|
| |
| |
| |
XIV.
Moedige Weigering.
Tum verò ardemus scitari et quaerere causas,
Ignari scelerum tantorum artisque Pelasgue.
Edele jonkvrouw, is het op deze wys dat gy myne verkleefdheid aen u en aen uwen vader beloont? Zooveel ondankbaerheid kon ik van u niet verwachten.
Jules de St-Génois.
Het avondmael liep byna sprakeloos af: zeer misnoegd, omdat hy zich in het gezelschap van Oda niet bevond, overpeinsde Walter onophoudelyk de middelen, die hy werkstellig zou maken om de onverschillig- | |
| |
heid der maegd jegens hem te doen verdwynen. Met hartzeer dacht hy aen Odas vroegere liefde tot Ackerman; en daer hy den vader, ofschoon hoogst ingenomen voor den held, welke hem van een gewissen dood bevryd had, op nieuw tegen dezen had verbitterd, verloor Walter de hoop niet Ackerman voor eeuwig aen Oda te ontrukken. Verschillige denkbeelden vlogen hem door de hersenen, en Agar durfde het niet wagen zyne stilzwygendheid door de minste aenmerking te onderbreken. Eindelyk scheen Walter zich tot eene gedachte te bepalen: zyn gelaet werd levendiger, en nu eerst gevoelde hy dat dit stilzwygen onaengenaem aen zyn voedsterkind moest wezen, welke hem aenzocht haer in het vertrek van haren vader te vergezellen.
- Van uwen vader!...’ herhaelde de ridder met verwondering.
Agar voelde zich een weinig ontsteld by den zonderlingen toon, dien Walter aen deze woorden gaf: zy hernam weldra dat het Arnolds wil was, zóó door haer geheeten te worden, en dat de man, ingezien de diensten
| |
| |
die zy aen zyn huis bewezen had, haer als zyn kind had willen aennemen.
- Ik dacht nogtans, Agar,’ vervolgde Walter, - dat ge my alleen dien naem verschuldigd waert; dat uwe wederliefde my schadeloos stellen zou van al wat ik ten uwen opzichte gedaen heb.
- Vryheer!’ antwoordde de maegd, - een dankbaer hert vergeet de hem bewezene diensten niet, en niemand kent, beter dan gy, de vriendschap, die ik u draeg, de achting, die ik steeds voor u gevoeld heb. Het is zoo aengenaem voor een meisje, die nooit de omhelzingen harer ouders gesmaekt heeft, den naem van vader aen elkeen harer weldoeners te mogen geven!’
Eene traen rolde uit Agars oogen; en Walter drukte hare hand tegen zyn harte. Agar voelde dat het sterk klopte; zy bereidde zich om de oorzaek zyner aendoening te vragen, wanneer de ridder op een zachten toon zeide: - Misschien is de tyd nakend, waerop gy die omhelzingen genieten zult, lief meisje! - Zie,’ vervolgde hy, een klein Madonabeeldje uit zynen boezem halende, - hier
| |
| |
is het teeken, waeraen uwe moeder u, of gy uwe moeder, herkennen zult. Toen het noodlot haer, van het kind, dat door hare zorgen niet opgevoed kon worden, afrukte, werd dit halssieraed, welks weêrga de rampspoedige vrouw op zich draegt, uwe voedster behandigd. Aen my is dit heilige teeken toevertrouwd; aen my alleen uwe geheimzinnige afstamming bekend!’
De Vryheer meende zyne rede voort te zetten, doch Agar was zoo sterk getroffen, dat zy Walters handen in de hare drukte, en sprakeloos voor zyne knien zeeg. Met opgespalkte oogen, bekeek zy dien, welke haer deze vertrouwelykheden deed. Geene woorden vond zy om hem de voortzetting van zyn verhael af te smeeken, en Walter kon genoeg aen hare biddende houding het vurige verlangen harer ziel kennen. Volgaerne hadde hy aen dit verlangen voldaen, doch eene zaek van de grootste aengelegenheid weêrhield hem, en hy vergenoegde zich met te zeggen dat Agars ouders nog leefden, de maegd eene der voornaemste erfgenamen van Vlaenderen zou wezen, en het van haer
| |
| |
zelve afhing het lang gemiste geluk, in de armen eener teedere moeder te smaken!
Nu eerst begon Agar het gevoel harer zinnen weêr te krygen: zy bad Walter, - met die engelachtige bevalligheid der vrouwen zoo eigen, wanneer zy ons een mannengeheim afpersen willen, - opdat hy haer hart geruststellen, haer met alles bekend maken zou.
De Vryheer van Herzeele ligtte ze van den grond, streelde hare bleeke wangen, en: - Agar!’ sprak hy op een navorschenden toon, - voor eerst eische ik van u de heilige belofte, dat gy aen niemand, wie het zyn moge, iets van onze onderhandeling zult mededeelen.
- Dit beloof ik u, edele heer!’ was het antwoord der maegd.
- Gy vermoogt veel op Oda, niet waer, melieve!
- Zy is myne vriendinne, Vryheer! In mynen boezem stort zy al hare geheimen.
- Rekent zy nog op Ackerman; bemint zy hem steeds?’
Agar antwoordde niet; de Vryheer her- | |
| |
haelde zyne vraeg, en de maegd gevoelende dat haer stilzwygen zyne nieuwsgierigheid prikkelde, zei met verlegenheid dat het haer niet toegelaten was de vertrouwelykheden eener vriendin aen den dag te leggen.
