|
| |
| |
| |
XVII.
Wraek.
At tibi pro scelere, exclamat, pro talibus ausis,
Dî (si qua est Coelo pietas quae talia curet)
Persolvant grates dignas, et praemia reddant
De deugd vindt in zich zelv' haer loon,
En eischt geen loon van de aerde;
Zy vreest noch lyfsgevaer noch nood,
En wint in 't aenzien van den dood
Nog grooter kracht en waerde.
Zoodra was Arnold van de verwondering, van den schrik niet teruggekeerd, die de erkenning van den zwarten ridder hem gebaerd had, of honderd verschillige herinneringen vlogen hem tenzelfden tyde voor den
| |
| |
geest. Hy wierp eenen blik van diepe verachting op dien, welken hy steeds als zynen boezemvriend aenschouwd had, en verwyderde zich, terwyl hy het woord: - Wraek!’ schrikkelyk uitbrulde. - Wraek! wraek!’ vond weêrgalm in aller monden, en de woede der Schoorsenaren ging zoo verre, dat eenigen het lyk van Walter met den voet voortstampten, en de vervloeking des Hemels er over riepen!
Arnold keerde wankelend op zyne stappen terug: hy vouwde de armen over elkaêr, en den gesneuvelden strak naer de oogen ziende, voelde hy zyne verontwaerdiging hoe langs hoe meer vergrooten. Hy boog zich voor den zwarten ridder, als ware hy beducht geweest zich bedrogen te hebben, en riep met eene ontroerde stem: - O! Walter! Walter! ja, dat uwe geheugenis vervloekt zy!... Gy zyt het, Walter! die myn hart zoo diep hebt gewond, en onder den schyn van vriendschap myne grievende smarten trachtte te lenigen!... Herinnert gy u nog, Walter! dat, toen myne gade my zoo ongenadig ontrukt werd, gy my aensporen wilde om het
| |
| |
grootste schelmstuk te plegen, bewerende dat deze moord het éénigste middel was, om my weder in het bezit myner echtgenoote gesteld te zien!... Herinnert gy u, Walter, herinnert gy u de voetstappen, by Artevelde gedaen, om Ackerman, op wien ik als op den moedigsten verdediger van 's Graven troon rekende, getrouwheid aen den standaert der opstandelingen te doen zweren; hoe gy myne vervloeking op zyn onschuldig hoofd hebt geroepen, en welke de helsche middelen waren, door u werkstellig gemaekt, om hem aen uwe wraekzucht te offeren!... O Walter! Walter!... slechts nog eenen troost bezat ik op aerde; die troost was Oda, - en gy ook hebt ze my doen verstooten, doen vervloeken; gy, wien ik geheimen toevertrouwde, welke ik, ware het mogelyk geweest, voor den Hemel zelven verborgen hadde; geheimen, die myne geliefde Isabella nooit, - nooit heeft mogen kennen!... Een enkel oogenblik heb ik de valschheid van uwe handelwyze kunnen vermoeden; doch myne vriendschap tot u was te groot, dan dat de haet dit heilige
| |
| |
gevoelen kon vervangen! Waerom, Walter! hebt gy zoo een schandelyk misbruik gemaekt van de gastvryheid, die ik u steeds verleende? Al de rampspoed, my ooit over het hoofd gevallen, is door u veroorzaekt; en om u over eene vrouw te wreken, die, als maegd, uwe liefde verstiet, zyt ge laf genoeg geweest om ze aen mynen boezem te ontrukken!... Niet vergenoegd met my haer verlies zoo bitter te doen beweenen, hebt gy sinds ettelyke jaren my de rust ontnomen: dag en nacht was myne vrees zoo drukkend, dat slechts de zorgen voor Oda my nog aen het leven hechtten. De helsche brief, op de bidbank myner gade ontdekt, begon my eindelyk op eenigen troost te laten hopen, wanneer uwe verschyning te Audenaerde op nieuw de wonden myner ziel opende; en nu, - o! nu; ter belooning myner genegenheid, myner liefde tot u, wilde gy den laetsten doodsteek aen myn vaderharte brengen!...’
Na deze alleenspraek, die zulke gevoelige aendoeningen in de harten der rond hem staende persoonen had tewege gebragt, wendde Arnold het hoofd van den gesneu- | |
| |
velden af, en verwyderde zich nogmaels. Als had eene onzichtbare hand hem weêrhouden, stond hy plotseling stil: weêr wendde hy zich tot het lyk van Walter, en hernam met eene diep ontroerde stem: - Ja! dat uwe gedachtenis gevloekt zy! Morgen, vóór de zon dale, zal uw burgslot, schuilplaets van boeven en moordenaers, in asschen en puinen veranderd zyn! Alles wat zich ooit aen uwe ongehoorde gruwelen pligtig heeft kunnen maken, moet door het zwaerd omgebragt! Geene genade voor wie geene genade kende: dat de martelpyn, die zoo lang mynen boezem folterde, eindelyk den hunnen doorwroete; dat zy de rouwklagten, vaek zoo ongenadig door hen verstooten, op hunne beurt verstooten zien, en dat hunne foltering hen tot berouw bereide opdat zy by den regtvaerdigen Regter hunne euveldaden kunnen afkoopen. Mannen! dat men my volge! Wie zynen leenheer lief heeft, deele in zyne wraek!... Wie zynen leenheer lief heeft, helpe zyne schande uitwisschen, waervan het bestaen van Walters slot eene eeuwige blyk zou zyn!’
| |
| |
Alvorens zyne wraek te koelen, gevoelde Arnold een onwederstaenbaren drift om Oda en Agar te zien. In de liefkozingen dier aenminnelyke kinderen, vond hy leniging aen zyne smarten, en om zooveel mogelyk haren geest op te beuren, sprak hy van de nietigheid der wereldsche zaken: hy deed de vernieling zyner heerlyke woon als een noodzakelyk gevolg zyner overmeestering op Audenaerde doorgaen; hy zegde dat de Hemel niets dan Odas welstand beraemde, en zy en Agar zich gelukkig mogten achten op zoo eene wonderbare wyze gered, en aen zyne zorgen terug gegeven te zyn.
