|
| |
| |
| |
XX.
Het Erkenningsein.
Verschynt ze als een Engel voor de oogen.
Zorgvuldig en minzaem, en teeder van aerd,
Maekt zy zich tien dubbel den liefdegloed waerd,
Die hem tot dien band heeft bewogen.
Op den 8 December van den jare 1385, alvorens de duistere nachtwolken voor de eerste morgenschemering begonnen plaets te maken, hoorde men de straten van Gent door het gerommel der trommen en het ge- | |
| |
schal der trompetten weêrgalmen. Duizende menschen, die by het geroep van: Vrede! uit hunne bedsponde oprezen, wendden zich ter Vrydagmerkt, en aller vreugde was zoo levendig, dat zy zich by hunne ontmoeting de hand drukten, en wederzyds geluk wenschten over den goeden uitval, die Ackermans vaderlandsliefde tewege had gebragt.
Van stond tot stond zag men hier en daer ruiters ter vergaderplaets toesnellen, en nauw sloeg de klok acht uren op St-Jacobskerk, of twee honderd vyftig der byzonderste inwooners van Gent, welke allen, prachtig gedost, rykgeharnaste dravers berenden, ten einde met den Graef een beslissenden vrede te gaen sluiten, beantwoordden aen de uitnoodiging, hun door hunne stadgenooten gedaen.
Zoodra had het toegestroomde volk de goedwillendheid zyner zendelingen niet ontwaerd, of de lucht werd op nieuw met vreugdegeroepen vervuld; alwie onder de ruiters eenen vriend ontmoette, aenzocht hem niets te verzuimen, om een einde aen den oorlog te stellen.
| |
| |
Een kwaert uers na de byeenkomst, begaf de stoet zich op weg door de Lange Munt langs de Koornmerkt naer den Paerdekonter. Aen het hoofd bevond zich Frans Ackerman, tusschen Rogier Everwyn, deken der schippers, en Jacob Eertbure, deken der beenhouwers, welke, op witte dravers gezeten, in een vriendschappelyk gesprek verkeerden, van tyd tot tyd het hoofd omdraeijende, om aen de raedgevingen van jonker van Heyle, 's Graven zendeling, het oor te leenen. Tusschen van Heyle en de byzonderste wethouders, achter welke de overige dekens der neeringen, de edelen en burgers, volgens rang en staet, op ryen van vier geschikt waren, ging de abt van St-Pieters, gevolgd door een honderdtal prelaten en monniken, tot aen de Heuvelpoort. De geestelykheid bleef er staen, en kruiste de vanen over elkander om eene soort van doorgang te maken langs waer, onder de zegening van den gemelden abt, de ruiters doortrokken.
Opgevolgd door al wat Gent te been had kunnen brengen, keerde de geestelykheid terug, en in de byzonderste kerken en kloos- | |
| |
ters werd er een bedezang aengeheven, om den Hemel den besten uitslag voor de zendelingen van Arteveldes stad, af te smeeken.
- Jonker van Heyle!’ sprak Ackerman, den gang van zyn moedig ros een weinig vertragende, ten einde den ridder de gelegenheid te laten hem op zyde te stappen, - denkt gy dat de Graef onze voorstellen aenvaerden, en zyne beloften zal willen onderteekenen?
- Deze zaek lydt geenen twyfel, jonker Frans! Even als ik, zyt gy overtuigd dat Philips van Valois de vriendschap der Gentenaers noodig heeft: echter wil de Prins dat gy hem vrede vraegt: die onderwerping zal zyne eigenliefde streelen, en den Koning van Frankryk van zyne wraekgedachte doen afzien. Gy weet het; uwe moederstad wordt hoe langer hoe meer uitgeput; de koophandel is gestremd; en wilt ge de vroegere weelde er zien herbloeijen, gy dient den Graef met eene kniebuiging den gewenschten vrede af te smeeken!’
Ackerman liet eenige verwondering uitschynen by deze laetste woorden, en hernam
| |
| |
weldra: - De vrede is my niet min aengenaem dan aen u, jonker Jan; nogtans vermeen ik niet dat een volk laffe maetregelen gebruiken mag om in het vriendelyke te bekomen wat het zoude kunnen eischen. Ons aen eenig verzoek onderwerpen, dit versta ik, maer - nooit zal ik als smeeker den knie voor den Graef buigen!’
Van Heyle meende deze ongepaste fierheid te wederleggen, doch eenige der ridders, door elkander beginnende te ryden, voegden zich by hem, en onderbraken deze redekaveling. Men raedpleegde over de te doene voetstappen, de wyze, waerop men zich zou nemen, om den Graef en zyne gemalin te ontvangen, en allen waren het eens om deze laetste taek aen de welsprekendheid van Ackerman over te laten.
Van Heyle die de trotschheid van den Gentschen aenleider kende, en vermeende dat de eer hem zelf te beurt zou vallen om den Prins met de onderwerping en de voorstellen der Gentenaers bekend te maken, kon moeijelyk de kleene misnoegdheid verkroppen, die hy gevoelde; doch daer niets hem
| |
| |
meer ter harte lag dan den heimelyken wensch van den Prins te zien volbrengen, wilde hy door geene redenen, welke den hoogmoed der Gentenaers vergrooten konden, het besluit hunner hoofden afkeuren.
