Logo DBNL
Arnold van Schoorisse, episode uit den opstand der Gentenaers (1382-1385). Deel 1 (1845)

Arnold van Schoorisse, episode uit den opstand der Gentenaers (1382-1385). Deel 1

(1845)–Joseph Ronsse–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

IV.
Teleurstellingen.

 
......... Et aegram,
 
Multa malus simulans, vanâ spe lusit amantem.
 
Aen. lib. 1.
Haer slaep was onrustig en afgebroken: droomen en nachtgezichten vervulden hare verbeelding en deden haer gedurig met schrik en siddering ontwaken.
J. Van Lennep.

By een schoonen lentemorgen, zag Oda van Schoorisse, die in heilzame gedachten den nacht had doorgebragt, van in haer slaepverblyf de opstaende zou allengskens boven de kim dagen. - Geen enkel windje

suisde in de bladeren der hooggetopte boomen, die het burgslot omringden, en de hemel, vry van alle onweêrvoorspellende wolken, was rein als het harte der maegd, die er in verrukking de oogen op gevestigd hield. De waterlooper, die nevens Odas kamer stond, wekte hare aendacht op, en zy telde vyfmael het schelle geluid van koperen balletjes, die in eene stalen schael vielen. Als ware zy beducht geweest zich in hare optelling vergrepen te hebben, wendde zy zich tot den uerwyzer, wiens bovendeel, bestaende uit eene nog gedeeltelyk aengevulde bokael, waeruit het water allenskens in een glazen vat viel, eerst hare aendacht opwekte. Onmiddelyk daerna, sloeg zy de oogen op een figuertjen van kork, 'twelk, den zeegod verbeeldende, op het water vlotte, en met zynen drietand de op eene plaet aengestipte dagverdeeling aenwees.

- 't Is vyf uren,’ sprak zy blygeestig; volgens de aengebragte tyding moet jonker Ackerman reeds op weg zyn, om my den vredezoen te geven. Maer... vader moest toch iets van de veronderstelde trouweloosheid

jegens den Graef, aen den Vryheer van Herzeele gezegd hebben, ten ware deze er eerst kennis in onze burgt van gegeven had. Ja; 't zal zoo zyn: Walter spreekt ook van de mogelykheid der verlossing myner moeder! zou hy misschien den schaker der rampzalige kennen, en myne trouw eischen ter belooning van de teruggaef, die hy er aen vader zou van doen?’

Oda overwoog de onmogelykheid van Walters gezegde nopens hare moeder en haren minnaer, en wierp weêr hare blikken op de zon, die de kruin der boomen reeds geheel verzilverd had; zy zuchtte: - Heden nog zal diezelfde zon ooggetuige zyn der gelukkige stonden, die ik met Frans moet doorbrengen.’

Deze bedenking maekte dat de vreugde in Odas boezem wederkeerde: zy verliet hare kamer, en huppelde rond het slot, van tyd tot tyd naer het uerwerk des torens ziende, welks wyzer te stil zonk om haer verlangen te voldoen. Honderd kleene bezigheden hielden haer, de eene voor, de andere na, op; doch nauwelyks kon zy zich

by elk harer eenige oogenblikken bevredigen. Eindelyk nam zy hare luit, bezong de heldendaden haers vaders; de liefde, oorzaek harer ongerustheid en harer zielevreugd, legde het speeltuig weêr van kant, liep aen het venster, naer den zandlooper, en besloot eene morgenwandeling in den tuin van het burgslot te doen.

Onwillig naderde Oda de plaets waer Walter van Herzeele heur harte had doen bloeden: een schrikkelyk voorgevoel deed haer huiveren; zy dreef nogmaels alle treurigheid uit den geest, en ging zich in de overdekte wandelbaen ter neêrzetten.

- Hier is de plaets,’ stamelde zy, - waer Frans my voor de eerste mael de gevoelens zyns harten te kennen gaf: die bevallige stem, die blikken, welke brandend op my werden gevestigd, zyn my sinds dit oogenblik niet uit het geheugen verdwenen. Meer dan eens, toen vader, by die treurige en lange winteravonden, zyne heldendaden verhaelde, en vroeg: - Kind! is die trek niet groot, niet edel?’ antwoordde ik: - Ja, Frans!’ Deze misgreep joeg het rood der

schaemte op myne wangen, 'k bezag vader ter sluik, en als had hy my niet verstaen, zette hy zyne verhalen voort, totdat de avondklok ons tot de bede riep. Iedermael was ik gelukkig in myn slaepvertrek te treden om aen Frans ongestoord te kunnen denken. Bewoonde hy ons slot, o! de verveling zou er onmogelyk zich nog verschuilen; hy is zoo aenminnelyk, zoo teeder; zyne liefde beantwoordt in alles de myne; en - de Vryheer van Herzeele wil my doen gelooven dat hy myne hand zou verstooten om de eer te bekuipen van zich aen het hoofd der opstandelingen te plaetsen! Eer en roem zyn, wel is waer, twee hoedanigheden, die by Frans hoog geschat worden, doch, hy zou roemzuchtigheid verzaken, voor den kleensten myner wenschen.’

De maegd rukte zich van de plaets los, die haer deze zachte herinneringen baerde, en trad naer de kamer, waer de zandlooper weder hare aendacht vestigde.