Zoo onverwacht voor Oda en Agar was het vernemen des naems van den zwarten ridder, dat beide, als het ware, geen geloof aen Arnolds woorden konden geven. Agar, die den bezorger harer kindschheid zooveel erkentenis en vriendschap had toegedragen, kon, ofschoon zy diens onbillyke handelwyze ten opzichte harer vriendinne kende, zich niet inbeelden dat de ridder, welke ten gevare zyns levens Oda uit de vlammen verlost had, dezelfde was, die het huis van Schoo- | |
| |
risse zoo talryke rampen had berokkend. Echter was zy er nu van verzekerd, en die verzekering maekte dat zy in tranen en snikken losborst.
Oda voelde zich door medelyden tot hare vriendinne aengedaen. De gedachte dat zy haer behoud aen Walter van Herzeele verschuldigd was, kwam haer te binnen, en die goedige ziel kon al het voorgevallene leed vergeven, om zich de laetste dienst van den zwarten ridder met dankbaerheid te herinneren. - Ook wanneer jonker Cabilliau den Vryheer van Schoorisse kwam aenmelden, dat allen ter verdelging van het slot van Herzeele bereid waren, vloog Oda haren vader aen den hals, en smeekte hem dat hy van zyne wraek afzien zou. Niets kon Arnold weêrhouden; schoon Oda gestadig opwierp dat zy het leven aen Walter verschuldigd was, en dat deze te laet genomen wraek tot niets kon verstrekken, bleef Arnold hare bede steeds verstooten. Hy maekte ze met de slechte meening van Walter bekend, die, volgens hy zegde, voorbedachtelyk de burgt van Herzeele verlaten had, om, inge- | |
| |
zien hy Arnolds aenwezigheid te Audenaerde kende, de erfdochter van Schoorisse by de duisterheid van den nacht te schaken, en haer het lot heurer rampzalige moeder te doen ondergaen.
Deze woorden verschrikten Oda uitermate: een voor een herinnerde zy zich Walters euveldaden, en welhaest met de hoop gestreeld dat men hare moeder misschien in het slot van Herzeele ontdekken zou, vermits Walter vroeger iets over de mogelykheid dier ontdekking gerept had, rukte Oda zich van den Vryheer los, vroeg hem zyn vaderlyken zegen, en, vergezeld van hare hartsvriendinne, werd zy, onder het geleide van een twintigtal ruiters, door jonker Cabilliau naer Audenaerde vervoerd.
Reeds was de nacht verre gevorderd, wanneer Arnold aen het hoofd van zyne Schoorsenaren stond, die de noodige werktuigen medegenomen hadden, om zich over de grachten en muren van Herzeeles slot eenen weg te banen. Meer dan drie honderd man volgden den Vryheer in deze onderneming; en terwyl allen zich aen wraekgedachten
| |
| |
overlieten, beraemde Arnold de middelen om de burgt schielyk te overvallen. Hy wilde de er weder ingevlugte bedienden de gelegenheid ontnemen aen zyne woede te ontsnappen, of eene misdadige hand aen zyne echtgenoote te slaen, indien het den Hemel behaegd had, de rampzalige in het leven te houden.
Vóór de grachten van Walters burgslot, gaf de Vryheer van Schoorisse het sein der bestorming. De deuren werden in den grond geslagen, de vertrekken overmeesterd, en hier en daer zag Arnold, die zich in den voortuin ophield, een doorboord lyk door de ramen der eerste verdieping werpen. Het gehuil der aenranders en het gekerm der overvallenen was schrikkelyk: twee der vlugtelingen werden voor de voeten van den Vryheer gedood, en, wanneer men vermoedde dat al wat zich in het slot bevond, reeds uitgemoord was, drong een smartelyk gegil in Arnolds ooren. 't Was dit van eene vrouw, die blootvoets, met loshangende hairen, tot hem snelde. Zy omarmde zyne knien, en smeekte: - Genade! genade! o ridder! ik
| |
| |
ben onschuldig! Spaer my, ik kan u in het bezit uwer gade stellen!...’
Arnold was als om in onmagt te vallen: hy staerde de smeekster aen, en zyn mond kon slechts den naem van: Isabella! uitbrengen.
Nog altyd bleef de vrouw voor zyne voeten knielen: nu ligtte Arnold die op, en - Myne Isabella leeft nog?’ stamelde hy eindelyk.
- Zy leeft, heer ridder! zy leeft,’ antwoordde de vrouw; - sinds ettelyke jaren heeft ze met my uwe dood beweend, en den Hemel voor uwe ziel gebeden.’
