|
| |
| |
| |
IV.
Maer vóór hy 't leger naekt, wil hy de dierbre vrouw,
Wier schoonheid hem de ziel zoo teêr heeft ingenomen,
Nog éénmael zien; hy waegt, verrukt, by haer te komen,
En zweert haer eeuwge liefde en onverbreekbre trouw.
F. Rens.
Drie dagen waren reeds verloopen, en Colomba had haer vertrek nog niet verlaten: 's jongelings bekoorlyke gelaetstrekken hielden hare inbeelding geboeyd; des nachts, wanneer de slaep hare oogen had gesloten, hoorde ze zyne zachte stem tot hare ziel spreken, en
| |
| |
woorden van teederheid en liefde kwamen steeds uit zyn' beminnelyken mond.
De maegd nam behagen in haren gunsteling de schoonste hoedanigheden, de verhevenste gevoelens toe te eigenen, die eenen sterveling ten deele kunnen vallen; en al de begaefdheden, die een jong meisje, het voorwerp harer aengroeyende liefde toeschryft, werden den bondgenoot ook toegekend: want Colomba, ofschoon zy dezen slechts eenmael hadde gezien, voelde het liefdevuer onverdoofbaer in haren boezem gloeyen.
Zy trilde van schrik, by de gedachte dat men haer in echt wilde doen treden, met een' man, wiens enkel gezicht haer afgryzen baerde; en schoon zy, tot het oogenblik der aenkomst van den vreemdeling, steeds Bernardos bevelen stiptelyk had gevolgd, vermeende zy nu meer hare hartstogten, dan de beschikkingen haers vaders te moeten raedplegen.
Deze tegenstreving viel haer inderdaed hard; maer, wanneer het geluk des levens er van afhangt, sprak zy tot zich-zelve, mag men wel eens de neigingen der natuer, boven een' ongegronden wil, stellen. En dan riep zy den Hemel tot getuige, dat zy nooyt het hoofd onder den zegen eens priesters zou gebukt hebben, moeste zy Pizarro, dien hatelyken geregtsdienaer der Inquisitie, hare hand aenbieden.
Niettemin zette deze zyne eischen gestadig
| |
| |
voort; en de vader, in hoop van zyne dochter ten voordeele zyner geldzucht te doen strekken, bewees haer alle bevallige diensten.
Op zekeren morgen, dat Bernardo Alvadoz, zyn' toekomende schoonzoon een bezoek was gaen afleggen, om de noodige schikkingen tot het huwelyk te nemen, riep het meisje Henrik ter zyde, en vroeg hem hoe het met den jongeling stond.
- Goed? zeer goed, Colomba, hernam de gast: uw gunsteling is geheel hersteld, en nauwelyks kon hy, zonder myne medehulp, rond de kamer wandelen, in welke ik hem verscholen heb, of hy stopte my vyf spaensche kroonen in de vuist: daer ik die weigerde, omdat ik vermeende zulks met dezen jonkheer te moeten doen, riep hy my aanstonds toe:
- Neem ze maer, myn goede man, want ge zyt arm en hebt veel kinderen.
- Dat is zeker een edele daed, maer... weet gy zyn' naem?
- Toch niet, Colomba; toen ik het waegde hem te vragen hoe hy heette, gaf hy my voor antwoord, dat hy zich aen u alleen kenbaer zou hebben gemaekt.
- Aen my, Henrik?
- Aen u, me lieve, en zulks moet u niet verwonderen, want toen ik hem bespiedde, sprak hy altyd van die schoone, van die zachte, van die medelydende Colomba. Ik hoor wel soms de woorden: vader! myn on- | |
| |
gelukkige vader! zyne lippen ontvallen; doch altyd gaet die naem met den uwe gepaerd: dan ontstaet een ligte lach op zyn aengezicht; dan schynt hy waerlyk een' engel gelyk: 't is de schoonste jongeling dien ik ooyt te Audenaerde gezien heb!... ja!... Hy heeft my geboden u te zeggen, dat hy eer twee dagen, van hier moet vertrekken, en, voor zyn geluk en het uwe, een gesprek met u hebben wil.