- Goed!’ mompelde zy, - 't is reeds tien: te middag moet Frans aenkomen; en ik wil hem heerlyk ontvangen. Myne blauwe

zyden samaer, het hoofdtooisel dat tot bruidkroon myner moeder diende, de borstspeld my als herinnering door Ackerman geschonken, en de kanten sluijer waermede hy my zoo bevallig vindt.’

Nu schelde Oda, en eene tengere blonde maegd bood zich aen om haer verzoek te vernenemen. Agar - zoo heette het meisje - kon ten naesten by den ouderdom van Oda bereiken: hare gelaetstrekken waren niet min regelmatig dan die van Ackermans verloofde; de goedigheid van haer karakter, gepaerd met de opgeruimdheid haers harten, maekte dat ze van iedereen bemind, ja zelfs bewonderd werd. Zy was een dier ongelukkigen, die nooit de liefkozingen harer ouders gesmaekt hebben. Walter van Herzeele, alleen met hare geheimzinnige afstamming bekend, had groote zorg voor hare kindschheid gehad, haer de eerste opvoeding gegeven, en ze in het huis van Schoorisse doen aennemen, alwaer zy, als zuster en kind, de liefde van Oda en die des Vryheeren wegdroeg. Steeds in Odas tegenwoordigheid, was Agar met al de deugden harer

vriendinne gemeen geworden; dezelfde luit werd door beiden bespeeld, en soms uren lang begeleidde Agar de minnezangen van Oda, en deze de treurige woorden, die hare gezellinne by voorkeur zong, en welker slotverzen, op beider maetschappelyken stand zinspelende, hierop uitkwamen:

 
Gy betreurt slechts uwe moeder,
 
Onbekend zyn d'ouders myn.
 
God alleen heb ik tot Hoeder:
 
Ook een vader stelpt uw' pyn.

Somtyds deed Agars gezang haer eene traen in het oog komen, welke door Odas vertroostingen aenstonds verdween; en een bewys van vriendschap, door de erfdochter van Schoorisse aen Agar toegebragt, veranderde die kortstondige treurigheid in innerlyke vreugde. Ofschoon Agar by wylen het geluk harer vriendinne benydde, omdat zy niet, zoo als deze, het voorwerp der wenschen van een aental ridders was, welke Oda onophoudelyk moest afzeggen, sprak zy steeds met deelneming over de liefde van

Arnolds dochter nopens den Gentschen jonker, en was vergenoegd omdat Oda die deelneming met welgevallen aennam, en haer heure verholenste geheimen kenbaer maekte. Hieruit sproot byzonderlyk dat Agar de grootste vriendschap voor Oda koesterde.

Inderdaed, niets hecht ons zoo zeer aen iemand, die door zyn maetschappelyken stand boven ons is, dan de vertrouwelykheden, die hy in onze ziel uitstort: dan achten wy ons met hem van denzelfden rang; hy wordt ook de vertrouweling onzer geheimen, en beide maken wy, als het ware, één hart uit, waerin de wederzydsche rampen, het wederzydsche geluk te samen gedeeld worden. Zoo ging het ook met Oda en Agar; en, had men tusschen beiden geen verschil kunnen maken in de liefde, die de dienstboden eene der maegden droegen, en de afgunst, die zy voor de andere gevoelden, men zou ze als twee gezusters aenzien hebben.

Agar overpeinsde dikmaels hare geheimzinnige geboorte: nu meer dan ooit, benevelde Odas geluk hare gedachte; en een

zucht, door haer uitgedoofd, maekte dat de erfdochter van Schoorisse er de oorzaek van trachtte te kennen.

- Heb ik gezucht, melieve?’ vroeg Agar verwonderd.

Oda glimlachte, knikte bevestigend toe, en kwam er op weêr om hare vriendinne tot eene verklaring dezer droefgeestigheid uit te noodigen, toen Agar, als om Odas aendacht daervan af te leiden, met weemoed stamelde: - Heden moet gy uwe wenschen bekroond zien, Oda!

- O ja, Agar! en gy ook, zoo ik vermeen? Hebt ge my niet honderdmael gezeid dat myn genot u genot, myne vreugd u vreugde verschafte. Hebt gy niet het diepste medelyden getoond in de smarten, die my sinds eenigen tyd grieven? Gy hebt met my over moeders lotgevallen geweend, en die tranen van deelneming in myn wee hebben myne vriendschap tot u versterkt. Misschien meent gy, Agar, dat die vriendschap voor u verflauwen zal, wanneer een ander myne geheimen moet ontvangen; maer, gy vergist

u; de vrouw van Ackerman zal u steeds eene zuster blyven.

- Gy zyt wel goed, Oda!’ stamelde de vertrouwelinge; en zonder in verder gesprek te treden ging zy de kleederen halen, waermede Oda zich optooijen wilde. Nogmaels werd ze treurig: - O dwaze!’ dacht zy echter, - waerom ben ik met myn lot niet tevreden? De Vryheer van Schoorisse bemint my; Odas gunsten worden my met volle handen geschonken, en de voordeelen die ik hier geniet, zyn onuitsprekelyk groot. Maer zoo gaet het in de wereld; de mensch kan er nooit het ware genot vinden... Oda is toch gelukkiger dan ik: zy heeft alles wat haer streden kan. Slechts betreurt zy hare moeder; en ik, zonder afkomst, zonder gekende ouders, ben als eene verworpelinge der natuer, als eene verstootene in de maetschappy.’