Hier sloeg Arnold zyne oogen hemelwaerts, en: - God! o God!’ smeekte hy, - ontvang myne hartelyke dankzegging!’
Langer wilde hy bidden, doch hy kon niet. Na den wensch geuit te hebben zyne egade te zien, aenzocht hy eenige der hem omringende ridders, opdat zy zyne stappen zouden opvolgen. Zoo bedwelmd was de Vryheer dat men genoodzaekt werd hem te ondersteunen.
- Langs hier, heer ridder!’ sprak de
| |
| |
geleidster. Arnold volgde haer werktuigelyk; doch zoodra de vrouw den sleutelbos te voorschyn bragt om de eerste kerkerdeur te openen, kon de Vryheer niet nalaten zich een weinig ter neder te zetten, ten einde een vryeren doorgang aen zyne ademhaling te geven.
Nu stond de zon reeds boven de kim, en wierp hare schitterende stralen door de yzeren staven van het raem, dat tot verlichting van den ingang eens onderaerdschen kerkers diende. 't Was langs daer dat de Vryheer van Schoorisse zyne geleidster volgen moest, die, aen eene brandende nachtlamp eene toorts ontstekende, den doorgang der duistere gewelven des te gemakkelyker wilde maken.
In diepe verontwaerdiging, en allen met zyn lot bewogen, stapten de ridders hunnen wankelenden vriend op zyde. Als verschrikt by het akelige gezicht, dat zich van stond tot stond opdeed, sloot de Vryheer onwillig de oogen: hy werd op de armen zyner vrienden als voortgedragen.
Arnolds schrik veranderde in nieuwsgie- | |
| |
rigen kommer, naermate hy de onderaerdsche kuilen indrong. De stem der geleidster, die de woorden: - Daer zit de burgvrouw van Schoorisse!’ liet hooren, maekten op den Vryheer de verpletterendste uitwerking.
De vrouw steeg eenige trappen af, en opende eene yzeren deur, die kryschend op hare duimen draeide.
By het hooren der stem van zyne teêrgeliefde Isabella, die hare bezorgster de oorzaek afvroeg van de ongewoone beweging in deze steeds verlatene kelders, hief Arnold een gegil aen. Hy wilde het vertrek inspringen, doch voelde er zich de kracht niet toe.
Isabellas hart werd als toegenepen: het gegil des Vryheeren had al de snaren harer ziel aengeraekt!...
Eene grafstilte verbreidde zich somber; de verslagenheid was algemeen; en de uitroeping der bezorgster: - Edele vrouw! 't is uw echtgenoot!’ kon zelfs de rampzalige aen de echtheid van het haer in eens overvallende geluk niet doen gelooven. Zy steende: - Sara! Sara! gy brengt een nieuwen doodsteek aen myn harte!’
| |
| |
Als door eene bovennatuerlyke kracht voortgedreven, sprong Arnold nu den dorpel af, sloot zyne gade aen den boezem en snikte: - Isabella!’
Slechts de echo herhaelde dien naem onder het gewelf des kerkers, en niemand voelde zich de kracht om Isabella, die bezwymd in de armen heurs echtgenoots gezonken was, ter hulp te snellen; niemand kon den wankelenden ridder ondersteunen.
Die teedere, die minnende echtgenooten, welke zoovele jaren van geluk aen hunnen levensloop hadden zien onttrekken, vonden het heil dezer nieuwe vereeniging te sterk, dan dat zy het in koelen bloede konden smaken!
Sara, die het middel kende om een einde aen de bezwyming te brengen, die Isabella van Ghistele maer al te vaek overviel, sproeide eenige druppelen water op haer aengezicht. De burgvrouw opende langzaem de oogen, zuchtte: - Arnold!’ en, als ware zy bevreesd geweest zich op nieuw aen den lieveling harer ziel ontscheurd te zien, sloot ze hare handen krimpachtig rond zynen hals,
| |
| |
en viel weêr in onmagt. Sara, bygestaen door eenige der omstanders, legde de ongelukkige op hare slaepkoets, en riep haer van lieverlede tot het leven terug.
Middelerwyl was Arnold uit de verslagenheid gekomen, die de ontdekking zyner gade hem gebaerd had. De oogen van Isabella vielen op de zyne: beide hieven een vreugdegeroep aen, en borst tegen borst, mond tegen mond gedrukt, bleven zy in elkanders armen gestrengeld.
Wy zullen dit gelukkige paer aen hunne zaligheid eenige oogenblikken overlaten; - aen die zaligheid, welke helaes! maer al te schaers 's menschen harte hier op aerde streelt, en zoo dikwerf door bittere rampen wordt opgevolgd, - om onze lezers te onderhouden over Isabellas bewaerster, die zoo van pas toesnelde om den Vryheer van Schoorisse in het bezit zyner gade te stellen.
Na de opligting van Isabella van Ghistele werd Sara, die slaefs de bevelen van Herzeeles Vryheer volbragt, en in de geheimen gesteld was, van alles wat het huis van Schoorisse raekte, der geschaekte vrouw tot
| |
| |
oppasster gegeven. Door Walters giften verleid, kweet zy zich zoo wel van de haer opgelegde taek, dat Walter onbepaelde trouw in haer stelde, en hy haer vry liet met de gevangene te doen wat zy maer wilde.
