|
| |
| |
| |
XVIII.
De Moeder.
Procubuit super, atque haeret lacrymansque gemensque;
Et via vix tandem voci laxata dolore est.
Voor zulk een moederheil zal ik u altoos danken:
O laet dit Engeltje my groeten door een lach:
't Zal, staemlend uwen naem, zyne eerste morgenklanken
Om aen het verzoek harer dochters te voldoen, by welke zich nu ook Arnold van Schoorisse vervoegd had, besloot Isabella haer verhael voort te zetten. Zy bad den Vryheer haer met koelen bloede te aenhoo- | |
| |
ren, en geene verwenschingen tegen Walter, oorzaek van al hare geledene smarten, uit te braken.
- Gy kent, lieve kinderen,’ vervolgde zy, - myne betrekkingen met uwen vader, de voorzegging van den zwarten ridder, die my by zyne nachtverschyning in het slot van Ghistele, zoo verschrikte, en de omstandigheden, welke myn huwelyk voorgegaen zyn. Gelukkig als de eerste menschen in het aerdsche paradys, bragten wy in de burgt te Schoorisse onze dagen door, en de Hemel zegende ons huwelyk. De geboorte van Oda knoopte onze liefdebanden nauwer toe, en onze vreugde steeg ten top by myne verklaring aen Arnold dat ik hem eene tweede mael vader zou maken. - Helaes! al die vreugde veranderde in rampspoed en wee!
‘Op zekeren nacht, dat ik eenzaem aen mynen echtgenoot lag te denken, en de onheilen overpeinsde, die eene scheiding van hem my zou kosten, hoorde ik den gang van ons slot door zware voetstappen weêrgalmen. Ik zette my regt in myne koets, en eene stem drong tot my, die zegde: - 't Is dáér!’
| |
| |
Ik voelde my het bloed om 't harte stollen; de deur van myn vertrek werd opengestooten, en diezelfde zwarte ridder, vroeger myn onheilsbode, wierp zich op my; hy stopte mynen mond onder het uitboezemen dezer woorden: - Gy hebt met myne voorzegging den spot gedreven, Isabella! en voor altyd moet gy nu myn wezen!’ - De schaker prangde my tegen zyn yzeren harnas; vruchteloos waren myne poogingen om hem te ontvlugten: de moed ontging my, en ik bleef als levenloos in zyne armen!’
Arnold van Schoorisse kon zich niet bedwingen hier eenige gebaerdens van wraek te laten uitschynen: Oda weende, en Agar liet zich tegen Isabella vallen, uitroepende: - Moeder! moeder! nooit had ik zoo eene zwarte ziel in Walter kunnen veronderstellen!’
Agar zweeg, Oda bedwong hare tranen, en Isabella, die besloten had dit schrikkelyk verhael tot het einde toe mede te deelen, bezag haren echtgenoot met mededoogen. Zy deed zich geweld aen, om te zeggen dat, wanneer zy uit hare bedwelming kwam, zy
| |
| |
zich in een kostelyk vertrek opgesloten vond, alwaer eene jonge vrouw haer bewaekte. Zy vervolgde: - Met kommer sloeg ik de oogen op de ongelukkige Sara, wier schaking, gepaerd aen de moord harer moeder, my afkeerig van Walter had gemaekt. De trekken van de maegd waren my niet ontgaen, en daer ik my van haren naem herinnerde: - Sara!’ zuchtte ik, - zyn wy beide slagtoffers van denzelfden wreedaert!’ Het meisje meende te antwoorden, doch Walters aenkomst weêrhield haer; wy bleven stilzwygend. Walter gebood haer het vertrek te verlaten, wendde zich tot myne koets, en verzocht my hem aen te hooren. Ik verstiet hem met verontwaerdiging: myne tranen schenen indruk op zyn gemoed te maken. - Isabella!’ sprak hy, - vergeef my de stuersche woorden, u, tydens uwe opligting toegeduwd: eene vurige liefde, met hardnekkigheid verstooten, heeft tot deze handelwyze aenleiding gegeven: geweld heeft die liefde moeten ondersteunen, en my in het bezit eener vrouw gesteld, wier hart my afkeerig was. Isabella! ik bemin u uit al
| |
| |
de krachten myner ziel, en één woord van u kan my het zoo lang gemiste geluk dubbel vergoeden.’
‘Deze liefdeverklaring viel my schrikkelyker dan myne schaking zelve: al wat myne verontwaerdiging my maer ingeven kon, werd Walter toegeworpen: ik legde hem voor oogen den heiligen eed van getrouwheid op het altaer aen mynen echtgenoot gezworen, en bevestigde stellig dien eed te zullen eerbiedigen. Walter poogde myn gezegde te wederleggen: sterker dan te voren drong ik er op aen, en zyne ontroering, zyne tranen deden my op redding hopen. Myne verontwaerdiging maekte plaets voor koele, voor overtuigende woorden; ik smeekte hem, in herinnering der liefde, die hy my steeds zegde toe te dragen, dat hy my aen mynen echtgenoot weêr zou schenken.