Walter trok zyne schouderen op, en sprak over de ondankbaerheid van Agar ten zynen opzichte. By dit onverdiende verwyt liet de maegd weemoedig het hoofd op de borst zakken. Walter zegde op een beslissenden toon dat zy zonder angstvalligheid alles bekennen mogt, en dat zyn zoo lang verborgen geheim, van hare onbepaelde trouw in hem, moest afhangen.
- Ik vraeg u,’ hernam hy na eene korte stilzwygendheid, - of Oda op Ackerman nog rekent; of zy hem steeds bemint?
- Steeds, ridder!... Het is zeker dat ze nooit een anderen tot echtgenoot zal nemen.
- Hoor, Agar!’ sprak Walter, terwyl hy haer zachtjes tot zich trok, - luister; - want aen u wil ik ook myn hart openen. Gy weet wat smarten Odas onverschilligheid my veroorzaekt: alles wat ik gedaen heb, om haer liefde in te boezemen, is vruchteloos
| |
| |
geweest; en helaes! hoe meer ik poogde die liefde in my te smooren, hoe heviger de neigingen werden, die ik voor Oda gevoel. Gy kent ook wat ik tegen Ackerman aengeregt heb: slechts de minnenyd had my tot die handelwyze aengespoord: ik wilde zyn verderf bewerken, en steeds is myn poogen mislukt. Myne aenkomst alhier, alwaer allen my haetten, moet u zeer verwonderen; maer de gedachte dat gy den dienst, sinds uwe prilste jeugd ontvangen, my op uwe beurt bewyzen zult, heeft deze voetstappen genoodzaekt. Voor u alleen, lieve Agar! heb ik het gevaer willen loopen van my alhier te zien verstooten: alles is nogtans wel uitgevallen: de Vryheer heeft my weêr eene vriendenhand toegereikt, en gy moet dezelfde gunst voor my by Oda trachten te bekomen.
- En welke zyn de middelen, die ik daertoe werkstellig zou maken, edele heer?
- Nu heb ik Ackerman aen Arnolds genegenheid voor altyd onttrokken: deze zal niet meer gedoogen dat zyne dochter over den hardnekkigen aenleider der opstandelingen in zyne tegenwoordigheid spreke, en
| |
| |
gy zoudt Oda gestadig over de onmogelykheid harer vereeniging moeten onderhouden.
- Ik heb u reeds gezegd, Vryheer! dat Oda, van Ackerman afgescheiden, niemand anders hare hand schenken, en hare dagen in een klooster eindigen zal.
- Dit is het besluit van een meisje, die zich door de kracht eener eerste liefde weggesleept voelt: kon zy onverschillig jegens Ackerman worden, ik zou weldra verzekerd zyn, zyne plaets in haer harte te bekleeden. Spreek in het toekomende met verachting van den muiter: Oda weet dat gy slechts haer welzyn behartigt; haer vader zal myne vroegere handelwyze verregtvaerdigen; hy zal zeggen dat de genegenheid, die ik zyn huis toedroeg, en myne vaderlandsliefde my noodzaekten, de schandelyke handelwyze van Odas minnaer te voorkomen. Gy, Agar! moet het gezegde des Vryheeren staven: in een woord, gy moet den muiter als een hatelyk schepsel, Odas liefde hoogst onwaerdig, doen doorgaen, en haer verzekeren dat de genegenheid, welke Ackerman haer zegt te dragen, slechts in den schyn bestaet.
| |
| |
- Maer, hoe kunt gy eischen, edele heer! dat ik een hart, 'twelk steeds aen myne woorden een onbepaeld vertrouwen stelde, zoo schandelyk zou verraden?
- En de belofte, die ik u gedaen heb, Agar!’ vroeg Walter half toornig.
- Derzelver volbrenging ware my onuitsprekelyk aengenaem, Vryheer! maer gy denkt wel dat ik...
- Hoor, Agar! geene uitvlugtsels! Wilt ge myne vriendschap behouden?
- Die staet by my in hooge waerde, Mynheer Walter, maer...
- Ik zeg u,’ viel de Vryheer haer in de rede, - dat alles van die kleine misleiding afhangt. Het schynt dat gy er afkeer voor gevoelt, Agar! Gy weet niet dat 's menschen handel alleen in bedrog, in logentael bestaet, en dat die, welke best kan veinzen, ook best zyne plannen ziet gelukken. Uwe onderwerping aen mynen wil, moet uw heil onwederroepelyk tewege brengen! Spaer u de moeite eener wederlegging van hetgeen ik u zeg, meisje! ik herhale het; de omhelzingen uwer moeder en de zegeningen uws vaders kunnen
| |
| |
slechts de belooning uwer verkleefdheid aen mynen persoon wezen.’
Agar stond diep ontroerd. Zy, die zich van vreugde den boezem by de eerste vertrouwelykheid van Walter had voelen kittelen, wist nu dat zy het beloofde genot aen eene laffe, aen eene hatelyke daed moest verschuldigd wezen. Zy kende de liefde harer vriendinne tot Ackerman, wist ook hoe de jongeling standvastig was aen de gezworen trouw, en hoe diep zy het goedig hart der erfdochter van Schoorisse zou bedroeven, met Ackerman als een onwaerdigen minnaer af te schetsen.