Ackerman, die van Heyles laetste voorstellen nog overpeinsde, en het als eene lafhartigheid aenzag den knie te buigen voor eenen Vorst, welke, in het belang zyner eigene zaken, den vrede verlangde, maekte de Gentsche wetgevers met zyne gedachte bekend, en er werd, ondanks van Heyles opwerpingen, besloten dat men den Graef met heuschheid toenaderen en aenspreken, doch slechts de vereischte kniebuigingen na het goedkeuren van het vredeverdrag, doen zou.
Al de zendelingen juichten deze beslissing toe.
- Te vergeefs hebt gy gedacht, jonker!’ sprak Ackerman, zoodra hy met van Heyle weêr in gesprek getreden was, - dat wy ons aen Philips van Valois als slaven aenbieden zouden. Wy eischen van hem onze vroegere voorregten: nogtans zullen wy het
| |
| |
verbond met Engeland afzweren, dat steeds zyne eigene belangen in de onze verdedigd heeft. Wy willen dat de koophandel op dezelfde wyze gedreven worde als voorheen; dat men onze gevangenen vryheid schenke, en dat al onze vroegere bannelingen wedergeroepen, en in hunne ambten hersteld worden. Denkt gy, ridder!’ vervolgde Ackerman, - dat de Graef deze vragen zal toestaen?’
Van Heyle antwoordde niet, en Ackerman had geene moeite om te ontwaren dat de ridder voor het aenvaerden dezer voorstellen sterk vreesde. Ackerman vervolgde echter op eenen toon, die 's Graven vertrouweling verbaesde: - Zulks niet zynde, kunnen wy den aengeboden vrede niet aenvaerden!
- Hoor, Ackerman!’ zei van Heyle tot den Gentschen bevelhebber, - wy alleen kennen de geheime gedachte van den Graef: als vriend heb ik u alles toevertrouwd. Philips van Valois vreest nog steeds den opstand der Gentenaers; maer gy moet ook weten dat hunne krachten ten grooten deele
| |
| |
uitgeput zyn, en het beleg hunner stede hen noodzaken zou alle voorstellen van wege den Koning van Frankryk, hoe vernederend ook, zonder opwerping te aenvaerden. Wees niet te trotsch in uwe eisching terwyl gy nog eischen moogt: het volk wil vrede: de beletselen, door zyne zendelingen er aen toegebragt, zouden u misschien noodlottig wezen; tot hiertoe is uw wil de wil der opstandelingen geweest: maer later, denk er wel aen, jonker! zou het volk, - want niets is zoo ondankbaer, - dien wil als de bron van zyn verderf kunnen aenschouwen, en het lot van den moedigen Jacob van Artevelde viele u welligt te beurt. Misschien zult gy opwerpen dat ge steeds uw leven voor de belangen uwer moederstad opofferen wilt: hiervan ben ik overtuigd; maer, waerom altyd onheil gezocht, wanneer men genot en vreugde kan smaken! De Graef rekent op u, Ackerman! hy is bereid alles toe te staen, doch hy wil, in den schyn, eene ootmoedige onderwerping. Kunt gy in deze begeerte niet instemmen, belet ze ten minste aen anderen niet: deze stap gedaen zynde, zal Gent ge- | |
| |
red wezen, en gy zult het meest by den vrede winnen. Boven de vriendschap van den Vryheer van Schoorisse, aen wien de Graef vruchteloos verzocht heeft u in zyne belangen te doen deelen, zal zyne lieve en beminnelyke dochter u in echt gegeven worden.
- Ik heb u reeds gezegd, ridder! dat ik vrede begeer,’ antwoordde Ackerman, als of hy de laetste woorden, waerop zyn aenspreker voorbedachtelyk drukte, niet gehoord had; - doch in alle geval mag deze vrede niet onteerend zyn voor het Gentsche volk: wat zyne ondankbaerheid raekt, niemand beter dan ik kan er over oordeelen; maer de zelfvoldoening, die ik in het kwyten myner pligten vinde, stelt my schadeloos over alle onttrokkene liefdebetuigingen van zynent wege. Ik herhale, dat, hoe heilzaem de te maken overeenkomst voor my wezen moge, ik in de schande myner moederstad niet zal inwilligen. Alles, ja zelfs myn hoogst geluk, offere ik aen hear eer, aen haer welzyn. Als opperbevelhebber van Gent zal ik de voorstellen onzer beheerschers verwerpen, indien de Graef de onzen niet aenvaerden wil; ik
| |
| |
zal hem doen zien, dat Gent nog, even als vroeger, moedige inwooners genoeg telt, om aen onbillyke eischen weêrstand te bieden; en het slechts van ons afhangt 's Graven magt op nieuw te ondermynen!
- Gy spreekt, Ackerman! even als uw vriend Philips van Artevelde, toen hy geheel Vlaenderen onder zyn gebied had. Weet dat er sinds dit tydvak tallooze slagtoffers hun bloed op onzen bodem vergoten hebben, en dat gy uwe eischen verminderen moet, naer mate uwe krachten verflauwen. Nu zitten de opstandelingen alleen in de muren uwer moederstad opgesloten: ook, gelyk ik reeds gezegd heb, willen, eischen de Gentenaers vrede; en indien gy hun dien niet bezorgen kunt, zullen zy deszelfs voorwaerden, zonder uwe toestemming, aennemen.
‘O! het belge u niet dat ik zóó spreek, jonker Ackerman! wat ik zeg, is waer: de koelheid, waermede Van den Bossche en van Borsele ontvangen zyn geweest, wanneer zy de laetste mael de vlag des opstands in Gent wilden doen wapperen, moet u overtuigen dat de lust tot oorlog by uwe stedegenooten
| |
| |
verdwenen is, en niets voor het oogenblik dien lust weêr kan gaende maken.’