‘Deze bede ontstelde hem. Zyn hart, ofschoon misdadig, had alle gevoeligheid niet verloren: myne tael werd streelend, overtuigend, naermate zyn medelyden vergrootte, ja, ik meende verzekerd te zyn dat hy aen myn verlangen voldoen zou, wanneer een
| |
| |
hartscheurend: - 't Is onmogelyk!’ my aen myn eersten rampspoed overliet. Al wat ik nog bybrengen kon, scheen niet meer op hem den minsten indruk te maken; en als had hy de gevoeligheid van een oogenblik zich zelven verweten: - Neen, Isabella!’ sprak hy, - gy hebt myne innigste wenschen verstooten; de uwe kan ik ook niet instemmen. Denk aen uwen echtgenoot niet meer, in wiens armen gy nooit uwe dagen zult slyten. Uwe liefde is my onontbeerlyk; uw genot myne zaligheid op aerde!
‘Ongelukkige!’ schreeuwde ik, - weet ge niet dat ik eene vrucht myner verbindtenis onder den boezem drage, en ik u nooit - nooit zonder myn geweten te bezoedelen, beminnen mag? O! de Hemel zou u die euveldaed aenrekenen!’
‘By deze uitroeping smolt ik in tranen weg, en Walter grimlachte, als hadde hy de wraek des Alvermogenden willen tarten. Hy herhaelde met eene soort van overtuiging: - Niets kan aen mynen wil weêrstaen!’
‘Die helsche grimlach boezemde my de
| |
| |
grootste verachting voor Walter in: al de schandelyke daden, waeraen hy zich pligtig had gemaekt, werden hem toegeduwd, en ik nam God tot getuige dat ik eerder zou sterven, dan in het minste myne pligt te schenden!’
- En heeft hy er u nooit toe gedwongen, lieve Isabella?’ vroeg de Vryheer van Schoorisse, aen wiens harte het volbrengen van dien eed het zachtste genoegen moest verschaffen.
Isabella wierp haren echtgenoot eenen schuinschen blik toe, en Arnold kon gemakkelyk ontwaren dat er in dien blik iets gemengeld was dat aen een verwyt geleek. Het scheen hem dat de woorden: - Twyfelt gy aen de trouw eener echtgenoote, wier rampen aen hare verkleefdheid jegens u, slechts toe te schryven zyn,’ in zyne ooren drongen, en hy leende weêr zyne aendacht op het verhael zyner gade. Deze hernam: - Nauwelyks was Walter met mynen eed bekend, of hy liet my aen al de treurigheid myns harten over. Alleen met myne gedachten rees ik uit het bed, waerop ik tot het oogen- | |
| |
blik van zyne verdwyning gebleven was, en liep tot aen het venster, om te zien of ik myne vlugt niet kon bewerken. Weemoedig schudde ik de yzeren staven: het vertrek weêrgalmde van myn gesteen: Arnold werd gestadig als een beschermengel aengeroepen, en niemand beantwoordde myne klagt, totdat Sara weêr tot my kwam, en vertroosting aen myn ongelukkig lot trachtte te brengen.
‘Acht dagen verliepen, zonder dat ik Walter van Herzeele weêrzag.
‘Op zekeren morgen, dat de zon hare verkwikkende stralen door de staven myner gevangenis begon te werpen, en ik myne oogen over de meerschen, ter Zuider zyde van het slot, liet weiden, zag ik eenen ruiter aenrennen, welke in sombere gedachten scheen verdiept te zyn. Eene siddering doorliep my van 't hoofd tot de voeten; en ongelukkig, gelyk ik was, kon ik al den rouw zyner gesteltenis waerderen. Myne oogen bleven op hem gevestigd totdat hy in het bosch verdween, van waer hy de laen, die tot de eerste valbrug leidt, intrekken moest. Zyn onheil zweefde my nog altyd voor den
| |
| |
geest. Nu kon ik niet nalaten my in te beelden dat het een echtgenoot was, wien men misschien zyne gade ontrukt had, en die troosteloos de voetstappen haers schakers ging opzoeken. Deze gedachte was verplettend: steeds keek ik naer de plaets waer hy weêr verschynen moest, en het gelukte my nogmaels hem te ontwaren. De rilling, die ik gevoeld had, verkeerde in eene heviger aendoening: myn hart begon zoo geweldig te kloppen, myne tranen biggelden zoo overvloedig, dat ik genoodzaekt werd my neêr te zetten, wilde ik niet bezwymd op den grond vallen. Myn gesteen had myn hart een weinig kracht bygezet: de aenlokking, die ik tot den ridder gevoelde, trok my onwillig weêr tot het verlatene venster, en een gegil ontvloog my juist op het oogenblik dat Walter de deur myns kerkers opentrok.
‘Het geluid eens hoorns had schaterend door de lucht geklonken: Walter liep tot voor het venster, en alsof hy door het vuer des Hemels aengeraekt ware geweest, beverwde eene doodsche bleekheid zyn gelaet. Zonder een enkel woord te reppen, sprong
| |
| |
hy de deur uit, en verzuimde dezelve achter zich te sluiten.