De gesteltenis waerin Oda zich tydens de ter doodveroordeeling van haren minnaer bevonden had, kwam Agar in het geheugen: Oda ook had Ackermans straf liever ten uitvoer zien brengen, dan zich aen onbillyke eischen te onderwerpen; en de goede uitval, dien deze weigering bekomen had, deed Agar hopen dat zy misschien niet min gelukkig dan hare vriendinne slagen zou.
- Welnu, Agar! zal ik mynen wil volbragt zien?’ vroeg Walter.
| |
| |
- Met eerbied zal ik Oda over u, over uwe liefde spreken, Vryheer! 'k Zal haer doen gevoelen dat het misschien eene noodzakelykheid was voor u, Ackermans gedrag aen den Graef bekend te maken.’
Walter bezag de maegd met eene soort van vrees; hy begon nogmaels al de zorgen op te halen, die hy aen haer had besteed, en vervolgde in dezer voege: - Gy weigert eenen naem, die u met eer overladen, eene fortuin, die u al de aengenaemheden der wereld verschaffen kan. Bevallig en schoon als de erfdochter van Schoorisse, wier hand de edelste ridders van Vlaenderen met hoogmoed zouden aenvaerden, wordt gy, zoo niet met verachting, ten minste toch met onverschilligheid aenzien, terwyl het slechts van u afhangt uw lot door de rykste jonkvrouwen te doen benyden; u eene dierbare, doch rampspoedige moeder, eenen achtbaren vader, en eene geliefde zuster weêr te zien schenken, welke dagelyks nog uw verlies betreuren.
- En waerom, Vryheer! weigert ge my die gunst?’ snikte Agar; - ik heb u al
| |
| |
myne liefde, al mynen eerbied geschonken; het grootste deel van mynen heilstand ben ik u verschuldigd, en nu, dat ge dien heilstand ten top kunt doen stygen, doet gy hem van voorwaerden afhangen, die my, in myn eigene oogen, voor een wangedrogt zouden doen doorgaen.
- Gy kent mynen wensch, Agar!
- Ik kan er niet aen volkomen, Vryheer! De vriendschap, die ik Oda draeg, is my te heilig, dan dat ik my harer onwaerdig zou maken.
- En myne vriendschap? acht gy die voor niets, jonkvrouw!’ vroeg Walter bitsig.
- Ik acht ze niet minder dan de hare, Mynheer Walter! Ik heb ze door myne regtschapenheid verworven, en ben zeker dat ik ze door schandelyke logentael zou verliezen.
- Gy bedriegt u, meisje! Ik eisch van u eene volstrekte opoffering: schenkt ge my het harte van Oda, dan geef ik u aen uwe ouders terug. Oda moet Ackerman haten, of ik haet Agar! Denk er aen: morgen voor myn vertrek, moet ik een beslissend antwoord hebben.
| |
| |
- Myn besluit is genomen, Vryheer! Ik zal de vriendschap nooit verraden; en - wilde de Hemel dat ik voor eeuwig van myne ouders afgerukt ware, die troost zal my ten minste byblyven, dat ik myn geweten door geen schelmstuk bezoedeld zal hebben.’
Hier weende de ongelukkige bitterlyk, en de Vryheer van Herzeele, meer toornig dan medelydend, stond van voor de tafel op, en doorliep het vertrek, van tyd tot tyd het hoofd schuddend, terwyl hy het woord: - Ondankbare!’ luid en met opzet herhaelde.
Eensklaps legde hy de hand op de schouder van Agar, aenzocht ze alle treurigheid van kant te stellen, en begon weêr haren moed op te beuren. Nogmaels wendde hy het mogelyke aen om zyn eenigen wensch, zyn eenig verlangen ten uitvoer te doen brengen, en Agar was op het punt die met een stellig: Neen! te verwerpen, wanneer een bediende het vertrek intrad, om Walter aen te kondigen dat de Vryheer van Schoorisse hem een oogenblik begeerde te onderhouden, alvorens zich te bed te leggen.
| |
| |
- Gy hebt my beloofd niets van onze onderhandeling bekend te maken, Agar!’ sprak Walter stilletjes tot de maegd.
- Die belofte zal heilig blyven!’ antwoordde deze.
- 't Is zoo dat ik het versta,’ hernam Walter; en alsof men over onverschillige zaken gesproken had, verliet hy neuriend het vertrek, terwyl Agar, aen de somberste gedachten overgelaten, hare slaepkamer betrok. Zy troostte zich in de vriendschap, die Arnold en zyne dochter haer by voortduring zouden dragen, indien zy zich er niet onwaerdig van toonde, en legde zich te bed, met het vaste voornemen van Walters voorstel, des anderendaegs, zoo stellig af te slaen, dat zy niet meer de minste vrees gevoelde den ridder er nog ooit op te zien terug keeren.
- Vriend!’ zei Arnold, zoodra Walter hem toegenaderd was, - zoo even onderhield ge my van voorwaerden, door Ackerman verstooten. Deze moesten toch niet aennemelyk zyn, anders veronderstel ik dat
| |
| |
de Gentenaers zich volgaerne er aen zouden onderworpen hebben.’
Walter deed den Vryheer van Schoorisse op nieuw den uitleg van de tydingen, die hy des morgens ontvangen had, en sprak breedvoerig over de persoonlyke veete, die Lodewyk van Male den Gentschen bevelhebber droeg, even als aen al diegenen, welke in eenige verstandhouding met Ackerman leefden.