De stem harer vriendinne, die zich middelerwyl naer haer kleedvertrek gewend had, trok ze uit hare mymering. Agars gelaetstrekken namen eene vrolyke plooi, en op de redekaveling nopens Ackerman terug-

keerende, kleedde zy Oda in haer kostelykste gewaed aen.

Vergenoegd van die beeldige maegd door een uitgekozen en kieschen opschik nog meer bevalligheid bygezet te hebben, duidde Agar haer de zilveren gepolyste plaet aen, die op de schouw stond, en aenzocht ze door zich zelve te oordeelen over den smaek in hare optooijing aen den dag gelegd. Oda kwam nader by den spiegel, rigtte zich op de punt der voeten, draeide zich om, en was hoogst tevreden over Agar, wie zy veroorlofde zich te verwyderen.

Door de vleijendste gedachte gestreeld, ging Oda naer de kamer van waer zy best haren verloofden kon zien aenkomen. De morgen scheen haer lang; en na zy meermalen de oogen over de vlakte had laten weiden, die zich ten oosten des kasteels in de verte verloor, bragt de luit verkwikking aen haer ongeduld. Hare stem, begeleid door de zoetklinkende toonen van het speeltuig, vloog helder door de zael, en werd slechts afgebroken door het gebrom der kerkklok, die het Angelus klepte.

Zang en spel staekte in eens, en zy wierp zich op hare bidbank.

Die lange door elkaêr gevlochtene vingeren, die oogen, zoo zedig ten hemel gerigt, en dit hart, waeruit alle aerdsche gedachte scheen gebannen te zyn, gevoegd aen dit sneeuwwit voorhoofd, waerboven een kanten sluijer vastgespeld was, welke, langs den rug afgolvend, aen de vleugelen eens engels geleek, moesten eenieder verrukken. Ook bragten die biddende lippen iets in de maegd tewege, dat als bovenaerdsch voorkwam; de kalmte harer trekken was de getrouwe weêrkaetsing van de zaligheid harer ziel.

Na eene korte wyl in deze houding gebleven te zyn, wendde Oda zich weêr tot het reeds gekende venster. Even als vroeger zegde geene enkele aendoening haer dat Ackerman het slot van Schoorisse toenaderde; geen enkel sterveling, die het bekoorlyke voorkomen had van dien, welken zy zich tot echtgenoot had verkoren, bood zich aen. Het begon haer fel om het hart te klemmen. Die schoone mond, waeruit zoo vaek Ackermans naem gevloeid was, deed dien nu onder het

slaken van een zwaren zucht hooren. Eene uer later, werd Odas geduld uitgeput; hare zuchten veranderden in geween, en die heldere dag, welke aen onze teedere verloofde zooveel genugten had voorspeld, verstreek in vruchtelooze afwachting. De avond verduisterde nog Odas sombere gedachten; en overgelaten aen het grievendste wee, dat ooit de ziel eener maegd doorvlymde, legde zy zich weêr ter rust.

Al wat Agar nog aenwendde om hare vriendinne te vertroosten, werd slechts door afgebrokene zinnen beantwoord, die hierop uitkwamen: - O! Agar, indien hy zich door Artevelde had laten verleiden!... Nogtans zegt zyn brief zoo stellig, dat hy heden middag zou aenkomen, en gy ziet wel, Agar!... Ja, ja; Walter zal hem... O! die gedachte verschrikt my!’

Deze zwarte vooruitzichten beletten Oda in te sluimeren, en niettegenstaende de stellige verzekering, die Ackerman haer van zyne toegenenegenheid had gegeven, bleef zy zich inbeelden dat hy haer niet meer beminde. Walters woorden: - Ja, Oda!

van Ackerman zult gy eerlang moeten afzien; van hem, die het bloed uws vaders met vreugde zal najagen!’ verpletten haren moed; zy vierde den vollen toom aen hare droefheid. Zoo doorbragt zy het grootste gedeelte van den nacht, totdat ze door eene hevige koorts overvallen werd, die al hare krachten uitputte, en haer in eene soort van slaepziekte dompelde. Tot overmaet van onheil kwelden de vervaerlykste droomen haren geest: zy ontwaerde Ackerman, die de Gentsche muiters tegen de legerscharen van den Graef opleidde; en Arnold, den jongeling over zyne trouweloosheid willende straffen, werd door dezen aengerand en wreedelyk gewond, terwyl de zwarte ridder, welke Ackerman voor Arnolds slagen steeds beveiligd had, den Gentenaer aenmoedigde om den laetsten doodsteek aen den Vryheer van Schoorisse te geven. Ackerman weigerde: de zwarte ridder volhardde in zyne aenmoediging, zwoer dat de jongeling, voor het volbrengen dezer moord, Odas echtgenoot niet zou wezen, vatte Ackermans wankelende hand, en - zwart bloed

liep borrelend uit de wonde van Arnold!

Odas legerstede kraekte, terwyl een dof gegil uit haren mond vloog.

Aen nog harder zielschokkingen moest de rampspoedige ter prooi zyn: hoe flauwer hare krachten werden, hoe afgrysselyker hare droomen. Dan, de zwarte ridder aenschouwde met vreugd Arnolds stuiptrekkingen, en wenschte Ackerman geluk over den beganen manslag. Daerna wendde hy zich tot Oda, legde hare hand in die heurs minnaers, en - Zweer, zweer,’ brulde hy, - dat ge den moorder uws vaders tot bruidegom zult nemen!’

