|
| |
| |
| |
VI.
Doch waer toe dient hier tegenstand
By snooden moordnaerslach?
Wat kan een zwakke vrouwenhand
Dautzenberg.
Os habent, et non loquentur; oculos habent, et non videbunt.
Tot aen die plaets waren de zondagvesperen gevorderd, en de menigte, die zich in de kerk aen stille bedenkingen overgaf, mompelde binnensmonds de heilige spreuken der Kerkvaders.
| |
| |
- Jufvrouwen en heeren, doet eene milde caritate voor het onderhoud van O.L.V. kerk! herhaelde gestadig een man, welke het rondgehaelde geld in een' koperen schotel opschudde; als een jongeling, die niet verder door de geloovigen dringen kon, hem eensklaps by den arm vatte:
- Hoor eens, goed man, fluisterde hy: daer hebt gy twee gulden, wilt gy dit briefjen behandigen.
- Aen wien, jonker?
- Aen dat meisje, die daer, digt aen den pilaer des zangkoors, zoo godvruchtig bidt.
- Gaerne deed ik het, liet myn pligt van kerkbediende het toe.
Voor alle antwoord verdubbelde de jongeling zyne gift; stak het briefje in de hand des aelmoezeniers, en stiet hem zachtjes voort, om het vermoeden der rond hem staende persoonen op zich niet te trekken.
- Caritate voor de kerk van Pamele! herhaelde de vertrouweling, tot hy, 't biddende meisje naderende, haer zachtjes aen de huik trok.
Deze hief de oogen op: nauwelyks had zy 't briefje ontwaerd, of eene trilling doorliep hare ledematen, en 't gebedenboek ontviel hare hand.
De kerkdienaer raepte het van den grond, stak er het briefken in, en toen hy dit voor de tweede mael behandigen wilde, erkende hy
| |
| |
Colomba Alvadoz!.. Van verbazing trok hy zich achteruit; en het hart vol wraekzucht, mompelde hy tusschen de tanden:
- Por la madre de Dios! Gy, Colomba, gy... minnebrieven in de kerk ontvangen!...
Reeds was de aelmoezenier by eenen omweg tot den vreemdeling terug gekeerd; en terwyl hy hem de aenvaerde geldsom wedergaf, sprak hy met geveinsde bedaerdheid:
- Wat uw schrift betreft, dit behoude ik: u, melkmuil! zie ik ras weder.
De jongeling verbleekte by dit gezegde; ylings nam hy zyn besluit, en sloop tusschen de geloovigen weg, om zich aen 's mans vervolging te onttrekken.
De vesperen waren ten einde, en de priester klom den preêkstoel op, om Gods woord te verkondigen. Eene bede, die toen ter tyde in den mond van al de geloovigen was, werd door hem aengeheven, en de aenhoorders, de oogen gevestigd op 't beeld van 's Heilands Moeder, uit de kapelle van Kerselare, ter O.L.V. kerk overgebragt, herhaelden met luider stem, de handen hemelwaerts geheven:
ô Kerselare, ô heiligh lant,
Waer dat de maghet wert bevonden,
Die met haer moederlyke hant
Eens sal versoeten onse wonden.
Wy hebben nu soo menigh jaer
Om eenen vasten pais ghebeden,
| |
| |
Tot vreughden van ons allegaer,
Tot baet en voorspoet van de steden.
Slaet dan, ô maeght uw ooghen neer,
Aensiet ons opgheheven handen,
Gheeft ons oock eens den vrede weer
En jaeght den oorlogh uit de landen!
Ghy hebt den pais ons voortghebracht,
Die in den pais oock is gheboren;
Gheeft ghy den pais niet door uw macht,
Soo blyft, eilaes! den pais verloren.
Het was in dit oogenblik, dat men de snaphaenschoten, van welke wy by de inneming der poorten van Audenaerde, gewaegd hebben, in de kerk hoorde, en dat het gehuil, 'twelk men uitbrulde, de geloovigen van hunne biddende opgetogenheid aftrok.
Colomba, welke van de trouw die haer minnaer in haer stelde, geen misbruik had gemaekt, liep nu eerst tot haren vader, om hem den bystand dien zy Noach had afgesmeekt, bekend te maken: maer de schoenmaker, woedend by het vernemen van 's meisjes verstandhouding met de opstandelingen, stiet haer met verontwaerdiging van zich, en riep luidskeels dat men de onroomschen verdelgen moest!...