De verlegenheid van Arnold ziende, verzinde de listige Walter een onfeilbaer middel om zich door den Vryheer van Schoorisse de hand van Oda te zien schenken; en weggesleept door deze gedachte, bleef hy sprakeloos voor zynen vriend zitten.
- Ik denk toch niet dat onze goedige Prins, in my eenige verstandhouding met de muiters zal veronderstellen,’ zei Arnold bekommerd.
Walter van Herzeele deed alsof hy dit gezegde in twyfel wilde trekken: hy antwoordde niet, en Arnold bleef hem ongeduldig aenstaren. - De Graef,’ vervolgde Schoorisse, - kan immers de hulp, door Ac- | |
| |
kerman my geboden, my niet ten kwade duiden. Misschien zou ik die beschermende hand verstooten hebben, doch de gesteltenis, waerin ik my bevond, heeft my niet toegelaten zulks te doen. Hadde Ackerman my niet beschut, gewis zou de Prins eenen verdediger min onder zyne banier tellen.
- Deze opmerking is juist, Arnold! Maer wat de Graef hoogst vertoornd heeft, en hem in u eene verstandhouding met zynen aertsvyand moet doen verdenken, is dat, wanneer de gelegenheid zich voor u opdeed, om Ackermans schedel te doorklieven, gy uw zwaerd van hem hebt afgewend, en op het punt waert hem, als een troetelkind, tegen uwe eigene broederen te verdedigen.
- Hoe? kent de Graef deze omstandigheid?
- Hy vocht aen myne zyde.
- En heeft hy u iets nopens myne handelwyze gezegd, vriend?
- Al de ridders spraken er met verontwaerdiging van: de Prins heeft u als een eerloozen willen uitschelden, en is een oogenblik van gedachte geweest uw hoofd, als
| |
| |
dit van eenen verrader, op prys te stellen. Dank aen myne tusschenkomst, heeft de Graef van dit besluit afgezien.
- Hemel! Hemel! is het mogelyk!’ schreeuwde de Vryheer van Schoorisse, de handen spytig in elkander slaende. - Myne bedoelingen strekken slechts ten voordeele van den Graef: op elk oogenblik ben ik bereid myn bloed voor hem te vergieten, en - hy zou my als een ontaerden kunnen aenschouwen?’
Zich tot Walter keerende, vervolgde Arnold met geestdrift: - En gy zyt het, ridder van Herzeele! die myne verdediging by Mynheer van Vlaenderen op u genomen hebt? O! dank, honderdmael dank! Maer zeg, wat hebt gy aengewend om my zyne gunsten weêr te doen verwerven?
- Spreek nog van geene gunsten, Arnold! Alleenlyk heb ik den Prins van zyn genomen besluit, gelyk ik daer zoo even zegde, kunnen doen afzien: hy was ten uiterste op u verbitterd; en schoon ik hem de tusschen u en Ackerman sinds jaren bestaende vriendschap hebbe bekend gemaekt, kon niets
| |
| |
verschooning voor uwe onvoorzichtige handelwyze vinden. Er wordt meer vereischt om u met den Graef te verzoenen!
- Zeg, Walter! zeg!’ sprak Arnold bewogen, - waerdoor ik die verzoening kan bekomen?
- Door eene opoffering, welke ik van u niet durf verwachten, Arnold!
- Gy bedriegt u, vriend! alles wil ik doen om 's Graven wensch te volbrengen.’
Als hadde Walter genoegen geschept in Arnolds zielemarteling, berimpelde die hatelyke grimlach, hem zoo eigen, gestadig zyn voorhoofd, en zyne stilzwygendheid vergrootte het hartewee van Schoorisse, welke met smeekende woorden zyne navorschingen voortzette.
- De wantrouw, die de Prins in u stelt,’ zei Walter met eene gemaekte bedaerdheid, - bestaet hierin, dat gy Ackerman, welke zich zoo oneerbiedig tegen den Vorst, in uw eigen slot heeft uitgelaten, en oorzaek is van al de bloedstorting, die het gevolg zyner heerschzucht moet wezen, op den huidigen dag nog met uwe vriendschap vereert.
| |
| |
- Ackerman mag in myne tegenwoordigheid niet meer verschynen, alvorens hy van dien verfoeijelyken opstand afgezien hebbe,’ sprak Arnold met overtuiging.
- Dit weet ik,’ was het antwoord van Walter; - zelfs heb ik het den Graef gezegd; maer er dienen blyken van vyandschap jegens het hoofd der opstandelingen gegeven te worden. De Prins vreest, meer dan iemand het denken zou, die fiere Gentenaers, welke als leeuwen ten stryde loopen, en zoo hardnekkig op zyn leven uit zyn. Ackerman alleen ondersteunt nog hunnen moed; de dapperheid, waervan zy reeds zoo menige proef hebben gegeven, moet met hem vallen, en dan slechts zal Gent zich onderwerpen aen de gehoorzaemheid van den Prins, die u heeft aengeduid, om, - let er op Arnold! want door dit middel alleen kunt gy met den Graef welstaen, - die u heeft aengeduid, zeg ik, om - zyne staten van dien trotschaert te verlossen!