Oda poogde te vlugten, doch werd door eene yzeren hand weêrhouden, en - o! schrik! het helmvizier van den zwarten ridder schoof langzaem op, en de maegd ontwaerde een afgrysselyk gedrogt, dat haer vervaerlyk tegengrynsde.

Ackerman, die zynen manslag vervloekte en Oda in hare verbystering wilde behulpzaem wezen, poogde ze uit de armen van het wanschepsel te rukken: vruchteloos: hy werd woedend, keerde het zwaerd, dat met

Arnolds bloed bevlekt was, tegen zynen boezem, en Oda zag hem stuiptrekkend ten gronde vallen.

Nu trad de witte geest, door wien hare moeder zoo verschrikt was geweest, het vertrek binnen, waer Oda met Ackerman op hetzelfde bed rustte. - Op bevel van den zwarten ridder legde de geest het lyk van Arnold nevens zyne dochter, en terwyl vier anderen het doode lichaem van den Gentenaer in eene kist nagelden, naderde de geheimzinnige ridder de bedsponde der maegd, en deed haer by de zaligheid van Arnolds ziel zweren, dat ze de liefde en trouw, Ackerman beloofd, aen Walter van Herzeele zou schenken, welke nu haers vaders plaets had ingenomen, en haren moed trachtte op te beuren. Een der geesten, wien een witte baerd, waerin men echter hier en daer nog eenige zwarte hairen kon zien uitblinken, over de borst hing, scheen medelyden met de maegd te hebben; hy sprak haer met eene engelachtige aenvalligheid aen: - Oda! de zaligheid uws vaders hangt van uwe verbindtenis met Walter van Herzeele af!’

Deze woorden maekten op Oda een verpletterend uitwerksel: nogtans kon niets ter wereld, dat in verband stond met het eeuwige geluk heurs vaders, haer afschrikken. De hand uitreikende om de vereischte getrouwheid aen een haer op te dringen echtgenoot te zweren, voelde zy zich aengrypen, en eene stem brulde: - Kind! kind! hy is de schaker uwer moeder...

- Vader! o vader!’ huilde de maegd: in hoop op troost klemde zy Arnold tegen zich, en liet haren mond op zyn voorhoofd rusten. Die heilstand was van korten duer: 's mans wonde gaepte schrikkelyker dan te voren, en - Oda lag uitgestrekt op een geraemte. Nogmaels wilde zy vlugten; helaes! en dit was geen droom meer, zy viel ploffend op den vloer neder!

Nu begon Oda een weinig hoop te koesteren; zy hoorde de voetstappen van iemand, die met haest de deur haers slaepvertreks toenaderde: de stralen eener lamp schitterden door het sleutelgat, en zy vernam de stem van Agar, die haer zachtjes toeriep; - Oda!’ en met den vinger op de deur

klopte. Een doffe klank was het eenig antwoord dat Arnolds dochter kon uitbrengen. Agar herhaelde hare uitroeping, en daer zy niets meer gewaer werd, beeldde zy zich in dat de slag, door Odas val veroorzaekt, en welke de reden was geweest waervoor Agar hare bedkoets had verlaten, aen de eene of andere omstandigheid toegeschreven moest worden. Geheel gerustgesteld door deze gedachte, betrok zy weder haer vertrek, en Oda vond nog slechts de kracht om te weenen. Zy poogde weêr in hare rustkoets te klimmen: dien troost kon zy niet hebben. Nu legde zy zich afgemat met het aengezicht op den grond, ten einde door de killigheid der steenen zich het brandend voorhoofd te verkoelen.

De zwarte droomen, die haer zoo schrikkelyk gekweld hadden, bemagtigden op nieuw Odas geest. Eene tweede mael werd Walter van Herzeele haer als bruidegom voorgesteld; men deed haer weêr getrouwheid zweren, en ofschoon de maegd nu van allen, die haer op aerde dierbaer waren, verlaten was; ofschoon heur vader zyne afkeu-

ring aen die verbindtenis niet meer kon geven, besloot zy liever te sterven, dan den schaker harer moeder te huwen.

Oda had nauw geweigerd, of een helsch gehuil werd aengeheven: een gerammel van ketenen deed zich hooren, en al de geesten veranderden in gedrogten, die de maegd beurtelings voortstieten, en haer de dood aenkondigden. Te zeer ongelukkig dan dat zy nog eenigen prys aen het leven zou hechten, liet zy hen begaen. Het kostelyke gewaed waermede zy uitgedoscht was, werd afgerukt, en door een zwart fluweelen kleed vervangen, dat Oda van het hoofd tot de voeten bedekte. Twee der aenwezigen namen eene lykkist, legden Arnold er in, en verlieten de zael, terwyl al de anderen zich in ryen schaerden om 's mans overblyfsels ten grave te begeleiden.

De stoet werd gesloten door de erfdochter van Schoorisse en den zwarten ridder, die haer gestadig toeriep: - Geef u aen my; gy zyt gered!’