Sara kon, tydens hare betrekkingen met Arnolds gade, de goedaerdigheid van haer karakter waerderen. Ofschoon bedroefd omdat zy van haren echtgenoot afgescheurd was, morde Isabella nooit tegen den Hemel: steeds godvreezend, en zich aen de bestemming van het Opperwezen onderwerpende, bad zy voor het heil haers echtgenoots; voor het kroost, waeraen zy het leven had geschonken. Meermalen ook hoorde men den naem van Walter in Isabellas bede vloeijen, en de liefde, de zachtheid, waermede zy steeds tot hare bezorgster sprak, waren oorzaek dat deze den grootsten eerbied voor Arnolds gade gevoelde, en zy van den onderaerdschen kerker eene byna verdragelyke verblyfplaets gemaekt had.
Dikwerf ook had Sara den Vryheer van Herzeele de verlossing der edele gevangene afgebeden; zy had hem Arnolds smarten af- | |
| |
gemaeld, en opgeworpen dat Isabellas kerkering geen het minste genot aen Walter kon verschaffen. Doch deze, vertoornd omdat zyne gevangene al de door hem gedane voorstellen afgeslagen had, en beducht voor zyn eigen behoud, verstiet Saras bede; hy zegde dat zy in het toekomende van alle smeekingen, ten voordeele van de hardnekkige Isabella moest afzien.
Hoe meer Walter tegen zyne gevangene verbitterd scheen, hoe meer Sara derzelver lot verzachtte. Zy alleen, benevens Mattheus, - wiens schuilplaets de Vryheer van Schoorisse onmogelyk kon ontdekken, - kende de opsluiting van de edele vrouw van Ghistele: een onderaerdsch kamertje, nevens den kerker des slagtoffers gemetseld, had Sara tot verblyfplaets gediend; maer nu waren heure vriendschappelyke betrekkingen met Isabella dermate gevorderd, dat beide hetzelfde vertrek bewoonden. Isabella, uit nood, en Sara, uit medelyden tot de gevangene, hadden zich dit verblyf gewoon gemaekt; en diezelfde kerker, welke vroeger slechts van het gesteen des slagtoffers had
| |
| |
weêrgalmd, weêrgalmde nu soms van Saras gezang, en vernam de zielstreelende vertrouwelykheden van beide vriendinnen.
Mattheus, die met den ridder van Herzeele ter schaking gegaen was van de te Schoorisse geblevene Oda, wier gezelschap, zoo men had overgebriefd, slechts uit weinig dienstboden bestond, had de taek van bewaekster der gevangene nu op Sara gelaten, met aenbeveling dat zy zich met de haer toevertrouwde sleutels, in het vertrek van Isabella niet mogt sluiten, en dat, ten einde aen deze alle pooging tot vlugt te beletten, zy in den reeds bekenden ingang, tot het oogenblik zyner terugkomst, moest verblyven. Dees gebod was stiptelyk gevolgd geworden; en Sara, die by het overklimmen der muren van het slot, en de er in begane moorderyen, uit hare sluimering getrokken was, had het hoofd voor de yzeren staven van het luchtvenster gestoken, van waer zy Arnold van Schoorisse onder de ridderen gezien had.
't Was alsdan dat zy hem met het lot zyner gade bekend maekte!
| |
| |
Zoodra Arnold de eerste uitboezemingen zyner ziel in het harte van Isabella gestort had, en deze in de liefkozingen haers echtgenoots, al hare geleden smarten met woeker vergolden zag, werd een algemeen geroep van verontwaerdiging tegen den helschen Walter uitgebraekt. Arnolds vrouw, die, aen de frischheid der lucht ongewoon, haer met verkwikking inademde, voelde eene gansche omkeering in zich ontstaen: met moeite struikelde zy voort, neep de oogen toe voor de stralen der glinsterende zon, en liet zich op eene zodenbank nederzygen. De Vryheer gebood dat men haer in eene draegkoets leggen zou. Hy beval ook het vuer te steken aen het hout, op hoopen tegen de muren van het slot gestapeld, en nauw was hy op een duizendtal stappen van de burgt, of deze stond in vollen laei, en verydelde al de poogingen, die de leenmannen van Herzeele aenwenden konden, om de heerlyke woon van Walter te behouden.
Niet tevreden met deze schitterende wraek, deed Arnold, by zyne terugkomst te Schoorisse, den zwarten ridder, op dezelfde plaets
| |
| |
waer zyn slot gestaen had, aen eene galg hangen.
Isabella van Ghistele, die de vernieling harer vroegere woon als eene kleenigheid achtte by het genot, dat zy voortaen in de armen van haren beminden gade, en harer teêrgeliefde dochter zou smaken, gaf den wensch te kennen van zich aenstonds naer Audenaerde te wenden. Haer moederhart gevoelde eene behoefte, waeraen zy niet kon weêrstaen; en nauw had de Vryheer de noodige maetregelen beraemd om tot de herstelling van het vaderlyke slot weêr over te gaen, of onze gelukkige echtgenooten zagen zich omringd van al wat in de heerlykheid van Schoorisse te been kon komen. Zy werden voorgegaen door honderde dorpelingen, welke hen tot voor Audenaerdes wallen vergezelden.