- Hoe?’ schreeuwde de Vryheer van Schoorisse; - hoe? Lodewyk van Male zou van my eene zoo schandelyke daed eischen!
| |
| |
Hy zou willen dat myn zwaerd, tot hiertoe onbezoedeld, het bloed doe stroomen van eenen persoon, die zich met vertrouwdheid aen my zou overleveren; hy zou willen dat Arnold van Gavere, ridder, Vryheer van den lande van Schoorisse, een moorder worde!...
- Gy hebt gezegd, vriend!’ antwoordde Walter, - dat geene opoffering u te groot zou wezen; dat uw bloed, uw leven ten dienste van den Graef waren!
- Bloed en leven, ja! doch nimmer zal ik mynen naem met eene schandvlek bezoedelen!... Hoe kan de Prins zich zoo slecht een denkbeeld maken van eenen ridder, wiens onberispelyke levensloop, wiens heerlyke daden anderen steeds ten voorbeelde gestrekt hebben?
- Het is nogtans de voorwaerde, die hy aen uwe verzoening met hem wil stellen, Arnold!
- Ik kan, ik wil ze niet aenvaerden, Walter! neen, nooit!’ schreeuwde Schoorisse.
- Maer hoor, vriend!’ sprak de Vryheer van Herzeele op een navorschenden toon, - dit voorstel moest ik u doen; er
| |
| |
ware echter nog een ander middel: de Prins eischt juist niet dat gy zelf, die moord, gelyk gy het wel noemen wilt, zoudt begaen: de uwen alleen kunnen toegang by Ackerman verkrygen: zend eenen persoon, van wiens yver tot het volvoeren uwer bevelen gy verzekerd zyt, met eenen brief tot den Gentschen bevelhebber: deze kan niet het minste vermoeden tegen u opvatten; en terwyl hy eenige inlichtingen vraegt nopens u, nopens uwe dochter, kan de vertrouweling, aen wien ik overigens, de te gebruiken maetregelen wil voorschryven, Gent aen 's Graven magt overleveren!
- Is uw voorstel gedaen?’ vroeg Arnold, rood van toorn.
- Het valt u toch gemakkelyk dit te aenvaerden, niet waer, vriend!’
Arnold beet zich op de lippen, en gewaerdigde zich niet Walters laetste vraeg te beantwoorden.
- Gy weigert?’ vroeg deze.
- Ja!’ was het statige antwoord.
- En den haet van den Graef?’ hernam Walter.
| |
| |
- Liever loop ik zynen haet, zyne vervolging in, dan die schandelyke moord ten uitvoer te doen brengen! Zeg hem, dat Arnold van Gavere steeds aen zynen eed getrouw blyven, doch de vriendschap van zynen Prins, hoe hoog hy die ook schatte, met geen onnoozel bloed afkoopen zal! Van myn leven kan hy immer beschikken; van mynen wil nooit. Ga, en zeg hem dit!’
Arnold schelde zyne dienstboden, keerde den rug naer Walter, welke, misnoegd omdat zyne plannen zoo stellig afgewezen werden, diepdenkend in zynen stoel bleef zitten, terwyl men den verontwaerdigden Arnold op zyne bedkoets legde.
Walter, die onder geene voorwendselen zich 's ridders onverschilligheid langer op den hals halen wilde, deed hem eenige zachte verwytingen omdat de man het hatelyke van 's Graven boodschap op hem wilde werpen. Deze verschooning stilde Arnolds wrevel; en Walter, nu verzekerd zynde van in zyn poogen beter te gelukken, wendde zich weêr tot Schoorisse, niet om hem iets onbillyks af te eischen, doch om hem in de aenspraek
| |
| |
te doen instemmen, die hy op Odas hand maekte. Al zyn gezegde had slechts, - volgens Walters eigene bekentenis, - gestrekt om de onverbasterde faem van Arnold te beproeven; Walter had den Graef verzekerd dat zyn boezemvriend steeds een oneerlyk voorstel verstooten zou; niettemin had hy dit voorstel moeten doen; hy had er moeten op aendringen, en de stellige weigering des Vryheeren van Schoorisse, zou dezen meer dan ooit in waerde by den Prins stellen. Walter sprak ook over hetgene hy zelf tegen Ackerman gedaen had, en voegde er by dat niets den Graef meer ter harte lag dan de vriendschapsbanden tusschen Walter van Herzeele en Arnold van Gavere nauwer te zien toesluiten. - Om dees doelwit te bereiken,’ vervolgde Walter, - heeft de Graef my billyke voorstellen gedaen, die u misschien ook niet zouden bevallen.
- En welke zyn die?’ hernam Arnold, met een weinig fierheid.
- De zaek gaet my persoonlyk aen,’ antwoordde Walter, - en daer eene weigering van uwent wege onze vriendschap zou
| |
| |
kunnen doen verflauwen, voel ik my niet zeer genegen om die kans te wagen. - Zeg my eerst of gy in het huwelyk uwer dochter met Ackerman nog zult instemmen.
- Neen, Walter! Maer ik vraeg u waerin die billyke voorstellen bestaen? Dit geheim zeg het my, want gy prikkelt myne nieuwsgierigheid.
