Logo DBNL
Arnold van Schoorisse, episode uit den opstand der Gentenaers (1382-1385). Deel 2 (1845)

Arnold van Schoorisse, episode uit den opstand der Gentenaers (1382-1385). Deel 2

(1845)–Joseph Ronsse–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

IX.
Verraed en Vervloeking.

 
Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor,
 
Qui face Dardanios ferroque sequare Colonos,
 
Nunc, olim, quocumque dabunt se tempore vires.
 
Aen. lib. iv.
Dat uw Koning alle zyne soldaten beurtelings in de Nederlanden zende; dat hy alle de inwooners volgens zynen lust vermoore, dan zal dit, ons Vaderland, nog vyanden uit 't graf opzenden tegen zyne hoogmoedige verdrukkers.
H. Conscience.

De langgewenschte huwelyksverbindtenis, welke tusschen Ackerman en de aenvallige erfdochter van Schoorisse moest gesloten worden, had op nieuw geheel de bevolking der heerlykheid te been gebragt. Maegden

en knapen doorliepen de lanen van Schoorisses burgslot; hier en daer werden er tafelen bereid om er de veêl- en schalmeispeelders op te plaetsen, die, volgens het voorvaderlyke gebruik de vrolyke jeugd op elk feest ten dans uitlokten. Ieder beminnelyk meisje had reeds eene uitnoodiging daertoe ontvangen, en beproefde de sprongen, welke haer in het oog der jongelingen het meest bevalligheid zouden byzetten.

Waerlyk geestig waren al deze toebereidselen: voor het burgslot stond eene groote tent, met allerlei bloemen en planten versierd, tot danszael der gastheeren bereid. In het midden dezer zael was eene verheven plaets, met pracht en konst vervaerdigd, waer bruid en bruidegom, onder eene kroon van welruikende roozen, de hulde der menigte zouden ontvangen, en overal was men nog bezig met de laetste hand aen het werk te slaen, toen de kerkklok aenkondigde dat de herder van het dorp het adelyke paer afwachtte.

Arnold, die zich met den Graef tot den stoet wendde, en zyne verwondering deed

uitschynen omdat de verloofden er nog niet tegenwoordig waren, had reeds bevel gegeven om dezen aen te kondigen dat de Graef op hun wachtte, toen Oda aen de hand van Ackerman den dorpel van het burgslot afsteeg. Bleek en treurig was zy; doch daer de vreugde in ieders harte leefde, kon niemand, ter uitzondering nogtans van Ackerman en Agar, Odas bleekheid aen inwendige smarten toeschryven. Gelukwenschen werden het minnelyke paer van alle kanten toegestuerd, en Oda ontving de handdrukking van den Graef, terwyl haer bruidegom zich opzettelyk met eenen der aenwezige edelen ophield, ten einde alle onderhandeling met Lodewyk van Male te vlugten. Even als vroeger zegde Arnold zachtjes aen zynen schoonzoon, dat hy zich heusch en bevallig jegens Vlaenderens bestuerder moest toonen, doch de jongeling deed nogmaels alsof hy deze uitnoodiging niet verstaen had, en slechts, als de stoet zich ter kerk wendde, vatte hy zyne bruid by de hand, de hem beschikte plaets achter den Graef en den ridder van Schoorisse nemende. Lodewyk

wendde het hoofd niet om; Ackerman was in ernstige, doch dikwyls onderbrokene redekaveling met zyne verloofde, welker oogen met eene soort van vrees op ieder aenrennenden ridder gevestigd, en weldra met meer kalmte naer den grond geslagen werden.

- Liefste!’ sprak Ackerman, zoodra hy den ridderstoet doorgetrokken was, welke zich aen de deur der kerk had opgehouden; - liefste! verban alle vrees: uwe voorzorg heeft Walters tegenwoordigheid alhier belet. Wees moedig: want het oogenblik is daer, waerop onze vurigste wenschen zullen vervuld worden.

- O! Frans! een angstig voorgevoel foltert my. Wist ge wat hevige schokkingen ik in dit oogenblik ondersta!... 'k Moet vader op eene onwaerdige wyze bedriegen, en zyne genegenheid tot my in woede, misschien in verwensching zien veranderen. Vast zal men myne beslissing aen driften toeschryven.

- Engel! de stryd, dien gy doorworstelen moet, is hevig, ik beken het; doch er mag niet meer geaerzeld worden: na het verloop van eenige oogenblikken zyt ge myne

bruid, of nimmer zult gy die wezen. Walter... een klooster, Oda!... O neen, neen! myne eeuwige liefde, myne bescherming, zullen u over het tydelyke gemis van die uws vaders tiendubbel vergoeden. Zie, zie; de priester stygt op het altaer; de Graef reikt reeds de hand uit om er u naertoe te geleiden; aller oogen zyn op ons gevestigd, en uw vader...

- Kinderen! de herder wacht op u,’ sprak Arnold, die met eene ongeduldige beweging de rede van Ackerman afbrak.

Oda volgde werktuigelyk den Graef; en Arnold begeleidde zynen schoonzoon, welke zich, nevens zyne bruid, voor het hoogaltaer op eene kostbare bidbank plaetste. Nauw was de Prins weêr op zynen troon gezeten, of de priester hief het Te Deum aen.

