op den grond en pennen op het papier brachten, is u genoeg bekend en gezegd, van het laatste sprak ik u in mijnen voorgaanden brief.

[p. 77]

Maar onder een ander oogpunt nog beschouwde de Duitsche pers den toestand van België, en deze beschouwing kwam nu eens afzonderlijk, en mengde zich dan weder eens met andere vraagpunten, maar deed zich toch algemeen genoeg voor, om onze ernstige aandacht te verdienen.

Ik wil spreken van de wijze, waarop de Duitsche pers de betrekking van ons, Vlamingen, tegenover de Walen beschouwde; van de wijze, waarop zij zich mengde in den taalstrijd, dien wij hier zoolang reeds en, helaas! zoo te vergeefs nog altijd gestreden hebben.

Met de klachten over beleedigingen, die aan Duitschen zouden toegebracht zijn, met de uitdrukking van ongenoegen over de aanvallen van een goed deel onzer Fransche pers, met de betuigingen van voldoening over de Vlaamsche pers, die bijna uitsluitelijk anti-Franschen Duitschgezind was, mengde zich in de taal der Duitsche bladen al spoedig een gevoelen van algemeenen wrevel tegen den handel en wandel van het Fransch-en Walendom in ons land tegenover de Vlamingen, Duitschland's taalverwanten. Dien wrevel werd herhaalde malen lucht gegeven, nu eens op kalmeren, dan eens op heftigeren toon, maar met de overtuiging, dat zulke toestand schandelijk was en een einde nemen moest.

In een artikel, door het Vaderland in zijn nummer van 12 november uit Unsere Zeit overgenomen en betrekking hebbende op de ‘Wiedererwerbung’ van Luxemburg, treffen wij nogmaals de volgende beteekenisvolle zinsnede aan: ‘Er is geen twijfel aan, dat in België de strijd tusschen het Waalsche en Vlaamsche element met vernieuwde kracht zal ontbranden. Drie millioen Vlamingen zullen, gesteund op de sympathieën van het zegevierend Duitschland, zich gemakkelijk aan de voogdijschap en de bevoorrechting van hunne Romaansche medeburgers kunnen onttrekken.’

Dergelijke verwachtingen vonden wij vóór eenige weken uitgedrukt ia de Volkszeitung van Berlijn, en in de laatste dagen herhaaldelijk uitgesproken in de Deutsche Zeitung für Krieg und Friede, in de Volksfreund, in de Spener-Zeitung van Berlijn, in de Ostdeutsche Zeitung van Posen en in de Mecklenburgische Zeitung van Schwerin.

Al deze bladen zijn eerder toevallig dan opzettelijk ons in de handen gevallen, en het lijdt geen twijfel of het getal der zoo sprekende moet veel aanzienlijker wezen.

Van welk belang kan deze bondgenootschap voor ons zijn?

[p. 78]

Vooreerst moet de gedachte verwijderd worden aan eene dreigende of dwingende inmenging van Duitschlandswege in onze huishoudelijke staatszaken. Maar dit daargelaten, moet de aanmoediging en de medewerking van Duitsche organen, gevoegd bij het overwicht, door het Germanismus op het Romanismus behaald, voor ons van het grootste nut zijn.

Wij hebben sinds 1830 vooral twee vijanden te bekampen gehad: de wufte en misdadige onverschilligheid van de Zuid-Nederlanders zelven voor hunne nationaliteit en de schaamtelooze partijdigheid van ons gouvernement voor al wat fransch of verfranschend was.

Die twee vijanden gingen hand aan hand; ware de Zuid-Nederlander niet onverschillig geweest, het gouvernement hadde geen enkelen dag in zijne partijdigheid kunnen volharden; ware het bestuur onpartijdig geweest, de verblinde Vlamingen waren al spoedig tot inkeer gekomen.

Wij hebben geklopt en geroepen, maar aan doovemansdeuren. Wij Vlaamschgezinden waren zoo weinig talrijk, in de kiezingen wogen onze stemmen zoo licht, het was zoo gemakkelijk ons dood te zwijgen, wanneer het buitenland er geene notitie van nam en het binnenland onze tegenstanders de hand leende! Daarbij, de strijd was zoo hopeloos: het groote Frankrijk in het Zuiden rolde zoo machtig zijne verzwelgende baren naar ons toe, en het kleine Frankrijk ten onzent bralde er met zulke zekerheid op, dat onze afmaking en begraving een werk nog van slechts korte jaren was!

Maar de kaarten zijn gekeerd. Er is paal en perk gesteld aan de rollende en verzwelgende baren; voor langen tijd zal, wie op Frankrijk steunt, niet alleen op eenen verrotten, maar op eenen gebroken stok steunen. Van die zijde zal ons in deze eeuw geen gevaar meer bedreigen, voor die getaande zon zal geen huldiger van de macht zich meer neerbukken.

Het gevaar van buiten is dus afgewend, de sterke bondgenoot voor onze vijanden van het binnenland is schadeloos gesteld. Dit maakt den strijd vooreerst tot eenen gelijkeren. En dan de drukking die op ons woog, het vooruitzicht op eenen nakenden ondergang, dat ons onwillekeurig beklemde, is met eenen opgeklaard. Een krachtiger gevoelen van leefbaarheid doordringt ons, en de verdietsching van vele onverschilligen neemt bij den dag toe.

Het is alsof ons volk onbewust schaamte gevoelt, de eenige tak van

[p. 79]

den grooten Germaanscken stam te zijn, die voor de Romanen zwicht, die geene rechtmatige fierheid gevoelt, niet tot de kinderen der leugen en des vervals te behooren. Unsere Zeit heeft gelijk, de strijd tusschen liet Vlaamsche en het Waalsche element zal ten onzent met vernieuwde kracht, ontbranden.

En dan zal, ons bestuur, nog altijd getrouw aan de overleveringen van 1830, van zelf andere manieren moeten leeren. Het zwijgen op ons klagen zal geen stand meer houden, het schaamteloos miskennen van onze rechten zal niet meer mogelijk zijn, wanneer niet alleen wij, niet alleen de Zuid-Nederlandsche pers, maar ook de Noord-Nederlandsche en ook de Duitsclie bij herhaling hare stem laat hooren, om te zeggen dat nationaliteit en taal het eerste en onvervreemdbaar goed van een volk is, en dat geen gouvernement de hand aan zulk een wanbedrijf, als ten onzent gebeurt, mag leenen, zonder door de gansche beschaafde wereld geschandvlekt te worden.

De herhaling van die waarheid, het vooruitzicht van de zedelijke straf, die op de miskenning dier waarschuwing zou volgen, zal, hopen wij, voldoende zijn, om een ommekeer te brengen in den slenter en den moedwil van ons bestuur.

Het ware daarbij een schoone zegepraal, behaald door de drukpers, optredende als de verdedigster van de waarheid en het goede recht. Wij rekenen er op dat de Duitsche bladen zullen voortgaan hunne stem in deze zaak te laten hooren; dat zij het zich tot een eerepunt zullen rekenen zoowel aan ons bestuur, als aan de buitenwereld de oogen te doen opengaan.

Men heeft ons dood willen zwijgen, wij vragen dat er gesproken worde, opdat de wereld de waarheid hoore; men heeft ons willen begraven, wij vragen dat er meer licht binnenkome; overtuigd dat wij, gelukkiger dan Goethe, niet zullen sterven als er meer licht binnendringt, en in elk geval met Ajax de nederlaag bij klaren dag verkiezende boven den dood in den donkere.