- Hoor, vriend!’ hernam Herzeele. Hy kuchte tweemael; sloeg zyne oogen ter neêr, en ving aen in dezer voege. - Sinds lang is de ongehuwde staet my een last geworden: zonder de omhelzingen eener lieve gade te smaken, met wie ik graeg myne fortuin zou deelen, bevind ik my alleen op myne burgt te Herzeele. De Graef die mynen heilstand behartigt, en u, het koste wat het moge, van Ackerman wil verwyderen, onderhield my lang nopens uwe dochter, en heeft stellig verklaerd dat hy, in belooning uwer bewezene diensten, alles zou vergeten, wilde gy door uwe toestemming in myn huwelyk met Oda, hem eenen blyk van uwe onverschilligheid jegens den Gentschen belhamel geven.’
| |
| |
Dees onverwacht voorstel viel Arnold moeijelyk om beantwoorden: en alsof hy steeds aen Walters openhartigheid twyfelde, vroeg hy of dit verzoek wel datgene van den Graef was.
Walter, beginnende te gevoelen dat de Vryheer van Schoorisse zyne vraeg niet ongunstig had aengehoord, en dat zyne valsche handelwyze meer op den vader, dan op Oda en Agar vermogt, wilde die gelegenheid niet laten ontsnappen. Hy vleide de eigenliefde van Arnold, en zwoer by de zaligheid der ziel zyner moeder, dat Lodewyk van Male het grootste belang in die vereeniging stelde.
- Maer Oda is smoorlyk verliefd op Ackerman,’ zei Arnold; - ongetwyfeld zou het haer hoogst pynlyk vallen zich een anderen echtgenoot te zien opdringen. Nogtans wil ik haer verklaren dat zy van den muiter moet afzien; 'k zal er ook byvoegen dat ik haer eerlang eene geschiktere party zal bezorgen, zonder voor het oogenblik van u te spreken.
- Edele gedachte, vriend!’ hernam de
| |
| |
vergenoegde Walter: - Oda is een welopgevoed meisje; het volbrengen van den wil heurs vaders is steeds hare vurigste begeerte geweest, en ik twyfel niet of zy zal een einde aen hare zotte drift stellen. O! wist gy, Arnold, hoe vurig myn verlangen is geweest om uwe vriendschap te herwinnen, gy zoudt zoo lang niet onverschillig zyn gebleven aen myne afwezigheid. Al wat ik in uw belangen, in dit van den Graef werkstellig heb gemaekt, is met de zwartste kleuren afgeschetst; en gy, Arnold, die sinds ettelyke jaren myne achting jegens u kende, hebt my als een onwaerdigen vriend aenschouwd: niet langer kon ik die valsche betigtingen doogen; en in uwe tegenwoordigheid niet durvende verschynen, omdat het een regtschapen mensch steeds tegenstaet, valsche aenklagingen te verydelen, heb ik den Graef met myne innerlyke smarten bekend gemaekt. Nu vinde ik my genoodzaekt by u troost te zoeken.’
Niet kunnende vermoeden dat er zooveel valschheid in het hart van eenen persoon schuilde, wien hy steeds de zuiverste liefde had toegedragen, voelde de ligtgeloovige Ar- | |
| |
nold zich met Walter bewogen: hy zegde dat hy nu, meer dan ooit, trouw in diens woorden stelde, dat niemand den ridder van Herzeele in zyne oogen als een valschaert meer zou kunnen doen doorgaen, en hy zyne vermaegschapping met zynen hartevriend als vereerend voor hem aenschouwde, te meer omdat ze hem 's Prinsen gunst weêrschenken moest.
Hier liep het gesprek onzer vrienden ten einde: Walter verliet den Vryheer van Schoorisse, en gelukkig omdat hy over de ligtgeloovigheid van dezen laetsten zoo gemakkelyk had gezegevierd, besloot hy den Graef kennis te geven van de strikken, voor Arnold uitgespannen, ten einde de Prins er hem, Walter, geene berispingen over doen zou, kwame het zoo verre dat Schoorisse zelf zyn genomen besluit aen den Grave mededeelde.
Geheel den nacht overlegde Walter de middelen om Odas hart te overwinnen; en ofschoon Agar hem stellig geweigerd hadde in die misleiding jegens hare zuster te deelen, rekende de man nog gestadig op de medewerking van zyne voedstertelg, welke, na het
| |
| |
afloopen van het avondmael, troost in de eenzaemheid was gaen zoeken. Zy had niet eens aen het vriendschappelyke bezoek gedacht, dat zy beloofd had by Oda af te leggen.
De erfdochter van Schoorisse, verheugd omdat haer vader den Vryheer van Herzeele zoo koel ontvangen, en met zooveel genegenheid over Ackerman had gesproken, was nog een geruimen tyd, na afscheid van de ridders genomen te hebben, in hare slaepkamer op Agar blyven wachten. Zeer nieuwsgierig om Walters onderhandeling uit den mond van hare vriendinne te vernemen, kon Oda zich niet inbeelden waerom Agar niet weêrkwam; verschillende gedachten vielen haer te binnen, en de tegenwoordigheid van Walter begon haer afgryzen in te boezemen. Zy was overtuigd dat zyne aenkomst iets rampspoedigs met zich moest slepen. En reeds bepurperde de eerste dagschemering 't Oosten, wanneer Oda in den slaep een einde aen hare treurigheid vond.