Ackerman overlegde rypelyk de vriendelyke raedgevingen van 's Graven zendeling, en daer hy van de onmogelykheid overtuigd werd den oorlog met vrucht te kunnen hernemen, eindigde hy met te besluiten dat hy de eischen der Gentenaers hoog wilde doen gelden; doch, voor zoo verre de Prins die niet aenvaerden kon, hy er eenige matigingen aen zou toebrengen.
Terwyl Ackerman zich met zyne gedachten ophield, en van Heyle de voornaemste der Gentsche ridders aenwakkerde om gematigde middelen werkstellig te maken, ten einde 's Graven wenschen ten uitvoer te zien brengen, was de stoet de gemeente Eename doorgerend, en tot tegen Audenaerdes wallen genaderd, alwaer de witte vlag, ten teeken van vrede, op den versterkten kerktoren wapperde. Die omstandigheid maekte Ackermans oplettendheid gaende, en terwyl de ruiters van hunne paerden afstegen om ze het noodige voedsel te bezorgen, wendde de bevelhebber zich naer den Edelaerberg, en
| |
| |
hield steeds de oogen op het huis van Schoorisse gevestigd. Hoe meer hy de stad bezichtigde, waerover hy zoo lang het oppergebied had gehad, hoe meer de begeerte van zich in Odas tegenwoordigheid te bevinden, in hem ontwaekte. Hy droomde van wellust en genoegen.
De erkentenis, die geheel het huisgezin des Vryheeren van Schoorisse hem toedragen moest, beurde zynen geest op: Arnolds laetste zegening, wanneer hy den ongelukkigen vader zyne geliefde dochter weêr had geschonken, klonk hem nog in het oor, en hy begon zich over het noodlot te beklagen, dat hem zoo lang van Oda verwyderd hield. Graeg had Ackerman, in dit oogenblik van zachte herinneringen, aen de eer, hem te Doornyk te beurt te vallen, vaerwel willen zeggen, om een kwaert uers in de tegenwoordigheid van zyne verloofde te mogen doorbrengen. Hy kende de onmogelykheid van zyne wenschen vervuld te zien, wist dat de stad voor hem gesloten was, en getroostte zich over dien kleenen tegenspoed; zich nu, meer dan vroeger, voorbehoudende van in
| |
| |
het huishoudelyke leven troost te zoeken.
Keeren wy terug tot onze lieve Oda.
Van den doortogt der Gentsche zendelingen onderrigt, voelde de maegd hare nieuwsgierigheid geprikkeld om den lieveling heurs harten aen hun hoofd te zien. Vergezeld van hare zuster, was zy den toren van Arnolds wooning opgeklommen, van waer zy met navorschende blikken al de ridders in oogbeschouw nam. Niets zegde dat Ackerman zich onder dezen bevond. Nogtans had Arnold haer zoo stellig met de rol bekend gemaekt, die haer minnaer spelen moest, dat zy den moed niet opgaf. Zy zette hare opzoekingen steeds voort; maer zy kon hem nergens ontwaren.
Ackerman integendeel had eenige beweging op Arnolds torenspits bemerkt: zyne valkenöogen, ofschoon er gestadig op gevestigd, konden hem van Odas aenwezigheid niet verzekeren; slechts de gewaerwordingen, die hy in zyn binnenste gevoelde, zegden hem dat de maegd zich op den toren moest bevinden.
Een der voeten vooruitgestoken, en de kin
| |
| |
op zyne linker hand latende rusten, stond de verheugde minnaer het voorwerp zyner nieuwsgierigheid te bekyken. Eensklaps bood een vrouwenhoofd zich duidelyk voor een der luchtgaten van den slottoren: Ackerman trok zich onwillig achteruit, drukte de toppen zyner vingeren tegen de palm der regter hand, liet er eene kleine opening tusschen, en plaetste zyne vuist voor de oogen. Door deze beweging verdween de schemering, welke de op velden en weiden verspreide sneeuw by hem had veroorzaekt, en - o! vreugde! hy kon de zwarte lokken zyner verloofde zien uitschynen. - 't Is zy, goede God! 't is Oda!’ stamelde hy; hy maekte de opening zyner vingeren digter, ten einde het hem zoo geliefde meisje duidelyker nog te kunnen zien. Nu kwam Agar nevens hare zuster te voorschyn: Ackerman werd bedwelmd; en hoe meer hy aen het voorledene dacht, hoe meer hy zyn huidigen toestand scheen te vergeten. Al de aengename oogenblikken, op het slot te Schoorisse doorgebragt, kwamen hem, een voor een, in het geheugen: hy droomde zich in de tegenwoor- | |
| |
digheid van Oda, wanneer het trompetgeschal, dat den optogt blies, hem uit zyne mymering trok. Hy steeg den berg af om zich by zyne stadgenooten te voegen, en deed gestadig teeken met de hand, in de hoop van zich door de meisjes te doen bemerken.