‘Deze omstandigheid bezielde my met nieuwen moed: ras stoof ik achter hem; stond voor de valbrug van het slot, en riep als eene uitzinnige: - Arnold! Arnold! wees de verlosser uwer gade!’
- Hoe!’ schreeuwde de Heer van Schoorisse, - was ik die ruiter waervan gy spreekt? O! ja, ja! ik herinner my iets van deze zaek: dien noodkreet heb ik gehoord, zonder dat myn hart my ooit heeft kunnen zeggen dat hy door myne geliefde Isabella aengeheven werd!...’
Diep bedroefd was de man; beide maegden weenden, en slechts Isabella kon hare tranen bedwingen. By 't gezegde van Arnold dat men hem tydens dit bezoek verzekerd had dat Walter zich in zyne burgt niet bevond, hernam Isabella dat, zoodra zy dit geroep had aengeheven, zy door Walter en Mattheus, welke laetste toen, als eenigste bediende, het slot te Herzeele bewoonde, den mond gestopt en weggedragen werd, en dat de Vryheer bevolen had te zeggen, dat hy
| |
| |
sinds veertien dagen eene reis had aengenomen, en de dag van zyne terugkomst niet bepaeld was.
- Nauwelyks was die boodschap verrigt,’ vervolgde Isabella, - of ik werd zieltogend op myn rustbed gedragen. Sara, voor wie ik reeds eene zekere vriendschap gevoelde, vertroostte my; en daer ik meer en meer trouw in haer begon te stellen, en my inbeeldde dat ze myne vlugt kon bewerken, repte ik iets nopens deze zaek, ja beloofde haer de helft myner fortuin, kon ze my uit het slot van Walter brengen. Om haer de belangen van den snoodaert te doen verzuimen, maekte ik de ongelukkige met het schrikkelyke lot harer moeder bekend, zeggende dat die moord my een diepen afkeer voor Walter ingeboezemd had, en oorzaek was dat ik zyne hand had verstooten. Sara, die door haren schaker de dood harer moeder vernomen had, doch hem geenszins als de moorder der ongelukkige vrouw vermoedde, viel in verwenschingen tegen Walter uit, en zwoer dat zy alles zoude aenwenden om myne bede na te komen.
| |
| |
‘Eens dat Mattheus verzuimd had de deur van het gebouw, dat tot gevangenis diende, sleutelvast te maken, drong Sara myn slaepvertrek in. My schielyk opwekkende: - Kom, edele vrouw!’ sprak zy, - het oogenblik onzer verlossing is daer: duister is de nacht, en alles aen de diepste rust overgelaten. Eene ladder staet tegen de buitenmuren van het slot; de wallen zyn bevrozen; niets kan zich aen onze ontsnapping verzetten!’
‘Deze woorden versterkten my: ik sprong uit myne koets, had, op een omzien, mynen nachtmantel op de schouderen geworpen en Sara gevolgd, welke reeds ter plaets stond, waer zy zoo even de ladder had opgerigt. Maer, hoe diep was myne droefheid niet, wanneer zy verschrikt uitriep: - Mevrouw! onze poogingen zyn verydeld.!’
‘In ditzelfde oogenblik voelde ik my door eene gespierde hand den arm drukken: het was Mattheus, die sinds lang achterdocht jegens Sara had opgevat; en, om hare trouw aen de belangen van zynen meester ten proeve te stellen, deze verdwyning
| |
| |
in den schyn zoo gemakkelyk had gemaekt.
‘Des anderendaegs werden wy in den kerker opgesloten, waeruit ge my verlost hebt, en nimmermeer heeft zich de kleenste gelegenheid tot ontsnapping aengeboden.
‘Nauwelyks zat ik eenige dagen in die plaets, alwaer zich de rampspoed sinds eeuwen schynt gehuisvest te hebben, en waer nooit eene verkwikkende strael der zon ingedrongen is; alwaer eene altyd brandende lamp het achthoekig gewelf met eene zwarte kleur overdekt heeft, als om die schrikkelyke schuilplaets nog schrikkelyker te maken; - nauwelyks, zeg ik, zat ik sinds eenige dagen levend in dit graf te weenen, of Walter van Herzeele drong er in. - Zoo onverdragelyk was zyn gezicht my geworden, dat ik de oogen look, en my op de steenen bank wierp. Walter stond stilzwygend voor my: de voetstappen van een anderen persoon klonken door den kerker. Nieuwsgierig keek ik op, en, o! stond van geluk! een priester, geheel in kerkelyk gewaed, een gebedenboek onder den regter arm, en eene wassenen keers in de linker
| |
| |
hand, bood zich voor my aen. Zyn hair golfde in lange vergrysde lokken op zyne schouderen, waerover eene prachtige stool hing; zyne albe blonk schitterend achter het waslicht.
‘Ik beeldde my in dat de alvermogende God zyne menschelyke natuer weêr had aengenomen. Ik wierp my voor de knien des priesters en kuste met geestdrift zyne stool.