- Zoo? Henrik, sprak het meisje, met een blosje, en glimlachend van vergenoegen; wat denkt gy dat deze jongeling met my te verrigten hebbe?
- Zulks is my onbekend, myne beste; want hy stelt veel geheims in zyne handelwys: zelfs heb ik hem het gevaer voor oogen geleid 'twelk hy zou loopen, met zich hier te begeven, en hem doen gevoelen dat ik my wel met een schrift van zynent wege zou gelast hebben; maer alles is vruchteloos: hy moet u, zoo hy zegt, iets belangryks mededeelen, en heeft besloten, zelfs in weêrwil van uw' strengen vader, u hier een bezoek te komen afleggen, indien gy hem geene andere gelegenheid verschaft om u te spreken.
- Hier komen, is echter onmogelyk, zuchtte het meisje. En na deze woorden spytig te hebben uitgedrukt, bleef zy sprakeloos in hare gedachten verzonken.
De grendel der onderdeur, welke met geweld achteruit werd geschoven, verwittigde haer
| |
| |
van Bernardos terugkomst, en deed haer ylings eene beslissing nemen.
- Hoor, Henrik! sprak zy, met verlegenheid den gast tot zich trekkende: zeg den jongeling, dat ik hem heden, om elf uren des nachts, in het O.L.V. straetje, aen het venster der bovenkamer, zal afwachten.
Bernardo Alvadoz steeg reeds langzaem de trappen op, toen het meisje deze laetste woorden aen het oor van Henrik fluisterde. Als een schim was hy verdwenen: Colombas deurtje viel zachtjes toe, en de vertrouweling, slim als een liefdebode, zette zich aen het hoofd der schoenmakersgasten neder, en begon het volgende liedeken te zingen, met eene zachte stemme:
| |
De meiskens van Kieldrecht.
I.
Te Kieldrecht, te Kieldrecht
Daer zyn de meiskens schoene,
Se vryen totter middernacht,
Ai my, is dat niet fraei?
En al de andere gasten herhaelden:
Ai my, is dat niet fraei?
| |
| |
Henrik vervolgde nu alleen op den vorigen toon:
II.
Als s' opstaen, als s' opstaen
Dan kycken s'in de wolcken:
Se segghen: wel, wat uer es dat?
Myn koe staet ongemolcken.
En de geheele troep schreeuwde den voorzanger na:
Ai my, is dat niet fraei?
Myn koe staet ongemolcken.
- De meiskens van Kieldrecht zyn verliefd, 't is waer, kamaraden; maer ze zouden ook gaerne devoot zyn: gy gaet hooren, 't is zondag.
III.
Als s' uitgaen, als s' uitgaen,
Komt haer de koster teghen:
- Wel, koster, seght wat uer es dat?
Wat uer es daer ghesleghen?
Ai my, es dat niet fraei?
Wat uer es daer ghesleghen?
Den bliksem! dat is wel; en zy zongen weder het referein.
Nu vergrofde Henrik zyn gezang, als dit van
| |
| |
eene vergramde basstemme, en vervolgde:
IV.
Het uer, dat daer ghesleghen es,
De Hoogh-mis es al langh ghedaen;
En 't volck komt vander kercken.
En, als een koor van razende psalmisten, dreunde aller verwarde toon:
Ai my, es dat niet fraei?
En 't volck komt vander kercken.
De zanger, zyne vorige zachte stem hernemende, zette zyn liedeken, onder het gelach van eenieder, voort.
V.
En als se komen in de weî,
Se segghen: koetjen Blare!
Ick ben hier met myn lieveken;
En ten slotte herhaelden zy allen luidkeels het heele couplet:
En als se komen in de weî,
Se segghen: koetjen Blare!