Nog steeds hadden deze hare opzoekingen vruchteloos voortgezet: reeds waren al de zendelingen in den zadel gestegen, en Oda zegde spytig dat Ackerman zich aen hun hoofd niet bevond. De stoet bleef stil; hy scheen slechts nog de aenwezigheid des bevelhebbers af te wachten, wanneer een schildknaep, die een rossen hengst by den toom leidde, de rigting van den Edelaerberg nam. Oda en Agar volgden zyne beweging op; zy konden eenen ridder bemerken, op wiens helm een roode vederbos zwierde. Deze steeg op zynen klepper. Nauwelyks had Oda de schoone houding des berenners bemerkt, of zy riep in geestdrift uit: - Agar! Agar! 't is jonker Frans!’ Hare zuster bevestigde dit gezegde, en zoodra had de bevelhebber zynen schildknaep niet terug gezonden, om de afreis te gebieden, of hy, die slechts stapvoets voortging,
| |
| |
zwaeide een witten zakdoek in de hoogte. Hy zag met onuitsprekelyke vreugde, dat hy door zyne minnares verstaen werd, welke deze beweging op hare beurt beantwoordde.
Ackerman bleef weêr stil: de oogen op Oda gevestigd, dacht hy aen zyne stedegenooten niet. Onophoudelyk deed hy de bevalligste, de minnelykste teekenen: de zachtste liefdewoorden werden Oda toegestuerd; en, alsof deze liefdewoorden op de vleugelen des winds gedragen waren geweest, scheen het Ackerman dat zy door nog bevalliger, nog bekoorlyker uitboezemingen beantwoord werden. Hy sloeg zyne oogen naer de plaets waer hy vroeger van zyn paerd gestegen was, en geen enkelen zyner stedegenooten kon hy er meer ontdekken. Op nieuw bekeek hy het voorwerp zyner wenschen, deed eene minnelyke groetenis, riep: - Vaerwel, Oda!’ en had op een omzien de zendelingen van Vlaenderens hoofdstad vervoegd...
- Hy is verdwenen!’ sprak de maegd weemoedig; - verdwenen! en misschien...’
Hier zweeg zy; haer hart was vol, en het water kwam haer in de oogen.
| |
| |
- Nog eenige dagen geduld, lieve zuster! en hy is voor eeuwig aen u,’ antwoordde Agar.
Oda wreef zich eene traen weg, die haer van de wangen rolde, en poogde te glimlachen.
- Voor eeuwig aen my!’ herhaelde zy binnensmonds, - voor eeuwig aen my! O! spraekt gy waerheid, lieve zuster!... Ik weet niet wat er in my omgaet: een zeker voorgevoel begint my meer en meer te doen gelooven dat ik nimmer met hem de zegening van den heiligen echt zal ontvangen!’
Zoo sprak Oda en een doffe zucht vloog langzaem uit hare borst.
- Waerom voedt gy deze gedachte?’ vroeg Agar, terwyl zy met medelyden Odas treurige houding beoogde. - Gy zegt zelf dat ge van zyne liefde verzekerd zyt: morgen moet de vrede gesloten worden, en vader zal Ackerman in den schoot van ons huisgezin brengen.
- En indien Frans 's Prinsen voorwaerden niet wilde onderteekenen, Agar? Hy is trotsch; en de minste onderwerping zal hem
| |
| |
misnoegen. Te Doornyk is hy in de magt van Philips van Valois, die hem misschien, even als Lodewyk van Male het gedaen heeft, met kluisters zal overladen. Gy verstaet, Agar, dat deze gedachte my treurig moet maken.
- Zyne liefde tot u zal hem palen aen dien trots doen stellen, lieve zuster!
- Heeft hy my vroeger ook aen de belangen van Gent niet geofferd, Agar, en de verontwaerdiging van vader op zich getrokken? Zyne diensten, ik beken 't, hebben hem 's mans erkentelykheid weder doen verwerven, doch voor zoo verre Frans nu in de boeijen geklonken wierd, zou hy zich niet meer in staet bevinden vader van nut te wezen. Ik ware genoodzaekt hem voor eeuwig vaerwel te zeggen!’
Agar, om hare zuster bewogen, wederlegde die woorden met zooveel schyn van waerheid, dat een blik in de toekomst geworpen, Odas geest stilde. Agar deed haer ook gevoelen dat de Gentenaers den vrede niet meer ontberen konden, zelfs dat Ackerman zich in de onmogelykheid bevond den Graef langer weêrstand te bieden. - Nie- | |
| |
mand beter dan uw minnaer,’ vervolgde zy, - kent de behoeften van het Gentsche volk: hy is trotsch wanneer hy het wezen mag; maer nu, dat de voorwaerden van vrede meest allen gekend zyn, en door den Prins toegestaen, behooren wy niets meer te vreezen. Gelyk vader het beloofd heeft, zal by met Ackerman naer Audenaerde komen, om uw geluk te verzekeren!’
Terwyl beide zusters dees gesprek hielden, kwam eene dienstbode aenkondigen dat Isabella de aenwezigheid harer dochters verlangde. Oda en Agar verhaestten zich om aen dit verlangen te voldoen, en verhaelden al wat zy gezien hadden. Honderd vragen werden gedaen en beantwoord, en de dag werd in hoop en vrolykheid doorgebragt, waerin wy onze vrouwen zullen laten, om den opleider der Gentenaers weêr te volgen.
- Steeds verliefd, jonker Ackerman!’ sprak van Heyle, zoodra de bevelhebber zich weêr aen zyne zyde geplaetst had. - De bevallige dochter van Schoorisse moet met vreugde het oogenblik harer verbindtenis tegemoet zien. Sinds lang zyt gy van haer af- | |
| |
gescheiden, en ik twyfele niet of de vrede zal u beider wenschen bekroonen: ook Gent zal fier zyn op de vereeniging van zyn opperhoofd, met eene vrouw in wier aderen het bloed van den dappersten onzer ridderen stroomt.