- Myn kind! sta op,’ sprak hy, - want ik brenge verkwikking aen uw harte! Nogtans,’ vervolgde hy na een weinig dubbens, - die verkwikking kan u niet geschonken worden, zonder u eene omstandigheid mede te deelen, waerdoor uwe rampen oogenblikkelyk moeten vergrooten. De geheimen des Hemels zyn ondoorgrondelyk, en ons bestaen is, hier op aerde, aen vele wisselvalligheden onderworpen. Mynheer Walter van Herzeele, die u uit de armen eens beminnenswaerdigen echtgenoots rukte, heeft zeker eene grove misdaed gepleegd, waerover de Hemel hem slechts, na eene ware en langdurige boeting, vergiffenis zal schenken! Uw lot is betreu- | |
| |
renswaerdig; en schoon de Algoede steeds de trouw beloont door eene gade op het altaer gezworen, heeft Hy u tot heden willen beproeven. De belydenis en bekendmaking, die jonker Walter over zyne misdaden aen my, eerst als priester, daerna als vriend, gedaen heeft, en het genoegen, dat ik steeds in het lenigen van den rampspoed myns evenmenschen gevoel, hebben my genoopt dees verblyf van treurigheid in te dringen, ten einde uw wee in vreugde te herscheppen!...’
‘By deze troostvolle woorden des gryzaerts, voor wiens voeten ik nog altyd knielde, sprongen overvloedige tranen uit myne oogen. Verrukt stond ik regt, en de handen te samen voegende: - Spreek, vader! spreek!’ snikte ik; - gebied, en ik zal my aen uwen wil onderwerpen!’
- Myn kind!’ vervolgde de geestelyke, - er hoeft moed in deze omstandigheid: ik heb gezegd, dat ik, alvorens u den gewenschten troost te kunnen schenken, uw hart door eene treurige bekendmaking moest doen bloeden!... De Hemel heeft het heil, dat gy
| |
| |
met ridder Arnold van Schoorisse nog hoopte te smaken, niet willen gedoogen; doch hy verbiedt niet dat ge dit heil in de armen van jonker Walter geniete.
- Hoe? Mynheer!’ riep ik uit, - niemand kan my ontslagen van de trouw aen mynen echtgenoot gezworen. Uwe voorstellen verschrikken my: spaer eene rampzalige, die liever alle martelpyn zou doorstaen dan hare gelofte te verbreken!’
‘De geestelyke zweeg, en Walter bezag hem bekommerd. Na een oogenblik van onuitsprekelyk lyden hernam ik: - O vader! eerwaerde vader! vermorzel toch myn weemoedig harte niet. De Hemel,’ snikte ik voort, - de Hemel is op het punt myne heilige verbindtenis eene tweede mael te zegenen: heb medelyden met my, met myn kind: ontruk het den braven man niet, wiens bloed door zyne aderen stroomt: schenk het aen zynen vader, schenk my aen mynen echtgenoot weder!’
Hier voelde Isabella zich de kracht niet om haer verhael voort te zetten: zy drukte de vingeren van Arnold tegen haer bran- | |
| |
dend voorhoofd, en ondanks haer poogen om hare treurigheid niet te laten uitschynen, bevochtigde zy de hand heurs echtgenoots met heete tranen.
- Lieve Arnold!’ hervatte zy weldra, - hier begint het treurigste myner gesteltenis. Op myne vurige bede om in uwe armen terug geschonken te worden, nam ik het besluit van nimmer iemand, wie het ook zyn mogte, met den naem myns schakers bekend te maken. Ik verliet den priester, en my voor Walter werpende, welke tot dan toe met stilzwygende goedkeuring de woorden van zynen medemakker had afgeluisterd, smeekte ik hem dat hy my het slot van Herzeele verlaten liete, by God en zyne heilige Moeder belovende, dat ik zelfs aen u, Arnold! niets van zyne handelwyze reppen zou.
‘Om het hart van Walter, dat tot medelyden gestemd scheen, niet te laten vermurwen, sprak de geestelyke met eene stem, die nog altyd in myne ooren trilt: - Kind! uwe bede kan niet toegestaen worden: het heeft den Hemel behaegd uwen echtgenoot
| |
| |
tot zich te roepen: hy is onder de vanen van den Prins gesneuveld!...’
‘Deze woorden vielen my zoo schrikkelyk, dat het leven in my geheel en al uitgedoofd scheen,
‘Twee volle uren lag ik zonder beweging: by myn ontwaken sloeg ik de oogen rond den kerker, en ontwaerde slechts nog Sara, die aen myne bedsponde zat.
‘Weêr gaf ik my aen den diepsten rampspoed over, totdat hevige stuiptrekkingen my overvielen. Voor de dag verstreken was, sloot ik een welgeschapen kind aen myne borst!