Ick ben hier met myn lieveken;
Ai my, es dat niet fraei?
| |
| |
Bernardo, wien de liefde zyner dochter voor den vreemdeling geheel onbekend was, trad met een lachend gelaet haer slaepvertrek binnen, en vroeg, hoe het met haer ging?
- Goed, vader! antwoordde het meisje, die hem met bekommering naer de oogen zag; heden denk ik myne kamer te verlaten, om u in uwe dringende bezigheden de noodige hulp te bieden.
- Gy zyt waerlyk een bevallig kind, Colomba; al uwe wenschen strekken slechts tot geluk uws vaders.
- Zoo moet het ook wezen, vader; een kind dat zyne ouderen liefheeft, zal van God niet vergeten worden!
- Ha, ha! riep de vergenoegde schoenmaker: uwe woorden behagen my sterk, me lieve; maer zeg my dan, is een kind, in alles ook, zyne ouderen geene gehoorzaemheid verschuldigd?
- Zeker, vader, voor zoo verre 't gebod niet willekeurig zy, en hun-zelven geene rampen op den hals hale.
- Bah! rampen... rampen! een onervaren meisje ziet dikwerf rampen, daer, waer een bezonnen vader slechts heil en voorspoed ontwaert; en dat is ook hier het geval, Colomba; gy veracht myn' vriend Bautissa, die u eene reine liefde toedraegt; die een goed katholyke, een braef, hupsch jongeling is; die een eerlyk
| |
| |
bestaen heeft, en geld..... ja, myn kind, veel geld!
- Geld! vader? kan geld-alleen ons zielevreugd verschaffen?
- Geld is alles in deze slechte tyden, alles, Colomba; en daerom begeer ik, dat gy myn' buerman Bautissa uwe hand schenkt.
- Maer, lieve vader, wat vergt ge van my! Myn eenigste wensch is u, in uwe oude dagen by te staen, en u den troost te verschaffen, welken eene gehuerde hand nooyt kan bybrengen.
- Uwe diensten verwerpe ik niet: maer myn wil is, dat gy Pizarro na weinige dagen huwt.
- Ach, vader! vader! zult ge my noodzaken u te ongehoorzamen? Pizarro!... Neen, neen!... Liever zal ik den dood sterven!...
- Rampzalige! myn wil is onwederroepelyk, brulde de Spanjaert. Myne verachting... of Bautissa Pizarro! - Gy moogt verkiezen.
Hy verwyderde zich met rasse schreden.
Het meisje liep hem achterna, en bad snikkend om genade. De verbitterde Alvadoz verliet, niettegenstaende deze tranen, het vertrek, en voedde nog de hoop zyne dochter van hare hardnekkigheid (gclyk hy 't noemde) te doen weêr keeren.
Colomba beweende sterk de strengheid haers
| |
| |
vaders, en dacht onophoudelyk aen de laetste woorden die hy haer had toegeduwd: myne verachting of Bautissa Pizarro!
- Hoe pynelyk is het niet voor een kind, snikte zy, de verachting eens vaders te ondergaen; en dan meest, wanneer men die niet verdiend heeft; dan, wanneer onze zorgen uitsluitend tot heil van dien vader strekken! God! wie is toch ongelukkiger dan ik?..... Ik, die myne pligten jegens u en myn vader altyd zoo stiptelyk heb gekweten... Ach! ik schrik by dit gebod! Bautissa tot echtgenoot nemen!... ô Liefde, liefde! ik kende uwe gevolgen niet! Ik dacht niet eens dat die bekoorlyke vreemdeling, my zoo vele tranen zou kosten. Hy heeft myn hart overwonnen, en ik zou Bautissa...? Neen! nooyt! De Hemel gebiedt zulke opofferingen niet; en indien ik by vader verachting vinde, zal God my toch die ongehoorzaemheid niet tot schuld aenrekenen.
