Onder schoolkinderen

[p. 145]

III

We hadden weer eens gegeten. Ik praatte in de gang met Harry en Ron die boven werkte en kinderverlamming had gehad. Naast ons was Maurice grinnikend en diep over de tafel gebogen aan het dammen met een jongen van wie de linkerhand een gezwollen klomp vlees was waaruit in het midden de bovenste twee kootjes van een vinger staken. De jongen probeerde de hand te verbergen, naast zich, onder zijn blouse, achter zich, maar hij keek er steeds weer naar.

‘Hoe bevalt het je hier, Henk?’ vroeg Harry. Zijn handen lagen in zijn schoot, de polsen tegen elkaar. De huid van zijn vingers was gladgetrokken, zonder rimpels.

‘Ik weet het niet,’ zei ik.

Ik liet me door de rooster leiden, het klappen van de zuster op de gang, de verschillende belletjes die de tijden aankondigden, de masseuses, de arbeidstherapisten, de thee, en ten slotte de roep dat het tijd was om naar huis te gaan, maar ik wist niet hoe het me beviel.

‘Ik vind kleiwerk vervelend,’ zei ik op goed geluk.

Mr Paynes precieze uitspraken met hun komma's en punten herhaalden zich soms tot diep in de nacht in mijn hoofd, omspeeld door het gehinnik van Maurice, maar ik had een man gezien met een nieuw opgeplakt gezicht van een soort marsepeinkleurig varkensvlees zonder mijn maag aan zijn voeten uit te storten.

‘Jack zal wel gauw plaats voor je hebben in de timmerwerkplaats,’ zei Harry, ‘je kunt wat anders gaan doen, je kunt gaan weven. Ron, steek me eens een sigaret in de mond.’

Ron stak een sigaret tussen Harry's lippen en stak hem aan.

‘Je kunt niet alles vervelend vinden,’ zei Ron. Hij verschoof zijn benen.

De jongen met de dikke buik kwam ronkend aanvliegen.

‘Hi Dick,’ zei Harry. Dick cirkelde, raakte met een punt van een vleugel de grond, stampte twee maal hard en stond stil. Hij keek me met zijn diepliggende oogjes aan, denkrimpels op zijn voorhoofd. Overdag schepte hij kruiwagens vol zand in de tuin, hij stortte het zand wat verderop en ging een nieuwe lading halen. Hij maakte ook deel uit van het volleybal team. Als er gespeeld werd stond hij zo ver mogelijk achteraan, wiegend en draaiend op zijn hakken. Wanneer de bal hem naderde kromp hij ineen en hield hij zijn armen stijf langs zijn

[p. 146]

lichaam tot hij geraakt werd: dan viel hij als een blok tegen de grond.

‘Heb je een auto?’ vroeg hij.

‘Ja.’

‘O.’ Hij moest er even over nadenken.

‘Wat voor een auto?’

‘Een Morris Minor.’

‘O. Een Morris Minor.’

‘Ja.’

‘En, en - Heb je een vrouw?’

‘Ja.’

‘En wil je vrouw de auto niet hebben?’

‘Soms neemt zij hem, soms ik.’

‘Heb jij de auto vandaag?’

‘Ja.’

‘En neemt je vrouw de auto morgen?’

‘Waarschijnlijk wel.’

‘Wat zeg je?’ Hij keek nijdig bij mijn ontwijkend antwoord.

‘Waarschijnlijk wel. Mijn vrouw neemt hem morgen.’

‘En neem jij de auto dan overmorgen?’

‘Ja, waarschijnlijk wel.’

‘En neemt je vrouw de auto dan overovermorgen?’

‘Ja.’

‘O. En, en - Wat is het voor een auto?’

‘Een Morris Minor.’

‘Een Morris Minor. O.’

Dick startte de motor, stampte en steeg op.

‘Zo heb je ze hier,’ zei Harry. ‘Oh well. Ik weet één ding - Ron is slim geweest.’

‘Hoe zo?’ vroeg Ron.

‘Jij bent niet getrouwd.’

‘Wat deed jij voor je ziek werd?’ vroeg ik Ron.

‘Ik had een milkbar, Henk.’

‘Een milkbar? Vond je dat prettig werk?’

‘Hoe bedoel je? Ik weet het niet. Ik had er altijd in gezeten. Mijn vader had er een, ik heb nooit wat anders gedaan.’

Pennie zwaaide voorbij gevolgd door Peter die steunde en zwaar door zijn neus ademde. Bij de deur van de dokterskamer stond Lucky ruzie te maken met Keith: hou je stil, Keith, hou je stil, maar van wat

[p. 147]

Keith zei was niets te verstaan. Maurice maaide de damstenen van het bord en bleef met een kromme rug hinnikend van het lachen de protesten van zijn partner negeren, die zijn verbrijzelde hand onder de oksel van zijn rechterarm hield. Ray kwam schuw voorbij, met grote stappen. Hij week uit voor de Poolse masseuse die uit de gymzaal kwam. Zij werd aangehouden door een zware man met een kinderlijk vrolijk gezicht. Hij stak zijn hand naar haar op.

‘Miss Pissowisky, let's have a song and dance.’

Hij zei het elke keer dat hij haar tegen kwam. Ze vond het niet leuk meer, maar glimlachte toen de man in schateren uitbarstte.