De bede, die de huwelykszegening voorafging, was reeds ten einde geloopen, en de herder stuerde hert en oogen hemelwaerts, om de verloofden in Godes naem te vereenigen, toen een gerucht van toesnellende wapenlieden Odas hart zoodanig schokte, dat de bidbank onder hare knien daverde. Ac-

kerman draeide het hoofd om, ten einde zich te verzekeren of hy Odas zielesmart aen geene schrikachtige inbeelding moest toeschryven, en Arnold kon zich niet weêrhouden te glimlachen. Hy rees uit zynen zetel op, by de aennadering van eenen der aengekomene ridders, leidde dezen voor den troon des Graven, en Lodewyk van Male reikte de hand aen Walter van Herzeele toe, dien hy aenzocht plaets aen zyne zyde te nemen. Ackerman knarsetandde; Oda die het nu slechts wagen durfde een schuinschen blik op den aengekomenen te werpen, hief een gegil aen, dat geheel de kerk door weêrgalmde, en viel zonder beweging voor de voeten van haren bruidegom!

De Graef, te zeer aendachtig aen de woorden des Vryheeren van Herzeele, scheen zich aen het voorgevallene niet te bekreunen; en terwyl Arnold de levenlooze Oda uit de kerk droeg, bleef Ackerman roerloos op zyne plaets. Slechts gedachten van wraek vlogen hem door het brein. Eensklaps rukte hy zich om, stampte met den voet op den vloer by het ontwaren dat hy de aendacht van den

Graef opgewekt had, en bereidde zich om zyne minnares ter hulp te snellen, wanneer Lodewyk van Male met eene donderende stem uitriep: - Ackerman is een verrader! dat men hem aenhoude!...’

Deze uitroeping verbaesde de aenwezige ridders: niemand hunner bereidde zich om 's Graven bevel ten uitvoer te brengen, doch eenige mannen van Lodewyks lyfwacht sprongen Ackerman toe, welke naer zyn zwaerd grypende om zich eenen doorgang te banen, tot zyn groot spyt gewaer werd dat hy zich ongewapend ter kerk had begeven. Alvorens iemand van 's Prinsen knechts de hand op Ackerman gelegd had, sprong deze, als een zinnelooze, tusschen Lodewyk en Walter, wrong den degen uit de hand des Vryheeren, en gewis zou hy diens schedel doorkloven hebben, hadde hy zyn opgeheven zwaerd niet weêrhouden gezien. Twee lyfwachten poogden hem te ontwapenen: vruchteloos: want hy zwaeide zyn rapier met zooveel vinnigheid rond, dat allen achteruitdeinsden.

Met vonkelende oogen en het woedeschuim op den mond, bleef Ackerman het geheele

gezelschap uitdagen: de gedachte, die hem een oogenblik beheerd had, namelyk van Vlaenderen door het ombrengen eens tirans gelukkig te maken, verdween weldra voor een edelmoedig denkbeeld, en hy besloot het oogenblik af te wachten den Graef in open strydveld te bevechten. Niemand durfde Ackerman meer naderen: woedend sprong Lodewyk op, liep hem met glinsterend zwaerd te gemoet, maer nauw had de jongeling 's Prinsen degen uit diens hand geslagen, of hy werd door een twintigtal mannen omringd, gekneld, en met scheldwoorden overladen.

Reeds hadden de gevlugte vrouwen iets van het voorgevallene ter kerk, aen Arnold van Schoorisse doen vermoeden. De man snelde in het koor, en niet wetende wat er gaende was, poogde hy zynen schoonzoon uit de handen zyner overweldigers te wringen; hy was op het punt hem met den naem van vriend! en kind! te bejegenen, wanneer de Graef overluid herhaelde: - Ridder! 't is een verrader!’

Deze woorden verpletterden den moed des

Vryheeren van Schoorisse; als verlamd liet hy zyne handen nederzakken, en stond met ontsloten mond den beheerscher van Vlaenderen aen te staren, welke het bevel gaf Ackerman in de kerkers van de burgt op te sluiten, en aen Arnold zyne deelneming in den opstand kenbaer maekte.

Hierop klonk een algemeene verachtingskreet door den tempel: Verrader! lafaert! vloog uit den mond van allen, en de verontwaerdiging was zoo groot, dat eenige der ridders den Graef verlieten om den geboeiden jongeling te volgen, welke, slechts troost zoekende in zyne voornemens van wraek, zyne ooren stopte en de oogen look, om het lachende gelaet zyner vyanden niet te zien; om de bitsheid hunner scheldwoorden niet te hooren. Zoo groot waren zyne folteringen, dat hy zich gelukkig achtte de grendelen des kerkers achter zich te hooren toewerpen. Ten einde zyne gekneusde ledematen een weinig uit te rusten, wierp zy zich op eene steenen zitbank, die sinds ettelyke jaren met tranen van droefheid bevochtigd was geweest, en door de marteling der rampza-

lige slagtoffers, aen de willekeurigheid hunner leenheeren overgelaten, gedeeltelyk uitgesleten was!...