- De Ackermantjes, uit dezen echt te spruiten,’ merkte Rogier Everwyn op, - zullen aen den moed huns vaders dien van Schoorisse voegen; en, voor zoo verre er een tiental der zonen van jonker Frans in staet zyn de wapenen te behandelen, zal het niet geraedzaem wezen voor onze Vorsten de Gentenaers te willen boeijen!’
Van Heyle deed den spreker een ontkennend teeken, en Ackerman meende het gezegde van eenen en anderen te beantwoorden, wanneer Jacob Ertbure het woord opvatte, en in den zin van van Heyle sprak, wiens gedachte van bevrediging ten hoogste met de zyne overeenkwam.
De deken der schippers, die genegen scheen tot schertsen, en met eenige zyner vrienden de handelwyze van Ackerman op den Edelaerberg bemerkt had, vroeg dezen
| |
| |
of jufvrouw Oda den minnehandel kende, dien hy te Damme gedreven had met de vrouwen der ridders, welke zeker meer dan hare mans, voor Ackerman ingenomen waren?’
Deze vraeg verwekte een gelach by allen, uitgezonderd by den aenleider, die in diepe gedachten verzonken scheen.
De spreker vervolgde: - Jufvrouw Oda heeft het genoegen, dat Ackermans verschyning haer baerde, niet kunnen verbergen: meer dan iemand moet zy prys aen onze onderwerping hechten; want zy heeft de vredevlag op hare woon doen wapperen. Ackerman bemint ook dien vrede; zyn witte doek heeft er ons de proef van gegeven.
- De drommel!’ viel een der aenleiders den deken in de rede, - 't is niet te verwonderen dat jonker Frans verliefd zy: kon men my al de voordeelen aenbieden, die hy by zyne vereeniging met de schoone Oda genieten zal, ik zou zeker niet aerzelen de kans van het huwelyk te wagen. Het moet ons ook geene verwondering baren dat de listige Walter van Herzeele zyn leven te
| |
| |
pande heeft gesteld, om die edele schoone van de dood te bevryden; maer ongelukkiglyk voor hem, heeft hy ze in de handen van Ackerman moeten overleveren, en al zyne schelmstukken zyn by zyne nederlaeg gekend geworden.
- Laet de dooden in rust,’ sprak Ackerman, die zich niet graeg aen zynen medevryer herinnerde: - God alleen is regter, en het betaemt niet euveldaden aen te halen van iemand, die reeds onder de aerde rust!
- Die grondstelling keure ik niet goed, Ackerman!’ hernam de ridder. - In zyn leven was Walter een vermogend mensch, en niemand durfde zyne schelmeryen laken. Velen onder ons zyn even vermogend als Herzeeles Vryheer, en de wetten schynen op ons niet toepasselyk: hier vreezen wy de afkeuring onzer handelwyze niet; maer gelyk de mensch steeds geneigd is om eene goede nagedachtenis van zich te laten, zou hy, werden uwe grondstellingen aengenomen, zyn leven in ondeugd en slechte daden doorbrengen. Ik herhale het; de asch der schel- | |
| |
men dient niet in vrede gelaten; ja, men moet hunne nagedachtenis schandvlekken, ten einde anderen te beletten booswicht te worden. De maetschappy zal er by winnen.’
Ackerman, die zyne vroegere houding hernomen, en op de wederlegging des ridders niet had geluisterd, wekte de aendacht van zynen tegenspreker op. - Welnu, jonker Frans! wat scheelt u?’ vervolgde de ridder; - het hoofd hangt u op den boezem alsof gy in sombere gedachten verdiept waert. Heeft de verschyning uwer minnares u den mond gestopt, of overweegt gy de liefdewoorden, die gy haer eerstdaegs toesturen zult?
- Ik denk aen den Graef van Vlaenderen!’ antwoordde Ackerman koelmoedig.
- Aen den Graef, die ons met zachtmoedigheid aenvaerden zal,’ sprak van Heyle, steeds voor Ackermans houding in de tegenwoordigheid van Philips van Valois, beducht.
- 't Is ook hetgeen ik verlange, doch vrees,’ viel Ackerman in. - Ik heb uw gezegde van dezen morgen rypelyk over- | |
| |
wogen, Mynheer van Heyle! De fiere houding van den Prins ware my hoogst belgend; en schoon wy voor het oogenblik de noodige middelen niet bezitten om palen aen zyne eerzucht te stellen, zou ik liever weêr de kans van den oorlog wagen, dan de schande van Gent te onderteekenen. De Graef vraegt vrede, en nog valt het my lastig den eersten voetstap te doen om dien te bekomen.
- Ackerman! Ackerman!’ riep van Heyle, ongeduldig het hoofd schuddende, - ik zeg u, en gy zelf hebt het kunnen ondervinden, dat de Prins de belangen van Gent ter harte neemt: gy, die vroeger met denzelfden geest bezield waert, schynt alsnu de hooggestegene faem uwer stedegenooten weêr in de waegschael te willen stellen, en ze misschien...
- 't Is juist omdat de roem van Gent my van zoo naby raekt, ridder, dat ik de laffe bandelwyze van genade te vragen, stellig afkeur. O! leefde van Artevelde, die trotschheid van den Graef ware eerlang gedaeld, en Gent zou hem dwingen ons zyne voorstellen van vrede te komen aenbieden!’
| |
| |
Al de in het gesprek deelnemende mannen overtuigden Ackerman van de noodzakelykheid hunner zending: verschillige beweegredenen werden voor en tegen opgehaeld, en voor de tweede mael liet de fiere Gentenaer zich gezeggen. Hy scheen van den nood eene deugd te maken, en bleef aen woelende gedachten overgelaten, totdat de stoet voor de poorten van Doornyk aenkwam. De avond was gedaeld, en al de ruiters, vermoeid van eene zoo lange reis, hielden zich te St-Brixius in de voor hen beschikte herbergen op.