Weêr waren onze ridders by elkaêr. De belofte, welke Walter zegde gedaen te heb- | |
| |
ben, namelyk van den Graef, alvorens diens vertrek uit Vlaenderen, met het wellukken van zyne voorstellen te onderhouden, maekte dat hy met zooveel spoed mogelyk het huis van Schoorisse wilde verlaten. Arnold herhaelde zyn gezegde van den vorigen avond, en opdat Walter zyn goeden wil in geenen twyfel meer trekken zou, verklaerde hy, zonder verder vertoef, Oda het besluit, ten haren opzichte genomen, mede te deelen.
Walter wendde zich regtstreeks tot Agar. Om ze des te beter tot zich te halen, gaf hy haer kennis van 's ridders belofte, en dreigde dezes gunsten haer ook te onttrekken, wilde zy in hare styfhoofdigheid volharden. Niets kon het vastberaden meisje tot eene onbillyke daed doen stemmen; en Walter knarsetandend, verliet ze onder het uitbrullen eener reeks van bytende verwytingen.
Reeds tweemael had Arnold van Schoorisse den wensch geuit van Oda te zien: Agar kon zich met deze boodschap niet gelasten, zonder de erfdochter verslag te doen van alles wat er voorgevallen was; en daer eene heilige belofte er haer van weêrhield, en zy
| |
| |
geene reden kon uitdenken om Oda de oorzaek te verklaren van haren weemoed, besloot zy zich aen derzelver gezicht te onttrekken. Zy zond eene kamerdienares om Oda den wil heurs vaders te melden, en Walter, in afwachting van de uitkomst der onderhandeling met Arnold en zyne dochter, liep rond al de vertrekken van het huis, zich eindelyk in eene leeszael ophoudende.
Middelerwyl was Oda aengekleed, de vraeg aen de kamerdienares, nopens de niet verschyning van Agar, beantwoord, en nauwelyks had zy vernomen, dat hare zuster met Mynheer van Herzeele in gesprek was, of zy spoedde zich tot haren vader. Ten einde zich aen de tegenwoordigheid van Walter te onttrekken, dacht zy langs een heimelyken trap naer beneden te gaen. Zy opende de leeskamer, welke op aengeduiden trap uitkwam. Eene onwillige trilling beving haer: zy meende te vlugten, doch bleef als bewegeloos voor Walter staen.
- Jonkvrouw! myn persoon schynt u schrik aen te jagen.’ zei de ridder, van zynen stoel opspringend.
| |
| |
- Vryheer! uwe tegenwoordigheid in deze zael is er oorzaek van... Ik dacht,’ vervolgde zy stotterend, - dat gy in dit oogenblik met Agar waert.’
Walter naderde eenen stap toe, nam de hand der maegd, en: - De afkeer, dien gy voor my gevoelt, jonkvrouw!’ sprak hy, - maekt my treurig; hy is oorzaek dat ik aller tegenwoordigheid vlugt, om met myne gedachte, die steeds op u gevestigd is, alleen te zyn.
- Heer!...’ riep Oda; en zy rukte hare hand uit die des ridders.
- Gy verstoot my, jonkvrouw!... Maer wist ge hoe dit hart door uwe onverschilligheid gewond is, zeker zoudt ge myne folteringen min onverdragelyk maken. Gy alleen kunt my zaligheid op aerde schenken; en niet eens verwaerdigt gy u myne smeekende stem gehoor te leenen.
- Vergeef my, Vryheer! vader vraegt myne zorgen: hy heeft den wensch geuit my zoo spoedig mogelyk by hem te zien. Kom, volg my, ik bidde er u voor.
- Oda! een woord; een enkel woord:
| |
| |
o! het is zoo smartend, steeds iemand eene onverdoofbare liefde vruchteloos toe te dragen!
- Ik vermeen u gezeid te hebben, Mynheer Walter! dat men slechts éénmael zyn hart kan geven, en gy weet dat jonker Ackerman...
- Noem dien naem in myne tegenwoordigheid niet, Oda!... Nu, meer dan ooit, moet gy van den muiter afzien: redenen, aen uwen vader bekend, zullen er u aenstonds van overtuigen; en nimmer kunt gy hem als bruidegom aennemen!’
De gedachte dat de onverbiddelyke Walter aen Ackerman weêr de genegenheid heurs vaders onttrokken had, kwam Oda verschrikkend voor; met al de verontwaerdiging waervoor zy vatbaer was, rukte zy zich van Herzeele los, en wilde de deur des vertreks uitloopen. De Vryheer wederhield haer.
- Een woord, Oda!’ stamelde hy nogmaels.
De maegd antwoordde niet; zy bleef, als een beeld, roer- en sprakeloos. De regter voet vooruit gezet, en de vingeren door el- | |
| |
kander gestrengeld, hield zy de oogen strak op die van Walter gevestigd, welke, een weinig verward door deze houding, de blikken der maegd ontvlugtte, en met eene biddende stem aenving: - Oda! sinds een geruimen tyd draegt gy al myne liefde weg; steeds zweeft uwe beeldtenis voor myne oogen en in uwe afwezigheid ben ik diep ongelukkig. Alles heb ik gedaen om my uwer waerdig te maken: uw gezicht, de aenraking uwer hand, verhemelen my; en dit genot wilt ge my geen enkel oogenblik verschaffen! Wenscht gy den laetsten doodsteek aen myne ziel te brengen, Oda?... Spreek; beslis over myn lot: zonder u moet ik al de martelingen der onzaligen onderstaen: met u, zou ik het heil des levens tegen dit der engelen niet durven verwisselen!’