In die tyden van tirannische zedeloosheid, wanneer elk leenheer in het byzonder zyn stalen wil als eene wet deed doorgaen, en aen niemand, dan aen God alleen, wiens trage en onvermydelyke wraek hy dikwyls tartte, rekening van zyne handelwyze moest geven, was een duistere kerker de noodzakelyke eigenschap van elke burgt; en alwie het wagen durfde den kleinsten wensch zyns heeren tegen te werken; alwie moeds genoeg had om weêrstand te bieden aen de afbraek, die men aen de vryheid wilde doen, werd, anderen ten voorbeelde, in de kerkers van het burgslot geworpen, en bragt er zyne dagen in zuchten en geween door, voor zoo verre zyn alvermogende straffer niet goedvond deszelfs boeijen los te sleutelen, of dat de kerkering van den onderhoorigen, eene al te geringe zaek, om de aendacht eens tirans gaende te maken, uit het geheugen verloren werd!...

Nauwelyks was Ackerman verdwenen, of

Arnold van Schoorisse kon zyne droefheid niet langer verbergen. Even alsof hy van medepligtigheid verdacht zou worden, wierp hy zich voor de voeten van Lodewyk van Male, en bad hem smeekend om vergeving...

- Rys op, Vryheer!’ sprak de Vorst, bewogen door Arnolds bittere smart; - rys op! uwe aengekleefdheid aen de goede zaek; de moed en dapperheid, door u in elke omstandigheid betoond, hebben ons overtuigd dat gy een der edelste ridders van Vlaenderen zyt. Ook hebben wy u de gevoeligste blyken onzer erkentelykheid willen geven. Blyf by voortduring Vlaenderens heil behartigen; steeds zult gy onze liefde wegdragen.’

Gerustgesteld door deze troostende woorden, stond Arnold regt, en in eerbied voor zynen Graef opgetogen, herhaelde hy, by heiligen eede, dat hy 's Prinsen belangen voor zyn eigen geluk stelde.

- Ridderen!’ sprak de Graef, zich tot zyne aenhoorders wendende, - en gy allen, beschermers van regt en troon, gy moet ons heden, meer dan ooit, met kracht ondersteunen en wreken. De Gentsche muiters, opge-

stookt door verleidende raedgevingen, en staet makende op de magt, die de snoode Philips van Artevelde zich wil aenmatigen, hebben gisteren onze voorwaerden van vrede durven verstooten!’

De Graef zweeg: en allen riepen als met ééne stem: - Onze fortuin, ons leven willen wy tot onderstand der regten van onzen Heer, tot verdelging dier al te langdurende muitery, verpanden!

- Uwe genegenheid tot onzen persoon,’ vervolgde de Prins, - is ons eene waerborg dat de opstand eerlang zal eindigen. Om Artevelde te beletten zyne grondstellingen van vryheid door eenige andere steden te doen aenvaerden; opdat niemand de gedachte meer zou opvatten zich aen onzen wil tegen te kanten, dienen wy Gent tot eenen puinhoop te vergruizen, en er het roekelooze gespuis tot den laetsten man toe te verdelgen. De opstand, ja, moet beteugeld worden. Nieuwe gruwelen zyn weêr gepleegd: de edelmoedige Simoen de Bette en Ghisselbrecht Gruter, die het zich tot eene pligt gerekend hadden, om, als gevolmagtigden der Gente-

naers, onze voorstellen van overeenkomst te aenvaerden, zyn by hunne terugreis in hunne vaderstad onder het zwaerd van den snooden Van den Bossche wreedelyk gesneuveld(1)!...

- Wy moeten zweren hen te vernielen, of by ons poogen te sterven!’ schreeuwde Ghisselbrecht van Leeuwerghem.

Aller zwaerden werden in de hoogte geheven, en aller monden riepen: - Wy zweren het!’

Lodewyk van Male, de geestdrift der edelen ziende, en het oogenblik geraedzaem vindende om hen in zyne vete tegen de Gente-

naers te doen deelen, haelde een voor een de middelen aen, die deze werkstellig gemaekt hadden om zich aen 's Graven regeringsvorm te onttrekken, en deed door Walter van Herzeele den eed van Ackerman, en de ombrenging der Gentsche gevolmagtigden, welke laetste omstandigheid de Vryheer ook beweerde bygewoond te hebben, met al derzelver byzonderheden verhalen.

Wat indruk Walters woorden op de aenwezige ridders maekten, ware moeijelyk te beschryven: hunne aendacht ging tot wraekzucht, hunne wraekzucht tot woede over, en onder al die verontwaerdigde mannen, kon men er slechts een enkelen aentreffen op wiens gelaet een glimlach te voorschyn kwam: 't was de verfoeijelyke Walter van Herzeele.

Middelerwyl was de tyding van Ackermans kerkering als op de vleugelen des winds rond al de gemeenten der heerlykheid van Schoorisse gedragen: in hoopen snelde men naer de kerk, naer het slot; en de menigte, waervan de meisjes den slag, die Odas hart grieven moest, en de jongelingen Ackermans teleurstelling gevoelden, stond neêrslagtig op el-

kander te staren. Allen betreurden de oorzaek die de vreugde vernielde van het feest, waerop zy zoo stellig gerekend hadden.

Zoodra de Graef met de edelen het slot ingedrongen was, alwaer Oda, van alles onderrigt, door hare hartsvriendinne getroost werd, schaerde Lodewyk zyne getrouwe mannen rond zich, en beraemde men de middelen om 's Graven magt onverwyld te been te brengen. Walter van Herzeele, die nu de onmogelykheid van zynen oom Galterus onder hunne banier rang te doen nemen, byzonderlyk aen de opstoking van Ackerman toeschreef, weidde uit op de straf, die men den muiteren opleggen zou, en kwam ongevoelig op Odas minnaer weêr, welke, gelyk hy zegde, op het leven van zyn wettigen Heer aengeleid hebbende, ter dood veroordeeld moest worden.

