Natuurlyke en Zedelyke Historie van d'Eylanden de Voor-Eylanden van Amerika
(1662)–Ch. de Rochefort– AuteursrechtvrijCh. de Rochefort, Natuurlyke en Zedelyke Historie van d'Eylanden de Voor-Eylanden van Amerika (vert. Heiman Dullaart). Arnout Leers, Rotterdam 1662
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
exemplaar John Carter Brown Library, signatuur: Rare Books E662 .R674n
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Natuurlyke en Zedelyke Historie van d'Eylanden de Voor-Eylanden van Amerika van Ch. de Rochefort, in een vertaling van Heiman Dullaart uit 1662. Er is gebruik gemaakt van een door Stichting Vrijwilligersnetwerk Nederlandse Taal o.l.v. Nicoline van der Sijs en Hans Beelen aangeleverd bestand.
redactionele ingrepen
In het origineel komt een aantal ongenummerde ingeschoten pagina's voor. Deze zijn hier steeds genummerd als t.o. [vorige/volgende pagina].
p. **4r: Plaat-snijdes → Plaat-snijders: ‘Indien de hand des Plaat-snijders, die getracht heeft om de teykeningen van den Schilder te volgen, alle sijne trekken niet vvel heeft beleyd’.
p. ****4v: liedeu → lieden: ‘Noch diergelijk gebrek by dese lieden vint.’.
p. ****4v: seheelden → scheelden: ‘Dat selfs de saecken van het beeltsel weynigh scheelden’.
p. 3: allerkorste → allerkortste: ‘en in het overschot van den tijd zijn d'allerlanghste dagen van veertien uuren, en d'allerkortste nachten van tien’.
p. 13: beslet → beset: ‘Wat aangaat het Land door de Francoyschen beset, datmen noemt Basse-terre’.
p. 19: vercielsel → verciersel: ‘Dat het gewoonlijk dit rijkelijke verciersel overkleede’.
p. 28: naauw-puntelljk → naauw-puntelijk: ‘Hy doet de krijghs-tucht naauw-puntelijk waar-nemen om het Eyland in verweeringh te houden’.
p. 47: Iupina → Iunipa: ‘V. Lid. Van den Iunipa.’.
p. 75: syh ben → sy hebben: ‘Men noemt dese boomen Zeepe-bomen, om d'eygenschappen die sy hebben van te witten’.
p. 88: XIII → III: ‘III. Lid. Van den Indigo’.
p. 216: geliik → gelijk: ‘De Krabben selfs die onder dese boomen gaan weyden, trekken'er eene vergiftighde hoedanigheyt uyt, gelijk wy dat op sijne plaatse geseght hebben’.
p. 239: alls → als: ‘geloofde dat dit wijken niet meer als eene geveynstheyt was’.
p. 297-298: Apalalachiten → Apalachiten: ‘in alle de huysen der Apalachiten’.
p. 323: met-goude → met goude: ‘dat eenen glants geeft als het nieuwlijk is gedaan gelijk of het met goude looveren was bezaayt’.
p. 333: zîjnde → zijnde: ‘eenmaal de Son vieren-twintigh uuren in verduystering gebleven zijnde’.
p. 344: het foutieve paginanummer 44 is gewijzigd in 344.
p. 356: ande → andere: ‘Maar in hare vierdagen en dagen van verheuging, voegen sy by haar root verscheyde andere verwen, waar mede sy haar lichaam en het aangesight schakeeren’.
p. 377: bestipteijk → bestiptelijk: ‘sedert wanneer bestiptelijk de Spanjaarden in hun land gekomen sijn’.
p. 380: in-vaten → in vaten: ‘stellen sy aan het eene van d'eynden van de hutte hare offeranden in vaten’.
p. 396: Huysraat,, → Huysraat,: ‘Tot allen Huysraat, hebben onse Wilden niet als schongelende bedden, die sy Amakken noemen’.
p. 397: bregen → brengen: ‘die kleyne Boomen die de Pyman voort brengen’.
p. 400, margenoot: Lrey → Lery
p. 400: haad → hard: ‘waar van d'eene by-na alsoo murw is als of het half verrot was, en d'andere in het tegendeel, is uytnemend hard’.
p. 425: belêdingen → belêdigingen: ‘reden te vorderen van de belêdigingen diemen haar hadde gedaan’.
p. 455: sapigheyt → sappigheyt: ‘dan als de boomen in hare allergrootste sappigheyt zijn’.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (voorplat, binnenkant voorplat, *1v, *2v, t.o. 129, t.o. 145, t.o. 151, t.o. 159, t.o. 189, t.o. 203, 228, binnenkant achterplat, achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[fol. *1r]
Natuurlijke en Zedelijke
HISTORIE
der Voor-Eylanden
van
AMERIKA.
tot Rotterdam.
Bij Arnout Leers Boeckverkooper. Anno 1662.
[fol. *2r]
NATUURLYKE EN ZEDELYKE
HISTORIE
VAN
D'EYLANDEN
de voor-eylanden
VAN AMERIKA.
Verrijkt met vele schoone Platen, die uytbeelden d'aller-aanmerkelijkste seldsaamheden die'er in beschreven zijn.
Met eenen Caraïbaanschen Woorden-schat.
Door D. Charles de Rochefort voor desen Bedienaar des H. Euangeliums in d'Eylanden van Amerika, en tegenwoordigh Herder van de Kerke der Françoysche Tale tot Rotterdam.
Vertaalt in Nederduytsch door H. Dullaart.
Alles na een Voorschrift door de Schrijver oversien en veel vermenighvuldight.
TOT ROTTERDAM,
By Arnout Leers, boekverkooper.
M. DC. LXII.
[pagina 227]
Natuurlijke en zedelijke Historie van d'Eylanden de VOOR-EYLANDEN van AMERIKA.
TWEEDE BOEK, Bevattende de ZEDELYKE HISTORIE.