Ackerman betrok met eenige zyner vrienden de afspanning van Koning Salomon: daer hoorde hy zynen naem door eene hem niet onbekende stem uitroepen. Hy keerde zich om, en alvorens hy zynen aenspreker ontwaerd had, drukte deze hem tegen het harte, onder het toesturen van de vriendelykste bewoordingen. Ackerman groette den vader zyner verloofde met eene hartelyke handdrukking; zyn geest werd dermate gestreeld door 's mans liefde - en erkentenis- | |
| |
betuigingen, dat hy in vreugde opgetogen stond.
Na eene reeks van wederzydsche zieluitboezemingen, sloot Ackerman zich met Arnold in een vertrek op, alwaer deze eerst de uitlegging vroeg van de wonderbare wyze, waerop Ackerman hem van de dood verlost had. De Gentsche bevelhebber maekte den Vryheer met eenige byzonderheden bekend, en na hy reeds lang over de gelukkige ontdekking van Arnolds gade, alsook over die van Agar gesproken had, viel de redekaveling eindelyk op de aenminnelyke Oda. Ackerman overlaedde zynen vriend met vragen, waerop deze steeds antwoordde, en de ridder van Schoorisse liet niet na al de smarten te verhalen, door zyne dochter tydens den opstand der Gentenaers verduerd. De beschryving, die hy van Odas liefde deed, viel den minnaer zoo hartgrievend en tevens zoo vleijend, dat deze zich niet weêrhouden kon van uit te roepen: - Vriend! ik wist niet dat Oda my zoo zeer beminde!’
Nu, meer dan ooit, dacht Ackerman aen de zaligheid, die hy met zyne verloofde stond
| |
| |
te smaken. De belangen zyner moederstad werden hem min duer, en voor de eerste mael zyns levens gevoelde hy dat eigenbelang plaets voor de liefde tot het vaderland by hem begon te maken. Hoe meer hy aen zyne opofferingen dacht, hoe meer de ondankbaerheid van diegenen, voor wie hy alles verzuimd had, hem voor den geest zweefde. Hier nam hy onwederroepelyk het besluit zyne eischen op vrede min hoog te doen gelden.
- 's Graven voetstappen, om tot eene overeenkomst met Gent te geraken, hebben my zeer verwonderd, vriend!’ sprak Arnold, den bevelhebber uit zyne stilzwygendheid willende trekken. - Ik dacht dat de Prins slechts nog te gebieden had: de belegering uwer stad, wier inwooners hy op korten tyd zou uitgehongerd hebben, kon hen noodzaken, bezwarende voorwaerden te onderteekenen, en in zyne hooge wysheid is de Graef te rade geworden van te vragen, daer, waer hy gebieden mogt. Zeker zou hy zulks niet gedaen hebben, hadde het beleg van Gent den oorlog, dien hy voornemens is
| |
| |
tegen Engeland te voeren, niet vertraegd.
- Denkt gy ook, Vryheer! dat Philips van Valois er zoo gemakkelyk van daen zou gekomen zyn? Weet dat wy bereid waren alles te trotseren, om zyne magt tegen te staen: even als vroeger zouden wy de overige steden van Vlaenderen gedwongen hebben zich by ons te voegen, en gewis ware het ons nogmaels gelukt, wetten aen den lande voor te schryven.
- Gekheid, jonker! gekheid!’ mompelde Arnold, zich het bloed woelig door het hart voelende stroomen. - Steeds hoogmoedig!’ vervolgde hy met ongeduld; - o! die Gentenaers! men zou zeggen dat er in hunne stad alleen helden zyn, en dat wy, dienaren van den Graef, zoo wel geene speer en geen zwaerd behandelen kunnen als zy. Weet gy wel, Ackerman! dat gy slechts nog in Gent onze wapenen zoudt kunnen ontvlugten, en dat de moedeloosheid eerlang uwe harten overmeesteren zou.
- De moedeloosheid?’ herhaelde Ackerman op een navorschenden toon. - Indien immer by ons moedeloosheid plaets maekte
| |
| |
voor die sinds lang gekende dapperheid, zouden de lyken onzer vaderen zich uit hunne grafkelders oprigten, en ons toeroepen: - Gy allen zyt lafhartigen! Wy hebben u den weg tot de heilige vryheid geopend, en gy laet u dien als kinderen afbanen, om den nek gedwee onder de yzeren hand van dwingelanden te bukken! Die stem zou ons weêr opbeuren; en alwie een oogenblik vergeten mogt dat hy sneuvelen moet of vry zyn, zou den wrok van het Gentsche volk niet langer tarten: honderd armen zouden zich in de hoogte heffen, om den schedel van den lafaert, - konden er onder ons nog lafaerts gevonden worden, - te verbryzelen...
- Gekheid, jonker! gekheid!’ schreeuwde Arnold nogmaels, zyne verontwaerdiging by Ackermans moed voelende aengroeijen.
De Gentsche bevelhebber verbleekte: zyne lippen krompen te samen; zyne vuisten werden stuiptrekkend toegesloten, en reeds stond hy in eene dreigende houding regt, wanneer hy eerst gewaer werd dat hy zich in Arnolds tegenwoordigheid bevond. Als ware hy beschaemd geweest over deze oploopend- | |
| |
heid, liet hy zich in zynen zitstoel vallen. In eens dacht hy aen Oda; aen zyn besluit, en - geen enkel woordje ontvloog meer zynen mond.