Arnold van Schoorisse, die sinds de bekendmaking van den Graef steeds met het hoofd in de hand gezeten had, en aen de bitterste gedachte ter prooi was, verschrikte dermate by deze aentyging, dat hy in bitsige woorden tegen Walter meende uit te

varen; doch deze, de gelegenheid hoogst voordeelig vindende om zich voor altyd van Ackerman te ontmaken, belette die uitbersting, en schilderde 's jongelings haet jegens den Graef met zulke sombere kleuren af, dat Lodewyk, die er nu van overtuigd was, en zich al de omstandigheden van Ackermans afkeer nopens zynen persoon in het geheugen bragt, het als eene zaek van het grootste belang begon te aenzien zich van den muiter meester gemaekt te hebben.

- De hoogachting en vriendschap, die ik mynen Heer en Graef toedraeg,’ vervolgde Walter op een vleijenden toon, terwyl hy zich naer den Vryheer van Schoorisse keerde, - zyn oorzaek dat ik Ackermans echtverbindtenis belet heb. Morgen moest de verrader zich aen het hoofd des opstands bevinden; en ware ik niet in aller yl naer Schoorisse gekomen, geheel Vlaenderen zou op nieuw in een bloedbad veranderen; want Ackerman, de verfoeijelyke Ackerman, aen wiens verwantschap ik u, ridder Arnold, als aen eene onuitwischbare schande heb willen onttrekken, moest, na

de zegening zyns huwelyks, den schedel van Vlaenderens Graef met eigen zwaerd doorklieven!

- Hy is de dood schuldig!’ riep eene stem. Allen herhaelden deze uitroeping, en Walter brulde op een doordringenden toon: - Dat de verrader gevloekt zy!...

- Ja! dat hy gevloekt zy!’ herhaelde Arnold met nadruk: - gevloekt tot in zyne laetste naneven!’ Hy trok zich wanhopig de hairen uit het hoofd, terwyl de overige ridders nog steeds hunne woede door allerhande verwenschingen jegens Ackerman, lieten uitschynen.

Walter van Herzeele dook zich het aengezicht, om den grimlach te verbergen, die nogmaels op zyne lippen zweefde. Aenstonds gaf hy eene andere uitdrukking aen zyne wezenstrekken, belonkte Arnold met diep medelyden, en scheen dezen een verwyt te willen toewerpen over de strengheid waermede hy jegens den Gentenaer te werk ging.

- O, die trouwelooze! die verrader,’ vervolgde Arnold: - hy heeft myne vriendschap, myne liefde, even als die myner doch-

ter genoten, en ons zoo schandelyk bedrogen! In hem stelde ik al myne trouw; honderdmael heb ik hem over den eerbied gesproken, dien ik mynen Graef toedroeg, en niet eens... 't Is waer; hy heeft my gezegd: - Nevens den Graef zal ik niet zitten!’ en ik was verblind genoeg om my niet te kunnen inbeelden dat er iets arglistigs in deze woorden verscholen lag. Ik kende zynen moed, zyne dapperheid; en ten loone der diensten, die hy onzen edelen Graef bewyzen kon, heb ik hem myn eenig kind willen toevertrouwen, ja den naem, den heiligen naem van zoon geven! O! moest die slag nog myne reeds zoo lang bloedende wonde op nieuw verscheuren!... Was het Ackerman niet, edele Graef!’ voer de Vryheer van Schoorisse op een bitteren toon voort, - was het Ackerman niet, die gisteren nog, tydens de weêrverschyning van den helschen schaker myner vrouw, zyn leven waegde om de eer myns huizes te verdedigen? En nu, o! nu, zou hy door eene moord den hoon, de verachting van allen er willen overtrekken!...’

Hier liet de ongelukkige vader zich in eenen armstoel neêrzinken.

De Graef aenschouwde hem met kommer; hy trachtte zyn gezonken moed op te beuren, doch kreeg geen antwoord. Geheel het vertrek door heerschte de diepste stilte, welke van stond tot stond door eenige droeve zuchten afgebroken werd.

- Edele Graef!’ stamelde Arnold, zoodra hy weder tot zich zelven gekomen was, - beslis over Ackermans lot; van uwe beslissing hangt zyne toekomst af!

- Eischt ge dat hy de straf der verraders onderga?’ vroeg Lodewyk koel.

De Vryheer van Schoorisse bleef nogmaels sprakeloos. Gemakkelyk echter was het om te zien dat de man, ofschoon hoogst op Ackerman verbitterd, eenen afkeer voor diens ter dood veroordeeling gevoelde. Odas kommer griefde zyne ziel; haer vroeger gezegde nopens de verdachte handelwyze van Walter kwam hem in het geheugen, en de inval dat de jongeling ten onregte beschuldigd was, deed eene strael van hoop by hem opryzen. Misschien ging hy 's Graven vraeg

met een beslissend: neen! beantwoorden, ware Walter van Herzeele niet toegenaderd, om te zeggen dat elk verrader, voor zoo verre zyn schelmstuk bekend stond, onmiddelyk met de dood gestraft moest worden.