‘U zeggen Arnold! hoe zeer dit voorval myne gesteltenis verzachtte, ware onmogelyk: het eerste geschrei, door het wichtje aengeheven, stortte hemelvreugde in myne ziel, en de zorgen, die het van my eischte, maekten dat ik my er geheel en al aen toewydde. Niettemin beneep het verlies van eenen echtgenoot, dien ik my begon in te beelden door Walter misschien te zyn omgebragt, op nieuw myn harte. Onophoudelyk hield Sara my voor dat ik alle hoop in den Hemel moest stellen; dat God my eenen
| |
| |
troost had gezonden, waerin ik verzachting aen myn lyden zoeken moest. Ik onderwierp my aen Saras raedgevingen, en uw naem, Arnold! werd honderdmael daegs in myne bede gemengeld. Steeds smeekte ik den Hemel, dat hy u, hierboven, het heil zou schenken, 'twelk gy met my op aerde had gemeend te smaken! In de omhelzingen van myn kind, herinnerde ik my de liefkozingen zyns vaders; in zyne oogjes begon ik den helderen blik van mynen echtgenoot te ontwaren, en iedermael dat ik het wichtje tegen den boezem sloot; vermeende ik de beweging uws harten te gevoelen. In al die zielevreugde durfde ik slechts nog eenen wensch uiten, en 't was die van aen een knaepje, in plaets van aen een meisje, het licht geschonken te hebben. De naem van Arnold ware hem gegeven geweest, en ik had dien naem onophoudelyk mogen uitspreken, zonder steeds aen uwe schrikkelyke ombrenging te moeten denken!
‘Maer gelyk de mensch in zyne vurigste begeerten op aerde tegenstrevingen ontmoet, troostte ik my van lieverlede by
| |
| |
deze kleene teleurstelling. De hoop van nog eens het slot van Schoorisse te zien, waerin ik overigens geen genoegen meer dacht te smaken, vermits men my nu ook had doen gelooven, dat Oda haren vader in den Hemel vervoegd had, streelde myne gedachte niet verder. Ik onderwierp my zonder morren aen myne bestemming en voelde my min ongelukkig. Myne spruit had my over al myne onheilen vertroost!
‘Reeds had ik eenige maenden in zachte hoop doorgebragt, en voelde my moediger dan ik ooit sinds myne opsluiting geweest was, wanneer de verschyning van Walter, met den bekenden geestelyken, my van schrik deed yzen en ik genoodzaekt werd het kind, dat zich aen myne borsten laefde, ter neêr te leggen. De priester sprak my over de nietigheid der aerdsche zaken: hy schilderde met zulke aendoenlyke kleuren de afgrysselykheid van mynen kerker af; de eenzaemheid, waeraen ik overgelaten was; dat ik weêr in tranen wegsmolt, en bad opdat hy verzachting aen myn lot zou brengen. Hy legde de hand op myn voorhoofd, en scheen my te
| |
| |
zegenen. - Myn kind!’ voer hy voort, - indien gy aen den wensch des Hemels gehoorzamen wilde, zou uw rampspoed in heil verkeeren. Vroeger moest gy de eischen van Mynheer Walter afslaen, wildet gy uw geweten niet bezoedelen: nu staet het u vry, in zyn slot als opperbevelhebster te heerschen.
- Het volbrengen van den wil des Hemels is myne vurigste begeerte, eerwaerde vader!’ sprak ik met al de koelmoedigheid waervoor ik vatbaer was: - indien ik zyne bevelen miskende, zou ik geen deel van het my ontnomene geluk, in het wichtje, dat hy my schonk, weêrgevonden hebben!
- Zyt gy gelukkig met uw kind, lieve Isabella!’ vroeg Walter, die my tot dan toe met weemoed aenschouwd had.
‘Alsof de priester geene aendacht op deze woorden had geslagen, zette hy zyne rede voort, en: - Mevrouw!’ hernam hy, - ik zegde dat gy in het slot van Herzeele gebieden kunt: de Vryheer draegt u eene zuivere, eene onvergankelyke liefde toe: niets belet u hem te beminnen; uw geluk hangt slechts van uwen wil af!’
| |
| |
‘By deze woorden legde de gryzaert het Evangelieboek op een klein tafeltje, plaetste de wassenen keers er nevens, en myne hand vattende, trok hy my digt tegen het opengeslagen parkement. - Zweer hier op het Boek des Levens,’ sprak hy, - dat ge jonker Walter van Herzeele tot echtgenoot wilt aennemen!’
‘Ik sidderde op dees voorstel, rukte myne hand uit die des priesters: myn geweten zegde my dat ik eene goddelooze daed begaen zou. Ik verzamelde al myne krachten, en - Neen; nooit!’ stamelde ik; - nooit zal ik de echtgenoote myns schakers, nooit die des moorders van Arnold van Schoorisse wezen!’
‘Vertoornd over myne woorden, sloeg de valsche priester het Evangelieboek met eene zoo hevige beweging toe, dat zyne hoofdkap, met den gryzen baerd er aen vastgehecht, op de tafel viel. Schoon hy het mogelyke aenwendde om zich het gezicht te verduiken, herkende ik in hem den goddeloozen Mattheus, welke vloekend uitriep dat myn kerker my tot grafplaets zou dienen! Hy
| |
| |
vertrappelde met de voeten het heilige gewaed, waervan hy een zoo schandelyk misbruik had gemaekt, en verwyderde zich, my met mynen helschen vervolger alleen latende.
