Heldensage

De teleurstelling.

Andren hebben met harde stugge leeren
het smachten hunner ziel gedood: -
ik spreek voor hen niet die vervreemd zijn van uw sferen
o Droom, ik spreek voor wie inkeeren
tot u, bij avondrood en morgenrood.

[p. 17]

 

Voor de menschelijken is dit gedicht,

 

d' ál te menschelijken, die vaak vergeten

 

dat de weg niet recht op het doel gericht

 

is, maar vol kronkels, - die den afstand meten

 

aan hun verlange' en wanen dat de keten

 

der feiten voor den druk van dat verlangen zwicht.

 

 

 

Voor hen allen, wier levenswarme lijven

 

van ál te groot geluk hebben getrild,

 

toen verwachting scheen te worden vervuld

 

- als een zwaan uit nachtvijver komt aandrijven -

 

voor hen die voelde' iets in hun ziel verstijven

 

toen een stem sprak ‘'t was nog te vroeg: geduld’.

 

 

 

Komt, laten wij elkaar de handen reiken,

 

wij allen die te veel hadden verwacht, -

 

wie die al zagen de vrije en gelijke

 

kindren der menschheid, opgaand in de pracht

 

van hun gezamenlijken wil, bereiken

 

't groene dal, dat goude' achter toppen lacht.

 

 

 

Komt, op het marktplein willen wij 't verkonden

 

dat wij, droomers, ons hebben vergist:

 

't woord dat den mensch te spreken bitter is, 't

 

zal stijgen van ons hart naar onze monden:

 

voor de makkerschap zullen wij de wonden

 

ontblooten die zij in ons heeft gegist.

 

 

 

Neen, wij waren niet in den waan bevangen

 

dat Arbeid zich met één ruk kon bevrijden

 

van den keten, die haar lijf omknelt.

 

Wij wisten: altijd vliegt vooruit 't verlangen

 

de werklijkheid. Op wiss'lende getijden

 

hadden wij hart en rede ingesteld.

 

 

 

Wij waren verdacht op erge pijnen,

 

op ondergang van wat duur werd gekocht;

 

op 't zwiepen-naar-omlaag van levenslijnen

 

die ware' omhoog gestroomd in stoute bocht:

 

wij wisten dat de weg weer zou verdwijnen

 

in meenge nauwe spleet, menige duistere krocht.

 

 

[p. 18]

 

Maar ééne waarheid hadden wij vergeten,

 

- of wel, hadden haar ons niet ingedacht:

 

niet dat de daden in den strijd-om-macht

 

begaan, zijn als de schalmen van een keten;

 

wij hadden ééne levenswet vergeten,

 

voorbijgezien haar onwrikbare kracht:

 

 

 

deze: dat wie uitgaat het oude te bevechten

 

de wapens van het oude nog behoeft. -

 

Vaak beschermde ons bedrog, het schild van knechten,

 

de kronkelweg diende ons vaak, niet de rechte,

 

- dit alles maakte onze ziel bedroefd.

 

 

 

En ook dit: dat wij niet mochten vergeven

 

maar harde, strenge rechters moesten zijn, -

 

dat wij, die hadde' in onze vaan geschreven

 

vrede, veel malen hebben opgeheven

 

't zwaard, om den vijanden te nemen 't leven,

 

en 't moesten doen -: dat leerde een nieuwe pijn

 

 

 

ons kenne' en verscheurde iets in ons wezen.

 

Ons hart was sterk geweest door éénigheid,

 

maar nu kwam twijfel daarin opgerezen

 

zooals een boos gezwel het lichaam splijt;

 

wij hadden alles in één zin gelezen:

 

nu vond de tegenzin ons oor bereid.

 

 

 

Wij hebben twijfel in ons zelf bedwongen;

 

wij hebben ons oproerig hart verleerd

 

met zweep en spoor zijn tuchtelooze sprongen;

 

dieper zijn we in 't wezen doorgedrongen

 

der wordingen: wij hebben onze longen

 

in zwaarder lucht te ademen geleerd.

 

 

 

Maar wij hebben in die lucht moeten laten

 

argelooze blijheid, die lang was ons deel:

 

wij hebben aanschouwd donkere gelaten,

 

wij hoorden 't zingen van een donkre keel. -

 

Of andren die het hoorden het vergaten,

 

wij kúnnen niet vergeten, niet geheel.