- En waer, waer zyn de blyken van dit verraed?’ vroeg Arnold; - waer het bewys dier pooging van moord op den persoon van onzen edelen Graef?’

Deze laetste vraeg stelde Walter in verlegenheid; doch, alsof hy die niet gehoord had, herhaelde hy de eerste zinsnede, en riep met fierheid uit: - Ha! gy vraegt waer de blyken van Ackermans verraed zyn, ridder! wel hier, hier in myne handen; en om er u van te overtuigen, om u te beletten de party van eenen muiter te nemen, wil ik u aenstonds met alles bekend maken.’

Nu trok de verklikker een toegevouwen parkement uit zynen rok, overhandigde het aen Arnold, en vervolgde op een zegepralenden toon: - Herkent gy het handteeken van hem, die u zoo lang misleid heeft?’

Arnold sloot de oogen, en wierp met verachting het parkement verre van zich.

Een der naeststaende ridderen raepte het op; hy behandigde het aen den Graef, die met heldere stem het verbond aflas, onder eede door Artevelde, Galterus van Herzeele en Ackerman aengegaen, en met den zegel van allen bestempeld.

- Dat men den verrader voor ons brenge!’ sprak de Graef statig.

Arnold liet het hoofd op den boezem zakken: Walter werd bleek en radeloos; doch alvorens eenige mannen der lyfwacht van den Graef met Ackerman aenkwamen, scheen de rust op nieuw in Herzeeles hart gedaeld.

Nog altyd in de kleederen gedost, waermede hy, vol hoop in de toekomst en in de liefde zyner aenminnige bruid, nevens Oda op de trappen des altaers geknield had, verscheen Ackerman trotsch, doch onderdanig, in het midden der zael. Eene doodsche bleekheid had plaets gemaekt voor zyne levendige kleur: die oogen, welke vroeger met zooveel bevalligheid zich in de blikken zyner minnares baedden, stonden diep en mat in hunne holten: zyne handen waren met boeijen overladen, en hy had de grootste moeite,

om twee zware ballen voort te slepen, die met yzeren band en ketenen boven zyne knoesels vastgehecht waren.

Arnold wierp hem een weifelenden blik toe; doch, Ackermans oogen, die juist op die des Vryheeren vielen, en dezen als eene genade, niet over hetgeen men verraed noemde, maer wel over zyne stilzwygendheid jegens den weldoener zyner jeugd, afsmeekte, bragten tewege dat Arnold zyne blikken van Ackerman afwendde, en die naer den grond sloeg.

Aller ooren waren aendachtig en aller oogen oplettend, wanneer de Graef zich tot den aengebragten wendende, in dezer voege uitvoer: - Ackerman! gy zyt overtuigd van hoog verraed jegens onzen persoon: uw verbond berust in onze handen: als een trouwelooze zyt gy jegens ons, jegens onzen vriend, den Vryheer van Schoorisse, te werk gegaen, en uwe verraderlyke hand moest den schedel des Graven van Vlaenderen verbryzelen!’

Deze laetste aentyging maekte dat Ackerman met verontwaerdiging het hoofd ophief.

In woede ontstoken, stapte hy over al de palen der welvoegelykheid, en schreeuwde met eene donderende stem, dat slechts een valsch, een eerloos verrader hem als een moordenaer aengetigt kon hebben!

Allen bezagen den Vryheer van Herzeele, aen wien Ackerman den rug had gekeerd; en Walter, ofschoon een weinig verschrikt, trok de schouderen op, als hadde hy willen zeggen: - Wat kunnen uwe verschooningen tegen de beschuldiging van een vermogenden aenklager!

- Is het ook een eerlooze, een verrader,’ zei de Graef op denzelfden toon, - die ons uwe verstandhouding met Artevelde, met de Gentsche schooijers heeft aengebragt?

- Gentsche schooijers?’ herhaelde Ackerman; - niet met de Gentsche schooijers, neen!’ vervolgde hy, - maer met die moedige verdedigers der voorregten hunner vaderen; met die trotsche en fiere Gentenaers, welke onder het bestuer van den volklievenden Philips van Artevelde, even als zy het onder zyn' vader deden, al hunne tirannen, tot den laetsten toe, zullen ver-

delgen; - met die heb ik my willen vereenigen!

- Hy lastert onzen goeden Graef!’ riep Walter van Herzeele, terwyl de overige ridders van woede de vuisten wrongen. - Wy mogen die lastertael niet gedoogen,’ vervolgde de verrader, en hy toog zyn zwaerd uit de scheede, 'twelk hy echter op een verplettenden oogslag van Ackerman, en op het smeekwoord: Walter! hem door Arnold toegezonden, liet nederzygen.

De Graef deed met het hoofd eene ontkennende beweging aen den Vryheer van Herzeele, en diens gezegde willende beantwoorden: - Wy laten ons weinig gelegen aen scheldwoorden van schooijers!’ sprak hy met eene gemaekte bedaerdheid.

Ackerman schuimbekte: van spyt trokken zyne lippen zich samen, en de yzeren armband kraekte onder de wringing zyner vuisten.

- Gy toch voedt de hoop niet meer een der verdelgers van die tirannen te wezen, niet waer, muiter?’ vroeg de Graef, eene soort van genoegen scheppende in 's jongelings folteringen.

