Uit de diepte

Tijdgedichten

[p. 28]

Rusland in 1914

Het is een menschenleeftijd her.

De Jagers-naar-de-Macht hadden geroken

een prooi; over d'aarde ontloken

bloedroode rozen; een vlammende ster

verscheen bloedrood boven de bergen.

De aether kreunde onder leugenwoorden

die sponnen tusschen alle landen koorden

van waanzin. Menschheid wordt de buit van d'erge

kwelgeesten: angst en vrees. Aan oerdriften ten prooi

vallen zij, wier huid leek satijnen, gansch bedekt

door vernis van beschaving. Schuimbevlekt

dansen de leiders in hun oorlogstooi

als wilden.

Eén groote, d'eenige van allen

die boven bijkomstigheden uitrees,

viel. In avondzon door moordenaars handen

is Jaurès als martelaar gevallen;

laat Frankrijk achter, wees.

‘Wij zijn niets zonder hem’, gevoelden allen.

Verzengend laait over de heete landen

Augustuszon.

In het Tsarenrijk stonden

moedge voorhoeden in rechtvaardigen strijd,

voelde' aan de fransche arbeiders verbonden;

voor hun dreigende vuist nam Poincaré de wijk.

In Petersburg verrezen barricaden,

de Internationale klonk in koor;

[p. 29]

 

nog was 't heroïsch lied niet door

 

staatszucht ontwijd; de zuivere genade

 

van grootsch heroïsch willen straalde 't uit.

 

Dan ‘mobilisatie’... Een lompe laars

 

alles vertrapt. Zinken, zinken, zinken.

 

Millioenen moezjieks worden Molochs buit.

 

Duivels, dorstige, menschenbloed, drinken

 

met wellust; 't heele leven wordt barbaars.

 

 

 

Maar ànders ook. Er leefde in die barbaren

 

diep geloof, extatische zekerheid:

 

door hen zoude' allen worden leedbevrijd,

 

vrij de verdrukten, d' uitgezogen scharen

 

door 't kapitaal. Zij, zij zouden verlossen

 

de dervers van der armoe gore kleed,

 

bekransen al die hoofden met de trossen

 

van den purperen druif, die vrijheid heet;

 

zouden nà China, India bevrijden

 

van d'omklemming van 't westersch kapitaal

 

en schallen doen door heel de wereldzaal

 

het triumflied der nieuwe tijden.

 

Ik heb verhaald van wat zij wrochten

 

in bovenmenschelijken heldenmoed;

 

van d'offers zong ik, het kostelijke bloed

 

en van hun weergaloze tochten

 

in 't witgestippeld, onbekend gebied

 

van toekomstvormen en gedachten;

 

en hoe zij om te bouwen op ons wachtte' in

 

kindervertrouwen, maar wij kwamen niet; -

[p. 30]

 

heb verhaald hoe tusschen hun handen

 

de vrijheidsdroom verpulverde tot gruis

 

en hoe zij, afgemat, hijgend belandden

 

bij nieuwe heerschers; hoe zij luid het kruis

 

afzwoeren en het goddelijke leven

 

dat zich geschonken heeft voor 't menschenheil

 

verloochenden...

 

Maar in mijn hart voel ik het oude beven

 

denkend aan hen: ik weet, zij zijn gebleven

 

hun kern getrouw, hebben nog alles veil

 

voor den Droom. Moskou blijft de heilge stad.

 

Zoo moederlijk heeft geen volk liefgehad. -

 

 

 

En dan, zij hebben aangeleerd,

 

iets van de lange laksheid overwonnen,

 

harde tucht heeft maagdlijken grond ontgonnen

 

in hen; niet àlles was façade en verkeerd.

 

 

 

En nu zij den kruisweg weer betreden,

 

hun millioenen worden weer geslacht,

 

stuur ik opnieuw gedachten als gebeden

 

tot hen, tot hen, en dit oud hart verwacht

 

dat zij opnieuw de wegen zullen banen

 

tot milder leven in broederlijkheid

 

en herrijzen, de eerste opgestanen

 

opnieuw, uit den broedermoordenden strijd -

 

dat door hen socialisme zal herrijzen

 

boven de veeten die 't hebben ontwijd

 

en spreiden over hutten en paleizen

 

zijn kleed van menschelijke waardigheid.