Daer had Oda het gelukkige nieuws der ontdekking harer moeder reeds vernomen: de hoop van die aengebeden vrouw te mogen omhelzen, herstelde ten eenemale hare krachten, en huppelend liep zy rond al de vertrekken van het huis van Schoorisse. De
| |
| |
gedachte dat zy hare vroegere onheilen tegen eene reeks van op elkander volgende geluksdagen zou mogen verwisselen, maekte de maegd als zinneloos van vreugde.
Agar, integendeel, aen wie, door de dood van Herzeeles Vryheer, alle hoop ontnomen was van zich ooit aen de liefkozingen harer ouders te zien weêrschenken, was neêrslagtig: het geluk harer vriendinne scheen hare treurigheid te vergrooten. De gedachte dat Oda hare vertrouwelykheden nu slechts in den boezem eener moeder zou storten, en dat hare vroegere vriendschap tot Agar verflauwen zou, verplette de ziel dezer laetste, welke zorgvuldiglyk de aenwezigheid van Oda vlugtte, om zich eenzaem aen treurigheid over te laten.
Inmiddels was Arnold met zyne gade voor het huis van Schoorisse afgestapt: Oda vloog hare moeder in de armen, en beide waren zoo aengedaen, dat zy haer geluk door geene woorden konden uitbrengen. Tranen alleen waren het sprekende bewys van de zielevreugde die in beider harten gedaeld was.
Agar, die ter zyde de oogen op Arnolds
| |
| |
gade geslagen had, voelde iets ongewoons in zich ontstaen: vruchteloos trachtte zy zich hetzelve te verklaren, en het werd haer onmogelyk langer in de tegenwoordigheid van Isabella van Ghistele te blyven. Zy onttrok zich aen dit gelukkige huisgezin, en ging weêr verzachting in hare tranen zoeken.
Na onze vrienden nu den vryen toom aen hunne vreugde gevierd hadden, kon Isabella, fier op de aenvalligheid van Oda, in wier trekken en leest zy de beeldtenis harer jeugd meende te zien, niet nalaten de minste beweging van 't meisje na te speuren: zy liet dien moederlyken hoogmoed voor haren echtgenoot blyken, en de man, die steeds Oda als een engel aenschouwd had, haelde nu, met de bevalligste bewoordingen, al hare hoedanigheden aen den dag. Hy sprak tevens van de deugden zyner pleegdochter, van de diensten door de maegd aen zyn huis bewezen, vergat niet te melden hoe deze er door Walter ingebragt was, en eindigde met er by te voegen dat eene aentrekkingskracht, waervan hy zich geen denkbeeld kon maken, oor- | |
| |
zaek was dat Agar zyn vaderhart met Oda verdeeld had.
Deze laetste woorden, en byzonderlyk de naem van Agar, hadden eene blykbare aendoening by Isabella tewege gebragt; eene streelende hoop glom in haren boezem open zy bleef in diepe gedachten verzonken.
Op verzoek van Isabella, die nu eerst den wensch uitte om Agar te zien, werd het meisje in de zael geroepen. Een ligte blos verhoogde hare bleeke wangen: een wit zyden kleed, dat den vorm harer tengere leden zoo natuerlyk uitschynen deed, bedekte de punt van een aenvallig klein voetje, en een zwart kruisje, waerop eene Madona, die den Heiland met hare maegdelyke borsten laefde, kunstig in goud uitgebeiteld stond, zwierde aen een halssnoer, uit kostbare parels samengesteld. De zilveren hairlokken, glad boven het hoofd der maegd gestreken, en van op hare kruin golvend neêrdalende, maekten haer zoo bekoorlyk, dat zy de aendacht der onverschilligsten zelve, hadde moeten wegdragen. Van stond tot stond werd het Madonabeeldje onder den halssluijer der maegd
| |
| |
verborgen, en dan weder voor het oog zichtbaer. Agar deed eene zoo bevallige beweging, dat de vrouw, die sidderend haer bewonderde, de hand uitstak om haer toe te laten die te kussen. - Zoodra had het meisje zich niet gebogen, of het Madonabeeldje kwam weêr te voorschyn, en Isabella riep met eene zielroerende stem: - Agar! Agar! gy zyt myn kind!... Agar! ik ben uwe moeder!...’
Zy klemde de verbaesde maegd tegen den boezem, en de vreugde beneep zoodanig haer harte, dat Arnold en Oda, welke te gelyk toegesprongen waren om de oplossing van dit raedsel te vernemen, roerloos voor Isabella bleven staen, in de vrees van beletsel aen dien stond van hemelheil toe te brengen.
De streelingen van Agar beantwoordden die van Isabella: nog lang zouden zy in elkanders armen gestrengeld gebleven zyn, had eene doodbleeke kleur, die de ontroering van Agars ziel op hare gelaetstrekken zichtbaer maekte, de moeder voor eene al te hevige aendoening by hare dochter niet doen
| |
| |
vreezen. Arnold, getroffen by dit schouwspel, sloeg de armen rond de lenden der maegd, en op de verklaring van Isabella, dat Agar ditzelfde kind was, 'twelk zy, tydens hare schaking, onder het harte droeg, wierp Arnold zich in eenen leuningstoel, trok Agar op zyne knien, en weende van verrukking.