Oda werd radeloos: nogmaels meende zy aen Walter van Herzeele getrouwheid toe te

zweren, en sloeg weemoedig de blikken hemelwaerts. Daer ontwaerde zy Ackerman, die met gevouwen armen, de kleenste beweging zyner minnares gade sloeg: hy moedigde ze tot kloekmoedigheid aen, verzekerde haer van zyne eeuwige liefde, en de maegd verstiet met nieuwen afkeer de eischen van den geheimzinnigen ridder, welks slot de stoet nu toegenaderd was. Lange gewelven, door toortsen verlicht, en met zwarte behangselen bekleed, werden doorgetrokken: wangedrogten schaerden zich langs de muren, en de zwarte ridder nam Oda by de hand. Hy leidde ze tot in den kerker des torens, alwaer eene vrouw zat op wier gelaetstrekken men een overblyfsel van schoonheid kon bemerken, doch wier oogen, door bittere tranen, uit hare holten gezwollen waren, en wier pikzwarte hairlokken, die haer langs den rug nederdaelden, hare bleeke, ingevallen wangen te sprekender deden uitschynen. De vrouw plaetste zich in eene biddende houding met den rug naer de kerkerdeur, en hief het hoofd niet op by de aennadering der mannen, die de lykkist van

Arnold neêrzetten. De zwarte ridder bragt Oda nevens de doodbaer, sloeg de vrouw op den schouder, en gebood haer regt te staen. Werktuigelyk gehoorzaemde deze. By 't gezicht der kist overmeesterde een schrikverwekkend voorgevoel hare ziel, en zy volgde wankelend den zwarten ridder, die haer aen Odas zyde plaetste. Het scheel van de kist werd opgeheven, en de rampzalige viel levenloos op het lyk des Vryheeren van Schoorisse, by de uitroeping: - Hemel! myn bruidegom!’

Deze slag was te sterk voor Odas ziel: zy ontwaekte ylings, sloeg verwilderd de oogen rond zich, en daer Ackerman nu juist haer slaepvertrek insnelde: - Vlugt Frans! vlugt!’ weende zy, en bleef bezwymd op den grond liggen.

***

‘Hoe bevond Ackerman zich in de kamer zyner beminde?’ zal de lezer welligt vragen.

By zyn vertrek uit Gent, had Ackerman voorgenomen Walter van Herzeele een bezoek af te leggen om breedvoerig over de voorstellen van vrede te handelen, en den

Vryheer te verzoeken aen Arnold noch aen Oda de minste kennis te geven van zyne medewerking in den opstand. 't Was slechts op het burgslot van Herzeele, dat Ackerman den val zyns vriends vernam; deszelfs gesteltenis boezemde hem medelyden in, en Walter, in schyn vergenoegd omdat hy Ackermans vertroostingen ontving, noodigde dezen uit, eenige dagen te Herzeele te vertoeven. Ackerman verschoonde zich, zeggende dat hy zyn woord gegeven had nog voor den middag hulde aen zyne verloofde te bewyzen, en hy dien ten gevolge de, hem overigens zoo aengename, uitnoodiging van Walter, niet mogt aervaerden. De Vryheer volhardde dringend; en al wat hy kon verkrygen, was dat Ackerman het noenmael met hem zou nemen, en onmiddelyk daerna vertrekken.

Walter zeide dat een held als Ackerman, de slaef van een eigenzinnig meisje niet mogt wezen, en dat de berisping, die Oda haren minnaer over deszelfs vertraging doen zou, een onwederleggelyk bewys was van hare liefde tot hem. Op het antwoord van Ac-

kerman, dat hy, van Odas minne verzekerd, deze proeve niet noodig had, en dat Arnold, - die zyne aenkomst afwachtte alvorens zich tot den Graef te begeven, - ook ontevreden over zyn vertoef zou wezen, besloot Walter aenstonds eenen dienstbode naer Schoorisse te zenden, welke Arnold met Ackermans oogenblikkelyk verblyf in de burgt van Herzeele, bekend maken zou.

Ackerman stemde in Walters verlangen, en terwyl hy een zydevertrek betrok om zyn harnas en zynen helm af te leggen, riep Walter zynen vertrouweling tot zich, en sprak in dezer voege: - Mattheus! steeds heb ik onbepaelde trouw in u gesteld, waervan gy u waerdig hebt getoond: gy kent myne gevoelens jegens Oda van Schoorisse, die ik, kost wat kost, van haren verloofden wil afrukken. Die vervloekte val heeft my belet Arnold te berigten van Ackermans opstand: morgen, in den ochtend, vertrekt de Vryheer van Schoorisse naer Brugge; ga hem myne gesteltenis mededeelen, en zeggen dat ik hem eene zaek moet toevertrouwen, waervan 's Graven geluk en het aenvaerden van

den vrede afhangt. Vertrek spoedig om - en let wel op deze voorwaerde - om Arnold uit te noodigen van heden nog, in den avond, en op de geheimzinnigste wyze, my te komen vinden. Ik wil hem van alles verwittigen!

‘Deze boodschap voltrokken zynde, dient gy eene tweede mael naer Arnolds slot te gaen om er Ackermans aenwezigheid alhier aen te kondigen; doch alvorens Oda in haer slaepvertrek zy, en hare nachtlamp uitgedoofd, mogt gy deze uwe zending niet volbrengen: Oda moet het genoegen missen haren minnaer heden nog te zien, en nauw zal zy morgen in diens armen het eerste genot der liefde smaken, of Arnold zal weêr te Schoorisse zyn. Wil de man de woede des Graven niet tarten, hy dient zyne vervloeking op het hoofd van Ackerman te werpen, en dezen schandelyk uit zyn huisgezin te verstooten. Misschien zal het moeijelyk wezen om Ackerman tot in den avond op myn slot te houden...’