Dervoege sprak het meisje tot zich- zelve, en begon allengskens eene innerlyke tevredenheid te gevoelen, omdat zy Alvadoz hare denkwyze, ten opzichte van den Spanjaert, aen welken hy haer offeren wilde, zoo stellig had medegedeeld.
Duizende verschillende inbeeldingen kwamen haer beurtelings voor den geest; en meer en meer vestigde zy hare zinnen op den beminnelyken Boschgeus.
| |
| |
Ondertusschen had Henrik zyne boodschap volbragt: de teederste aendoeningen vervingen 's bondgenoots vroegere droefgeestigheid; en de verzekering, van aen Colomba zyn geheim te kunnen mededeelen, vervulde hem de ziel met vreugde.
De klok van O.L.V. kerk sloeg tien uren: geen mensch bewandelde meer de straten der stad; en Colomba, geheel aen hare liefdedroomen overgelaten, zat reeds aen het bekende venstertjen 's jongelings aenkomst met ongeduld af te wachten.
Maer in het midden van dit uitstekende geluk, dacht zy eensklaps aen haren vader, die haer overstreng behandelen zou, indien hy haer voornemen kende; zy dacht aen hare moeder, welke daer, digtaen, ten grave rustte!
Hevig klopte haer de boezem by deze gepeinzen; vergetelheid en pligt, liefde en gestrengheid, kwamen ten zelfden tyde hare ziel bekommeren.
Nauwelyks telde het meisje elfmael het gebrom der uerklok, of zy hoorde de straet weêrgalmen door het gerucht der voetstappen van een' persoon, welke struikelend voorttrad. Sidderend wierp zy eenen blik op het steegje, en, het onderste deel des kruisraems met omzichtigheid opentrekkende:
- Jonker, zyt gy daer? vroeg zy met eene bevende stem.
Een zacht jawoord ging tot Colomba, welke
| |
| |
aenstonds overhelde, om te beter de vertrouwelykheid te hooren, die haer moest gedaen worden.
- Myn engel! zuchtte de verliefde bondgenoot, ach! wat hartzeer heeft het my niet gebaerd, zoo lang van u verwyderd geweest te zyn... Maer nu zyn wy alleen, Colomba! Daer, ter linker zyde, een kerkhof; en de dooden verraden niet. Geen enkel sterveling hoore myne geheimen... opdat gy er des te meer geloof aen hecht, zal ik u, engel! u-alleen, die my in myn rampzalige gesteltenis een' hemelschen troost hebt toegebragt, myn' naem kenbaer maken. Banneling en zwervend als ik ben, worde ik van iedereen vervolgd en verdrukt: myn vader, myn edele vader, welke zich altyd met kracht tegen de willekeurigheid onzer beheerschers verzet heeft, boet zyne gehechtheid aen de heilige zaek der volken in stadsgevangenis, en deze myne aenkomst heeft het verbryzelen zyner boeyen, voor eenig oogwit. Alles heb ik aengewend om dit hoofddoel te bereiken; maer, dewyl men vermoedde dat ik den Boschgeuzen was aengekleefd, heeft men my op de schrikkelykste wyze verminkt, en zonder uwen bystand, ô me lieve! zou ik daer, onder gene wilgenboomen, reeds levenloos liggen!
Een zucht klom uit 's meisjes borst; en de jongeling ging voort:
- Ja, Colomba; uwe kloekmoedige aen- | |
| |
kanting tegen de handelwys uws vaders, heeft my gered, en my het geluk verschaft, u, naer verdienste te kunnen schatten. Reeds beminde ik u, ô engel, toen ik u voor de eerste mael zag: ja, ik beminde u zoo teederlyk, (en God, God alleen kent de ongeveinsdheid myner gedachten), dat ik den Hemel aenriep, om myn lot aen het uwe te hechten. Nu zoude u myne kortstondige ramp, en later myn geluk ten deele vallen... Myn geluk, beminde Colomba; want de laetste woorden myns edelen vaders: schep moed, myn zoon, stel uwe hoop in de toekomst, ruischen my nog in het oor: reeds verre hadden onze verdrukkers hem, uit myne weêrlooze armen, weggesleept, toen hy my nog toeriep: welhaest zullen wy in gelukkiger tyden elkander wederzien.