- Agar! Agar!’ riep hy in zyne opgetogenheid, - een vaderhart kan zich niet vergissen: de eerste mael dat ik u zag, meende ik ook iets in uwe trekken te zien dat aen die myner vrouw geleek: in uwe ziel schuilt die goedigheid, die ik steeds in myne beminde Isabella bewonderde, en ik zou geen oogenblik aen de stem der natuer, die my toeriep dat myn bloed in uwe aderen stroomde, getwyfeld hebben, hadde die verfoeijelyke Walter my het tegenovergestelde niet doen gelooven. Hy zegde dat gy aen eene edele jonkvrouw, door hem zelven verleid, en wier naem hy gezworen had geheim te houden, het leven verschuldigd waert. Agar! ik heb u reeds mynen zegen gegeven, omdat ik in u de deugd bewonderde, die de schoonste hoedanigheid der vrouwen is:
| |
| |
maer nu, kind! nu zegene ik u als het echte voortbrengsel myner kerkelyke vereeniging met uwe moeder! Wees gelukkig met haer, met my, met Oda! en bidden wy te samen den alvermogenden Schepper, opdat hy het heil, zoo mildelyk geschonken, tot den laetsten adem toe op ons late rusten!
‘O! ween niet, Oda!’ vervolgde de Vryheer op een nadrukkelyken toon, de maegd, die hare zuster zoo teederlyk omhelsde, by de hand vattende; - ween niet, lieve Oda! Dat geen enkele zwarte wolk onze geluksdagen meer verduistere: ofschoon uwe liefde voor dit oogenblik niet kunne gewettigd worden, is jonker Ackerman, aen wien wy heden alles verschuldigd zyn, my weêr een boezemvriend geworden: nimmermeer zullen zyne diensten uit myn geheugen gaen: zyne liefde tot u is vurig en zuiver; blyf hem beminnen, Oda! en de regtvaerdige God, die u eene moeder heeft weêrgeschonken, zal, zoo ik verhoop, u eerlang den moedigsten, den deugdzaemsten der minnaren terug zenden, welke u, op het H. Evan- | |
| |
gelie eeuwige liefde en bescherming toezweren zal.’
Niemand, buiten Arnold, had de kracht om nog een enkel woord te spreken. Aller vreugde was hemelvreugde, die, ware het mogelyk geweest, nog versterkt zou zyn geworden door de liefkozeryen van Agar en Oda. Beide hadden zich op de knien harer moeder geplaetst, en trachtten, onder kussen, derzelver tranen te droogen.
Weldra werd de in 't vertrek heerschende stilte afgebroken: honderde vragen, door de dochters gedaen, werden door Isabella met liefde beantwoord, welke ook de kleenste omstandigheid der betrekkingen van Oda met Ackerman, wilde kennen. Al dezes diensten aen het huis van Schoorisse, bragt men te berde; en Isabella, gelukkig van ze te hebben vernomen, uitte den wensch de vyandschap tusschen Gentenaers en Graefgezinden te zien eindigen, wanneer zy in eens door het vreugdegeroep en de gelukwenschingen van de toegesnelde burgers gestoord werd. De Vryheer, uit zyne mymering getrokken, plaetste zich voor een der
| |
| |
ter straet gevende vensterramen; het geroep van: Leve de Audenaerdsche bevelhebber! werd met meer klem aengeheven: en zoodra had Arnold den wensch der menigte niet verstaen, of hy leidde zyne dierbare echtgenoote, vergezeld van hare twee dochteren, tot op dezelfde plaets, waer hy zich eerst vertoond had.
Hier werd de vreugde der Audenaerdisten onuitsprekelyk groot: het gewuif van hoeden en zakdoeken, liet zich overal zien, en Arnolds echtgenoote beantwoordde met zoo eene buitengewoone bevalligheid de liefdebewyzen harer stadgenooten, dat allen in verrukking gloeiden.
Nu begon men hier en daer vervloekingen tegen haren schaker uit te brullen. Die vroeger aenvallige schoone, zoo bleek, zoo afgemat, deed aller verontwaerdiging ten top stygen; en menigeen, die Isabella had gekend, wischte zich eene traen uit het oog, by de gedachte der martelpynen, die ze sinds hare verdwyning onderstaen had. Een aental der toegesnelden, nieuwsgierig om Walters lyk te zien, wendden zich naer Schoorisse:
| |
| |
dáér ging hunne verontwaerdiging zoo verre, dat zy met de puinen van het slot, de uitrusting van den gesneuvelden aen stukken sloegen, en boven zyn hoofd een schrift plaetsten, waerop te lezen stond:
‘Hier hangt de schande des adeldoms; de schaker van vrouwen en maegden; de zwartste ziel die ooit bestond!’
Walters lyk, ofschoon door Arnold veroordeeld om den roofvogelen ter prooi te dienen, werd, zonder iemands wete, des nachts van de galg afgeknoopt en weggevoerd. Deze verdwyning was zoodra niet gekend, of overal verspreidde zich het gerucht dat de stoffelyke overblyfselen van den zwarten ridder, benevens zyne ziel, door de booze geesten in den afgrond der helle gesleept waren, en men op de uer van middernacht eene vervaerlyke stem uit den grond hoorde aenheffen, welke driemael uitriep: - Godes wraek heeft my getroffen!’
Zoo verdween de man, die door een al te ligtgeloovigen vader in vriendschap werd genomen, en hem eene reeks van onheilen over het hoofd deed storten! Zoo verdween
| |
| |
de hatelyke Walter van Herzeele, wiens geheugenis by allen met eene doemnis gepaerd ging!...