Walter zweeg: met kracht drukte hy zich de hand op het hart, en het pynlyke gevoel zyner ziel, dat op zyne wezenstrekken te lezen stond, maekte dat Oda een diepen zucht loosde.
- Welnu, jonkvrouw!’ hernam Walter, wien Odas medelyden een weinig bemoe- | |
| |
digde, - zult gy steeds ongevoelig blyven aen myn wee?
- Gy betigt my ten onregte, Mynheer Walter! Uw geluk, even als dit van andere menschen, ligt my te zeer ter harte, dan dat ik 't mogelyke niet aenwenden zou, om het te bewerken.
- Even als dit van andere menschen! zegt gy, Oda! Is de vriend uwer jeugd, de vertrouweling, de troost uws rampspoedigen vaders, op dezelfde ry gesteld als honderd onverschilligen, die by uwe aenwezigheid niets gevoelen, dat hun zegt: - Oda van Schoorisse is een engel; Oda is de eenigste vrouw, die my gelukkig maken kan!...
- Mynheer! gy stelt my in de noodzakelykheid daden aen te halen, die u onaengenaem zouden voorkomen. Eer ge my met uwe liefde bekend hebt gemaekt, was ik gelukkig; en die liefde, welke ik echter niet deelen kan, heeft my allerhande slach van rampen berokkend. Hebt gy reeds vergeten, Vryheer! dat gy ook de schuld zyt geweest van vaders onverdragelyke smarten, en dat ge my zyne verwensching op het hoofd hebt
| |
| |
getrokken?... Herinnert gy u de gesteltenis niet meer, waerin ik my, tydens uwe laetste aenwezigheid in het slot te Schoorisse, bevond? Gy verschrikt, Vryheer! Uwe verontschuldiging zweeft op uwe lippen; maer gy moet weten dat ik, als een bloo meisje, die niet aennemen kan. Het valt my pynlyk u aen dit alles te moeten doen herdenken: tot het oogenblik uwer vervolging jegens jonker Ackerman, droeg ik u, zonder blozen, eene opregte zusterliefde toe; by alle andere vrouwen ware die liefde misschien in hatelyke gevoelens verkeerd; maer ik, Mynheer Walter! ik haet u niet; wees de vriend myns vaders, indien het nog mogelyk is; doch reken nimmer op myne vriendschap, veel min nog op myne liefde!’
Deze laetste woorden verpletterden de hoop van Walter. Hy opende den mond om de zware betigting, tegen hem ingebragt, te wederleggen, doch Oda, tevreden omdat zy zyne aenspraek op hare hand zoo stellig verworpen had, verdween zonder dat Walter de kracht gevoelde haer op nieuw te weêrhouden.
| |
| |
Eene helsche, doch stille vervloeking rolde uit den mond van Herzeele: hy stompte tegen den grond, en woedeschuim bedekte zyne lippen. Al wat zyne zwarte ziel hem ingeven kon, werd tegen Oda uitgevonden; haer verlies onwederroepelyk gezworen! Eindelyk wierp de snoodaert zich in eenen zetel, sloeg de regter hand op zyn voorhoofd, als wilde hy aenduiden dat daer de wraek reeds vaststond, die hy over de erfdochter van Schoorisse zou nemen, en een hatelyke grimlach zweefde weêr op zyn aengezicht..
- Ja, eerlang zal er over uw lot beslist worden, meisje!’ sprak hy met eene soort van verachting: - de middelen, door my uitgedacht om uwen vader te verleiden, hebben een goeden uitslag bekomen, en gy, o! gy toch, zult myne plannen jegens u, ook niet verydelen!... Slechts ééne vrouw heeft ooit aen mynen wil weêrstand geboden; maer... neen, Oda! denk er niet aen: indien myne smeekingen uw hart niet kunnen vermurwen, zal geweld u in myn bezit stellen!’
Na deze alleenspraek, wendde Walter zich naer het vertrek van Arnold; en daer hy
| |
| |
Odas afkeur voor hem nu zoo stellig kende, en wel wist dat zy den wensch heurs vaders ook zou afslaen, aenzocht hy dezen niets van zyne liefde aen Oda te verklaren, zeggende dat hy, des noods, er op terug komen zou. Hy verzekerde Arnold van 's Graven vriendschap, kuste hem de hand, en beloofde by hem, zoo spoedig mogelyk, een ander bezoek af te leggen.
Eenige oogenblikken later steeg Walter met zyn getrouwen Mattheus te paerd, om tot zyn burgslot, doch niet tot den Graef, gelyk hy het gezegd had, terug te keeren, en beide maegden begaven zich by Arnold, welke geen enkel woordje over Walters liefdewoorden repte.
Oda vernam met schrik dat Ackerman als opperbevelhebber der opstandelingen aengesteld was: de minachting, waermede haer vader op nieuw over zynen verlosser begon te spreken, maekte dat de maegd in tranen en snikken losborst; en Arnold, ziende dat hy hare gevoelige ziel pynigde, poogde zyne beslissing nopens Ackerman in den boezem te smooren.
| |
| |
Lang nog sprak de erfdochter van Schoorisse over Walter, dien zy voor eenen ongeluksbode hield, en hare onverschilligheid jegens hem, maekte plaets voor eene diepe verachting; zoo verre, dat zy besloot nooit meer in zyne tegenwoordigheid te verschynen.
|
|
Auteursrechtvrij