Maer luister, Colomba! afgrysselyke geheimen zal ik u openbaren: de wraek des Hemels moet haren loop hebben; en er staet geschreven, dat die, welke zich van het zwaerd bedient, door het zwaerd zal vergaen.
Zondag aenstaende zullen de Boschgeuzen Audenaerde overrompelen: zy zullen hunne toevlucht nemen tot listen, welke gelukken moeten; allen, die eenigen wederstand bieden, benevens de aenhangers van den tyger Alva, en het slaefsche Magistraet, zullen afgemaekt of geboeyd worden.
Op dit gezegde hief Colomba een gil aen,
| |
| |
want het gevaer, aen 'twelk haer vader blootgesteld was, had haer fel getroffen. Smeekend sprak zy tot den vreemdeling:
- Ach! jonker; heb medelyden met mynen vader: hy is wreed, hardnekkig, maer hy toch heeft my het licht geschonken, ô Jonker, myn geliefde jonker! zeg my, bidde ik u, ô zweer my; zweer my, by uwe eer, dat myn oude vader niet omgebragt zal worden: dan zal ik gelukkig zyn; dan, en dan alleen, zal ik u een zuivere liefde, ter belooning uwer diensten, toedragen, en my verheugen mogen, u het leven te hebben behouden.
Deze innige bede stemde den jongeling tot medelyden; hy wilde, zoo veel mogelyk, 's meisjes geest opwekken: verhaelde dat hy tot haer behoud, en vooraleer het leger der Boschgeuzen te vervoegen, deze byeenkomst had verlangd; en, haer den gewenschten troost byzettende:
- Ween niet meer, ô myne dierbre, zuchtte hy: uwe droefgeestigheid doorvlymt my de ziel!... Gy eischt dat ik de behoudenis uws vaders ook bewerke? Wel nu, stil uw gemoed: 'k zal hem onder myne bescherming nemen. Wees bedaerd Colomba, want ons-aller geluk hangt af van 't vertrouwen dat ik in u stelle: zeg slechts op het oogenblik der bestorming aen uwen vader, dat hy zich den ganschen
| |
| |
dag in de kerk houde: met het overige belaste ik my.
Wat u betreft, Colomba, neem uwe plaets tegen den eersten pilaer, ter regter zyde van het koor: van daer moogt gy u niet verwyderen, want Noach De Caron zal op u waken, en u van alle gevaer bevryden.
- Hemel! Noach De Caron! gilde Colomba, by dien bekenden naem; zyt gy dan de zoon des heeren van Schoonewalle?
- Die ben ik, myne beminde; verdere byzonderheden zal ik u, nopens mynen stand openbaren. Vrees niets; een engel, als gy zyt, kan slechts aen de gestrengheden van een' wreeden vader blootgesteld wezen.
De bondgenoot bragt eenige oogenblikken in sombere nadenkingen over; het meisje luisterde, en luisterde nog, toen haer lieveling reeds lang met spreken had geëindigd.
In eens kwam het geroep des nachtwakers, een einde aen deze byeenkomst maken: Noach wierp zyn' mantel over de linker schouder; zuchtte nog eens: vaerwel, Colomba!..... draeyde den hoek van het steegjen om, en was verdwenen.
De jonge Alvadoz sloot zachtjes haer venster toe. Het kryschende ratelgeluid, en het eenzame geroep des wakers: - Bewaer uw vuer en keerslicht wel, de klok is twaelve, - hoorde zy nog by tusschenruimten in de verte; welhaest was alles stil in de natuer.
|
|
Auteursrechtvrij