‘Hier dacht ik te sterven; doch spoedig gaf de Hemel my hooger kracht om myn wee te doorworstelen. Ik begon de hoop te koesteren dat men my de dood myns echtgenoots slechts had aengekondigd om over myne weigering in 't volbrengen van Walters wenschen te zegepralen, en ik wierp dezen al zyne aenslagen als bitsige verwytingen naer het hoofd. - Hy knarsetandde naermate myne verontwaerdiging aengroeide, en ik zwoer, myne regter hand op het Evangelieboek drukkende, dat ik liever bezwyken zou, dan my immer aen hem te onderwerpen. De snoodaert!... Als een sperwer, die op zyne prooi loert, wierp hy zich op myn kind, hief het in de hoogte, en was reeds aen de deur des kerkers, om er meê weg te loopen, wanneer ik zyn poogen verydelde, en my met kracht aen zyne kleederen vasthechtte. Hy verstiet my: weêr ging ik op hem los. Zoo pynlyk
| |
| |
vielen hem myne aenrandingen, dat hy my in den hoek des kerkers sloeg, en schielyk met myn kind verdween. Die overmaet van schelmery brak myn hart: andermael wilde ik Walter achterna stuiven, doch myne voeten waren verlamd, en myn bloed stond yskoud in myne aderen! Als uitzinnig riep ik hem toe: - Walter! Walter! in Gods naem, beroof my van den eenigen troost niet, eene ongelukkige moeder op aerde overgelaten! Walter! geef my myn kind! Walter!... Walter!...’
Myne oogen verduisterden; en ik kon geen geluid meer uitbrengen, toen Walters terugkomst my met nieuwen moed bezielde. Ik zegende hem als myn beschermengel, omsloeg zyne knien met myne sidderende armen, en terwyl hy my het kind vertoonde, dat my zoo onnoozel toelachte, en de handjes tot zyne moeder uitstak, stond ik smeekend regt, en riep: - Dank! dank, o vriend!’
‘Walter scheen genoegen in myne moedervreugde te smaken: hy wilde my omarmen: ik sprong achteruit, en die beweging verduisterde weêr zyn gelaet.
| |
| |
- Isabella!’ stamelde hy, - uw weêrstand verscheurt myne ziel, en echter is uwe liefde my onontbeerlyk! O! wist gy hoe vurig dit hart voor u klopt, en welke bittere stonden uwe vereeniging met Arnold van Schoorisse my gebaerd heeft, gewis zoudt ge medelyden met my hebben! Een woord, Isabella! Dit enkele woord, dat my vroeger zoo aenvallig de ooren streelde, zou u kommerloos het pad des levens doen bewandelen, u de gelukkigste der stervelingen maken. Schenk my die liefde weêr, Isabella, en ik ben een engel van goedheid voor u; schenk my die liefde weêr, en Walter, die u thans zoo verfoeijelyk schynt, zal de kleenste uwer begeerten voorkomen; schenk my die liefde weêr, en ik zweer al myne dwalingen af, om my met u door den heiligen echt te verbinden!’
‘Hier drukte de valschaert myn kind tegen myne wangen; helaes! ik had de kracht niet om het hem te ontnemen, en - wy weenden te samen. Nogmaels viel de gedachte my te binnen dat hy de moorder myns echtgenoots was: ik deed my verwy- | |
| |
tingen over myne moedeloosheid; de naem van Arnold! ontvloog mynen mond.
- Hy is dood!’ riep Walter met eene schrikverwekkende stem.
- Misschien vermoord door den schaker zyner gade!’ snikte ik.
- Neen, lieve Isabella!’ hernam hy met kalmte; - ik zweer u by God, dat ik geene misdadige hand op hem gelegd heb.
- Durft ge my ook by dien heiligen naem zweren, dat Arnold wezenlyk onder de aerde rust?’ vroeg ik, Walter met nieuwsgierigen kommer in de oogen ziende.
‘Hy aerzelde te antwoorden: doch: - Ik zweer het by - God!’ stamelde hy.
‘De toon, waerop hy den Albeheerscher tot staving van zyn gezegde aenriep, overtuigde my meer van Walters valschheid, dan indien hy myne vraeg onbeantwoord hadde gelaten. Eene strael van hoop glom weêr in my op, en ik riep dat hy my valstrikken wilde leggen, dat myn echtgenoot nog leefde, en ik nimmer de omhelzingen eens anderen zou gedoogen.
‘Walter verschrikte: nogmaels zwoer hy,
| |
| |
by al wat heilig is, dat Arnold in den stryd was omgekomen, en dat, wilde ik hem als echtgenoot nemen, hy myn geluk voor altyd zou bewerken.
‘Nu naderde Walter my weêr toe; ik poogde hem myn kind uit de armen te rukken, doch hy keerde zich om en zegde dat hy het wichtje slechts in ruiling myner liefde my weêrschenken zou.