Al de strydbare mannen snelden reeds ter verdediging hunner vaderstad: de dienaer Gods zat kniebuigend voor den gekruisten Za- | |
| |
ligmaker te bidden, en Alvadoz, die zyne medeburgers tegen 's vyands aenval waerschouwen wilde, begaf zich tot de kerkklok, om ze in beweging te brengen. Vruchteloos; want, trekkend, plofte hy op den vloer, en 't afgehouwde touw stortte kronkelend in het midden der bevreesde menigte neder.
De pedel, als zinneloos door dezen valstrik, liep in aller haest tot de torendeur: nauwelyks had hy deze opengetrokken, of hy ontwaerde een' jongeling, welke den dorpel afsteeg, en verschrikt voor hem bleef staen.
Deze jongeling was Noach De Caron, die stads inneming vergemakkelykt had, en zyne hartsvriendinne door 't briefje aen Pizarro behandigd, wilde verwittigen van zyne aenwezigheid ter kerk, en van het wakend oog dat hy op haer hield.
Aenstonds borst de Spanjaert in smaedwoorden uit: verraed! verraed! werd schrikkelyk uitgekreten; en de woede nam hem dervoege in, dat hy den jongeling een' snellen slag met zynen hellebaerd toebragt, door welken deze dreigde ten gronde te vallen.
Allen die in de kerk waren, kwamen op des pedels geschreeuw toegestroomd; doch het zwaerd dat Noach in de hand blikkerde, en de kloekmoedige tegenstand dien hy zyne eerste aenranders bood, zouden hem weldra een' doortogt geopend hebben, ware de roekelooze
| |
| |
Alvadoz op nieuw niet toegeschoten, om hem aen zyne woede te slagtofferen.
Colomba, die het gevaer had gezien, waeraen Noach bloot was gesteld, sprong als een uitzinnige tusschen vader en minnaer, ten einde dezen laetste de ontsnapping te vergemakkelyken: maer de bondgenoot veranderde van standplaets niet: het byzyn zyner beminde, aen wie hy de behoudenis haers vaders gezworen had, schrikte hem van alle verdediging af.
Tranen en smeekingen waren de eenige wapenen van het gevoelige meisje, welke zich zoodanig om den hals van Alvadoz slingerde, dat hy als magteloos onder de armdrukking zyner dochter bleef staen.
- Vader, vergiffenis! ô vergiffenis! huilde zy, en het zwaerd, waerdoor het leven haers minnaers in gevaer werd gesteld, in de sidderende handen klemmende, verwaerloosde zy niets om haren vader te doen bedaren. Maer de man knarsetandend om dat zyne dochter 's verraders ontsnapping bewerken wilde, stiet haer andermael van zich, en bragt nu eenen zoo geweldigen slag toe, dat de jonge bondgenoot, door dien af te weeren zyn evenwigt verloor, en zwymelend tegen den predikstoel viel.
Een droevig geschreeuw kwam uit den mond der rampzalige Colomba: zy stortte voor de voeten haers minnaers; de treurklagt der menigte steeg op, en vervulde O.L.V. kerk.
| |
| |
De hellebaerd had de heup van het minnelyke meisje geheel doorboord!
By het zien des bloeds dat zyne dochter afstroomde, vierde Alvadoz den toom aen al de woede, voor welke zyne spaensche ziel vatbaer was; hy sprong op nieuw den Boschgeus toe, en trachtte hem het hart te doorsteken.
Hy gelukte in zyn poogen niet; Noach, voor wien alle hoop verloren scheen, stiet hem met geweld tegen een' der kerkpilaren, en verbryzelde den hellebaerd zyns aenranders onder de voeten.
Hy ligtte de zieltogende Colomba van den grond op, en, het wapen in de vuist, met verwilderde oogen, scheen hy eenen woedenden leeuw gelyk, die zyne welpen tegen alle bestokers verdedigt. Zoo brak hy door de geloovigen henen, die, uit vrees voor zynen ponjaert, en uit medelyden voor het stervende meisje, hem een' doortogt tot de straet vrylieten; en de kerkdeur werd kryschend op hem toegesloten.
Met het stuiptrekkende lichaem zyner beminde geladen, wendde de jonge Boschgeus zich naer de Schelde, alwaer hy haer nederlegde, en de wonder met een engelachtig geduld uitwiesch.
Middelerwyl was het bloed gestelpt; Colombas schoon aengezicht werd bleek als een lykkleed; paersblauw, haer roozenmond. Hoop en moed begaven den minnenden jonge- | |
| |
ling: zyn hart was van medelyden en droefheid toegeklemd: en hy zette zich radeloos nevens zyne beminde op 't gras neder!