Arnold, die begon gewaer te worden dat hy Ackermans geduld, geprikkeld had, hief den toon een weinig min hoog, en poogde 's jonkers gezegde niet te wederleggen. Hy wist dat deze het woord by den Graef opvatten moest, kende den prys, door Philips van Valois aen een duerzamen vrede gesteld, en wendde 't mogelyke aen om Ackerman 's Graven eischen te doen inwilligen. Hy tastte den Gentenaer aen zyne zwakke zyde aen, hem de voordeelen zyner onderwerping doende gevoelen.
- Gy weet,’ vervolgde de Vryheer, - dat slechts de vrede onze vriendschappelyke betrekkingen kan weder aenknoopen: myne vrouw wenscht niets vuriger dan u, haren redder, te zegenen; en Oda, die voor u de hand van zooveel ridders geweigerd heeft, betracht ook met ongeduld het oogenblik, waerop wy ons, onder eene en dezelfde banier, namelyk die van den Prins, rang- | |
| |
schikken zullen. Niemand meer dan gy kan de rust van Vlaenderen herstellen. Tot het toppunt van eer geklommen, blyft er u, onder dit opzicht, niets meer te wenschen: gy hebt den naem uwer stadgenooten met gulden letteren geboekt, en kunt met eer afstand van uw gebied doen. Magtiger' dan gy zyn gevallen, Ackerman! De stralen onzer gelukzon worden ligt door de nevelen van den rampspoed verdoofd, en door eene al te groote verwaendheid, keert men eindelyk tot de nietigheid terug! Ik zie, Ackerman! dat deze opwerping u niet behaegt; maer weet dat ik u als mynen zoon, en niet als held beschouw, en dat uw welstand den mymen vermeerdert. Volg mynen raed; indien gy de voorwaerden van vrede onderteekent, zult gy onder 's Graven bestuer de eerlykste bedieningen bekleeden: myne vriendschap, diegene van geheel myn huisgezin, kan u voor altyd geschonken worden, en Oda zal al uwe wenschen vervullen.
- Myn besluit staet vast, Vryheer!’ antwoordde Ackerman koelmoedig. - Ik wenschte niets vuriger dan eene overeen- | |
| |
komst te zien sluiten, die de voorregten van Gent zoo min mogelyk krenken zou: rakende de bedieningen, waermede de Graef voornemens is my te vereeren, ik zal die nimmer aenvaerden. 't Is geen eigenbelang, doch het belang myner medeburgers, 'twelk my genoopt heeft zoo dikwerf myn bloed voor de volkszaek te verpanden. Eens dat Gent zyne regten gewaerborgd ziet, wil ik in den schoot van het huiselyke leven eene volkomen rust genieten. Zelfs zou ik de eerste zyn om den knie voor den Graef te buigen, wilde hy het, door ons voor te dragen, vredeverbond met zyn zegel bekrachtigen!
- Uwe woorden verheugen my, Ackerman! Deedt gy deze onderwerping, al de afgezanten zouden uw voorbeeld volgen, en Philips van Valois ontving u zekerlyk in genade.
- Gy verstaet my niet, Vryheer van Schoorisse! eene kniebuiging van dankbaerheid, ja, maer niet van lafheid. Nooit hebben wy onze beheerschers eenige gunst af willen smeeken!’
Arnold stond als versteend: nogmaels
| |
| |
wilde hy Ackermans ongepaste fierheid wederleggen, wanneer hy door een zonderling gedruisch getroffen werd. Eene vale kleur bedekte zyne wangen by het hooren der woorden: - Ja! ik herhale het, de Graef is een schelm!’
De Vryheer van Schoorisse sloeg de hand aen het gevest van zynen degen, en spoedde zich om het vertrek te verlaten, ten einde den stoutmoedigen lasteraer over dees eerschendend gezegde te straffen, wanneer twee persoonen, geheel bebloed, de pye aen stukken, tegen de deur bonsden, en door het openspringen derzelve, het onderste boven voor de voeten onzer ridders rolden.
- Jonker! jonker!’ schreeuwde de bovenliggende, die ylings opstond en zich tot Ackerman wendde, wiens aenwezigheid hem verschrikte; - jonker! die vervloekte Leliaert laet zich toe in onze tegenwoordigheid met minachting van de Gentenaers te spreken: hy zegt dat wy den Graef als kinderen te voet komen vallen, en te Damme voor de Fransche benden de vlugt hebben genomen. De schelm! hy heeft zyne lastertael duer ge- | |
| |
boet, want ik hebbe hem laten zien dat eene Vlaemsche vuist den schedel van een Franschen huerling, als hy is, met éénen slag kan verbryzelen. 't Is ook een van die lafaerts, die onze banier ontloopen zyn, om tegen hun eigen vaderland dienst te nemen; en - zy durven ons die schandelyke verwyten doen!’
Terwyl de spreker, in welken Ackerman zynen dienstbode herkende, zyne handelwyze verschoonen wilde, was zyn tegenstrever met moeite van den grond opgerezen, en vond de kracht niet om de, tegen hem gedane, aentygingen te wederleggen. Rood van schaemte en spyt sloop hy het vertrek uit.