Hier stackte Walter zyne rede, en zich de hand peinzend over het voorhoofd wryvende,

vervolgde hy na een weinig dubbens: - Neen toch, neen; moeijelyk is het niet; myn vernuft heeft reeds in alles voorzien: geen enkel paerd, buiten dit van Ackerman, mag op stal blyven; indien hy vertrekken wil, zal ik bevel geven aen de knechts om zyn beest te verschrikken, deszelfs teugel te breken, en het over de valbrug, die met opzet neêrgelaten moet zyn, door bosschen en weiden te jagen; ik zal hun overigens nog verbieden het paerd in myn slot weêr te brengen, alvorens de zon reeds lang slapen zy. Ja, ik wil dat Ackerman slechts in den nacht te Schoorisse aenkome, alwaer hy door de dienstboden alleen afgewacht zal worden. Omdat uwe late boodschap geene vermoedens zou opwekken, dient gy eenig, op uwe baen overgekomen, ongeval uit te denken. Ga, Mattheus! en dat uwe schranderheid heden niet in gebreke blyve.

- Dit zou de eerste mael myns levens zyn, edelheid!’ antwoordde Mattheus met fierheid.

Walter meende nog iets aen te bevelen, doch, de verschyning van Ackerman belette

zulks; en de vertrouweling, die op de trekken zyns meesters eene zekere verlegenheid bemerkte, welke waerschynlyk voortsproot uit de vrees die Walter gevoelde van door Ackerman afgeluisterd geweest te zyn, deed die verlegenheid in eens verdwynen door deze vraeg: - Zal ik aenstonds naer Schoorisse rennen, edelheid!

- Ja!’ antwoordden Walter en Ackerman te gelyk. - Aenstonds!’ herhaelde deze laetste, en hy vervolgde weldra: - Zeg aen den Vryheer dat ik voor den avond nog in zyne burgt wil aenkomen.

- Uw wensch zal volbragt worden, jonker Ackerman!’ sprak Mattheus. Zich verwyderende, mompelde hy iets tusschen de tanden waerop Ackerman niet lette; iets dat Walters lippen tot eenen spotlach deed plooijen.

- Maer vriend!’ vroeg de Vryheer van Herzeele, zich tot Ackerman wendende, - kunt gy geloof hechten aen 's Graven goede trouw, en denkt gy niet dat hy ons nogmaels in het net zal jagen?’

Ackerman antwoordde niet, en Walter

vervolgde: - De Graef zal, even als voorheen, aen de byzonderste opstandelingen eene schoone maeltyd opdisschen, om ons, gelyk het met de heeren van Brugge, Gent, Ypre en Kortryk weleer gebeurd is, alzoo aen zyne goede inzichten te meer geloof te doen hechten. Gy weet dat tydens eene vroeger overeenkomst, er eene eeuwige vergetelheid jegens het voorgevallene beloofd is geweest; dat de Gentenaers, ten gevolge der vergiffenis aen geheel Vlaenderen geschonken, 's Prinsen hof te Woldelghem vermaekt hebben, en dat er toegestaen werd ons onder dezelfde wetten en privilegien te besturen, welke tydens de blyde inkomst van Lodewyk van Nevers, even als tydens die van Graef Robrecht, bestonden. Er werd ook besloten dat alwie de vryheden van den volke zoude krenken, in der eeuwigheid gebannen moest worden; dat de gevlugten in hunne haerdsteden mogten terugkeeren; dat de Graef zich met er woon te Gent zou vestigen, en dat de Duitsche krygsbenden, die Lodewyks magt versterkten, moesten zweren de Vlamingen vry uit Duitschland te laten trekken. Het

moet u ook bekend zyn, dat al deze voorwaerden met den stempel van den Prins bevestigd waren, en dat, dien ten gevolge, de opstandelingen het beleg van Audenaerde opbraken. En welke is de belooning geweest voor de trouw, die wy in den Graef gesteld hebben? Hy heeft den belegerden edeldom verlost, die van honger stond om te komen, en daer hy zyn woord niet gestand deed, hebben wy ons genoodzaekt gevonden zyne geliefkoosde stad op nieuw te bezetten, en al het volk om te brengen(1).

- Ik versta niet, Vryheer!’ viel Ackerman zynen aenspreker in de rede, - waertoe al die aenhalingen strekken. Gy weet dat Artevelde als opperbevelhebber gebiedt, dat de Gentenaers zich onder zyne bescherming gesteld hebben, en de vrede vurig verlangt wordt. Artevelde zal onze belangen niet verwaerloozen, en ik vermeen wel dat de Graef, ditmael toch, van zin is zich met ons te verstaen, vermits hy de bezettingstroepen van voor Gent heeft weggetrokken.

- Het schynt, Ackerman! dat gy met te-

genzin uwe medeburgers uit de boeijen des dwingelands zoudt verlossen?’ sprak Walter op eenen toon, die den jongeling griefde.