- Myn leven is in uwe handen,’ antwoordde Ackerman; - beschik er over: een enkel schaep aen de kudde ontrukt, zal daerom de anderen ter prooi van den wolf niet maken. De herder waekt: met hem moeten onze moedige Vlamingen de uitheemsche magt verdelgen: de slag der gulden sporen ligt ons nog versch in 't geheugen; de leeuw van Vlaenderen zal weêr opryzen, en, gelyk te Groeninghe, zal elk echte Vlaming het bloed, dat hem steeds onverbasterd door de aders loopt, met vreugde vergieten, om een einde aen de verfoeijelyke handelwyze zyner beheerschers te stellen!

- Zwyg, verrader! zwyg!’ schreeuwde de bitsige Graef; - gy bekent u aen hoog verraed pligtig: morgen, voor zons ondergang, zullen wy uw hatelyken kop op eene pyk voor de poorten van Vlaenderens hoofdstad doen plaetsen, ten einde aen den volkverleidenden Artevelde een voorberigt te geven van het hem afwachtende lot! Knapen, dat men den muiter in den kerker werpe!’

Ackerman, die zyne woede by de toejuiching van Walter ten top voelde stygen,

meende diens schandelyke handelwyze aen den dag te leggen, wanneer een afgrysselyk gehuil, dat by 's Graven laetste woorden opgeheven werd, hem't bloed in de aderen deed verstyven. De deur van de zael werd opengestooten, en Oda snelde, met loshangende hairen, de wanhoop in het hart, onder de uitboezeming van: - Ackerman! Ackerman!’ tot den jongeling; zy viel met het voorhoofd op zyne hygende borst.

De weeklagt der maegd verscheurde aller harten; en Arnold, de ongelukkige Arnold, ofschoon aen zooveel zielschokkingen gewoon, bleef als verlamd aen zyne plaets gehecht. De Graef bemerkte 's mans kommer, maer bragt er geene verzachting aen: misschien griefde het genot, dat Ackerman in de armen zyner verloofde smaekte, Lodewyks ziel, want op een teeken door dezen gedaen, werd de maegd weggerukt, en door een tiental ridderen omringd. Oda wilde zich nogmaels aen haren minnaer klissen; vergeefs: de ruwe hand van Walter had hare tengere leden omvat - en Ackerman was met de lyfwacht verdwenen.

Even als eene hinde, door eenen troep honden overrompeld, de oogen sluit, en weent, zóó ook sloeg de erfdochter van Schoorisse zich de handen voor het aengezicht, en stortte bittere tranen.

Slechts nu voelde Arnold zich de kracht om zyne dochter hulp te bieden; doch alvorens hy ze toegenaderd was, glom eene strael van hoop in Odas boezem, en met eene zoo rasse beweging dat niemand die kon bemerken, wierp zy zich voor de voeten van den Graef, vatte deszelfs handen, hief de oogen smeekend tot hem, en schreeuwde: - Genade, o Heere!... genade voor eenen onschuldigen!

- Een onschuldigen!’ herhaelde Walter van Herzeele schertsend, - voor een onschuldigen, aen wien de gelegenheid slechts ontbroken heeft om de schandelykste euveldaed te plegen!’

Ten einde zyne overige woorden door de maegd niet verstaen wierden, vezelde Walter aen het oor des Graven, dat hy van zyn genomen besluit niet terug zou keeren, opwerpende: - Ackerman moet, anderen tot

voorbeeld, de straf der samenzweerders ondergaen.’

Oda, die zich vast aen genade verwacht had, en deze laetste woorden uit den mond van den Graef vermeende gehoord te hebben, was er zoodanig door getroffen, dat zy spraek- en bewusteloos op de knien van Lodewyk van Male nederzeeg.

Nu was Arnold des Graven zetel toegenaderd. Niets wetende nopens de deelneming zyner dochter in Ackermans muitery, drukte de Vryheer de rampzalige maegd in de armen, tegen den boezem, noemde haer: - Myne lieve Oda! myn engel!’ overlaedde ze met kussen, en, daer hy geene de minste beweging in het meisje meer ontwaerde, werd het hem onmogelyk zyne tranen langer te bedwingen. De omstanders innig met zyn wee bewogen, voelden zich by zyn gezucht: - Zy is dood!’ eene rilling over de ledematen loopen. 's Ridders vrees verkeerde echter in zachtere gewaerwordingen: zyne omhelzingen hadden het leven in Odas aderen terug gebragt; het hart klopte haer met meer hevigheid, en de

Vryheer, die zich weêr aen eene zoete hoop begon over te geven, bekwam oorlof van den Graef om zyne dochter in een ander vertrek te dragen, ten einde haer zyne zorgen, verre van zooveel nuttelooze getuigen, toe te dienen.

Op nieuw liet Lodewyk van Male zyne misnoegdheid jegens Ackerman uitschynen. De onbetamelykheid, waerop deze zich gedragen had, werd algemeen afgekeurd, en gemakkelyk kon de Graef ontwaren dat de straf, tegen Ackerman uitgesproken, de goedkeuring van het gansche gezelschap wegdroeg. Twee onder hen namen het woord tegen den veroordeelden op; en Walter verklaerde, ten einde geenen twyfel meer te laten over zyne ingebragte aentygingen, dat Ackerman beloofd had het lyk van den edelen Graef naer Gent te voeren, om alwie 's Prinsen verdediging zou willen nemen, schrik aen te jagen, en door allen de party der muiters te doen omhelzen.