‘Ik mag, ik kan u niet beminnen, jonker!’ kreet ik bitter.
- Uwe liefde, of voor eeuwig van uw kroost gescheiden!’ hernam hy bitsig. - Uwe liefde of myne vervloeking! uwe liefde of eene levensdurige kerkering!... Verkies!’ brulde hy voort, - en in zyne krankzinnigheid drukte hy het schaepken zoo sterk, dat deszelfs geschrei myn hart deed bezwyken. Door eene beweging, der moeder zoo eigen, wanneer zy haer kroost eenen noodkreet aenheffen hoort, sprong ik de kleene ter hulp: Walter duwde my terug, riep met eene donderende stem: - Uwe liefde! uwe liefde!’ en by myn laetste woord: - Neen!’ was hy verdwenen!
| |
| |
‘De nachtlamp werd door het geweldig toeslaen der yzeren deur uitgedoofd, en niets dan eene sombere duisternis vertoonde zich aen myn gezicht; myne zieke inbeelding liet my de afgrysselykste verschynsels ontwaren: de geraemten der rampzaligen, die in den kerker een einde aen hun lot gevonden hadden, schenen zich uit den grond op te rigten, en grynsden my zoo vervaerlyk toe, dat ik van vrees als verstikte. Ik sloot de oogen; hief een gegil aen; vlugtte naer de uitgangdeur, en - o toppunt van schrik! ik voelde my wezenlyk in de armen drukken!... Het was slechts op de stem van Sara, die juist intrad by myne pooging tot vlugt, dat ik uit mynen angst weêrkwam. Als eenen zendeling des Hemels sloot ik haer tegen my, en noemde ze honderdmael mynen engel, myne vriendinne!
‘Saras troostende woorden versterkten myne krachten: ik gevoelde dat alles wat ik in 't toekomnde kon aenwenden, het verbitterd gemoed van Walter niet zou stillen, hief myne klaegstem min hoog en achtte my gelukkig Saras vriendschap verworven te hebben.
| |
| |
‘Sinds dit oogenblik heb ik Walter nooit meer weêrgezien.
‘'s Anderendaegs, voor dat Sara de spys, noodig tot ons onderhoud, uit de handen van Mattheus ontving, werd zy in het vertrek van Walter genood. Deze liet haer toe mynen kerker bewoonbaer te maken, deed my zeggen dat myn kind, waeraen hy den naem van Agar had doen geven, aen de zorgen eener goede voedster toevertrouwd was. Deze verzekering viel my troostend, en eenige dagen daerna behandigde men my het Madonabeeldje, dat hier aen mynen boezem hangt, en nooit van my meer afgescheiden is. By deze gift voegde Sara de volgende woorden, die Walter haer had toegestuerd, en welke ik nog van een tot een tegenwoordig aen het geheugen heb.
- Geef,’ sprak hy tot Sara, - dees beeldje aen Isabella van Ghistele, en zeg dat zy zich in haer lot moet getroosten. Haer kind, dat ik steeds zal aenzien als de vrucht eener vrouw, waervoor ik eene zoo zuivere vriendschap heb gevoeld, kan haer niet weêrgegeven worden, doch zal de opvoeding ont- | |
| |
vangen, die zyn staet eischt. Een halssnoer, een Madonabeeldje, gelyk hetgeen Isabella op zich zal dragen, is voor Agar behouden, en zoodra het meisje de jaren zal bereikt hebben, waerin haer geest zich begint te openen; zoodra zy de stem zal verheffen om zich te beklagen over de volkomene verlating heurer ouders ten haren opzichte, zal dit beeldje aen Agar geschonken worden, met uitdrukkelyke aenbeveling van het steeds op zich te hebben, wil zy het gevaer niet loopen van nimmer door hare moeder herkend te worden!’
‘Zie, Arnold!’ vervolgde Isabella, welke een weinig haer verhael had moeten staken, ten einde Agars omhelzingen te beantwoorden, - zie,’ sprak zy, het halssnoer losrukkend om het haren echtgenoot te overhandigen, - hier is de onwederleggelyke proef van myn gezegde: daer op den overkant kunt gy het teeken I.A. in het goud gegrift zien, welk merk de eerste letteren der beide namen van my en uwe dochter aenduidt!’
Arnold en Oda staröogden nieuwsgierig op beide halssnoeren, en de gelykheid der- | |
| |
zelve kon geen oogenblik aen Isabellas gezegde doen twyfelen. De Vryheer, zyne ontroering niet meer kunnende weêrhouden, perste Agar nogmaels in de armen, en aller tranen vermengden zich.