- Gy hebt het mis, vriend!’ was Ackermans antwoord. - Niemand hecht meer belangen aen de vryheid zyns vaderlands dan ik; en kwame het zoo verre, u, ten pryze van myn bloed, er een bewys van te moeten geven, gy zoudt van het tegenovergestelde uwer woorden overtuigd zyn: maer weet ook dat ik nimmer door de wapenen zal trachten

te bekomen wat men ons vriendschappelyk wil schenken: Vlaenderen is reeds te lang ooggetuige geweest van de opoffering zyner helden; allen zien, ik herhale het u, met vreugde den voorgestelden vrede te gemoet, en wil men voor geen moordenaer doorgaen, men dient het welzyn, het verlangen zyner medeburgers te behartigen. Wat my raekt, ik wil al myne krachten inspannen om het gewenschte doel te bereiken.

- En ik, om dien vrede te doen verwer-

pen,’ bromde de teleurgestelde Walter, die de onmogelykheid ziende van Odas minnaer in zyn gevoelen te doen stemmen, de redekaveling allengskens van den Graef afwendde, en lang over de liefde en de vriendschap bleef spreken, welke het Gentsche volk aen Ackerman betuigd had.

Na honderd verschillige onderhandelingen, welke in geen betrek stonden met den opstand, bereidde Ackerman zich om Walters slot te verlaten; doch deze deed gevoelen

dat hy Ackermans verkwikkende tegenwoordigheid hoogst noodig had, en, verleid door die schynbare vriendschap, vond de jongeling zich genoodzaekt om het verzoek van den ridder in te willigen.

Ackerman verbleef nog eenigen tyd. Zyn boezem klopte van ongeduld; Oda vervulde zyne gedachte, en hoe meer hy den wensch te kennen gaf om ze te zien, hoe meer Walter aendrong om hem by zich te houden.

De zon zonk reeds in het Westen, en de boomen teekenden zich in lange schaduwen op den grond af, als Ackerman, ongeduldig omdat Walters zendeling niet terugkwam, gebood dat men zyn paerd zou aenbrengen. Hy besloot met haestigen tred naer Schoorisse te rennen, ten einde Arnold en zyne beminnelyke dochter nog dienzelfden avond zyne hulde te kunnen bieden. Maer, gelyk de slimme Walter het bevolen had, werd het paerd van Ackerman dermate verschrikt, dat het den reeds gebroken breidel in de handen zyns geleiders liet, en aen het hollen raekte. Twee andere knechts, die hun best schenen te doen om het beest vast te

houden, dreven het naer de valbrug van het slot, van waer het noodzakelyk zyne vlugt voort zou gezet hebben, ware Ackerman niet toegesprongen om dit hollen te beletten. Op zyne stem vertraegde het paerd den stap, draeide het hoofd om, en liep dartelend tot zynen meester.

Deze liet zyn misnoegen uitschynen, en de knechts, zich over hunne lompheid verschoonende, gespten het paerd eenen van Walters breidels aen, terwyl de Vryheer inwendig vloekte, vreezende dat Ackermans aenkomst te Schoorisse misschien het vertrek van Arnold voorafgaen of beletten zou.

Odas minnaer, op zynen draver gestegen, groette met de hand Walter van Herzeele, welke, de wraek in het hart, en de glimlach op de lippen, zynen vriend eene voorspoedige reis wenschte. Hy mompelde tusschen de tanden: - Ik wou dat al de duivelen u ter helle sleepten,’ terwyl Ackerman hem nog toeriep: - Walter! dat Godes zegen over u dale!

- Ha! ha! ha!’ riep de Vryheer van Herzeele uit, zoodra hy Ackerman de spoor

in den buik zyns kleppers zag slaen, - de Gentsche Kapitein laet zich geleiden als een jong meisje; gelukkig ware hy, kon de vrede gesloten worden, kon hy aen myne wraek ontsnappen!... Hy, aenleider der opstandelingen!... een melkmuil!... Toch heb ik het doelwit bereikt, dat ik beoogde: Artevelde en Van den Bossche zyn in het net gevallen, en heden avond is het de beurt van Arnold! Vóór tien uren kan Ackerman het slot van Schoorisse niet bereiken; de Vryheer zal het reeds verlaten hebben, en langs den weg, waerhenen hy komen moet, kunnen de twee vrienden onmogelyk elkander ontmoeten. Nog een weinig geduld, en ik ben gered. O! hoe zal hy staen zien, als hy, in plaets van Arnolds vaderlyken zegen te ontvangen, met een stuersch gelaet verstooten zal worden, onder de uitroeping: - Verrader, wees vervloekt!’ Eenmael dat hy den haet des Vryheeren zal ingeloopen hebben, en - dien zal hy inloopen, moeste het my 't leven kosten - zal de losbol nooit meer in 's mans oogen mogen verschynen. Oda, met hare verwaendheid, zal gedwongen wor-

den van hem af te zien, en, wil zy hare hand aen my, Walter, Vryheer van Herzeele, niet schenken, welligt zou ze in het lot harer moeder kunnen deelen!’