- Ach! zuchtte hy, met welk eene vreugde zou ik myn eigen leven voor dit der minnelyke Alvadoz niet veil hebben! Hoe gaerne zou ik myne fortuin niet verpanden, om nog een enkel woordje die bekoorlyke lippen te hooren ontvliegen. Colomba! Colomba!’ En in zyne wanhoop drukte hy 't bebloede lichaem tegen zynen boezem, en overdekte het met kussen, als had hy door dit middel het leven in 't harte zyner verloofde, willen doen terug keeren. Eindelyk hoopte hy: een zwakke zucht klom op uit 's meisjes borst; hare oogen openden zich flauwtjes, en die op haren minnaer vestigende:
- Noach! lispelde zy met eene gebroken stem; ik sterf voor u... Red myn' ouden vader, en ik... ik zal hier-boven... den Heiland, voor u en hem... bidden!...
Een zachte glimlach volgde op deze woorden; het was de glimlach der zaligen: Colomba sluimerde reeds in de eeuwige omhelzing des doods!...
Noach vatte dit dierbare hoofd in zyne sidderende handen, en:
- ô Lieve! lieve! Nauwelyks kende ik uwe zachtheid, uwe goedaerdigheid, en reeds zyt ge voor my verloren!... Wee my!... rampzalige!.... De goddelyke lach, die uw gelaet
| |
| |
verlevendigde, is voor eeuwig verdwenen!... Uwe lieve blikken zullen op uw' minnaer niet meer rusten!.... Helaes!.... Colomba!.... minnenswaerdige Colomba!... neen... ik wil, ik kan u niet overleven!...
En de jonge Boschgeus stond als een zwak meisje bitter te weenen: onophoudelyk stamelde hy de teederste woorden uit; wierp zich nogmaels voor Colombas lyk, en verwarmde hare kille wangen door zyne brandende lippen.
Eensklaps vielen zyne verwilderde oogen op zynen dolk: in stomme zinneloosheid drukte hy dien tegen zynen boezem, en een' liefdeblik op de ziellooze slaende, die, met losse hairen, de handen kruisgewys over elkander, uitgestrekt lag, ontviel de ponjaert zyne krachtelooze hand.
Reeds hadden de bestormers zich van de Baesstraet meester gemaekt, en Noach hoorde van alle kanten de kerming der burgers, en de vreugdegeroepen zyner wapenmakkers uitbarsten. De moed die hem voor een oogenblik was ontzonken, werd op nieuw opgewekt: de verlossing zyns vaders, die hy gezworen had zelf te bewerken, schoot hem weêr in het geheugen: haet voor de spaensche dwingelandy en liefde voor zyn vaderland ontrukten hem aen zyne wanhopige beslissing.
Het krygsgetier verdubbelt: een helsch geschreeuw breekt uit: O.L.V. kerk wordt opengeslagen; een groot deel der spaenschge- | |
| |
zinden omgebragt, en vrouwen en kinderen begeven zich op de vlucht, en loopen ter plaets waer Noach zich bevindt.
Bevreesd, dat het lyk zyner verloofde aen de woede der spaenschgezinden zou blootgesteld zyn, bleef de jonge Boschgeus het radeloos aenkyken, en tranen rolden nog langs zyne wangen.
- Wien, zuchtte hy, wien kan ik nu dees slagtoffer toevertrouwen? Waer den vriend gevonden, die haer eene grafstede bezorge? Hy zweeg: wraekzucht en kommer vervulden zyne ziel.
Doch al spoedig lachte een vertroostend denkbeeld toe; want hy ontdekte eenige stappen voor zich eene visschershut, waeraen hy 't lyk besloot toe te vertrouwen: zachtjes ligtte hy het van den grond, wendde zich tot de schamele woon en stiet de deur open.
Een groote hond, de eenigste troost des ouden visschers, schoot grollend toe; maer eene gebroken stem, welke toeriep: stil, Marten! 't is geen Spanjaert; deed de bondgenoot denken, dat hy daer eene veilige bergplaets had ontdekt: 't getrouwe dier staekte het knorren, besnuffelde het lyk, en kwispelstaertte rond den vreemdeling.
- Edele jongeling, 't is vast een nieuw slagtoffer van spaensche wreedheid?
De bondgenoot antwoordde niets op deze woorden; doch de treurige blikken die hy op
| |
| |
den visscher wierp, overtuigden dezen laetste dat hy zich niet vergist hadde. De gryze boog het hoofd, als om den jongeling de grievende smarten te verbergen die hy gevoelde; loosde een' diepen zucht, die aen Noach onuitsprekelyken troost bybragt, en hem onbepaeld vertrouwen voor den visscher inboezemde:
- Ja, vader; een slagtoffer van min en spaensche wreedheid!... Onzalige Colomba!’ En hy plaetste zyne dierbare vracht op eene bedstede, die de man hem aenwees.