Alvorens Ackerman den tyd gevonden hadde om zynen dienstbode over die onbetamelyke daed te berispen, en terwyl Arnold de stoute uitroeping van den Gentenaer innig afkeurde, klonk het schrikkelykste geschreeuw in de ooren van onze vrienden; banken en tafels werden, tusschen afgrysselyke vervloekingen op den grond omgeworpen. Beide liepen ter plaets van het gevecht, alwaer een tiental Gentenaers hunne spierige vuisten in werkzaemheid stelden, om de sa- | |
| |
belslagen van eenige Graefgezinden af te weeren. Bloed stroomde op den vloer, en drie kampvechters lagen er levenloos uitgestrekt. Ylings sprong Ackerman in hun midden: hy rukte het wapen uit de hand van eenen der stryders, ja, zwaeide het zoo behendig rond zich, dat allen door vrees bevangen werden. - Mannen van Gent!’ riep hy hun op een gebiedenden toon toe, - uw gedrag is berispelyk, en eene verdiende straf zal u allen, by uwe terugkomst in uwe moederstad, opgelegd worden!’
Ackerman sloeg zyne blikken rond het vertrek om de knapen te kennen, welke, op zoo eene oneerlyke wyze, zyne bevelen waren te buiten gegaen; doch by het zien dat eenige van 's Graven troepen naer den grond keken, en sidderend voor hem bleven staen, voelde de bevelhebber zyne verontwaerdiging tegen de Gentenaers verminderen. De gedachte dat de overloopers te laf geweest waren om de voorregten hunner vaderen te verdedigen, maekte dat hy in bloedige berispingen tegen hen uitviel.
Voortgesleept door zyne vervoering, was
| |
| |
Ackerman op het punt om de plaets, waer hy zich bevond, uit het oog te verliezen, wanneer Arnold, vreezende dat die ongepaste uitdrukking de soldeniers van den Vorst verbitteren zouden, zyn' boezemvriend toenaderde, en tot bedaren aenmaende. De Gentsche Kapitein beval de soldeniers aen de zorg van Arnold, die ze aen een Franschen bevelhebber deed overleveren, en de Gentenaers werden in eene plaets van verzekering opgesloten.
Om onze lezeren eene gedachte te geven van het gevecht dat een einde aen de onderhandeling onzer twee vrienden bragt, dienen wy te zeggen dat, by de aenkomst der Gentsche zendelingen te Doornyk, eenige hunner vroegere overloopers, gestreeld door de hoop van hunnen moedergrond weêr te mogen betreden, de afgevaerdigden te gemoet waren gegaen, met wier dienstboden zy nieuwe betrekkingen aenkoopten. De vreugde van elkander weêr te zien, werd door het ledigen van eenige stoopen bier aengezet, en een der Gentenaers, door de kracht van den drank verwarmd, stuerde de overloopers bitsige scheldwoorden toe. - De dienstbode van
| |
| |
Ackerman, party voor den Gentenaer nemende, zegde aen diens tegenstrever dat hy zyne aenvaerding onder 's Graven standaert aen moedeloosheid verschuldigd was, en den vyand geholpen had om het lyk van Artevelde te Roosebeke op te zoeken.
De Leliaert, gebelgd over dit verwyt, schreeuwde dat Ackermans dienstbode een lasteraer was. Deze hield zyn gezegde staende; gene bleef het loochenen; en beide werden, hoe langer hoe meer verbitterd.
- Gy ziet wel,’ sprak de overlooper, - dat ge nu bly zyt onzen Graef te voet te komen vallen, opdat hy u vrede schenken zou!’
Hier duwde Ackermans dienstbode twee geslotene vuisten tegen het aengezicht des sprekers, en mompelde iets van schelm en onbeschaemde lasteraer. Een kaekslag was het antwoord op deze harde uitdrukking; en de knecht, welke den slag terug gaf, doch op eens zich de aenwezigheid zyns meesters herinnerde, noodigde zynen tegenstrever uit om hun geschil ter straet te gaen eindigen. Beide verlieten krakeelend het gezelschap; de scheldwoorden werden heviger, en 't was
| |
| |
juist, toen zy aen de deur van het vertrek onzer vrienden kwamen, dat de onteerende woorden jegens den Graef uitgebruld werden. De Leliaert beantwoordde die met een geweldigen stoot, en de Gentenaer, zynen tegenstrever in het midden van het lyf vattende, plofte er mede, gelyk wy gezien hebben, voor de voeten van Arnold en Ackerman. De overblyvende makkers, elk van zynen kant party kiezende, hieven wapenen en vuisten in de hoogte. Van gebaerden ging men tot daden over: eenige der Gentenaers bedienden zich van tafels en zitbanken; en de tegenwoordigheid van Ackerman kon slechts de woede der kampers bedaren.
- Deze oploopendheid verwondert my niet,’ sprak Arnold misnoegd, zoodra hy met Ackerman weêr alleen was; - zulk een meester zulk een knecht! Men mag niets aen die fiere Gentenaers opwerpen, of het bloed kookt hun in de aderen: men zou zeggen dat zy geroepen zyn om de gansche wereld te beheerschen. In de magt van den Graef zynde, kunnen zy zelfs hunne lastertael niet weêrhouden!’
| |
| |
Ackerman, die het knorrige gemoed van Schoorisses Vryheer bemerkte, en het door geene opwerpingen meer wilde aenzetten, keurde de handelwyze zyner makkers af. - Na Arnold nog eenige opwerpingen gemaekt had, nam het gesprek eene geheel andere wending totdat beide ridders vriendschappelyk van elkander scheidden.
|
|
Auteursrechtvrij