Walter was afgemat door de vermoeijenissen, die hy gedurende den ganschen dag onderstaen had; en terwyl hy zyne dienstboden riep, om zich ter rust te doen leiden, scheen eene kleine bekommering zyn gelaet te verduisteren, 'twelk zich echter weêr verhelderde by het uiten dezer woorden: - Neen, neen, Ackerman! denk aen de geneugten niet meer, die de schoone Oda u als vrouwe verschaffen zou: indien ik u, buiten verwachting, door Arnold niet kon doen verstooten; indien de erfdochter van Schoorisse u op het altaer trouw wilde beloven, zweer ik, op nieuw, by de Zeven Weeën onzer heilige Moeder Gods, dat Oda nimmer uwe bruid zal wezen!’

Gerustgesteld door deze gedachte, wachtte Walter met vertrouwen het oogenblik af waerop Arnold van Schoorisse zou aenkomen. De klok bromde middernacht, en niemand verscheen. Eindelyk hoorde Walter

de stappen eens dravers op de brug van zyne burgt weêrgalmen; de deur zyns vertreks werd opengestooten, en: - Arnold! myn vriend Arnold!’ stamelde hy, zich de oogen wryvende.

- De Vryheer droomt!’ dacht zyn vertrouweling: - laten wy hem niet stooren; morgen, in den ochtend, zal hy alles vernemen.’ Hierop trok hy de deur weêr toe. Walter riep, rigtte zich in zyne rustkoets op, doch had de kracht niet om Mattheus achterna te loopen; hy schelde, schelde nog, en - daer de dienstboden in een diepen slaep gedompeld waren, en zyn vertrouweling in een anderen vleugel des kasteels verdwenen was, moest Walter zich vergenoegen met roepen en vloeken, zich de onaengenaemheid getroostende Arnold van Schoorisse vóór het weêr opryzen der zon, nopens Ackerman niet te kunnen onderhouden. De woede, die Walter overmeesterde, putte al zyne krachten uit, en toen de dienstboden 's morgens zyn vertrek weêr intraden, vonden zy hem door eene hevige koorts overvallen.

Laten wy Walter aen zyn welverdienden

rampspoed over, om ons by den verloofden der dochter van Schoorisse te vervoegen, wiens reis zonder den minsten tegenspoed afliep.

Gelyk Walter het beschikt had, kwam Ackerman slechts eene uer nadat de vertrouweling zyne tweede boodschap volbragt had, op de burgt van Arnold aen. De dienstboden ontvingen hem met eerbied en vreugde; Ackerman vroeg naer zyne verloofde, naer den Vryheer, en nauw had men gezegd dat deze het slot verlaten had, en men jonkvrouw Oda van zyne aenwezigheid kennis zou geven, toen het sissen eener zyden samaer, en de lochte tred eener maegd, zyne aendacht opwekte. Het hart begon hem hevig te kloppen, en nog was de aenkomende het vertrek niet toegenaderd, waer de ongeduldige minnaer zat, of: - Eindelyk!’ stamelde hy. Ackerman wendde zyne stappen naer de ingangdeur, om Oda te gemoet te snellen, en - zag dat hy zich vergiste. Hy wilde zyne beweging weêrhouden, doch te laet omdat Agar - want 't was zy die de kamer inkwam - zyne misgreep niet zou ontwaren. De maegd trachtte vruchteloos

eenen glimlach te verbergen, en Ackerman, welke onwillend had gemeesmuild, groette heuschelyk Odas vertrouwelinge. Agar verklaerde dat hare vriendinne hem den ganschen dag afgewacht had, en reeds in haer slaepvertrek was, toen Mattheus het verblyf van Ackerman op Walters slot, te Schoorisse kwam aenmelden. De jonker vernam deze tyding met spyt; hy beklaegde zich over de onachtzaemheid van Mattheus, en wrist niet wat te denken omdat laetstgemelde, des morgens by zyn eerste bezoek, Oda met deze omstandigheid ook niet bekend had gemaekt. Alles wat Walter te Gent aengewend had om hem deel in den opstand te doen nemen, hield Ackermans gedachten geboeid; de mogelykheid dat de Vryheer van Herzeele hem by Arnold zou verraden, kwam den jonker te binnen, en hy besloot Walter by de eerste gelegenheid eene uitlegging nopens diens gedrag te vragen.

* * *

Door zynen vertrouweling vernomen hebbende dat Arnold sinds het krieken van den voorgaenden dag zich tot den Graef gewend

had, kon Walter zich niet vertroosten over deze nieuwe teleurstelling. In zyne razerny, overlaedde hy Mattheus met scheldwoorden, en ofschoon deze den ridder overtuigde dat hy alles werkstellig hadde gemaekt om zyne gunsten te verdienen; ofschoon hy by heiligen eede verzekerde dat Oda reeds lang aen den slaep overgelaten moest zyn, alvorens Ackerman het slot van Schoorisse bereikt hadde, viel de gedachte dat zyn medevryer alleen met Arnolds dochter was, aen Walter van Herzeele zoo pynlyk, dat hy zich gestadig de handen op het hoofd sloeg, en van razerny zich de hairen uitrukte.

Walters gesteltenis verergerde gedurende den geheelen dag: de goede lieden der heerlykheid van Herzeele baden den Hemel 't behoud van hunnen slotbewooner af, en het gebod werd gegeven den lyder door niemand te laten bezoeken. Arnold van Schoorisse, den ongelukkigen val zyns boezemvriends vernomen hebbende, wendde zich, by zyne terugkomst uit Brugge, naer de burgt van Herzeele, en werd ook genoodzaekt die te verlaten, zonder Walter te kunnen vertroosten.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen


datums