Nauwelyks had zich het huisgezin van Arnold des morgens op nieuw vereenigd, of eene tyding, die hun heil, en byzonderlyk dit der aenminnelyke Oda, moest vergrooten, kwam ter ooren van den Audenaerdschen bevelhebber; zy bestond hierin, dat de opstandelingen, misnoegd omdat de overmeestering van Audenaerde op de Gentenaers, aen Ackermans zorgeloosheid toe te schryven was, hem zyn ontslag van opperbevelhebber hadden gegeven, en dat de gewezene Ruwaert zyn slot van Gaver was gaen bewoonen. Oda begon het oogenblik harer vereeniging met den Gentschen jonker te gemoet te zien: zy waegde het er iets van te reppen aen hare moeder, welke, hoogst nieuwsgierig om den held te leeren kennen, van welken zy steeds met zooveel liefde hoorde spreken, en aen wien zy het einde harer smarten toeschreef, haer verlangen
| |
| |
en dit harer dochter aen Arnold mededeelde.
Eenige dagen verliepen sinds Ackerman van het roer des bestuers had afgezien, en Arnold kon zich niet inbeelden waervoor de Gentenaer, geene redenen van vertoef meer kunnende bybrengen, zyne aenkomst te Audenaerde zoo lang uitstelde. Hy overpeinsde het middel om aen Ackerman te doen gevoelen dat men hem grooter vriendschap toedroeg dan ooit, wanneer een pagie zich met eenen brief aenbood. Arnold rukte het zegel los, en Oda, te zeer nieuwsgierig om den inhoud des briefs uit den mond heurs vaders af te wachten, naderde den man met kinderlyke bevalligheid, en drukte hem beide handen op de wangen, terwyl zy langs over zyne schouderen eenen blik op het parkement wierp.
Arnold las nu het schrift met luider stem aen Isabella en Agar voor: het behelsde Ackermans afstand van zyn ambt, herinnerde, met eene kiesche welvoegelykheid, den dienst, door hem aen het huis van Schoorisse bewezen, en wenschte Arnold geluk met zyne nieuwe dochter en bevallige
| |
| |
ega, wier afwezigheid de man zoo dikwerf in Ackermans tegenwoordigheid beweend had. Hy uitte den wensch zyne vriendschappelyke groetenissen aen de edele vrouw van Schoorisse, en aen hare aenminnelyke dochters te mogen doen, eindigde met te zeggen dat hy, zelfs in de woelingen van den oorlog, nooit Arnolds vriendschap vergeten had, en beval hen allen in de gunsten des Hemels.
Hoe zeer deze brief in den smaek van het gansche huisgezin viel, kan men uit het voorgaende gissen. Ackerman was niet min vergenoegd over het antwoord van Arnold; en nauw was de pagie op het slot van Gaver terug, of Odas minnaer besloot eenige dagen te Audenaerde door te brengen, om, zoo spoedig mogelyk, zyne vereeniging met Oda te doen zegenen.
- Zadel myn rossen hengst,’ sprak hy tot eenen zyner bedienden: - heden, vóór den avond, wil ik Audenaerdes vestingen inrennen.’
De knaep deed wat Ackerman gebood: deze stelde zooveel spoed in het beschikken van alles wat hy tot zyne reis onontbeerlyk
| |
| |
oordeelde, dat hy, eene uer na de terugkomst van den pagie, reeds in den zadel gestegen was.
Middelerwyl had men in het huis van Schoorisse alle mogelyke toebereidselen gemaekt om er den Gentenaer te ontvangen, en Oda kleedde zich zoo bevallig aen, dat de zorg, in hare optooijing gesteld, heure natuerlyke schoonheid nog vergrootte. Isabella kon niet nalaten hare moederlyke tevredenheid aen de maegd mede te deelen, die, om den tyd, als het ware, te verkorten, door al de vertrekken van het huis heen liep, en zich eindelyk aen een der bovenvensters plaetste, van waer zy hare blikken door de Steenpoort, zoo diep mogelyk in de straet Tusschen-Bruggen sloeg. Iedermael dat Oda het hoefgekletter eens dravers in de verte hoorde, voelde zy haren boezem van hoop en angst popelen; en iedermael dat zy den vederbos van den eenen of anderen ridder ontwaerde en zag dat het die van Ackerman niet was, deed zy eene misnoegde beweging. De verveling begon haer te overmeesteren, en eindelyk kwam die schrikkelyke dag haer
| |
| |
in het geheugen, waerop de achterblyving des jongelings te Schoorisse, oorzaek was geweest van hare onverdragelyke rampen. Deze gedachte deed haer sidderen: zy verwierp die echter en nam het besluit zich niet verder te bekommeren; ingezien, gelyk zy zegde, het misschien mogelyk was dat haer verloofde zoo spoedig aen den inhoud des briefs niet kon beantwoorden, waerin Arnold den wensch te kennen gaf van Ackerman in den schoot zyns huisgezins te ontvangen.
Terwyl Oda zich met hare gedachten onledig hield, had Arnold het bevel gegeven om Ackerman stads poorten te laten inkomen. - Deze draefde in vollen ren: de vreugde zyns harten stond op zyn gelaet uitgedrukt, en reeds was hy de gemeente Bevere ingestapt, wanneer een onverwacht voorval, waervan wy in het volgende hoofdstuk de uitlegging zullen doen, al zyne plannen verydelde.
einde van het derde deel.
|
|
Auteursrechtvrij