Onmiddelyk nadat de nieuwsgierigen van voor Arnolds woon vertrokken waren, liet de ridder zyne vrouw en kinderen aen hare wederzydsche vertrouwelykheden over, om zich met het behoud zyner moederstad onledig te houden, en, ingezien de nacht den aerdsbodem stond te overvallen, de poorten zorgvuldig te doen bewaken. Isabella bad haren echtgenoot zoo spoedig mogelyk terug te keeren, en Arnold, die zich met tegenzin aen haer gezelschap onttrok, beloofde aen dien wensch te voldoen.
De meisjes, wier nieuwsgierigheid om de lotgevallen harer moeder te vernemen, ten top gestegen was, zetten zich digt tegen Isabella. Ofschoon niet genegen een omstandig verhael te doen van al hetgeen zy sinds hare schaking verduerd had, kon de gelukkige moeder den wensch harer dochters niet langer afslaen: zy ving aen in dezer voege. - Gy moet weten, lieve kinderen! - want uwe jaren van beoordeeling zyn reeds daer;
| |
| |
- gy moet weten dat Walter van Herzeele, - wiens ziele God behoede, - steeds door zyne vleijeryen en logentael, de harten kon overwinnen van die, welke hy zyne vrienden noemde. Hy had mynen vader zaliger, zoo verre voor zich ingenomen, dat myne hand hem beloofd werd. Vader, die Walter te zeer beminde om hem van buitensporigheden verdacht te houden, en den erfgenaem van Herzeeles leenheere voor een moedigen jonker deed doorgaen, verklaerde my eindelyk de beschikking ten mynen opzichte genomen.
‘Walter schoon en bevallig, kon niet nalaten liefde in te boezemen aen eene maegd, wier harte nog vry van alle kluisters was. Vaek bezocht hy het slot myns vaders, en al wat myne begeerten streelen kon, werd door hem werkstellig gemaekt. Ik vond genot in zynen omgang; zyne aenwezigheid werd my aengenaem, en zyne woorden versterkten meer en meer de genegenheid, die ik voor hem gevoelde.
‘Op zekeren dag dat hy stellig beloofd had het slot van Ghistele te bezoeken, en ik hem vruchteloos afwachtte, kon ik nergens
| |
| |
rust, nergens genoegen vinden. Dan eerst gevoelde ik dat hy myne liefde had weggedragen. In deze zielmarteling verstreek de dag: onderscheidene invallen, die my iets treurigs voorspelden, vlogen my door het hoofd, en weldra beeldde ik my in dat er Walter iets rampspoedigs op zyne reis moest overgekomen zyn. De duisterheid van den nacht maekte dit denkbeeld nog akeliger: in tranen smolt ik weg, en 'k verliet, by de eerste zonneschemering, myne bedkoets, om van op den burgtoren de aenkomst myns verloofden gade te slaen. De zon stond reeds hoog in het Zuiden, toen ik myne schuilplaets verliet, en ik trachtte, doch te vergeefs, myne tranen te verbergen.
‘Twee dagen nog verstreken in ongerustheid; de gedachte dat Walter zich over myne liefde niet bekreunde, begon zich by my op te doen, en veroorzaekte nieuwe tranen, wanneer het sein van zyn zilveren hoorn my uit myne treurigheid trok. Ik trachtte die treurigheid te verduiken, doch Walter had ze bemerkt: hy wierp my eenen blik toe, en een zucht was myn eenigst ant- | |
| |
woord. - Gy zyt afgemat, Isabella!’ sprak hy met eene geveinsde deelneming in myne smarten; - gy hebt geleden!
- Ja!’ stamelde ik.
- En myne afwezigheid alhier, heeft er oorzaek toe gegeven?’ vervolgde hy.
‘Ik bleef sprakeloos, en sloeg de oogen naer den grond.
‘Verzekerd van zynen zegeprael op myne ziel, sloot Walter myne handen in de zyne. Nu bad hy om verschooning, en zwoer dat omstandigheden, onafhankelyk van zynen wil, hem van het geluk myner tegenwoordigheid beroofd hadden. Al wat hy verdenken kon om my te bewegen, werd werkstellig gemaekt, en van dit oogenblik af, was Walters harte myn vurigste verlangen. Ik had de volledigste overtuiging dat myn geluk onafscheidbaer van 't zyne zou wezen!’
Hier scheen de verhaelster een oogenblik aen de somberste gedachten overgelaten, doch zy vervolgde weldra. - Lieve kinderen! ik heb u deze omstandigheden moeten verhalen, om u eene gedachte te geven hoe diep de valschheid der mannen jeugdige en
| |
| |
onervarene harten kan verleiden, en hoe gemakkelyk de liefde, die men tot iemand heeft gedragen, in onverschilligheid, ja soms in afkeer verandert.
‘Geheel aen Walter gehecht, zag ik met ongeduld het oogenblik onzer vereeniging te gemoet, wanneer eene daed, over welker ontdekking ik tot den jongsten dag myns levens den Hemel zal danken, Walter een groot deel myner liefde onttrok. Hy had zich pligtig gemaekt aen de schaking van eene teedere maegd, die hy geheel aen hem verkleefde, en, die ik daerna als myne oppasster in den kerker herkend heb. Onmiddelyk na dees voorval, kwam Walter in het slot terug: zyne liefdegevoelens tot my schenen niet verdoofd; maer ik, tot in het diepste der ziel gewond, deed hem hevige berispingen over zyne trouweloosheid. Hy grimlachte, de snoodaert! en bevestigde by heiligen eede, dat deze zaek geheel en al valsch was, dat men van myne goede trouw misbruik had gemaekt om hem in zyne belangen te hinderen, en slechts de jaloerschheid van den eenen of anderen edelman, die
| |
| |
naer myne hand dong, oorzaek tot dit eerschendend gerucht gegeven had.