- Vader, gevoelige harten verstaen elkander, hervatte Noach; en de hand des visschers in de zyne drukkende, wierp hy zyne beurs op de zwarthouten tafel, 't eenigste versiersel des vertreks, en smeekte den huisman de overblyfselen zyner verloofde aen de spaensche woede te onttrekken, en haer ten grave te bestellen.
- Jonker, hernam de gryzaert, terwyl hy de beurze verwierp; pligt eischt geen loon: stryd voor het behouden onzer regten; wreek myn' Lodewyk, myn' eenigen onderstand, die ook door uitheemsche dwingelandy ten dood is gebragt; wreek uw vaderland en uwe beminde; en ik, krachtelooze gryzaert, ik zal 's Hemels zegen over uwe wapenen afsmeeken, en Colomba eene laetste rustplaets bezorgen.
Ach, zuchtte de man thans, terwyl hy de handen kruisgewys over de borst sloeg; had een
| |
| |
medelydend hart 't lyk van myn' onschuldigen zoon, aen hunne wraek onttrokken, en hem van het galgentouw afgehaeld, ik had mede eenigen troost in myne smarte gevonden: nu zal ze my tot den dood toe byblyven.
Noach drukte nogmaels de hand des weemoedigen gryzaerts; wierp Colomba een' treurigen blik toe; en een hartverscheurend: vaerwel! ging langzaem uit zynen mond.
In aller yl vatte hy zynen dolk op, en snelde de Boschgeuzen ter hulp, die digtby de steenen brug door de bezettingstroepen van het koninklyke slot werden aengetast.
Daer was het gevecht bloedig: Blommaert, welke zich in het midden der Spanjaerden bevond, hakte zoo hevig, dat een aental zyner vyanden het zand beet en dat zyne slagen den schrik in hunne reyen joegen. De moedigsten durfden het nauwelyks wagen zich nog met hem te meten.
De haet dien hy tegen de uitheemschen had opgevat, smoorde in hem alle vrees, en de laetste der rond hem geschaerde vyanden was reeds ter neder geslagen, toen eensklaps een hoop woedende soldaten hem toeliep om den dood der hunnen te wreken. De heldhaftige Boschgeus snelde hun te gemoet: de zynen volgden hem dapper op, en hunne verdediging werd zoo hartnekkig, dat 's konings troepen, met verlies van veel volks, achteruit deinzen moesten.
| |
| |
Heloisa, welke zich moedig aen Blommaerts zyde verdedigd had, en wier krachten nu uitgeput waren, bragt geene slagen meer toe, toen een der koningsknechten deze onwerkzaemheid waernam, om haer neêr te vellen: maer Blommaert, die als een beschermengel over 't moedige meisjen waekte, hief een afgrysselyk geschreeuw op: twee Spanjaerden, welke hem den doortogt wilden beletten, werden omverre geworpen, en het opgehevene zwaerd dat Heloisas hoofd doorklieven zou, viel met den arm van den soldenier op den grond neder.
Reeds had het grootste deel der bezettingstroepen zich door de vlucht gered, toen het gegil van een' man, die als een wanhopige onder de overblyvende Spanjaerden vocht, de aendacht opwekte van onzen jongen Noach: deze sprong toe om hem aen de slagen der opstandelingen te onttrekken. Die poogingen gelukten niet; want de man die Noach eene onverzoenbare vyandschap toedroeg, wilde er zich op werpen om hem te ontzielen, toen een der Boschgeuzen den aenrander met zyn byl den schedel opensloeg.
Deze dolzinnige Spanjaert was Bernardo Alvadoz, wiens bescherming de stervende Colomba aen haren minnaer had afgebeden.
Zoodra de stad nu onder het gebied der opstandelingen was, volbragt de gryzaert, aen wien Noach de overblyfselen zyner lievelinge had toevertrouwd, met eene vaderlyke zorgvuldig- | |
| |
heid de aengenomene taek. Voor de nacht daelde, waren de overblyfselen der minnelyke Colomba reeds ter aerde besteld, en eerlang las men op een houten kruisje, 'twelk, met een krans van witte bloemen, de grafplaets van het jonge meisje versierde:
D.O.M.
Hier licht begraven Colomba Alvadoz,
Deirlyck vermoort in
O.L.V. Kercke,
Op den VII Septembris MDLXXII.
Bidt voor de siele.
|
|
Auteursrechtvrij