Meer dan ooit schokte deze verklaring het harte der omstanders; en terwyl vervloekingskreten weêr door geheel de zael oprezen, besloot de Graef het vonnis van

Ackerman zonder genade te doen uitvoeren.

Ten einde alle smeekingen van wege Arnolds dochter te keer te gaen, werd hy te rade van aenstonds Schoorisse te verlaten. Hy bedankte Walter over de hem bewezene dienst, en stapte reeds de burgt uit, wanneer Arnold, op de innige bede der troostelooze Oda, zich voor den Prins wierp, en hem vurig bad om Ackermans straf te verzachten.

Arnold werd radeloos by Lodewyks weigering: hy kuste diens hand, en eene traen, die langs zyne wangen rolde, bleef, als eene glinsterende parel, tusschen den wys- en middelvinger van den Prins liggen.

De gedachte dat de man zoo vaek zyn bloed had verpand ter verdediging van de regten der kroon, kwam den Graef te binnen; en welligt nog zou de ridder Ackermans genade, voor de doodstraf, bekomen hebben, hadde eene hoofdschudding van Walter Lodewyk van Male by zyn eerste besluit niet doen blyven. Al wat de Vryheer verkrygen kon, was dat men den veroordeelden, voor het krieken van den toekomenden

dag, naer Audenaerde zou brengen, om hem aldaer, in plaets van in de burgt, te doen onthalzen.

Hiermeê sloeg de Prins de sporen in den buik zyns dravers: ras was hy met zyne edelen verdwenen; en Walter, die last ontvangen had om Ackerman tot de dood te geleiden, ondersteunde den diepbedroefden Arnold, welken hy, meer dood dan levend, naer zyn slot droeg.

Een kwaert uers was reeds sinds het vertrek van den Graef verstreken, toen Arnold, als uit eenen droom ontwakend, zich al het pynlyke zyner gesteltenis op nieuw herinnerde. Met eene beklemde en aendoenlyke stem, bad hy Walter om vertroosting. Deze, die onophoudelyk de oogen op Arnolds bleek gelaet gehouden had, keerde, als wilde hy dit vaderlyke hart nog meer aendoen, op Ackermans straf terug, en poogde door zyne aentygingen Arnolds laetste gevoel van liefde tot den jongeling te verdooven.

- Waerom toch hebt ge my dit schrikkelyke geheim buiten 's Graven tegenwoordigheid niet vermeld, Walter?’ vroeg de Vry-

heer van Schoorisse op een biddenden toon: - ik had nog in alles kunnen voorzien, en Ackermans doodstraf zou myn hart zoo sterk niet bedroeven.

- Waerom? waerom?’ hernam Herzeele, zich bedenkend; - wel gy moet weten, vriend, dat ik weinig of niets van de hinderlagen kende, die Ackerman u wilde leggen: in hoop dat Gent gerust zou gebleven zyn, had ik onnoodig geoordeeld u met zynen eed bekend te maken, maer de terugzending van den knecht, om het huwelyksfeest te herroepen, en zyn gezegde dat uwe dochter zich met die taek gelast had, wekte myn vermoeden op: ik begon aen hoog verraed te denken, en deed my in aller yl naer Gent voeren. Slechts heden morgen heb ik door mynen oom Galterus, het geheimzinnige der gesmeede samenzwering vernomen. Ware ik eenige oogenblikken later hier geweest, de Graef was gesneuveld, en Oda moest... Maer,’ hernam de snoodaert in eens, - waerom die verfoeijelyke daedzaken aengehaeld? myn hart bloedt als ik er aen denke.

- O! zeg my alles, vriend! zeg my alles!’

riep Arnold smeekend, - ware myne dochter aen zulk eene euveldaed pligtig, ik zou ze van mynen boezem verstooten; ja met myne vervloeking overladen.

- Zwyg, Arnold! - de Graef, noch gy, zyt de slagtoffers van die helsche lagen; uwe verwenschingen kunnen niets ter zaek meer doen; maer... Oda moest, na het voltrekken van 's Prinsen moord, met haren verleider de vlugt nemen, en u aen de bitterste verdenking overlaten!’

By deze beschuldiging sloeg Arnold zich de vuisten voor de borst, en riep met eene heesche en vervaerlyke stem: - Dat de eerlooze vervloekt zy!...’ De man liet het hoofd in de handen zinken; alleenlyk kon men aen de stuiptrekkingen zyner zenuwen de innerlyke smart ontwaren, die zyne ziel verscheurde, en eene doodverw rees op zyne wangen. Na eenige oogenblikken stilzwygendheid: - Oda! Oda!’ weende hy, - ik, die u zoo teederlyk beminde!’ Er heerschte nogmaels eene stilte, en Arnold vervolgde weldra: - O kind! kind! kind!

is het zoo dat men achttien jaren liefde en zorg beloont?...’

Nu drukte hy met kracht zyne hand tegen den boezem, als had hy diens hevige kloppingen, diens helsche folteringen willen beletten; en Walter, zyn doelwit bereikt hebbende, trachtte den rampzaligen tot bedaren te brengen. Hy raedde hem de rust aen, als het eenigste middel om zyne krachten te herstellen.