‘Gelyk een minnend hart de gebreken van diengenen, waerop het verslingerd is, moeijelyk kennen kan, liet ik my door Walters woorden van zyne onschuld overtuigen. Ik voelde het rood der schaemte myne wangen kleuren, en de jonker, die altyd in myne ziel lezen kon, sprak op een berispenden toon: - Isabella! gy zyt eene ondankbare! Ik draeg u eene onverbreekbare liefde toe, en meende op de uwe te mogen rekenen! Ik dacht dat ge my genoeg beminde, om het oor niet te leenen aen eene daed, die my in ieders oogen zou schandvlekken!’
‘Dit gezegde verbysterde my: ik bad Walter om verschooning, en wy zwoeren elkander eeuwig te beminnen!
‘De moeder van Sara, die nog altyd troosteloos over de schaking harer dochter was, en dacht dat ik 's meisjes lot kon verzachten, wendde zich mywaerts: helaes! ik ontving ze met afkeer, ja gebood haer het slot te verlaten. Hare droefheid werd hartscheurend, met saêmgevoegde handen zette
| |
| |
zy zich op beide knien voor my, en smeekte vurig om bystand. Zoo zeer meende ik van de valsche aentyging tegen Walter overtuigd te zyn, dat ik aendrong opdat de ongelukkige zich verwyderen zou. Zy wierp my een verpletterenden blik toe, wees naer den Hemel, en vertrok onder het uitroepen dezer schrikvolle woorden: - Dáér staet uw onheil geboekt, indien gy ooit met den verfoeijelyken jonker van Herzeele in echt treedt!’
‘Als versteend by deze vermaledyding, opende ik den mond om Saras moeder weêr te roepen, ten einde proeven van die aentyging te vragen: de woorden ontbraken my, en ik zeeg moedeloos neder.
‘Walter, middelerwyl in de burgt aengekomen, om met mynen vader de voorwaerden van ons huwelyk, alsook den dag onzer verbindtenis, vast te stellen, vond my weenend, afgemat; en hy, bleek als een lyk, by de onverwachte ontmoeting der vrouw, die hem eenige verwenschingen had toegestuerd, stak de deur van myn vertrek open.
‘Myne ontsteltenis vergrootte de zyne;
| |
| |
doch, weldra die gewoone koelmoedigheid aennemende, welke hem steeds kenschetste: - Isabella!’ stamelde hy, plaetste zich aen myne zyde, en begon my weêr over onze vereeniging te onderhouden. De verschyning en de verwenschingen der ongelukkige moeder, hadden my te sterk geschokt, dan dat ik Walters liefdebetuigingen kon beantwoorden. - Zyne verslagenheid, welke zoo ras verdwenen was, maekte dat ik aen de ongeveinsdheid zyns harten begon te twyfelen, en eene geheime stem zegde my dat Walter aen de schaking van Sara zich pligtig had gemaekt!
‘Myne treurigheid overtuigde hem van myne gedachte; hy bezwoer zyne onschuld met sterkeren eede dan te voren, doch overtuigde my van dezelve niet. Ik bad en smeekte omdat hy zyn slagtoffer zou slaken, en met eene stuerschheid, die ik nooit in hem had bemerkt, verstiet hy myne bede, verliet het vertrek, en mompelde eene doemnis tusschen de tanden!
‘Vader, die myne vereeniging met Walter wenschte, kwam tot my: hy meende my met
| |
| |
harde woorden te berispen, doch, by het ontwaren myner gesteltenis, weêrhield hy zynen toorn, en overtuigde my op nieuw van Walters onschuld.
‘Geheel de volgende nacht werd in sombere gedachten doorgebragt: ik stelde my voor, Walter, by zyn eerste bezoek, om verschooning te bidden; doch, een tweede schelmstuk maekte dat ik voor eeuwig van hem afzag.
‘De moeder van Sara was een lyk by myne ontwaking!
‘Men heeft niemand, wel is waer, van deze moord kunnen beschuldigen, doch iedermael dat ik Walter weêr zag, scheen de stem des slagtoffers my hare vroegere verwenschingen toe te roepen. Al de poogingen van Walter; al de voetstappen myns vaders, zyne bevelen zelfs, waren vruchteloos, om den jonker weêr in myne gunsten te doen geraken, en de liefde, die ik voor hem gevoeld had, verkeerde eindelyk in eene diepe verachting. Toen kon ik slechts de boosheid van zyne zwarte ziel kennen! - Hy zwoer dat
| |
| |
ik nooit in de armen van een anderen echtgenoot myne dagen zou slyten!...’
* * *
De terugkomst van Arnold bragt eene afbreking aen het verhael van Isabella en aen de tranen harer kinderen, doch niet aen derzelver nieuwsgierigheid. De moeder beloofde hare lotgevallen te hernemen, en de Vryheer van Schoorisse stelde door zyne liefdebetuigingen een einde aen de treurigheid, die hy op aller aengezichten bemerkt had.
|
|
Auteursrechtvrij