‘Let's have a song and dance,’ herhaalde hij.

‘All right,’ zei Miss Pissowisky.

Tom kwam uit een zijkamer, met open mond, een arm stijf langs zijn lichaam, een lange stap, een korte, een lange, een korte.

‘Zullen we wat in de tuin gaan wandelen,’ stelde ik voor.

‘Ik blijf liever hier, Henk,’ zei Harry. Ron knikte.

Gelukkig, dacht ik. Ik liep de tuin in, het grasveld over. Frank hield me aan, met een nieuw fototoestel in zijn hand.

‘Jij hebt verstand van fotograferen.’

Hij hield me het toestel voor en liet me twintig foto's zien van zijn eerste film, allemaal van zijn kinderen op een rij, met mooie pakjes aan, maar vaag, gevlekt, nauwelijks als mensen te herkennen.

‘Wat heb je met het toestel gedaan?’

‘Ik heb die foto's gewoon genomen.’

‘Maar je hebt de afstand niet goed ingesteld. En je moet eerst op de lichtmeter kijken - Kijk er zit een lichtmeter op het toestel.’

‘Wat is dat?’

‘Een lichtmeter.’

‘Daar weet ik niks van,’ zei hij agressief, ‘dat is veel te moeilijk voor mij. Ik begrijp er niets van.’

‘Maar het is erg simpel. Als je even luistert...’

‘Nee, het is veel te ingewikkeld. Ik kan het niet leren, ik kan hem niet gebruiken, ik begrijp er niets van. Ik ga hem weer verkopen.’

Hij wond zich op, zijn Engels werd steeds slechter. Verkoop hem dan, dacht ik, en verrek met je camera.

Ik liep door zonder iets te zeggen, Frank liep met grote stappen de andere kant uit.

Het was uitgestorven op straat. Het plaveisel leek hitte uit te stralen.

[p. 148]

Hier stonden de huizen van de aristocratie van Melbourne en verderop de school voor meisjes die afschuwelijk hardblauwe uniformen moesten dragen en een soort bolhoed van dezelfde kleur.

Uit een zijstraat naderde gegil en ineens stoven drie meisjes de hoek om, met Pennie op hun hielen, verrukt om de angst die hij de meisjes aanjoeg. Peter zwoegde er schreeuwend achteraan, een sigaret in de mondhoek. De meisjes krijsten, keken even achterom, krijsten harder en verdwenen in de tuin van de school. Peter en Pennie bleven ademloos bij het hek staan. Ze rustten uit, er kwam een voldane scheve grijns op Pennies bezweet gezicht. Ze stonden naast elkaar, Peter een hoofd groter dan Pennie. Het was alsof ze napraatten over een bevredigende transactie. De straat was schoongeveegd. Toen liepen ze naar de ingang van Coonac waar ik op mijn wandelstok leunde en mijn ogen dichtkneep tegen de zon. Pennie kwam voor mij staan, zijn rechterhand woelde in zijn broekzak en schoot plotseling te voorschijn met een onaangebroken pakje sigaretten.

‘Neem een sigaret,’ zei hij. Hij plukte aan de bovenkant van het pakje.

‘Ah Pennie,’ zei Peter. Hij stak er zijn ruige hand naar uit waarmee hij dagelijks auto's waste op de binnenplaats.

‘Ga weg,’ grauwde Pennie dreigend.

Hij rukte nijdig aan de papiertong die hij opgetrokken had. Zijn onderkaak bewoog op en neer, en ineens scheurde het pakje dwars naar onderen, de sigaretten tuimelden omver en staken naar buiten. Een viel op de grond. Peter keek er naar. Hij wist dat hij hem niet zou kunnen oprapen. Pennie propte het pakje in zijn zak, bukte zich naar de sigaret en slaagde erin hem te pakken. Hij stak hem in zijn borstzak. ‘Oe,’ zei hij. Hij haalde het pakje uit zijn broekzak. Verschillende sigaretten waren gebroken.

‘Neem een sigaret,’ zei hij. ‘Neem er twee.’

Een auto reed langzaam voorbij. Peter volgde hem met zijn ogen.

‘Gee! Dat was een Holden 1958. Een meesterlijke wagen! Ik wou dat ik een Holden had! Meesterlijk!’ riep hij geestdriftig. Hij stond met zijn rug tegen de muur, zijn knieën doorgebogen naar achteren.

‘Hou je bek,’ zei Pennie. ‘Neem een sigaret.’

Het pakje golfde in mijn richting. Toen ik de sigaret eruit nam voelde ik het beven.

‘Veel dank, Pennie,’ zei ik.

[p. 149]

‘All right. Zal ik je wat vertellen?’

‘Wat dan?’

‘Miss Healing gaat een film draaien. Neem nog een sigaret.’

‘Nee, dank je, Pennie.’

‘Kom je?’

‘Wanneer is het?’

‘Maandag. Kom je? Een film. En kleurenfoto's! Kom je?’

‘Natuurlijk.’

‘Maandag. Ze heeft meesterlijke kleurenfoto's. Neem nog een sigaret.’

‘Come on, Pennie, come on, come on. Laten we gaan tafeltennissen.’

‘Goed. Dus je komt. Maandag.’

‘Dank je voor de sigaret,’ zei ik.