Arnold volgde Walters vriendenraed, riep Agar tot zich, en deed aen Oda zeggen, dat ze nimmer voortaen in zyne tegenwoordigheid mogt verschynen. Afgemat wierp hy zich op zyne bedkoets, alwaer hy, te vergeefs, eenige leeniging aen zyne smarten zocht.

Reeds had de avond den hemel geheel verduisterd, toen Walter van Herzeele de gelegenheid vond om Agar, die zich steeds van de rampzalige Oda tot den diepbedroefden Arnold gewend had, eenige mededeeling over den staet harer vriendinne te vragen. Hy ving aen met deze woorden: - Agar! ongetwyfeld kent gy boven de vervloeking

van Ackerman diegene, welke de Vryheer tegen zyne dochter heeft uitgesproken?

- Helaes! Mynheer Walter! het ongelukkige lot van beiden is my maer te wel bekend. - Alles voorspelde ons vreugde en genot, en nu zyn wy tot den laetsten trap van rampspoed en ellende gedaeld!

- Troost u, Agar! die vreugde, dit genot zyn misschien niet voor altyd verloren. Van Oda hangt het af zich met haren vader te verzoenen, en Ackerman uit de boeijen te verlossen.

- Hoe! van Oda? Mynheer!’ vroeg de maegd met bevreemding.

- Ja!’ was het antwoord. - Vraeg of ik tot haer indringen mag: de tyd is kort; de minste aerzeling van harent wege, moet Ackermans onthalzing ten gevolge hebben, en de vervloeking van Arnold op haer hoofd laten rusten! Ga spoedig tot Oda: in den tuin wil ik u afwachten. Niemand dan gy mag onze onderhandeling kennen.’

Reeds steeg Agar den trap op, wanneer Walter deze laetste woorden uitbragt. Als verzekerd van zyne wenschen door Oda te

zien toestaen, riep hy zynen vertrouweling en sprak hem aen met deze woorden: - Mattheus! neem myn zwarten draver en uw rossen hengst; plaets u op het einde der kastanjelaen in het kreupelhout opdat niemand u zie, en daer zal Ackerman by u komen. Ren in aller yl met hem naer Gent; wees voorzichtig; uw vertrek en zyne vlugt moeten voor allen een geheim blyven.’

Hoogst verwonderd waegde 't Mattheus de uitlegging van dit raedsel te vragen; Walter gaf deze, doch met zulken spoed, dat de vertrouweling slechts de gelegenheid vond om den ridder, by diens verdwyning, toe te roepen: - Uw wil zal naer wensch volbragt worden, Vryheer!’

Eene uer later stonden beide dravers op de aengeduide plaets.

Agar had inmiddels hare boodschap volbragt. De afkeer, dien Oda voor den Vryheer van Herzeele gevoelde, was zoo groot, dat zy geen enkelen zyner wenschen wilde instemmen; doch Agar trachtte dien afkeer te doen verdwynen met aen Oda Ackermans verlossing voor oogen te houden, zeggende

dat eene weigering noodzakelyk de dood des jongelings ten gevolge moest hebben.

Deze opwerping bereikte het voorgestelde doel, en, opgetogen van vreugde, liep de zendelinge naer den tuin, om aen Walter Odas toestemming in zyne vraeg mede te deelen.

In zoete mymering verzonken, wachtte de Vryheer de gestelde uer der byeenkomst af, en doorwandelde al de kronkelpaden van den tuin. De starren, die glinsterend in den duisteren hemeltrans stonden, werden het voorwerp zyner bewondering, en deden het genot telkens klimmen, dat hy zich voor spelde in Odas tegenwoordigheid te smaken.

Eindelyk sloeg de klok tien uren. Al de dienstboden, ter uitzondering van een enkelen, dien Agar uit voorzorg in de onderkeuken van het slot had doen verblyven, waren in hunne vertrekken, en de geblevene mannen der lyfwacht van Lodewyk van Male, gerustgesteld omdat de aertsvyand van den gekluisterden de sleutels van den kerker op zich droeg, bekreunden zich maer weinig over Ackermans ontsnapping, en strekten hunne lenden op een legerbed uit, digt

by de buitendeur van den kerker geplaetst.

Het venster van het slaepvertrek toegenaderd zynde, kon Walter door de zyden gordynen de schaduwe der erfdochter van Schoorisse ontwaren, en zyne hoop vergrootte by iedere beweging van het meisje. Eindelyk werd het behangsel van voor het raem weggeschoven: eene stille kuching, door Agar gedaen, werd door Walter op dezelfde wyze beantwoord, en de ridder snelde langs het opengelaten poortje de burgt binnen, om zich der lievelinge zyns harten aen te bieden. Deze verwachtte hem met diepe onrust. Op hare bidbank geknield, hield zy de oogen op een zilveren kruisbeeld gehecht, bad den Hemel genade en moed af, en voelde zich een weinig versterkt wanneer Walter aenklopte. Ylings zette zy zich in eenen leuningstoel; Agar liet hem den doorgang vry, en Oda look onwillig de oogen.

Op verzoek van Agar plaetste de Vryheer van Herzeele zich nevens Oda, en kon zich niet onthouden met spyt die doodverwige wangen, en dien zoo hevig kloppenden boezem te aenschouwen.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen


datums